Το διεθνές ενδιαφέρον, όχι με θετικό πρόσημο, προσέλκυσε ξανά η Ελλάδα. Συγκεκριμένα ο Guardian, σε άρθρο με τίτλο «Μία σκηνή από τον Μεσαίωνα: Νεκρός πρόσφυγας βρέθηκε περικυκλωμένος από τρωκτικά» κάνει λόγο στο πρόσφατο γεγονός που έλαβε χώρα στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης ΒΙΑΛ, στη Χίο.

Υπενθυμίζεται, πως το πρωί της Τρίτης 4 Μαΐου, βρέθηκε νεκρός 28χρονος Σομαλός πρόσφυγας από τους συνοριοφύλακες οι οποίοι αντιμετώπισαν ένα σοκαριστικό θέαμα, καθώς ο νεκρός ήταν καλυμμένος από τρωκτικά που έτρωγαν το σώμα του.

Νεκρός 28χρονος πρόσφυγας στις απαράδεκτες συνθήκες διαβίωσης της ΒΙΑΛ

Το άρθρο αναφέρεται στο περιστατικό και την επιβεβαίωση αυτού από το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου και πως «αν και είναι καταχωρημένος πρόσφυγας, ο Σομαλός έπρεπε να παραμείνει στο κέντρο κράτησης στην της Χίου λόγω των περιορισμών του COVID-19. Τα νησιωτικά κέντρα κράτησης έχουν υποστεί δρακόντεια μέτρα περιορισμού από τη στιγμή που ξεκίνησε η πανδημία πέρυσι»

«Τους φιλοξενούμε και τους ταΐζουμε επειδή είναι άνθρωποι, δεν μπορούμε να τους βγάλουμε έξω», δήλωσε ο διοικητής του στρατοπέδου, Παναγιώτης Κιμουρτζής. «Είναι λογικό να εμφανίζονται τρωκτικά όταν κάποιος έχει πεθάνει για τόσες ώρες. Το κέντρο χτίστηκε πολύ γρήγορα το 2016. Είναι στη φύση, περιτριγυρισμένο από χωράφια. Κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν, χρησιμοποιούμε φυτοφάρμακα, αλλά δεν υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε.»

Στο άρθρο επιπλέον αναφέρεται:

Ο νεαρός Σομαλίας, όπως και οι εκατοντάδες χιλιάδες Σύριοι που τον προηγήθηκαν, άφησε μια χώρα διαβόητη για τη βία και τη φτώχεια. Σχεδόν έξι χρόνια μετά την έναρξη της προσφυγικής κρίσης στην Ευρώπη, το τραγικό τέλος αυτού που θα ήταν ένα μακρύ και επικίνδυνο ταξίδι επισήμανε και πάλι τις θλιβερές συνθήκες των νησιωτικών «κέντρων υποδοχής» στην Ελλάδα.

Για τους εργαζομένους στη Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο, τη Λέρο και την Κω, τα πέντε νησιά του Αιγαίου στην πρώτη γραμμή των μεταναστευτικών ρευμάτων, το περιστατικό αποτελεί περαιτέρω απόδειξη της αποτυχίας των πολιτικών περιορισμού που έχουν ακολουθήσει οι ηγέτες της ΕΕ στα σύνορα μιας ηπείρου φαινομενικά απελπισμένων να διατηρήσουν αιτούντες άσυλο.

«Υπάρχει μόνο μία αλήθεια και αυτό είναι ότι τα ελληνικά νησιωτικά στρατόπεδα είναι συνώνυμα με τον υπερπληθυσμό και τις απάνθρωπες συνθήκες», δήλωσε ο Δρ Απόστολος Βεζής, εκτελεστικός διευθυντής στην Ελλάδα του διεθνούς ανθρωπιστικού οργανισμού Intersos. «Οι άνθρωποι εκτίθενται καθημερινά σε αρουραίους, σκουπίδια και βία. Σε κλινικές των νησιών τα παιδιά γίνονται δεκτά συχνά με σημάδια δαγκωμάτων αρουραίων. Είναι επαίσχυντο και τρομακτικό που πρέπει να ζουν σε τέτοιες επαίσχυντες συνθήκες, όταν πραγματικά δεν χρειάζεται.»

Οι αφίξεις αιτούντων άσυλο στην Ευρώπη μειώθηκαν δραματικά τον προηγούμενο χρόνο. Εκτιμάται ότι 11.472 άνδρες, γυναίκες και παιδιά είναι τώρα εγγεγραμμένοι στα φυλάκια του Αιγαίου, σύμφωνα με το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη της Ελλάδας. Η ΒΙΑΛ, που φιλοξένησε 5.000 άτομα το Δεκέμβριο του 2019, πλέον φιλοξενεί περίπου το ένα πέμπτο αυτού του αριθμού, ως αποτέλεσμα σκληρών πολιτικών μετανάστευσης που περιλαμβάνουν «αποσυμφόρηση» των νησιών.

Μετά την αμφιλεγόμενη συμφωνία της ΕΕ με την Τουρκία για την αναχαίτιση της ροής των ανθρώπων, τα νησιά έχουν καταστεί προστατευτικά στη μάχη της ΕΕ για να κρατήσουν τους μετανάστες έξω.

