Με τον Τζο Μπάιντεν να προηγείται στις δημοσκοπήσεις πρόθεσης ψήφου και τον Ντόναλντ Τραμπ να εμφανίζεται ο νικητής στις αναλύσεις και προβλέψεις του μόνου αλάθητου αναλυτή μέχρι σήμερα, οι φετινές αμερικάνικες εκλογές γίνονται στο πιο πολωμένο μέχρι σήμερα κλίμα – σοβαρά έντυπα έφτασαν να δημοσιεύουν μέχρι και προβλέψεις αστρολόγων…. Όμως, όλα θα παιχθούν ανά πολιτεία, σε ένα εκλογικό σύστημα πολύ διαφορετικό από τα ευρωπαϊκά, καθώς στις ΗΠΑ δεν μετρά η, όπως τη λένε, λαϊκή ψήφος (popular vote), δηλαδή ποιός θα συγκεντρώσει το μεγαλύτερο αριθμό ψήφων, άμεσα. Ο πρόεδρος αναδεικνύεται από τους εκλέκτορες, οι οποίοι έχουν, προηγουμένως, αναδειχθεί από κάθε πολιτεία χωριστά, και κάθε πολιτεία μπορεί να τους στέλνει μονομπλόκ ή να τους μοιράζει στους υποψηφίους για την προεδρία.
Είναι πρόσφατες δύο περιπτώσεις όπου η λαϊκή ψήφος πήγε σε εκείνον που εν τελει έχασε τις εκλογές, ακριβώς λόγω των ιδιαιτεροτήτων του συστήματος. Η πιο πρόσφατη ήταν αυτή του 2016, όταν η Χίλλαρυ Κλίντον έλαβε 2,8 εκατομμύρια περισσότερες ψήφους από τον Τραμπ, αλλά είχε μόλις 232 εκλεκτορικές ψήφους, έναντι 306 του Τραμπ. Ομοίως, το 2000 ο Αλ Γκορ έχασε από τον Μπους τον νεώτερο, γιατί έχασε τους εκλέκτορες της πολιτείας της Φλώριδας για 537 ψήφους.
Οι ψηφοφόροι και η συμμετοχή
Οι φετινές εκλογές αναμένεται να είναι εκείνες που θα φέρουν τους περισσότερους αμερικανούς πολίτες στην κάλπη, τις τελευταίες δεκαετίες. Συνήθως το ποσοστό των ψηφοφόρων κινείται κάτω του 60% του εκλογικού σώματος – πρόσφατα, η μεγαλύτερη συμμετοχή ήταν στην πρώτη εκλογή Ομπάμα με 57%. Ωστόσο, όπως έχει δείξει το μέγεθος της επιστολικής ψήφου μέχρι σήμερα, το ποσοστό συμμετοχής αυτή τη φορά είναι πιθανό και ξεπεράσει και το 60%. Άλλωστε, ήδη έχουν ψηφίσει πάνω από εκατό εκατομμύρια άνθρωποι – εδώ να θυμίσουμε ότι η συμμετοχή το 2016 ήταν στα 120 εκατομμύρια.
Βεβαίως, παίζει ρόλο στην αύξηση της επιστολικής ψήφου και η πανδημία, καθώς έξι πολιτείες αποφάσισαν να μην «ανοίξουν κάλπες» και οι ψηφοφόροι να ψηφίσουν όλοι ταχυδρομικά, όμως φαίνεται πως η συμμετοχή με αυτή τη μέθοδο δεν έχει μεγαλώσει μόνο λόγω πανδημίας αλλά και λόγω πόλωσης, με πολλούς αμερικανούς που ζουν χρόνια στο εξωτερικό να προσέρχονται να ψηφίσουν, πολλοί για πρώτη φορά.
Η επιστολική ψήφος, και το μέγεθος της φέτος, αναμένεται να οδηγήσει σε ένα μικρό θρίλερ φέτος. Το ένα τρίτο των Πολιτειών, λόγου χάριν, δέχεται και αποδέχεται ως έγκυρες τις επιστολικές ψήφους που φτάνουν για καταμέτρηση μετά την ημέρα των εκλογών, εφόσον η σφραγίδα του ταχυδρομείου δείχνει να έχουν κατατεθεί πριν την ημέρα των εκλογών ή κατά την ημέρα των εκλογών. Σε άλλες, καταμετρούνται μόνον όσες έχουν φτάσει πριν την ημέρα των εκλογών.
Με δεδομένο ότι μιλάμε για ένα εκλογικό σώμα 220+ εκατομμυρίων ψηφοφόρων, είναι πιθανό οι ψήφοι που θα οφείλουν να καταμετρηθούν μετά τις εκλογές να είναι εκατομμύρια.
Οι εκλέκτορες και οι Πολιτείες
Ο αριθμός των εκλεκτόρων που αναδεικνύει κάθε πολιτεία είναι διαφορετικός, και το αρχικό κριτήριο ήταν ο πληθυσμός και το μέγεθος της.
Από κει και πέρα, κάθε πολιτεία έχει ιδιαιτερότητες στην ανάδειξη και ψήφο των εκλεκτόρων. Ας πούμε, η Φλώριδα, που υπήρξε η πολιτεία- τρόμος του Γκορ το 2000 και φέτος αναμένεται και πάλι να «βγάλει πρόεδρο» μαζί με την Πενσυλβανία, όπως λένε οι αναλυτές, δίνει όλες τις ψήφους των εκλεκτόρων με βάση τη λαϊκή ψήφο. Αν οι πιο πολλοί ψηφοφόροι της ψηφίσουν Ρεπουμπλικάνους, και οι 29 εκλέκτορες της υποχρεούνται να ψηφίσουν τον Τραμπ. Από την άλλη, υπάρχουν πολιτείες – με μικρότερη βαρύτητα, είναι αλήθεια- που «μοιράζουν» τους εκλέκτορες αναλόγως της λαϊκής ψήφου, όπως το Μέην και η Νεμπράσκα.
Οι περισσότεροι εκλέκτορες πράττουν, ψηφίζουν, με βάση την πολιτειακή άποψη και θέση. Είναι ελάχιστες οι φορές που κάποιοι εκλέκτορες έδρασαν ατομικά – αν και επιτρέπεται- και η αλήθεια είναι ότι μια τέτοια στάση από εναν ή δύο εκλέκτορες, δεν παίζει ιδιαίτερο ρόλο.