Των Ιάκωβου Σέρφα και Νικόλα  Λεοντόπουλου.
Δημοσιεύτηκε αρχικά στο ThePressProject Inernational

Την περασμένη εβδομάδα ο ΣΚΑΪ δημοσίευσε μια πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Αθηνών που επιτρέπει τη χρήση καταγεγραμμένων (με «νόμιμη» υποκλοπή) τηλεφωνικών συνομιλιών στο πλαίσιο της προκαταρκτικής έρευνας εναντίον του Βαγγέλη Μαρινάκη και άλλων προσώπων που είναι ύποπτοι συμφωνα με τον εισαγγελέα για σειρά αδικημάτων που περιλαμβάνουν τη σύσταση εγκληματικής οργάνωσης, την εκβίαση, τη δωροδοκία και παραβάσεις του νόμου περί εκρηκτικών.
 
Ο ιδιοκτήτης του Ολυμπιακού μαζί με άλλους παράγοντες του ποδοσφαίρου έχουν κληθεί από τον ανακριτή να δώσουν εξηγήσεις στις 20 Αυγούστου. Η έρευνα δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί ενώ δεν έχουν ακόμα απαγγελθεί κατηγορίες κατά των ατόμων που αναφέρονται στην έκθεση του Συμβουλίου.
 
Η απόφαση του Συμβουλίου περιλαμβάνει περίπου 100 σελίδες απομαγνητοφωνημένων τηλεφωνικών συνομιλιών που καταγράφηκαν το 2012, στις οποίες, μεταξύ άλλων, ο Μαρινάκης εμφανίζεται να κάνει κατάχρηση της επιρροής του ως επικεφαλής του Ολυμπιακού. Ο Ανδρέας Κορέας, ο αρμόδιος εισαγγελέας της υπόθεσης, αναφέρει: “Από την αξιολόγηση του περιεχομένου των μέχρι σήμερα απομαγνητοφωνημένων τηλεφωνικών συνομιλών, προκύπτουν οι κατώθι ενδείξεις: Ότι ο πρόεδρος και οι στενοί συνεργάτες του Ολυμπιακού στα πλαίσια του σχεδιασμού και της οργάνωσης της ομάδας τους, προσέγγιζουν και επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους, αστυνομικούς, δικαστικούς, πολιτικούς και άλλλους ισχυρούς παράγοντες της χώρας, κάποιους από τούς οποίους και προσλαμβάνουν σε καίριες θέσεις της ΠΑΕ μετά από την αποχώρησή τους από νευραλγικές θέσεις που κατείχαν στο δημόσιο.”
 
Ο εισαγγελέας συνεχίζει υποστηρίζοντας ότι ο Μαρινάκης επέβαλε μαζί με τον πρόεδρο της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, Γιώργο Σαρρή, συγκεκριμένους διαιτητές σε σημαντικά παιχνίδια στα play-off της Football League κατά τη σεζόν 2011-2012. Ο Μαρινάκης φέρεται επίσης να έχει χρησιμοποιήσει την επιρροή του μεταξύ παραγόντων μικρότερων ομάδων προκειμένου να εξασφαλίσει την εκλογή του Σαρρή στην κεφαλή της ΕΠΟ.
 
Σε πολλές από τις καταγεγραμμένες συνομιλίες ο Μαρινάκης φέρεται να δίνει άμεσες οδηγίες σε υψηλό αξιωματούχο της ΕΠΟ. Σε μια περίπτωση ο υπάλληλος φέρεται να ζητάει την έγκριση του Μαρινάκη για την επιλογή διαιτητή για αγώνα μικρότερης κατηγορίας, ενώ σε μια άλλη ο Μαρινάκης φαίνεται να δίνει οδηγίες σε παράγοντα για την έκβαση μια προσφυγής.
 
Τα έγγραφα περιλαμβάνουν επίσης καταθέσεις από σειρά προσώπων που ισχυρίζονται ότι έχουν πέσει θύματα εκφοβισμού από ανθρώπους που σχετίζονται με τον Ολυμπιακό. Η πιο χαρακτηριστική κατάθεση προέρχεται από τον διαιτητή της FIFA, Πέτρο Κωνσταντινέα, ο οποίος κατέθεσε στον εισαγγελέα ότι μετά την επιλογή του για τον αγώνα της Superleague μεταξύ Ξάνθης και Ολυμπιακού στη σεζόν 2011-2012, διάφορα άτομα από την ΕΠΟ του είπαν ότι υπό οποιεσδήποτε συνθήκες ο Ολυμπιακός θα έπρεπε να κερδίσει τον αγώνα. Ο Κωνσταντινέας απάντησε ότι θα διαιτητεύσει τον αγώνα δίκαια και ότι ο «καλύτερος και ο πιο τυχερός θα κερδίσει». Ο Ολυμπιακός έχασε το παιχνίδι και μετά από μερικές εβδομάδες ένας φούρνος που ανήκει στον Κωνσταντινέα υπέστη βανδαλισμούς και στη συνέχεια παραδόθηκε στις φλόγες μετά από τον εμπρησμό του από άγνωστα άτομα.

