Τρία πράγματα που λείπουν από το «ερωτηματολόγιο» Κασσελάκη

του Θάνου Καμήλαλη

Τα ερωτήματα που θέτει ο Στέφανος Κασσελάκης:

• Πιστεύετε ότι η τωρινή δομή του ΣΥΡΙΖΑ είναι αποτελεσματική;
• Είστε ικανοποιημένοι από την ανταπόκριση των οργάνων του κόμματος;
• Επιθυμείτε να γίνουν ριζικές αλλαγές στη δομή του κόμματος;
• Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να αυτοπροσδιοριστεί ως Κεντροαριστερά ή ως Αριστερά;
• Επιθυμείτε ο ΣΥΡΙΖΑ να αλλάξει λογότυπο;
• Επιθυμείτε ο ΣΥΡΙΖΑ να αλλάξει όνομα;
• Τι προσδοκάτε από το επικείμενο συνέδριο του κόμματος;
•  Γενικά, τι επιθυμείτε να αλλάξει στο κόμμα ο Στέφανος Κασσελάκης;

Είναι κακό το ερωτηματολόγιο; Είναι κακό να ρωτάει ο Πρόεδρος τα απλά μέλη; Θεωρητικά, όχι, αρκεί να υπάρχουν ορισμένες προϋποθέσεις. Ας αφήσουμε το μη αδιάβλητο της διαδικασίας, που μπορεί να παρακαμφθεί με το επιχείρημα ότι ο Στέφανος Κασσελάκης απευθύνεται και σε δυνητικούς ψηφοφόρους, με τους οποίους θέλει να συνδιαμορφώσει το νέο του κόμμα, επιθυμώντας να έχει τουλάχιστον μια ατελή μέτρηση.

Τα κρίσιμα ερωτήματα εδώ, είναι αν η «γνώμη των μελών» επιθυμείται όντως, ή η επίκλησή της είναι ευκαιριακή. Αν γίνεται όποτε βολεύει τον Πρόεδρο, αν εργαλειοποιείται και αν συγκεκριμένα ερωτήματα προκαθορίζουν αποτελέσματα.

Έστω, ότι έχουμε μια δημοσκόπηση που θέτει ένα ερώτημα: «Είστε ικανοποιημένοι/ες από τη δημόσια Υγεία;». Η πλειοψηφία θα πει, «όχι». Αλλά, τι σημαίνει αυτό το «όχι»; Πραγματική ενίσχυση της δημόσιας Υγείας, με προσωπικό και υποδομές, ή «μεταρρυθμίσεις», όπως πχ τα απογευματινά χειρουργεία επί πληρωμή, που θέλει ο Άδωνις Γεωργιάδης; Ποια είναι δηλαδή η αντιπρόταση; Για το νομοσχέδιο για τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια, οι μετρήσεις ρωτούν ένα πράγμα: «Είστε υπέρ ή κατά των μη κρατικών ΑΕΙ;». Το ερώτημα τίθεται χωρίς ουσιαστικά να έχει γίνει σοβαρή δημόσια συζήτηση για το θέμα, συνέπεια της θέσης 107 στην ελευθερία του Τύπου. Πόσοι από όσους απαντάνε γνωρίζουν π.χ τις έντονες αντιδράσεις συνταγματολόγων για την καταπάτηση του άρθρου 16; Πόσοι γνωρίζουν τα επιχειρήματα των πανεπιστημιακών, τις συνέπειες εν γένει και δεν μένουν σε ένα απλό «ε ας έχουμε και “μη κρατικά” μωρέ, τι πειράζει;».

Το πρώτο λοιπόν που λείπει, πριν τεθούν οποιαδήποτε ερωτήματα, είναι η διαβούλευση για τα ζητήματα που τίθενται σε ψηφοφορία. Δηλαδή πρώτα να μιλάς και μετά να ψηφίζεις. Τι κάνουν τα όργανα; Γιατί υπάρχουν συγκεκριμένες δομές; Τι θα σημάνει η αλλαγή ονοματος του ΣΥΡΙΖΑ; Δεν έχει υπέρ και κατά η αλλαγή του «brand name»; Τι εννοεί να αυτοπροσδιοριστεί ως «Κεντροαριστερά» ή «Αριστερά»; Η μαρκίζα είναι το θέμα ή οι πολιτικές θέσεις;

Διαβούλευση σημαίνει ότι στοιχειοθετημένα επιχειρήματα (και όχι άναρθρες κραυγές) εκτίθενται στον δημόσιο διάλογο, αξιολογούνται και το κάθε μέλος παίρνει μια απόφαση έχοντας, έστω, μια εικόνα για τις πιθανές συνέπειες των αποφάσεών του. Η ενημέρωση είναι βασικό στοιχείο των δημοκρατικών διαδικασιών. Κι αυτά, έχοντας πάντα στο νου ότι δεν απαντιούνται όλα αυτά τα κρίσιμα θέματα για την αξιωματική αντιπολίτευση με ένα «ναι» ή ένα «όχι».

