Η οικονομία θα ανακάμψει το 2014, αν παγιωθεί το κλίμα εμπιστοσύνης και επισπευσθούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, επισημαίνει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) Γιώργος Προβόπουλος στην Έκθεσή του για τη Νομισματική Πολιτική.

Στην Έκθεση, η οποία υποβλήθηκε σήμερα στον Πρόεδρο της Βουλής και το υπουργικό συμβούλιο, διατυπώνεται η εκτίμηση ότι το ΑΕΠ θα υποχωρήσει με ρυθμό κοντά στο 4,6% φέτος και η ανεργία θα σταθεροποιηθεί γύρω στο 28%.

Η οικονομία εκτιμάται ότι θα εισέλθει σε τροχιά θετικών ρυθμών ανάπτυξης από το 2014, ενώ η ανεργία θα αρχίσει να αποκλιμακώνεται από το 2015. Ο διοικητής της ΤτΕ επισημαίνει πως προϋπόθεση για την ανάκαμψη είναι η συνέχιση της εφαρμογής του προγράμματος σταθεροποίησης, χωρίς χαλάρωση και αποκλίσεις.

Ο πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί γύρω στο -0,3% το 2013 και ο πυρήνας του πληθωρισμού στο -1,1%. Παράλληλα, εκτιμάται ότι το 2013 θα υπάρξει υπερανάκτηση της απολεσθείσας ανταγωνιστικότητας την περίοδο 2001-2009.

Οι υπάρχουσες ενδείξεις για την εξέλιξη του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών κατά το 2013 προοιωνίζονται περαιτέρω περιορισμό του σε ποσοστό χαμηλότερο του 3% του ΑΕΠ, ενώ το 2014 το ποσοστό αυτό θα κυμανθεί περί το 2%.
Ωστόσο, στην ίδια έκθεση αναφέρεται και ότι το εύρος και η διάρκεια της ύφεσης θα μπορούσαν να περιοριστούν αν είχαν προωθηθεί με μεγαλύτεροo ζήλο οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στη λειτουργία του κράτους και των αγορών. 
 
Αναλυτικά, οι θετικές ενδείξεις συνοψίζονται στα ακόλουθα: 
 
• Ο κίνδυνος εξόδου της Ελλάδος από τη ζώνη του ευρώ έχει απομακρυνθεί, όπως αναγνωρίζουν το σύνολο των αναλυτών και οι διεθνείς οργανισμοί. 
 
• Αποκαθίσταται σταδιακά η εμπιστοσύνη στις προοπτικές της οικονομίας, όπως προκύπτει από τη ραγδαία αποκλιμάκωση της διαφοράς αποδόσεων μεταξύ του ελληνικού και του γερμανικού δεκαετούς ομολόγου. 
 
• Το τραπεζικό σύστημα αποδείχθηκε ανθεκτικό στη μεγάλη κρίση και σήμερα βρίσκεται σε διαδικασία αναδιάταξης πάνω σε νέες, υγιείς βάσεις. Αυτό είναι το πρώτο κρίσιμο βήμα για τη σταδιακή αποκατάσταση ομαλών χρηματοδοτικών συνθηκών στην πραγματική οικονομία. Αξίζει να σημειωθεί ότι η σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος προστατεύθηκε από τον κίνδυνο διάχυσης της κυπριακής κρίσης και στην Ελλάδα. Έτσι, η έξαρση της αβεβαιότητας που προκάλεσαν οι εξελίξεις στην Κύπρο αποδείχθηκε πρόσκαιρη και γρήγορα ανακόπηκε η τάση εκροής καταθέσεων που παρατηρήθηκε τον Απρίλιο. 
 
• Τα δίδυμα ελλείμματα, το δημοσιονομικό έλλειμμα και το έλλειμμα του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών, έχουν περιοριστεί σημαντικά: Η δημοσιονομική προσαρμογή έχει σημειώσει εντυπωσιακή πρόοδο και φαίνεται ότι το 2013 μπορεί να επιτύχει τη δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος, ενώ είναι ουσιαστική και η βελτίωση του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών. 
 
• Η πορεία εφαρμογής του προγράμματος σταθεροποίησης εκτιμάται ως ικανοποιητική και η εισροή κεφαλαίων που προβλέπονται από τη δανειακή σύμβαση συνεχίζεται απρόσκοπτα. 
 
