Το τέλος του Οσάμα μπιν Λάντεν
Το τέλος του Οσάμα μπιν Λάντεν και η νέα εποχή για τις ΗΠΑ και το πολιτικό Ισλάμ
Για κάποιους ανθρώπους οι υπεύθυνοι χάραξης στρατηγικής των μεγάλων υπερδυνάμεων θα έπρεπε να στήνουν ανδριάντες. Και αυτό ακριβώς θα έπρεπε να κάνουν οι επιτελείς του Πενταγώνου και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τον Οσάμα μπιν Λάντεν. Ελάχιστοι άνθρωποι στην ιστορία των ΗΠΑ προσέφεραν τόσα πολλά στην πολιτική και οικονομική ελίτ της χώρας.
Δεν αναφερόμαστε φυσικά στις ολοκληρωτικά αβάσιμες θεωρίες συνωμοσίας για το ότι οι δίδυμοι πύργοι κατεδαφίστηκαν με εντολές του Τζορτζ Μπους και πως ο Μπιν Λάντεν εκτελούσε μέχρι και την τελευταία στιγμή εντολές της Ουάσινγκτον - όπως έκανε στα πρώτα χρόνια της «καριέρας» του ως τρομοκράτης. Αναφερόμαστε στο συμβολισμό που κρύβεται πίσω από το πρόσωπο του επικεφαλής της Αλ Κάιντα για το ρόλο του πολιτικού Ισλάμ στους σχεδιασμούς της Δύσης.
Ο Οσάμα Μπιν Λάντεν ήταν ένας από τους πολλούς ανθρώπους που αφού βρέθηκαν στο ίδιο στρατόπεδο με τις ΗΠΑ εγκατέλειψαν, όπως φαίνεται, την πατρογονική εστία. Ο Νοριέγκα το έκανε στον Παναμά, ο Σαντάμ Χουσέιν στο Ιράκ κ.ο.κ
O θάνατος όμως του Οσάμα μπιν Λάντεν δεν σηματοδοτεί απλώς το τέλος μιας εποχής όπως συνέβη στην περίπτωση του Σαντάμ ή του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς στη Σερβία. Το τέλος του επικεφαλής της Αλ Κάιντα έρχεται σε μια περίοδο όπου οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα χρειαστεί να συμμαχήσουν και πάλι με τμήματα του πολιτικού Ισλάμ δημιουργώντας αναχώματα στην άνοδο κοινωνικών κινημάτων που ξεφυτρώνουν σε κάθε γωνιά του αραβικού κόσμου.
Το πείραμα αυτή της συνεργασίας δοκιμάστηκε με τρομακτική επιτυχία από τα τέλη της δεκαετίας του ΄70 και τις αρχές της δεκαετίας του 80: Ήταν η εποχή που η ισλαμική Χαμάς δρούσε με την ανοχή (αν όχι την ενίσχυση) του Τελ Αβίβ και της Ουάσινγκτον ως αντιστάθμισμα στην αριστερή, κοσμική Φατάχ του Γιασέρ Αραφάτ. Η εποχή όπου οι Τούρκοι πραξικοπηματίες με τη βοήθεια και του Τουργκούτ Οζάλ ύψωναν νέους μιναρέδες για να απαντήσουν στην απειλή των οργανώσεων της τουρκικής Αριστεράς. Και εν τέλει η εποχή όπου οι ΗΠΑ με τη βοήθεια των μυστικών υπηρεσιών του Πακιστάν οικοδομούσαν ορισμένα από τα πλέον αντιδραστικά και οπισθοδρομικά κινήματα ισλαμιστών για να αντισταθμίσουν την επιρροή της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.
Όταν Αμερικανοί και Ευρωπαίοι κήρυξαν, μετά την 11η Σεπτεμβρίου, μια νέα σταυροφορία εναντίον του Ισλάμ, ως πρόσχημα για την κατάληψη νέων εδαφών και των έλεγχο των ενεργειακών πηγών του πλανήτη, οι ίδιες οργανώσεις αποτέλεσαν τον πολύτιμο και αναντικατάστατο εχθρό των δυτικών σταυροφόρων.
