Η νεοψυχροπολεμική ατζέντα του νέου Αμερικανού πρέσβη

του Παναγιώτη Παπαδομανωλάκη

Συγκεκριμένα, κατά την κατάθεση του στο σώμα του οποίου προεδρεύει ο γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ, η μοναδική ερώτηση που υποβλήθηκε στον Ελληνοαμερικανό Τζόρτζ Τούνη αφορούσε την κινέζικη παρουσία στο λιμάνι του Πειραιά, με τον ίδιο να φέρεται να δηλώνει ότι «η Κίνα έχει εμπλακεί σε κακοήθη επιρροή και οικονομική εισβολή». Συγκεκριμένα, ανέφερε πως: «Θέλω να πω πως την περίοδο που πουλιόταν το τμήμα του λιμανιού του Πειραιά, η Cosco έκανε την μόνη προσφορά. Χρειάζεται να βγούμε μπροστά, να είμαστε επιθετικοί. Είναι ξεκάθαρο ότι οι (Κινέζοι) επιθυμούν να κάνουν σημαντικές επενδύσεις στις υποδομές και να χρησιμοποιήσουν αυτή την οικονομική επιρροή για μεγαλύτερη γεωπολιτική επιρροή. Εάν εγκριθώ για την θέση του πρέσβη, υπόσχομαι να εργαστώ με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, αυτή την επιτροπή και την ελληνική κυβέρνηση για να δράσω ενάντια σε αυτό. Και, ως επιχειρηματίας κατανοώ τι σημαίνει να ανταγωνίζεσαι επιθετικά στις επιχειρηματικές συναλλαγές».

Πρέσβεις ειδικών αποστολών

Πριν αναλάβει καθήκοντα στη χώρα μας, ο ακόμα εν ενεργεία Αμερικάνος πρέσβης Τζέφρι Πάιατ βρισκόταν στην Ουκρανία όπου αναμείχθηκε με την πορτοκαλί εξέγερση που οδήγησε στο φασιστικό πραξικόπημα του Μαϊντάν. Στο Κίεβο εμπλέχθηκε στα εσωτερικά της χώρας, λαμβάνοντας ο ίδιος μέρος στις διαμαρτυρίες που ανέτρεψαν με βίαιο τρόπο τον πρόεδρο Γιαννουκοβιτς, μοιράζοντας συμβολικά τρόφημα στους φιλοδυτικούς διαδηλωτές, ενώ χαρακτήρισε ως «τρομοκράτες» τους αντιφασίστες που εξεγέρθηκαν ιδρύοντας τις λαϊκές δημοκρατίες του Ντόνετσκ και του Λουγκάντσκ στην κοιλάδα του Ντονμπάς. Στην Ελλάδα, η θητεία του συνοδεύτηκε με την βαθύτερη από ποτέ στην ιστορία παρουσία των (βορειο)αμερικανικανικών ιμπεριαλιστικών στρατιωτικών δυνάμεων, όπως έχουμε αναπτύξει σε παλαιότερο άρθρο μας στην εφημερίδα Struggle/La Lucha που εδρεύει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όπως έχουμε επίσης αναδείξει, ο ίδιος ο Γερουσιαστής Μενέντεζ άκουσε από τα θεσμικά χείλη του Έλληνα προέδρου της Βουλής Κ. Τασούλα να του δηλώνει ότι του παραδίδει στην Ελλάδα στα χέρια του, προσφέροντάς του έναν χάρτη της Ελληνικής επικράτειας. Το παραπάνω έγινε πράξη μέσω της επ’ αόριστον παράδοση της χώρας στον άξονα του πολέμου, που υπεγράφη με την Ελληνοαμερικανική Συμφώνία. Οι παλιές και νέες βάσεις ήδη διαδραματίζουν επικίνδυνο ρόλο στην ιμπεριαλιστική περικύκλωση της Ρωσίας, όπως αποκαλύψαμε σε παλαιότερο ρεπορτάζ μας για την αναβάθμιση της αεροπορικής βάσης της Λάρισας.