«Ναι, υπάρχουν λιγότεροι άνθρωποι και οι συνθήκες στο στρατόπεδο έχουν βελτιωθεί, αλλά δεν είναι καλές», δήλωσε η Λέντα Λάκκα, η οποία είναι επικεφαλής του γραφείου του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες στη Χίο. «Υπάρχουν αρουραίοι, και γύρω και μέσα στη ΒΙΑΛ. Αυτό είναι γεγονός. Υπάρχουν επίσης αυτοσχέδια καταφύγια. Και αυτό είναι γεγονός.»

Η Αθήνα έλαβε περίπου 3 δισ. ευρώ σε κονδύλια της ΕΕ για τη διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης μεταξύ του 2015 και του 2020, αλλά επικριτές ισχυρίζονται ότι δεν μπορεί να δει κανείς ότι οι δαπάνες δεν μπορούν να φανούν επιτόπου, όπου οι συνθήκες έχουν αποδοκιμαστεί από έναν από τους κορυφαίους φύλακες της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

«Αν είχε χρησιμοποιηθεί σωστά, δεν θα μιλούσαμε τόσα χρόνια αργότερα για μια σκηνή του Μεσαίωνα όπου ένας νεκρός δέχεται επίθεση από αρουραίους», δήλωσε ο κ. Βεϊζής, ο οποίος έχει εργαστεί στα νησιά για περισσότερο από μια δεκαετία. «Όλα τα στρατόπεδα είναι φρικτά. Κάθε μέρα οι άνθρωποι αρρωσταίνουν, ψυχικά και σωματικά. Πρέπει να αναρωτιέστε αν η μεταχείρισή τους έτσι, όχι ως άνθρωποι αλλά ως αριθμοί, είναι μια σκόπιμη πολιτική επιλογή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να μην έρθουν περισσότερα.»

Με την υποστήριξη της ΕΕ, η κεντροδεξιά κυβέρνηση της Αθήνας δεσμεύτηκε να αντικαταστήσει τις νησιωτικές εγκαταστάσεις με υπερσύγχρονες «κλειστές» εγκαταστάσεις.

Την περασμένη εβδομάδα, η «πύλη διαφάνειας» της κυβέρνησης επιβεβαίωσε ότι κονδύλια της ΕΕ περίπου 270 εκατ. ευρώ είχαν διατεθεί για την ολοκλήρωση νέων στρατοπέδων έως τις 31 Μαρτίου του επόμενου έτους. Από αυτό το ποσό, 155 εκατ. Ευρώ είχαν διατεθεί για νέα κέντρα υποδοχής στη Λέσβο και τη Χίο.

Η Ελλάδα, όπως και άλλα κράτη της ΕΕ, κατηγορείται για επαναπροώθηση μεταναστών και προσφύγων. Όμως, θριαμβολογώντας, ο υπουργός μετανάστευσης της χώρας, Νότης Μηταράκης, δήλωσε πρόσφατα ότι με αυστηρότερους συνοριακούς ελέγχους μετά την απειλή της Τουρκίας να πλημμυρίσει την Ευρώπη με αιτούντες άσυλο, περισσότεροι άνθρωποι είχαν εγκαταλείψει την Ελλάδα από ό,τι είχαν φτάσει από τον Μάρτιο του περασμένου έτους. Πρόσθεσε επίσης, πως ο αριθμός των μεταναστών και των προσφύγων σε εγκαταστάσεις διαμονής μειώθηκε από 92.000 πριν από ένα χρόνο σε 56.000.

«Τους τελευταίους 12 μήνες, περισσότεροι άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα νόμιμα, με απελάσεις, εθελοντικές αναχωρήσεις ή μετεγκαταστάσεις», είχει δηλώσει στους ομολόγους του στην ΕΕ «Υπάρχουν περίπου 60.000 αναγνωρισμένοι πρόσφυγες στη χώρα μας, λιγότεροι από αυτούς που πιστεύει η χώρα».

Με χιλιάδες αιτούντες άσυλο στην Τουρκία να ελπίζουν να κάνουν την επικίνδυνη διέλευση του Αιγαίου, όπως και ο 28χρονος Σομαλός, ειδικοί της μετανάστευσης πιστεύουν ότι αυτό θα μπορούσε να αλλάξει. Και ενώ ο πληθυσμός προσφύγων της Ελλάδας έχει μειωθεί σημαντικά, η προοπτική οποιασδήποτε επιστροφής στην κανονικότητα για όσους έχουν παγιδευτεί στα νησιά παραμένει αόριστη, παρά την επιταχυνόμενη προσπάθεια εμβολιασμού και την πιθανότητα επανάληψης του τουρισμού τις επόμενες εβδομάδες.

«Για μεγάλο χρονικό διάστημα η Ύπατη Αρμοστεία εκφράζει ανησυχίες για τις επισφαλείς συνθήκες στα νησιωτικά στρατόπεδα», δήλωσε η Στέλλα Νάνου, εκπρόσωπος του πρακτορείου στην Αθήνα. «Πέρα από τις υλικές δυσκολίες και προκλήσεις, υπήρξε η αβεβαιότητα της πανδημίας, η οποία πρόσθεσε στην απογοήτευση των ανθρώπων που τόσο συχνά δεν μπορούν να δουν φως στο τέλος της σήραγγας».

Μια μεταθανάτια εξέταση επρόκειτο να διενεργηθεί στον νεκρό στη Λέσβο αργότερα σήμερα.