Ο Μαρινάκης και ο Τύπος
 
Τα δικαστικά έγγραφα όμως δίνουν διαφορετική τροπή σε ένα ζήτημα που έχει αποτελέσει τα τελευταία χρόνια εστία διαμάχης μεταξύ του κ. Μαρινάκη και των επικριτών του: τη σχέση του επιχειρηματία με τα ΜΜΕ. Παρότι στο χώρο του Τύπου και της πολιτικής, αποτελεί κοινό μυστικό πως η πλευρά Μαρινάκη κατέχει ή / και χρηματοδοτεί σειρά μέσων ενημέρωσης, ο κ. Μαρινάκης ως τώρα αρνείται κάθε σχέση του με αυτά τα μέσα. Όμως οι καταγεγραμμένες συνομιλίες, είτε του ίδιου είτε στενών συνεργατών του, διαψεύδουν αυτόν τον ισχυρισμό, όπως θα δούμε παρακάτω. Εξάλλου, σύμφωνα με το πόρισμα του εισαγγελέα, υπάρχουν αρκετές ενδείξεις εκφοβισμού δημοσιογράφων με σκοπό την προώθηση των συμφερόντων του Ολυμπιακού.
 
Στο παρελθόν η εφημερίδα «Αυγή» είχε αναφέρει ότι η εφημερίδα «Παραπολιτικά» ελέγχεται από τον Μαρινάκη και ότι ο εφοπληστής χρησιμοποιούσε την εφημερίδα για να προβάλει ευνοϊκά την κυβέρνηση της ΝΔ και του Αντώνη Σαμαρά.
 
Η εφημερία Παραπολιτικά άσκησε αγωγή εναντίον της Αυγής αρνούμενη οποιαδήποτε σχέση με τον Βαγγέλη Μαρινάκη. Παρεμπιπτόντως ο δικηγόρος εκ μέρους των Παραπολιτικών ήταν ο Μάκης Βορίδης, που τότε εκτελούσε χρέη κοινοβουλευτικού εκπροσώπου της ΝΔ και τώρα βρίσκεται στο τιμόνι του υπουργείου Υγείας.
 
Στα χαρτιά η εφημερίδα, καθώς και οι άλλες δραστηριότητες του ομίλου ενημέρωσης των «Παραπολιτικών» (ραδιοφωνικός σταθμός, free press, αθλητικό ραδιόφωνο που ονομάζεται Ολυμπιακός FM κ.α.) ανήκουν στο δημοσιογράφο Γιάννη Κουρτάκη, εκδότη των Παραπολιτικών.
 
Ερωτηθείς σε συνέντευξή του το 2012 σχετικά με τη χρηματοδότηση του ομίλου, ο κ. Κουρτάκης είπε πως «τους πόρους και τα χρήματα μας τα δίνουν οι χιλιάδες αναγνώστες» ενώ σχετικά με την άποψή του για τον κύριο Μαρινάκη είπε: «Τον παρακολουθώ όπως και εσείς, ως επιχερηματία».
 
Το 2014, πριν την έναρξη του νέου ραδιοφωνικού σταθμού, ο Κουρτάκης ρωτήθηκε από το e-tetradio αν είναι «ακριβό σπορ» για έναν δημοσιογράφο να γίνεται εκδότης και μετά να αποκτάει έναν ραδιοφωνικό σταθμό. Ο ίδιος απάντησε «Οι υγιείς επιχειρήσεις, οι επιχειρήσεις χωρίς δάνεια, εκείνες που θέλουν να πρωταγωνιστούν έχουν μόνο έναν χρηματοδότη. Τον κόσμο». Όταν ο δημοσιογράφος επέμεινε λέγοντας «Δεν χρειάζεστε έναν επιχειρηματία να σας στηρίζει;» ο Κουρτάκης απάντησε εκ νέου: «Η εποχή που οι επιχειρηματίες επένδυαν στα media, χάνοντας χρήματα, έχουν περάσει. Το δικό μας κριτήριο είναι η εμπιοστοσύνη που μας δείχνει ο κόσμος. Αυτός είναι η δύναμή μας και το σημείο αναφοράς μας».
 
