Όταν περιέφεραν τα κεφάλια του Βελουχιώτη και του Τζαβέλλα στα Τρίκαλα, πριν να τα κρεμάσουν στους φανοστάτες της κεντρικής πλατείας πέρασαν από όλα τα σημεία που υπήρχε συγκεντρωμένο πλήθος. Εκείνη την ώρα ένα σχολείο έκανε πρόβα για τις γυμναστικές επιδείξεις, λοιπόν τα μέλη των συμμοριών που κρατούσαν τα κεφάλια πέρασαν ανάμεσα από τις συστοιχίες των μαθητών. Οι άνθρωποι της ηλικίας μου έχουν μεγαλώσει με διηγήσεις για την Κατοχή και τον εμφύλιο, από τους παππούδες μας. Για την ακρίβεια, πιο πολύ για την Κατοχή και λιγότερο για τον Εμφύλιο, για ευνόητους λόγους. Όλες αυτές τις διηγήσεις μπορούμε να τις ακούμε, διότι είναι διηγήσεις. Οτιδήποτε μπορεί να γίνει ανεκτό, όταν μπορείς να πεις μια ιστορία γι’ αυτό. Ταυτοχρόνως, πάντα αναρωτιόμαστε «πώς θα ήταν αν…». Θα αντέχαμε; Ποιος από τους φίλους μας θα άντεχε; Γιατί γίνεται κανείς δωσίλογος; Πώς είναι να σκοτώνεις; Πώς είναι να σκοτώνεις τον αδερφό σου; Να σε βασανίζουν; Να βασανίζεις; Αυτά τα ερωτήματα περνούν πάντα από το μυαλό του ανθρώπου που ακούει μια ακραία αφήγηση, και περνούν γρήγορα, σαν άρρωστη φαντασίωση. Ιδίως σε μας τα παιδάκια που ήμασταν καλομαθημένα, που δεν είχαμε ζώα να τα σφάζουμε για να τα φάμε και οι καβγάδες μας δεν κατέληγαν σε λιωμένα κρανία. Μεγαλώσαμε πιστεύοντας ότι έχουμε απαλλαγεί από τη βία, ότι ανήκει στις αφηγήσεις του παρελθόντος ή στο περιθώριο της κοινωνίας. Μεγαλώσαμε στο περιβάλλον της εθνικής συμφιλίωσης και της ευμάρειας.
Ή έτσι νομίσαμε. Στο διαβόητο πια άρθρο του στην «Καθημερινή» ο Μ. Κατσίγερας – ξέρετε, αυτός που επαινούσε τους φασίστες – έλεγε πως στις χώρες του τρίτου κόσμου «η ζωή δεν έχει καμία αξία», όπως για μας τους Δυτικούς, γι’ αυτό σφάζονται έτσι. Δεν είναι της ώρας να του εξηγήσει κανείς ότι η Δύση δεν είναι αθώα παιδούλα. Ας δούμε καλύτερα ένα πιο κοντινό παράδειγμα: Στην πεντάδα των νεαρών που επιτέθηκαν σε Ινδούς μετανάστες πριν από λίγες εβδομάδες στο Ρέθυμνο, για τους δύο από τους πέντε ασκήθηκε και δίωξη εναντίον των γονιών τους για παραμέληση εποπτείας ανηλίκου, διότι οι δράστες ήταν 15 και 17 ετών (οι άλλοι τρεις ήταν 18, 18 και 19 ετών). Και, καλά, αυτοί είναι δυνάμει φονιάδες. Όμως βλέπουμε σωρό τα παιδάκια ντυμένα με την αποκριάτικη στολή χρυσαυγίτη (παραλλαγή και μαύρο μπλουζάκι). Πριν από ένα χρόνο, πήγαινα στο σπίτι ενός φίλου στη Νέα Φιλαδέλφεια. Είδα μια παρέα από πιτσιρίκια 14-15 χρονών να τρέχουν αλαφιασμένα να φύγουν. Έφτασα στο σπίτι του φίλου μου και μου είπε ότι είναι δεύτερη φορά που το κάνουν αυτό, πέταγαν πέτρες στο παράθυρο μιας οικογένειας Πακιστανών που μένουν εκεί.