Ο νέος πρέσβης που ενέκρινε ο Μενέντεζ έρχεται να προχωρήσει αυτή την παράδοση, φέροντας σε πέρας τη δική του ειδική αποστολή. Η κινέζικη παρουσία σε μια χώρα-μέλος της ευρωατλαντικής συμμαχίας, η οποία μάλιστα έχει αναδειχθεί τα τελευταία έτη σε ορμητήριο των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων, θεωρείται απαράδεχθει από τα πολεμικά γεράκια του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Πόσο μάλλον, σε μια εποχή νεοψυχροπολεμικής κλιμάκωσης, με την Κίνα να έχει αναδειχθεί σε στρατηγικό αντίπαλο του ιμπεριαλιστικού μπλοκ. Ο Τσούνης θεωρείται προσωπική επιλογή του Γερουσιαστή Μενέντεζ και ως διπλωμάτης έχει ιστορικό πολιτικών παρεμβάσεων. Ως υποψήφιος για πρεσβευτής στη Νορβηγία το 2013 προκάλεσε οργή στο Όσλο, χαρακτηρίζοντας ένα από τα κυβερνώντα κόμματα της χώρας ως εξτρεμιστικό. Η διαπίστευσή του καθυστέρησε μετά τις αντιδράσεις, αφήνοντας τη Νορβηγία χωρίς πρέσβη για αρκετούς μήνες και τελικά δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

Κατά τη διάρκεια της ακρόασης του, ο Τσούνης συνεχάρη τη σημερινή ελληνική κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, λέγοντας ότι βλέπει «με καθαρά μάτια για το τι κάνει η Κίνα» στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της στην Ευρώπη. Οι αναφορές του κινούνται στην ίδια κατεύθυνση με παλαιότερες δηλώσεις του Τζέφρι Πάιατ πως «η Ελλάδα είναι πυλώνας σταθερότητας και βασικός σύμμαχος του ΝΑΤΟ όταν πρόκειται να σταματήσει την επέκταση της ρωσικής και κινεζικής επιρροής σε ένα όλο και πιο περίπλοκο στρατηγικό περιβάλλον».

Σύγκρουση συμφερόντων στο λιμάνι

Στο πλαίσιο μιας συμφωνίας του 2016, η κινεζική COSCO Shipping (601919.SS) έλαβε το 51% των μετοχών του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς. Αργότερα απέκτησε επιπλέον μερίδιο 16%. Ακολούθησε η παραίτηση του δημάρχου Πειραιά Γιάννη Μώραλη και του Απόστολου Παπαποστόλου από το ΔΣ, λόγω μεταβολής της μετοχικής σύνθεσης της Εταιρείας. Ένα μήνα μετά, εν μέσω διαπραγματεύσεων, η διοίκηση του ΟΛΠ αποδέκτηκε την επιστροφή του Μώραλη στο ΔΣ. Ο ίδιος ο Έλληνας επιχειρηματίας Βαγγέλης Μαρινάκης έχει ταχθεί ενάντια στη «μονοπωλιακή χρήση» στο λιμάνι του Πειραιά. Το κανάλι της ελληνικής εργολαβικής Dport στο YouTube έχει αναρτήσει μουσικό βίντεο-κλιπ με σαφείς ρατσιστικούς υπαινιγμούς, διεκδικώντας την «ελληνικότητα» του λιμανιού για το ελληνικό κεφάλαιο.

Η συμφωνία για το λιμάνι του Πειραιά είχε προκαλέσει την ανησυχία στην πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως φαίνεται από τα ρεπορτάζ της εποχής στον αμερικανικό Τύπο. Τα ίδια δημοσιεύματα αναφέρονται σε ανησυχίες από την πλευρά της ΕΕ για την αυξανόμενη εμπλοκή της Κίνας στις ευρωπαϊκές υποδομές, επιδιώκοντας να θωρακίσει καλύτερα τους στρατηγικούς τομείς από την κινεζική επιρροή. Οι Βρυξέλλες κατέστησαν αυστηρότερες τις διαδικασίες για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων από ξένες επιδοτούμενες εταιρείες που πραγματοποιούν εξαγορές ή υποβάλλουν προσφορές για δημόσιους διαγωνισμούς στην ΕΕ. Ο Ραφαέλ Γκλουκσμάν, μέλος του Ευρωπαϊκού κοινοβούλιο που προεδρεύει επιτροπής για την αξιολόγηση της ξένης παρέμβασης στις δημοκρατικές διαδικασίες της ΕΕ, έχει δηλώσει: «Αυτή η συμφωνία με την Cosco είναι ανησυχητική. Όχι μόνο έχουμε τώρα μια πολύ πιο ξεκάθαρη εικόνα των κινδύνων που ενέχουν τέτοιες κινεζικές επενδύσεις σε στρατηγικές υποδομές για την ΕΕ, αλλά γνωρίζουμε επίσης ότι η Cosco δεν τηρεί τις συμβατικές της υποχρεώσεις».