Μόνο που και αυτή η εποχή έφτασε αιφνίδια στο τέλος με τις λαϊκές και κυρίως κοσμικές εξεγέρσεις και επαναστάσεις που σαρώνουν εδώ και μήνες τον αραβικό κόσμο. Καθώς ένα κύμα νεανικής οργής διεκδικούσε όχι μόνο ελευθερία αλλά και κοινωνική δικαιοσύνη και οικονομική ισότητα οι μεγάλες, παραδοσιακές οργανώσεις του πολιτικού Ισλάμ έδειξαν τα πραγματικά οπισθοδρομικά χαρακτηριστικά τους. Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι στην Αίγυπτο, οι οποίοι εδώ και χρόνια καταδίκαζαν κάθε εργατική και κοινωνική αντίσταση στο καθεστώς του Μουμπάρακ απείχαν τις πρώτες κρίσιμες ημέρες από τις κινητοποιήσεις. Αντιθέτως επανήλθαν στο δημοψήφισμα παρωδία που ακολούθησε για να αποτελέσουν έναν από τους δυο βασικούς πόλους της συντήρησης και της διατήρησης του status quo - μαζί φυσικά με το στρατιωτικό κατεστημένο. Και η ιστορία επαναλήφθηκε και σε άλλες χώρες όπου τα ισλαμικά κόμματα έμειναν θεατές των εξελίξεων διεκδικώντας απλώς ένα κομμάτι από την πίτα της εξουσίας της επόμενης ημέρας.
Στα χρόνια του νεοφιλελευθερισμού το πολιτικό Ισλάμ κατάφερε να ορθώσει το ανάστημά του δημιουργώντας δίκτυα αλληλοβοήθειας - ένα ιδιότυπο κράτος πρόνοιας - που προσέφερε ελπίδα σε όσους βίωναν στο πετσί τους τον αραβικό θατσερισμό και ριγκανισμό. Με αυτή τους τη μορφή τα ισλαμικά κινήματα βρέθηκαν δίπλα σε πολίτες που υπέφεραν και κέρδισαν την στήριξη των πληβειακών τμημάτων της κοινωνίας. Στη νέα εποχή της κρίσης όμως τα θρησκευτικά κόμματα δείχνουν τα πραγματικά τους χαρακτηριστικά. Αποδευκνείουν ότι δεν σκοπεύουν να αμφισβητήσουν το οικονομικό και πολιτικό σύστημα, όπως ζητά η αραβική νεολαία, αλλά απλώς να το καλλωπίσουν με μικρές πινελιές θρησκευτικής ηθικής (βλ islamic banking).
Με αυτόν ακριβώς τον πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό συντηρητισμό θα χρειαστεί να συνεργαστεί η Δύση εάν θέλει να διατηρήσει τις συμμαχίες της στον αραβικό και ισλαμικό κόσμο. Και ο θάνατος του Οσάμα μπιν Λάντεν αποτελεί την καταλληλότερη αφορμή για να κλείσει ένας κύκλος μίσους (απέναντι στο Ισλάμ) και να ανοίξει ένας νέος κύκλος μίσους απέναντι στους εξεγερμένους νέους του αραβικού κόσμου.
Α.Χ
Δεν αναφερόμαστε φυσικά στις ολοκληρωτικά αβάσιμες θεωρίες συνωμοσίας για το ότι οι δίδυμοι πύργοι κατεδαφίστηκαν με εντολές του Τζορτζ Μπους και πως ο Μπιν Λάντεν εκτελούσε μέχρι και την τελευταία στιγμή εντολές της Ουάσινγκτον - όπως έκανε στα πρώτα χρόνια της «καριέρας» του ως τρομοκράτης. Αναφερόμαστε στο συμβολισμό που κρύβεται πίσω από το πρόσωπο του επικεφαλής της Αλ Κάιντα για το ρόλο του πολιτικού Ισλάμ στους σχεδιασμούς της Δύσης.
Ο Οσάμα Μπιν Λάντεν ήταν ένας από τους πολλούς ανθρώπους που αφού βρέθηκαν στο ίδιο στρατόπεδο με τις ΗΠΑ εγκατέλειψαν, όπως φαίνεται, την πατρογονική εστία. Ο Νοριέγκα το έκανε στον Παναμά, ο Σαντάμ Χουσέιν στο Ιράκ κ.ο.κ
O θάνατος όμως του Οσάμα μπιν Λάντεν δεν σηματοδοτεί απλώς το τέλος μιας εποχής όπως συνέβη στην περίπτωση του Σαντάμ ή του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς στη Σερβία. Το τέλος του επικεφαλής της Αλ Κάιντα έρχεται σε μια περίοδο όπου οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα χρειαστεί να συμμαχήσουν και πάλι με τμήματα του πολιτικού Ισλάμ δημιουργώντας αναχώματα στην άνοδο κοινωνικών κινημάτων που ξεφυτρώνουν σε κάθε γωνιά του αραβικού κόσμου.
