Τέταρτο μνημόνιο ή «καταστροφή» τον Ιούλιο αποκαλύπτει το ΔΝΤ
του Θάνου Καμήλαλη
Στα πρακτικά της τηλεφωνικής συνομιλίας που έχουν ημερομηνία 19 Μαρτίου και αποκάλυψε σήμερα το Wikileaks , ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ και η επικεφαλής της αποστολής του Ταμείου στην Ελλάδα εκφράζουν τη δυσφορία τους για το γεγονός ότι η διαπραγμάτευση συνεχίζεται χωρίς οι θεσμοί να έχουν συμφωνήσει μεταξύ τους για τους στόχους του προγράμματος αλλά και το πακέτο της ελάφρυνσης χρέους.
«Αυτό που με απασχολεί είναι το ότι βάζουμε ημερομηνία για την επιστροφή της αποστολής, όταν μπορεί να μην έχουμε συμφωνία εντός της Τρόικα για το πώς θα προχωρήσουμε» αναφέρει ο Τόμσεν. «Φυσικά δεν θέλω να γυρίσω τόσο γρήγορα. Δεν νομίζω ότι σε δύο εβδομάδες, ή δέκα μέρες θα κάνουμε περισσότερη πρόοδο από ότι κάνουμε τώρα» συμφωνεί η Βελκουλέσκου. Σύμφωνα με τους δύο συνομιλητές, οι Ευρωπαίοι θέλουν να ολοκληρώσουν την αξιολόγηση «ιδανικά μέχρι τις 7 ή 8 Απριλίου», αλλιώς «μέχρι τις 12». Αλλά πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί
Όπως φαίνεται, το Ταμείο εμφανίζεται αμετακίνητο από τις θέσεις του, ενώ η Κομισιόν μοιάζει πρόθυμη να συμβιβαστεί στη διαπραγμάτευση με την ελληνική κυβέρνηση. «Με ένα τρόπο πήγαμε στη διαπραγμάτευση με λάθος στρατηγική, γιατί διαπραγματευτήκαμε με την Κομισιόν μία μίνιμουμ θέση και δεν πάμε παρακάτω και η Κομισιόν ξεκινάει από αυτήν τη θέση και είναι πρόθυμη να πάει πολύ παρακάτω. Δεν διαπραγματευτήκαμε με την Κομισιόν και μετά δώσαμε στους Έλληνες κάτι πολύ χειρότερο, τους δώσαμε το μίνιμουμ που μπορούσαμε να σκεφτούμε και τώρα οι Έλληνες λένε “δεν διαπραγματευόμαστε”», εκτιμάει η Βελκουλέσκου. Ωστόσο ο Τόμσεν μοιάζει να έχει ένα σχέδιο δράσης.
Το δίλημμα της Μέρκελ
Σύμφωνα με τον Τόμσεν, οι Ευρωπαίοι θα θελήσουν σύντομα πολιτική λύση για την αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος. Μάλιστα ο επικεφαλής του ΔΝΤ στην Ευρώπη δηλώνει έκπληκτος που δεν έχει συμβεί κάτι τέτοιο μέχρι σήμερα, αποδίδοντας το στην προσπάθεια διευθέτησης του προσφυγικού ζητήματος. Τότε η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, θα αντιμετωπίσει ένα σοβαρό δίλημμα
Όταν η Γερμανία επιθυμήσει λύση για την Ελλάδα, ο Τόμσεν σκοπεύει να της κάνει το εξής ερώτημα. «Θέλετε να προσπαθήσετε να περάσετε από τη γερμανική βουλή τη χρηματοδότηση χωρίς το ΔΝΤ στο πρόγραμμα; Ή προτιμάτε να εγκρίνετε την ελάφρυνση χρέους που επιθυμούμε και να συμμετέχουμε κι εμείς» Σημειώνεται ότι η σθεναρή αντίσταση στο εσωτερικό της Γερμανίας είναι πάντα κάτι που Μέρκελ και Σόιμπλε λαμβάνουν σοβαρά υπόψιν τους, όπως έδειξε και το memo που είχε η Χίλαρι Κλίντον με το σχέδια Σόιμπλε για το 2012 . Ο Τόμσεν εκτιμάει ότι αυτό θα δώσει λύση στο ελληνικό αδιέξοδο και θα οδηγήσει τους άλλους θεσμούς να συμφωνήσουν με τους όρους του Ταμείου για την Ελλάδα. Και κάνει σαφές ότι το Ταμείο θα μείνει στο πρόγραμμα μόνο με τους δικούς του όρους…
Το «παράλληλο μνημόνιο» για το χρέος
Το πρόβλημα, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, είναι ότι το ΔΝΤ πιστεύει ότι οι στόχοι του τρίτου Μνημονίου είναι πολύ μικροί, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του. Ουσιαστικά σε αυτό το σημείο τα δύο κορυφαία στελέχη του ΔΝΤ δίνουν περισσότερες εξηγήσεις για τη γνωστή θέση του Ταμείου περί σκληρότερων μέτρων και ελάφρυνσης χρέους και εμφανίζονται αμετακίνητα από αυτή τους τη θέση. «Δεν πρόκειται να δεχθώ ένα πακέτο μικρών μέτρων. Δεν θα το κάνω» τονίζει ο Τόμσεν.