Η ελληνική κυβέρνηση δίνει και ύδωρ στους νεοψυχροπολεμικούς σχεδιασμούς

Όπως έχει αναδείξει ο Πανελλαδικός Αντιπολεμικός Κινηματικός Συντονισμός (ΠΑΚΣ), στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ το καλοκαίρι, ο Έλληνας πρωθυπουργός έδωσε γη και ύδωρ στους νεοψυχροπολεμικούς σχεδιασμούς αναφερόμενος σε «αυταρχικά καθεστώτα που εξακολουθούν να χρησιμοποιούν το υβριδικό τους οπλοστάσιο προκειμένου να αποδυναμώνουν τους δημοκρατικούς θεσμούς» της Δύσης. Παράλληλα, άφησε ανοιχτό το παράθυρο να «επανεξεταστούν» οι διμερείς οικονομικές σχέσεις με την Κίνα, σε περίπτωση που κριθούν επικίνδυνες για την συμμαχία. Σε γραπτή δήλωση στο Nikkei, ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων της Ελλάδας Άδωνις Γεωργιάδης είπε ότι η πώληση του λιμανιού «έγινε σε μια διαφορετική εποχή όπου πολύ λίγες χώρες ενδιαφέρθηκαν να επενδύσουν στην Ελλάδα». Γεωργιάδης πρόσθεσε: «Όπως τόνισε πρόσφατα ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, θέλουμε και έχουμε καλές σχέσεις με την Κίνα, αλλά είναι και στρατηγικοί ανταγωνιστές».

Στον αντίποδα, ξένα ρεπορτάζ κάνουν λόγο για πολλούς «καλούς φίλους» της Ελλάδας, όπως η Ινδία, η Γαλλία , οι ΗΠΑ και η ΕΕ που θα ήταν περισσότερο από έτοιμοι να βοηθήσουν την Αθήνα να διώξει τους Κινέζους από το λιμάνι του Πειραιά. Μετά από το φιάσκο που έφερε για τα γαλλικά συμφέροντα η υπογραφή της AUKUS, η Γαλλία συνεργάζεται με την Ινδία και την Αυστραλία για να περικυκλώσουν την Κίνα στον Ινδο-Ειρηνικό, με τον Μακρόν να προσπαθεί παράλληλα να διαμορφώσει μια αντι-κινεζική πολιτική στη ΕΕ. Το Παρίσι θα φιλοξενήσει ένα φόρουμ τον επόμενο μήνα, κατά το οποίο οι υπουργοί της ΕΕ θα συναντηθούν με Υπουργούς Εξωτερικών 30 χωρών του Ινδο-Ειρηνικού, ενώ θα συμμετέχουν περιφερειακές δυνάμεις όπως η Ινδία, η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία.

H κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει εργαστεί να διασφαλίσει ότι ότι σημαντικές επενδύσεις, όπως τα λιμάνια στη βόρεια Ελλάδα και τα έργα 5G, θα παραμείνουν στα χέρια των δυτικών συμμάχων. Η ελληνική κυβέρνηση έχει λάβει το μήνυμα και απέβαλε τις κινεζικές κρατικές επιχειρήσεις από τους δημόσιους διαγωνισμούς, ενώ αρνήθηκε να φιλοξενήσει μια σύνοδο κορυφής το 2022 για την ομάδα «17+1» της Κίνας και των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Ακόμα, συντάχθηκε με το ακροδεξιό αφήγημα που προωθείται από ιμπεριαλιστικές ΜΚΟ, περι «γενοκτονίας» των Ουιγούρων της επαρχείας Σινγκάνγκ και υποστήριξε τις κυρώσεις κατά του Πεκίνου. «Αυτή η επιδείνωση των σχέσεων μπορεί να εξηγήσει την ξαφνική αποχώρηση της Κινέζας πρέσβη που πολλοί θεωρούν ως . . . ένα σαφές σημάδι της δυσαρέσκειας του Πεκίνου», είχε σχολιάσει ο Πλάμεν Τόντσεφ, από το Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων με έδρα την Αθήνα, για το πολύμηνο κενό στις σινο-ελληνικές διπλωματικές σχέσεις, μέχρι την έλευση του νέου πρέσβη της Κίνας στην Ελλάδα Σιάο Τζουντσένγκ.