Με αυτά τα δεδομένα, ας σκεφτούμε για λίγο το άμεσο μέλλον μας: αυτά τα παιδάκια, να τα φανταστούμε του χρόνου και του παραχρόνου. Ο δωδεκάχρονος ήδη φωνάζει «αίμα τιμή», ο 15χρονος χτυπάει μετανάστες, ο εικοσάχρονος; Στα 20, φοβάμαι, εμπρός για της γενιάς μας τον νέο εμφύλιο. Αδίκως κολακεύεται ο Κατσίγερας πως εμείς υπολογίζουμε την ανθρώπινη ζωή. Αυτή τη στιγμή κάθε τέτοιο παιδάκι, που μαθαίνει να ψελλίζει «πόσο στοιχίζει στο ελληνικό κράτος να σώζει έναν πνιγμένο», θαυμάζει τον Κασιδιάρη που μιλάει στη βουλή για «ανθρώπινα σκουπίδια», πιστεύει ότι όλοι οι μετανάστες είναι εγκληματίες και κρατάει και ένα ρόπαλο στο χέρι, είναι ο αυριανός μας φονιάς. Λέω «μας». Διότι, δεν θέλει ρώτημα, η επίθεση αυτή στρέφεται ήδη σε τσιγγάνους, αναρχικούς και ομοφυλόφιλους. Αύριο, το «αναρχικοί και μπολσεβίκοι, αυτή η γη δεν σας ανήκει» θα αντηχεί πάνω από τα κεφάλια μας, και θα μας ψάχνει το μισό εκατομμύριο των αγρίων που ψήφισαν τους θαυμαστές του Χίτλερ, όχι οι εκατό μπρατσαράδες του παρελθόντος. Οι αισιόδοξοι ας αναρωτηθούν: τι θα απαντούσατε πέρσι αν σας έλεγαν ότι οι νοσταλγοί του Χίτλερ θα είναι τρίτο κόμμα, με ποσοστό πάνω από 10%; Θα λέγατε ότι αυτά είναι ανοησίες, γιατί είστε αισιόδοξοι. Προτείνω να πάψετε να είστε αισιόδοξοι. Έχετε ακούσει που λένε ότι «η νεολαία μας είναι το μέλλον μας»; Ακούστε το και τρομάξτε.
Κοιτάξτε καλά το γειτονόπουλο με το μαύρο μπλουζάκι. Αύριο θα σας στέλνει στο νοσοκομείο ή στον τάφο. Το δίδαγμα του εμφυλίου είναι πως το όριο που κάνει τους ανθρώπους να συνυπάρχουν χωρίς να σκοτώνονται μπορεί να διαρραγεί κάθε στιγμή. Ταΐζουμε το κτήνος, εδώ και καιρό. Όπως λέει όμως ο Αισχύλος για το λιονταράκι, «ήρθε καιρός και τό ’δειξε από ποιους γονιούς βαστούσε». Θα θερίσουμε θύελλες. Σήμερα εκπαιδεύουμε πιτσιρίκια στον φασισμό. Θυμίζω ότι οι φασιστικές νεολαίες είναι ισχυρό κομμάτι της ακροδεξιάς κουλτούρας: έχουμε καταπληκτικές φωτογραφίες του Μεταξά χαμογελαστού δίπλα σε 5χρονους με τη γραβατάρα της στολής του καθεστώτος, από τις μαθητικές παρελάσεις. Όσο για τους Ναζί, η χιτλερική νεολαία μάθαινε στα αγοράκια να κρατούν όπλα και στα κοριτσάκια να κολυμπούν και να μαγειρεύουν. Ετοιμαστείτε.
Οι τραμπούκοι βουλευτές που τιμούν την Παναγία την Αφρικανοφάγα εγκληματώντας και ο αλητοπάπαρδος που αγορεύει για την πάταξη του Κομμουνισμού, ετοιμάζουν εμφύλιο. Καλώ τους αισιόδοξους να ανησυχήσουν. Όλοι όσοι πίστεψαν στην «ευρωπαϊκή πορεία της χώρας», στον εκσυγχρονισμό, στην αντίσταση των Ελλήνων στη χούντα. Λέγεται κατά κόρον τον τελευταίο καιρό, δικαίως, ότι το ποσοστό των χουντικών που κρύβονταν τώρα αποθρασύνεται, ακονίζει τα μαχαίρια του και μας ψάχνει. Το μείγμα εθνικών ταπεινώσεων, φτώχειας, πολιτικής διαφθοράς και διάχυτης βίας προς τυχαίους συνανθρώπους είναι εκρηκτικό. Ξαναδείτε το γειτονόπουλό σας και προσπαθήστε να ανταλλάξετε μια κουβέντα. Είναι πολύ πιθανό την επόμενη φορά που θα βρεθείτε να μην υπάρχει περιθώριο για συζήτηση.