Ως λύση για το αδιέξοδο των θεσμών, ο Τόμσεν εκφράζει την ιδέα του για ένα νέο οικονομικό πρόγραμμα, ουσιαστικά ένα τέταρτο μνημόνιο, ανάμεσα στην Ελλάδα και το ΔΝΤ, που θα έχει αποκλειστικό στόχο την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, αλλά και σκληρότερους όρους από το υπάρχον πρόγραμμα. Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι ότι πιστεύει ότι το νέο αυτό πρόγραμμα θα μπορούσε να τρέχει ταυτόχρονα με τη συμφωνία που υπεγράφη τον Ιούλιο, βάζοντας ουσιαστικά την Ελλάδα σε δύο μνημόνια ταυτόχρονα.
«Αλλά μπορούμε να κάνουμε αυτό που πρότεινες; Να έχουμε δύο προγράμματα με δύο στόχους; Ακόμα και μεσοπρόθεσμα;» ρωτάει η Βελκουλέσκου, για να εξηγήσει ο Τόμσεν ότι εάν οι Ευρωπαίοι δεν δεχθούν τις εκτιμήσεις του Ταμείου για την ελληνική οικονομία, τότε το Ταμείο δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει κάτι που «δεν βγαίνει» και το ισχύον πρόγραμμα «δεν είναι συμβατό με την ελάφρυνση χρέους»΄. «Το ερώτημα είναι αν θα μπορούσαν να δεχθούν τους μεσοπρόθεσμους στόχους της Κομισιόν, για τους στόχους του προγράμματος και τους δικούς μας για τους στόχους της ελάφρυνσης χρέους», αναρωτιέται η Βελκουλέσκου σε άλλο σημείο.
Αυτό που θέλει το Ταμείο είναι να οδηγήσει την ελληνική κυβέρνηση να συμφωνήσει μέτρα τουλάχιστον 2,5% του ΑΕΠ. Σε αυτήν την περίπτωση είναι πρόθυμη να στηρίξει την Ελλάδα στην προσπάθεια της να πετύχει χαμηλά πλεονάσματα (1,5% από 3,5% που θέλει η Κομισιόν) και στην ελάφρυνση χρέους.
Η επανάληψη του Ιουλίου
Τα στελέχη του ΔΝΤ όμως, εξετάζουν και την περίπτωση όπου οι Ευρωπαίοι αποφεύγουν να δώσουν λύση στην αξιολόγηση και οι συζητήσεις «συνεχίζονται για πάντα», όπως λένε. «Τι θα τα φέρει όλα σε ένα σημείο για απόφαση; Στο παρελθόν υπήρξε μόνο μία στιγμή όταν πάρθηκε απόφαση και αυτό ήταν όταν υπήρχε ο κίνδυνος χρεοκοπίας. Σωστά;» αναρωτιέται ο Πολ Τόμσεν.
Παρουσιάζει στο σημείο αυτό ένα σενάριο, όπου οι συνομιλίες συνεχίζονται με τα υπάρχοντα δεδομένα, χωρίς πιθανότητα συμφωνίας δηλαδή, μέχρι τον Ιούλιο. Το «σημείο μηδέν» δεν μοιάζει ιδιαίτερα μακρινό. Όπως τονίζει, για ένα μήνα πριν το δημοψήφισμα για την παραμονή της Βρετανίας στην Ε.Ε οι Ευρωπαίοι δεν θα ασχοληθούν με το ελληνικό ζήτημα και θα κάνουν κι ένα διάλειμμα μετά το δημοψήφισμα πριν ξανασχοληθούν με την Ελλάδα. Τον Ιούλιο επίσης, θα φτάσει η ώρα να πληρώσει η Ελλάδα υποχρεώσεις της και χωρίς πρόγραμμα ουσιαστικά, η χώρα θα βρεθεί στο ίδιο σημείο όπως ακριβώς έναν χρόνο πριν, τον Ιούλιο του 2015. Ένα σενάριο αρκετά γνώριμο…