Μείωση – σοκ 19,2% στους μισθούς 
 
Στα 19,2% υπολογίζει η ΤτΕ τη μείωση μισθών τη διετίας 2012-2014, ποσοστό που ξεπερνά τον μνημονιακό στόχο που είχε τεθεί (15%).
 
Επίσης καταγράφτηκε πτώση των τιμών των διαμερισμών κατά 29,4% από την αρχή της κρίσης. 
 
Όπως αναφέρεται στην έκθεση της ΤτΕ:
 
Ο στόχος του Μνημονίου, που υιοθετήθηκε με τον Ν. 4046 το Φεβρουάριο του 2012, για μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος την τριετία 2012-2014 κατά 15% εκτιμάται, με βάση τους ανωτέρω υπολογισμούς, ότι θα υπερκαλυφθεί, καθώς η σωρευτική μείωση την εν λόγω τριετία αναμένεται να φθάσει το 19,2%. 
 
Το 2012 το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος στο σύνολο της οικονομίας μειώθηκε κατά 8,1%. Το 2013 εκτιμάται ότι για τέταρτο συνεχές έτος η μείωση θα συνεχιστεί: κατά7,8% στο σύνολο της οικονομίας και κατά8,2% στον επιχειρηματικό τομέα, αντανακλώντας σημαντική μείωση των μέσων αποδοχών (μεγαλύτερη από ό,τι το 2012) και πολύ μικρή μείωση της παραγωγικότητας. 
 
Εφέτος (2013) εκτιμάται ότι θα υπάρξει υπε-ρανάκτηση της απολεσθείσας ανταγωνιστικότητας, με άλλα λόγια βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, κατά 2,4% έναντι των 28 εταίρωνκαι κατά 3,9% έναντι της ευρωζώνης. 
 
 
Συνεχίζεται όμως η ύφεση της παραγωγής και η διόγκωση της ανεργίας 
 
Οι ενδείξεις αυτές είναι αναμφισβήτητα θετικές και, αν συνεχιστούν, προοιωνίζονται βελτίωση και στην πραγματική οικονομία. Ωστόσο, συνεχίζεται η ύφεση της παραγωγικής δραστηριότητας και η διόγκωση της ανεργίας. Σε όρους παραγωγής, απασχόλησης και διαθέσιμου εισοδήματος το τίμημα της προσαρμογής υπήρξε βαρύ, καθώς μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα έπρεπε να αντιμετωπιστούν συσσωρευμένα χρόνια προβλήματα και να θεραπευθούν ανισορροπίες που οδηγούσαν, αν δεν ελέγχονταν, με βεβαιότητα σε χρεοκοπία και έξοδο από το ευρώ. Η πορεία προς τη χρεοκοπία αποφεύχθηκε τελικώς χάρη στη σοβαρή πρόοδο της δημοσιονομικής προσαρμογής, που επέτρεψε τη συνέχιση της οικονομικής συνδρομής των εταίρων. 
 
Πάντως, στην έκθεση επισημαίνεται ότι το εύρος και η διάρκεια της ύφεσης θα μπορούσαν να είχαν περιοριστεί αν η οικονομική πολιτική είχε επιδιώξει με μεγαλύτερο ζήλο και τόλμη την έγκαιρη προώθηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων όσον αφορά τη λειτουργία του κράτους και των αγορών. Χωρίς αμφιβολία οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας ήταν ριζικές και συνέβαλαν καταλυτικά στη μείωση του μοναδιαίου κόστους εργασίας και στην ανάκτηση της χαμένης ανταγωνιστικότητας. Αν όμως οι μεταρρυθμίσεις αυτές είχαν υλοποιηθεί πριν βαθύνει η κρίση, ο ιδιωτικός τομέας θα είχε ισχυρότερα κίνητρα να τροποποιήσει εργασιακές συμβάσεις και να διατηρήσει θέσεις εργασίας, συγκρατώντας έτσι την ανεργία, αντί να προβεί σε απολύσεις 
 
Εκτιμάται επίσης ότι σωρευτικά το ΑΕΠ έχει υποχωρήσει κατά 20% από την αρχή της κρίσης και η ανεργία αθροιστικά έχει αυξηθεί κατά 17%.
Η οικονομία θα ανακάμψει το 2014 
 
Αν συνεπώς επισπευσθεί τώρα η πραγματοποίηση αυτών των μεταρρυθμίσεων και παγιωθεί το κλίμα εμπιστοσύνης, μπορεί βάσιμα να προβλεφθεί ότι σύντομα τα αποτελέσματα θα γίνουν ορατά και στην πραγματική οικονομία. Προϋπόθεση για την ανάκαμψη είναι η συνέχιση της εφαρμογής του προγράμματος σταθεροποίησης, χωρίς χαλάρωση και αποκλίσεις. 
 