Ωστόσο ο ισχυρισμός του επικεφαλής των «Παραπολιτικών» σχετικά με τις σχέσεις του ομίλου με τον Βαγγέλη Μαρινάκη φαίνεται να καταρρίπτεται από τις απομαγνητοφωνημένες υποκλοπές που περιλαμβάνουν συνομιλία του Μαρινάκη με τον Κουρτάκη τον Μάιο του 2012 στην οποία ο πρόεδρος του Ολυμπαικού εμφανίζεται να δίνει σαφείς οδηγίες για το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας της επόμενης ημέρας. Σε άλλο σημείο ο Μαρινάκης ακούγεται επίσης να δίνει οδηγίες στον επικεφαλής του τμήματος επικοινωνίας του Ολυμπιακού για τοποθέτηση συγκεκριμένων ειδήσεων και ρεπορτάζ στα «δικά τους μέσα», συμπεριλαμβανομένου και των Παραπολιτικών.
 
Πέρα όμως τη «χρήση» των «φιλικών» μέσων από τον Μαρινάκη, το υλικό που συνοδεύει την απόφαση του δικαστικού συμβουλίου αναφέρεται και σε περιστατικά εκφοβισμού δημοσιογράφων: Ο δημοσιογράφος Γιώργος Ταμπακόπουλος κατέθεσε ότι ο Μαρινάκης τον χαστούκισε δύο φορές σε ένα εστιατόριο ενώ οι δημοσιογράφοι Αντώνης Καρπετόπουλος και Νίκος Βασιλαράς καταθέτουν ότι έχουν δεχτεί επίθεση από οργανωμένους οπαδούς του Ολυμπιακού. Ο τελευταίος μάλιστα σύμφωνα με τα δικαστικά έγγραφα ισχυρίζεται πως απολύθηκε από τη δουλειά του κατόπιν εντολής του Μαρινάκη.
 
Πώς όμως κάλυψαν τα μέσα ενημέρωσης τη δικαστική εμπλοκή ενός από τους πιο σημαντικούς επιχειρηματίες της χώρας; Τι έγραψαν οι πολιτικές εφημερίδες για τον Μαρινάκη, τον επιχειρηματία που συνόδεψε τον πρωθυπουργό στο Κατάρ, και τον πολιτικό, δημοτικό σύμβουλο Πειραιώς; Τι έγραψαν οι οικονομικές εφημερίδες για τον εφοπλιστή που είναι στο τοπ 100 της παγκόσμιας κατάταξης και ηγείται εταιρείας εισηγμένης στο αμερικάνικο χρηματιστήριο; Τι έγραψαν οι αθλητικές εφημερίδες για τον πρόεδρο μιας εκ των μεγαλυτέρων ΠΑΕ της χώρας;
 
Ενώ το δικαστικό βούλευμα ήρθε στο φως από έναν από τους κύριους πανελλαδικούς τηλεοπτικούς σταθμούς, τον ΣΚΑΪ, ελάχιστα άλλα ΜΜΕ έχουν κάνει αναφορές σχετικές με την υπόθεση. Δεν είναι φυσικά τυχαίο ότι το μόνο μεγάλο ΜΜΕ που έβγαλε την υπόθεση ανήκει στον επίση εφοπλιστή, και ιδιοκτήτη του Παναθηναϊκού, κ. Γιάννη Αλαφούζο, ο οποίος από συνέταιρος του κ. Μαρινάκη (στον όμιλο ΣΚΑΙ – Καθημερινή) είναι πλέον ορκισμένος του αντίπαλος.
 
Ο Βαγγέλης Μαρινάκης και ο Γιάννης Αλλαφούζος, και μαζί τους οι δύο ομάδες τους, αναμένεται να αυξήσουν την επιρροή τους στα αθλητικά ΜΜΕ. Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα ο Μαρινάκης έχει ήδη συμφωνήσει για την απόκτηση του Sentra FM και της εφημερίδας Goal ενώ ο Αλαφούζος βρίσκεται σε συζητήσεις για την απόκτηση του NovaSport FM, που είναι το μεγαλύτερο αθλητικό ραδιόφωνο της χώρας, και της εφημερίδας SportDay. Αν οι πληροφορίες επιβεβαιωθούν, οι δύο εφοπλιστές και ιδιοκτήτες των δύο μεγαλύτερων ΠΑΕ της χώρας, θα κατέχουν ταυτόχρονα και τα μεγαλύτερα αθλητικά ΜΜΕ.
 
