Ο κρατικός προϋπολογισμός είναι σοβαρή υπόθεση. Πρόκειται για νόμο του κράτους στον οποίο αποτυπώνεται η λειτουργία του δημόσιου τομέα, οι προτεραιότητες της πολιτείας, η κατανομή της φορολογίας που συγκεντρώνει το κράτος για να επιτελέσει τους σκοπούς του. Δεν είναι τυχαίο ότι ο κρατικός προϋπολογισμός συζητιέται και ψηφίζεται από το κοινοβούλιο. Υποτίθεται πως αυτό συμβαίνει διότι το κοινοβούλιο απαρτίζεται από τους εκλεγμένους αντιπροσώπους των πολιτών, και μ’ αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται ότι στον προϋπολογισμό απεικονίζονται οι επιλογές της κοινωνίας.
Λέμε τώρα· γιατί για να ισχύουν τα παραπάνω, υπάρχει μια θεμελιώδης προϋπόθεση: οι αριθμοί που γεμίζουν τις χιλιάδες σελίδες του να είναι αληθινοί – κάτι που στην ελληνική περίπτωση δεν ισχύει.
Αδιάψευστος μάρτυρας της νοθευμένης αλήθειας των αριθμών είναι οι προϋπολογισμοί των προηγούμενων ετών και τα δελτία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού που εκδίδονται τακτικά από τις αρμόδιες αρχές. Ακόμη κι ένα απλό ξεφύλλισμα των ντοκουμέντων αυτών αποδεικνύει και στον πλέον άσχετο περί τα οικονομικά παρατηρητή ότι κάτι είναι σάπιο στο βασίλειο της οδού Πανεπιστημίου: η εξειδικευμένη νομενκλατούρα του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, που συντάσσει προσχέδια και δελτία, ή είναι επικίνδυνα αδαής ή στοχεύει στη συσκότιση των ζητημάτων υπό την καθοδήγηση της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου οικονομικών (ή μήπως συμβαίνει το αντίθετο;).
Στους κρατικούς προϋπολογισμούς αποτυπώνονται προβλέψεις και προθέσεις. Οι προβλέψεις αφορούν τις τάσεις των κρίσιμων δημοσιονομικών μεγεθών (ΑΕΠ, εμπορικό ισοζύγιο, πληθωρισμός, ανεργία κλπ.), την γενική κατάσταση της οικονομίας δηλαδή, και διατυπώνονται ως προϋποθέσεις για τις προθέσεις του προϋπολογισμού.
Αν αυτές οι προβλέψεις δεν ήταν τραγικές, ίσως θα μπορούσαμε και να γελάσουμε. Ας δούμε μερικά παραδείγματα:
Στον προϋπολογισμό του 2009 προβλεπόταν αύξηση ΑΕΠ 3%, αύξηση εξαγωγών 5,2%, πληθωρισμός +3,2%, ανεργία 7,3%. Ένα χρόνο αργότερα, ο απολογισμός ήταν κάπως διαφορετικός: ΑΕΠ -1,1%, εξαγωγές -11,8%, πληθωρισμός +1,2%, ανεργία 9%.
Στον προϋπολογισμό του 2010 οι προβλέψεις ήταν: ΑΕΠ -0,3%, εξαγωγές +2,7%, πληθωρισμός +1,4%, ανεργία 10,2%. Ο απολογισμός τα έλεγε αλλιώς: ΑΕΠ -4%, εξαγωγές +1,3%, πληθωρισμός +4,6%, ανεργία 11,6%.
Οι προβλέψεις για το 2011 ήταν: ΑΕΠ -2,6%, εξαγωγές +6,1%, πληθωρισμός +2,2%, ανεργία 14,5%. Όμως, ρε γαμώτο, ο απολογισμός για το 2011 έλεγε άλλα: ΑΕΠ -5,5%, εξαγωγές +3,9%, πληθωρισμός +2,8%, ανεργία 15,2%.
Για το 2012 προβλέφτηκε: ΑΕΠ -2,5%, εξαγωγές +6,4%, πληθωρισμός +0,6%, ανεργία 16,4%. Ωστόσο ο απολογισμός ήταν κάπως διαφορετικός: ΑΕΠ -6,5%, εξαγωγές +0,4%, πληθωρισμός +1,2%, ανεργία 23,5%.
Κι έτσι όπως φτάνουμε στο σήμερα, προσέξτε τα δεδομένα: Ο προϋπολογισμός για το 2013 προβλέπει ΑΕΠ -3,8%, εξαγωγές +2,5%, πληθωρισμό +0,7% και ανεργία 24,7%. Ο απολογισμός τι θα μας πει;
Πρόκειται για μια τραγελαφική εικόνα, της οποίας οι αιτίες είναι πολλές. Κρίσιμο, πάντως, είναι το γεγονός ότι η περί των αριθμών σύγχυση αποτρέπει την κοινωνία να πάρει θέση· ότι ελλείψει κοινωνικού και πολιτικού ενδιαφέροντος κάποιοι παίζουν οικογενειακό διπλό· ότι «το ψέμα ήταν στη ρίζα αυτού του άνθους σαν κοπριά», όπως σε ανύποπτη στιγμή μας επεσήμανε ο Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος.
Νισάφι πια. Αν γινόμουν πρωθυπουργός για μια μέρα, θα εξανάγκαζα τους γραφειοκράτες του Γενικού Λογιστηρίου να προσθέσουν έναν ακόμη κωδικό στα έξοδα του υπουργικού συμβουλίου: αυτόν της μυθολογικής δαπάνης του πολιτικού προσωπικού· το κόστος του κατ’ εξακολούθησιν ψεύδους, της μέχρι λοβοτομής παραπλάνησης των πολιτών, της λαϊκής λήθης. Κι ύστερα θα τους ζητούσα να τον μηδενίσουν.
Μ’ αυτόν τον τρόπο, θα είχα και το πραξικόπημα στο τσεπάκι· τι λες κι εσύ;
ΥΓ. Εδώ καράβια καίγονται, βαρκούλες αρμενίζουν: Ο ΟΑΕΔ ανανέωσε, λέει, την ιστοσελίδα του, και πλέον προσφέρει «δυνατότητα αυτόματης σύζευξης προσφοράς και ζήτησης εργασίας». Συγχαρητήρια για την καινοτομία που αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τα διαρθρωτικά προβλήματα της αγοράς εργασίας στη χώρα. Φαντάζομαι ότι θα την εκτιμήσει δεόντως η δυναμική δημογραφική ομάδα των νέων κάτω των 25 ετών που κατά 55% είναι επισήμως άνεργοι. Αυτοί δεν είναι που μπαίνουν και στο ιντερνέτ;