Σύμφωνα με την Έκθεση, το ΑΕΠ αναμένεται να υποχωρήσει με ρυθμό κοντά στο 4,6% φέτος και η ανεργία να σταθεροποιηθεί γύρω στο 28%. Εκτιμάται ότι η οικονομία θα εισέλθει σε τροχιά θετικών ρυθμών ανάπτυξης από το 2014, ενώ η ανεργία θα αρχίσει να αποκλιμακώνεται από το 2015. 
 
Ο πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί γύρω στο -0,3% το 2013 και ο πυρήνας του πληθωρισμού στο -1,1%. Παράλληλα, εκτιμάται ότι το 2013 θα υπάρξει υπερανάκτηση της απολεσθείσας ανταγωνιστικότητας την περίοδο 2001-2009. 
 
Τέλος, οι υπάρχουσες ενδείξεις για την εξέλιξη του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών κατά το 2013 προοιωνίζονται περαιτέρω περιορισμό του σε ποσοστό χαμηλότερο του 3% του ΑΕΠ, ενώ το 2014 το ποσοστό αυτό θα κυμανθεί περί το 2%.

Παραμένει η αβεβαιότητα, παραδέχεται η ΤτΕ

Σύμφωνα με την έκθεση που παρουσίασε ο Γ. Προβόπουλος, οι ενθαρρυντικές αυτές εξελίξεις δεν αφήνουν ωστόσο περιθώρια εφησυχασμού, καθώς οι κίνδυνοι και οι αβεβαιότητες που εξακολουθούν να υπάρχουν θα μπορούσαν να θέσουν υπό αίρεση την παγίωση της σταθεροποίησης και την πρόβλεψη για ανάκαμψη της οικονομίας: 
 
• Παρά την πρόοδο που έχει συντελεστεί σε πολλούς τομείς, η λειτουργία του κράτους παραμένει αδύναμη. Έτσι, εφαρμόζονται πλημμελώς μέτρα που έχουν ψηφιστεί από τη Βουλή των Ελλήνων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα καθυστερήσεις στην πραγματοποίηση μεταρρυθμίσεων που θα μπορούσαν να μετριάσουν την ένταση της ύφεσης. 
 
• Η μεγάλη σε διάρκεια και ένταση ύφεση και η έλλειψη ρευστότητας μπορεί να αυξήσουν τον αριθμό των ―βιώσιμων κατά βάση― επιχειρήσεων που αναγκάζονται να διακόψουν τη λειτουργία τους. 
 
Επίσης στην έκθεση καταγράφονται οι έξι άξονες προτεραιότητας για την επίσπευση της ανάκαμψης. Συγκεκριμένα, όπως επισημαίνεται: 
 
– Πρώτον, να συνεχιστεί με απόλυτη συνέπεια η εφαρμογή του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής με βάση τα χρονοδιαγράμματα και τους στόχους που έχουν τεθεί. 
 
– Δεύτερον, να επιταχυνθούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ιδιαίτερα στο δημόσιο τομέα.
 
– Τρίτον, να προχωρήσει με πιο αποφασιστικά βήματα και ταχύτερους ρυθμούς η υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων.
 
– Τέταρτον, να αντιμετωπιστεί άμεσα η ανεργία μεταξύ άλλων και με την ενίσχυση των ενεργητικών πολιτικών στην αγορά εργασίας. 
 
– Πέμπτον, να ολοκληρωθεί στην πράξη η ασφαλιστική μεταρρύθμιση με την αξιοποίηση της επαγγελματικής και της ιδιωτικής ασφάλισης. 
 
– Έκτον, να ενισχυθεί σε βραχυχρόνια βάση η ρευστότητα.