Αμερικάνικο ταμείο για την ανάσχεση του νέου «δρόμου του μεταξιού» της Κίνας

Οι πιέσεις της αμερικανικής πλευράς προς τη χώρα δεν έχουν ξεφύγει της προσοχής του κινεζικού τύπου. Σε άρθρο της με τίτλο «Οι ΗΠΑ πιέζουν την Ελλάδα να σταματήσει να λειτουργεί ως το ‘κεφάλι του δράκου’ της Κίνας στην Ευρώπη», η South China Morning Post αναφέρει πως οι ΗΠΑ επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν την κινεζική επιρροή μέσω της Πρωτοβουλίας Ζώνη και Δρόμος με δική τους εναλλακτική χρηματοδότηση. Πριν την επίσκεψη του Μάικ Πομπέο το 2020, ο Έλληνας πρωθυπουργός υποδέχτηκε τον Άνταμ Σ. Μπόλερ, ο οποίος ηγείται του US International Development Finance Corporation (DFC). Το DFC χρηματοδοτήθηκε 60 δισ. δολάρια από το αμερικάνικο Κογκρέσο για να λειτουργήσει ως εναλλακτική στην κινεζική πρωτοβουλία. Η υπηρεσία ιδρύθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2019 με τη συγχώνευση της Overseas Private Investment Corporation (OPIC) με την Development Credit Authority (DCA) της Υπηρεσίας Διεθνούς Ανάπτυξης των Ηνωμένων Πολιτειών (USAID), καθώς και με αρκετά μικρότερα γραφεία και ταμεία.

Ο Ντανιέλ Βάντιτς, πρώην ανώτερο στέλεχος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, ανώτερος συνεργάτης στο Ατλαντικό Συμβούλιο και πλέον πρόεδρος της εταιρείας στρατηγικών συμβούλων Yorktown Solutions με έδρα την Ουάσινγκτον, δήλωσε στον ελληνικό αστικό Τύπο πως η DFC είναι ένα σημαντικό εργαλείο για τις ΗΠΑ ώστε να αντιμετωπίσουν τις προσπάθειες της Κίνας και της Ρωσίας να διεισδύσουν στην Ελλάδα και τα Δυτικά Βαλκάνια. Οι επενδύσεις από αμερικανικές εταιρείες όπως η Pfizer, η Microsoft, η Cisco και η Deloitte σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, αλλά και σε λιμάνια και ναυπηγεία της Ελλάδας, όπως στην Αλεξανδρούπολη και η Ελευσίνα, είναι στο πλαίσιο των παράνω προσπαθειών.

Το DFC έχει  ήδη προχωρήσει σε ανανεωμένες Συμφωνίες Κίνητρα Επενδύσεων με Κοσσυφοπέδιο και Σερβία, ενώ επικεντρώνεται κατά της υποτιθέμενης κινεζικής «παγίδας χρέους» στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού. Ακόμα η υπηρεσία δεσμεύεται να επενδύσει 1 δισεκατομμύριο δολάρια μέσω του Connect Africa, για να ανακόψει τη συνεργασία Κίνας-Αφρικής. Αντίστοιχα προγράμματα έχουν αναπτυχθεί στην Κεντρική Αμερική, όπως η «Συμμαχία για την Ευημερία», ενώ το DFC έχει υπογράψει με τον πρόεδρο του Ελ Σαλβαδόρ Ναγίμπ Μπουκέλε το πρόγραμμα «America Crece» για τον ίδιο σκοπό.

Συμπερασματικά, ακολουθώντας τα στρωμένα μονομάτια του προκατόχου του, το χαρτοφυλάκιο του Τζόρτζ Τσούνη αναμένεται να ολοκληρώσει τη μετατροπή της χώρας σε οικόπεδο των Ηνωμένων Πολιτειών, αποκλείοντας κάθε εναλλακτική συμμαχία για τον ελληνικό λαό.