Σχεδόν όλες οι μεγάλες εφημερίδες παραμένουν σιωπηλές για το θέμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ιστοσελίδα tovima.gr που ανήκει σε έναν από τους μεγαλύτερους ομίλους ενημέρωσης, τον ΔΟΛ. Η εφημερίδα δύο ημέρες μετά την αποκάλυψη του ΣΚΑΪ αναφέρθηκε στον κ. Μαρινάκη δημοσιεύοντας ένα ρεπορτάζ σχετικά με τη συμμετοχή του στο συνέδριο του Economist στην οποία ο επιχειρηματίας μίλησε σχετικά με τη σημασία της ναυτιλίας για την ελληνική οικονομία. Κατά τα άλλα Το Βήμα  κατάφερε να αποφύγει οποιαδήποτε αναφορά στη δικαστική εμπλοκή του και στην υπόθεση.
 
Ένα μέρος των μέσων ενημέρωσης παραμένουν απλώς σιωπηλά. Ένα άλλο μέρος έχει επιλέξει να αναφερθεί στην υπόθεση (σε περιορισμένη έκταση) χωρίς να αναφέρεται στα ονόματα των εμπλεκομένων προσώπων (συμπεριλαμβανομένου και του Μαρινάκη) αλλά και στα επίμαχα αποσπάσματα της απόφασης του Συμβουλίου.
 
Τα ΜΜΕ ισχυρίζονται ότι δεν προχωράνε στη δημοσίευση της υπόθεσης επειδή αυτή βασίζεται στη διαρροή δικαστικών εγγράφων που είναι μέρος δικαστικής έρευνας η οποία δεν έχει οδηγήσει μέχρι σήμερα σε καταδίκες. Αλλά στη χώρα μας η διαρροή δικαστικών εγγράφων που αποτελούν μέρος της έρευνας είναι καθημερινή ρουτίνα για τον Τύπο και σε πολλές περιπτώσεις τα ίδια τα ΜΜΕ που σήμερα επικαλούνται το απόρρητο της έρευνας ήταν (και είναι καθημερινά) πολύ δραστήρια στη διαρροή ή αναπαραγωγή ανάλογου υλικού. 
 
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η κατάσταση στα αθλητικά πρωτοσέλιδα. Στην Ελλάδα, ως γνωστόν κυκλοφορούν καθημερινά πάνω από 10 αθλητικές εφημερίδες. Οι περισσότερες είναι «οπαδικές», υποστηρίζοντας ανοιχτά τη μια ή την άλλη ομάδα. Ο τρόπος που οι αθλητικές εφημερίδες κάλυψαν το δικαστικό βούλευμα προκαλεί θλίψη σχετικά με την ελευθερία του τύπου στην Ελλάδα. Όλες οι εφημερίδες που υποστηρίζουν τον Ολυμπιακό (τρεις στον αριθμό) επέλεξαν να μην αναφέρουν λέξη για το γεγονός. Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός πως οι εφημερίδες που αυτοπροσδιορίζονται ως μη οπαδικές και αντικειμενικές, η Sportday και η Goal, επίσης δεν αναφέρουν λέξη για τον κ. Μαρινάκη. (H Sportday αναφέρεται αμήχανα στο θέμα χωρίς όμως να αναφέρει ονόματα – λινκ).
 
Παρόλο που είναι δύσκολο να ασκήσεις κριτική στις εφημερίδες για το τι επιλέγουν να δημοσιεύουν και τι όχι, η σιωπή τους σε αυτή την υπόθεση είναι ενδεικτική της κατάστασης του Τύπου στην Ελλάδα.

Αυτή η δημοσίευση έχει παραχθεί με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα πλαίσια του προγράμματος Safety Net για την ελευθερία του Τύπου. Το περιεχόμενο της δημοσίευσης είναι αποκλειστικής ευθύνης του Παρατηρητηρίου Βαλκανίων και Καυκάσου και των συνεργατών του και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ότι απηχεί τις απόψεις τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης. Η σελίδα του project είναι: Safety Net for European Journalists. A Transnational Support Network for Media Freedom in Italy and South-east Europe.