Το πείραμα αυτή της συνεργασίας δοκιμάστηκε με τρομακτική επιτυχία από τα τέλη της δεκαετίας του ΄70 και τις αρχές της δεκαετίας του 80: Ήταν η εποχή που η ισλαμική Χαμάς δρούσε με την ανοχή (αν όχι την ενίσχυση) του Τελ Αβίβ και της Ουάσινγκτον ως αντιστάθμισμα στην αριστερή, κοσμική Φατάχ του Γιασέρ Αραφάτ. Η εποχή όπου οι Τούρκοι πραξικοπηματίες με τη βοήθεια και του Τουργκούτ Οζάλ ύψωναν νέους μιναρέδες για να απαντήσουν στην απειλή των οργανώσεων της τουρκικής Αριστεράς. Και εν τέλει η εποχή όπου οι ΗΠΑ με τη βοήθεια των μυστικών υπηρεσιών του Πακιστάν οικοδομούσαν ορισμένα από τα πλέον αντιδραστικά και οπισθοδρομικά κινήματα ισλαμιστών για να αντισταθμίσουν την επιρροή της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.
Όταν Αμερικανοί και Ευρωπαίοι κήρυξαν, μετά την 11η Σεπτεμβρίου, μια νέα σταυροφορία εναντίον του Ισλάμ, ως πρόσχημα για την κατάληψη νέων εδαφών και των έλεγχο των ενεργειακών πηγών του πλανήτη, οι ίδιες οργανώσεις αποτέλεσαν τον πολύτιμο και αναντικατάστατο εχθρό των δυτικών σταυροφόρων.
Μόνο που και αυτή η εποχή έφτασε αιφνίδια στο τέλος με τις λαϊκές και κυρίως κοσμικές εξεγέρσεις και επαναστάσεις που σαρώνουν εδώ και μήνες τον αραβικό κόσμο. Καθώς ένα κύμα νεανικής οργής διεκδικούσε όχι μόνο ελευθερία αλλά και κοινωνική δικαιοσύνη και οικονομική ισότητα οι μεγάλες, παραδοσιακές οργανώσεις του πολιτικού Ισλάμ έδειξαν τα πραγματικά οπισθοδρομικά χαρακτηριστικά τους. Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι στην Αίγυπτο, οι οποίοι εδώ και χρόνια καταδίκαζαν κάθε εργατική και κοινωνική αντίσταση στο καθεστώς του Μουμπάρακ απείχαν τις πρώτες κρίσιμες ημέρες από τις κινητοποιήσεις. Αντιθέτως επανήλθαν στο δημοψήφισμα παρωδία που ακολούθησε για να αποτελέσουν έναν από τους δυο βασικούς πόλους της συντήρησης και της διατήρησης του status quo - μαζί φυσικά με το στρατιωτικό κατεστημένο. Και η ιστορία επαναλήφθηκε και σε άλλες χώρες όπου τα ισλαμικά κόμματα έμειναν θεατές των εξελίξεων διεκδικώντας απλώς ένα κομμάτι από την πίτα της εξουσίας της επόμενης ημέρας.
Στα χρόνια του νεοφιλελευθερισμού το πολιτικό Ισλάμ κατάφερε να ορθώσει το ανάστημά του δημιουργώντας δίκτυα αλληλοβοήθειας - ένα ιδιότυπο κράτος πρόνοιας - που προσέφερε ελπίδα σε όσους βίωναν στο πετσί τους τον αραβικό θατσερισμό και ριγκανισμό. Με αυτή τους τη μορφή τα ισλαμικά κινήματα βρέθηκαν δίπλα σε πολίτες που υπέφεραν και κέρδισαν την στήριξη των πληβειακών τμημάτων της κοινωνίας. Στη νέα εποχή της κρίσης όμως τα θρησκευτικά κόμματα δείχνουν τα πραγματικά τους χαρακτηριστικά. Αποδευκνείουν ότι δεν σκοπεύουν να αμφισβητήσουν το οικονομικό και πολιτικό σύστημα, όπως ζητά η αραβική νεολαία, αλλά απλώς να το καλλωπίσουν με μικρές πινελιές θρησκευτικής ηθικής (βλ islamic banking).
Με αυτόν ακριβώς τον πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό συντηρητισμό θα χρειαστεί να συνεργαστεί η Δύση εάν θέλει να διατηρήσει τις συμμαχίες της στον αραβικό και ισλαμικό κόσμο. Και ο θάνατος του Οσάμα μπιν Λάντεν αποτελεί την καταλληλότερη αφορμή για να κλείσει ένας κύκλος μίσους (απέναντι στο Ισλάμ) και να ανοίξει ένας νέος κύκλος μίσους απέναντι στους εξεγερμένους νέους του αραβικού κόσμου.
Α.Χ