Εδώ ουσιαστικά έχουμε το ακριβώς αντίθετο. Λίγες μέρες πριν το Συνέδριο του κόμματος, μια κορυφαία διαδικασία στην αξιωματική αντιπολίτευση, που έχει αποφασιστεί υπό τον ίδιο τον κ.Κασσελάκη, ο Πρόεδρος τορπιλίζει τη διαδικασία, προσφεύγοντας αιφνιδιαστικά στους ψηφοφόρους του για να επιβάλλει τη δική του ατζέντα.

Ο σκοπός του είναι φανερός: Μέλη εναντίον στελεχών. Πάλι. Γι αυτό τα πιο σημαντικά ερωτήματα για τον Κασσελάκη μοιάζουν αυτά που είναι πιο εύκολο να απαντηθούν: Για τα όργανα, τη δομή του κόμματος και τις «ριζικές αλλαγές». Φυσικά ο κόσμος που έχει μείνει στον ΣΥΡΙΖΑ είναι δυσαρεστημένος με το ίδιο του το κόμμα. Αν δεν ήταν, δεν θα ψήφιζε Κασσελάκη. Τώρα που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πτώση, ο Πρόεδρος ρωτάει π.χ. αν πιστεύει ο κόσμος ότι «η δομή του κόμματος είναι αποτελεσματική». Αυτές οι ερωτήσεις είναι ρητορικές.

Όποιος/α εκφράσει διαφωνίες (όπως ήδη η Ο.Γεροβασίλη η Κ.Νοτοπούλου και ο Χ.Σπίρτζης) είναι ο επόμενος «καρεκλοκένταυρος», που «θέλει να υπονομεύσει τον Πρόεδρο» και «δεν του αρέσει η δημοκρατία», οπότε «αν δεν του αρέσει να φύγει». Αν σας θυμίζει κάτι αυτό, είναι γιατί το έργο ξαναπαίχτηκε μόλις πριν 4 μήνες. Ήταν πολύ εύκολο να καταλάβουμε τότε ότι η τακτική θα επαναληφθεί.

Το δεύτερο που λείπει, είναι η θέση του Προέδρου. Οκ, διαβούλευση δεν υπάρχει, αλλά ποια είναι η πρόταση Κασσελάκη; Ποια είναι η αντιπρόταση για όργανα και δομές; Πιστεύει ότι πρέπει να αλλάξει όνομα ο ΣΥΡΙΖΑ; Ας εξηγήσει και το γιατί. Και το πιο σημαντικό: Νομίζω ότι έχει μια κάποια σημασία το πώς θέλει ο Πρόεδρος να αυτοπροσδιορίζεται το κόμμα του.

Εκτός αν δεν έχει σημασία για τον ίδιο αν είναι στην «Κεντροαριστερά» ή την «Αριστερά». Στη λογική του κόμμα να ναι και ό,τι να ναι. Πάντως ο ίδιος ξεκίνησε την εκστρατεία του για την Προεδρία μιλώντας ξανά και ξανά για «πατριωτική Αριστερά». Το «πατριωτική», που υποδηλώνει μια σειρά από θέσεις στην Άμυνα και στα «Εθνικά», βλέπω ότι δεν μπαίνει στο ερωτηματολόγιο.

Ο Στέφανος Κασσελάκης δηλώνει ότι «ο Πρόεδρος και τα Όργανα πρώτα ακούν τη βάση και μετά αποφασίζουν, λαμβάνοντάς την υπόψη». Αυτό ακούγεται πολύ ωραίο μέχρι να συνειδητοποιήσεις ότι, πέρα από τα άλλα προβλήματα, ρωτάνε τη βάση όποτε βολεύει τον Πρόεδρο. Η υπερψήφιση π.χ των εξοπλιστικών του Κυριάκου Μητσοτάκη στον προϋπολογισμό δεν τέθηκε ποτέ σε ψηφοφορία. Η συγκαταβατική θέση για τα εξοπλιστικά – μαμούθ των τουλάχιστον 8,6 δισ. για τα F-35 που θα ξεκινήσουν να έρχονται το 2028, επίσης. Άμα διαφημίζεις το πόσο «ρωτάς τη βάση», πρέπει να τη ρωτάς και για τη θέση σου σε κυβερνητικά νομοσχέδια, ειδικά σε ζητήματα που ίσως είναι αμφιλεγόμενα (επί Τσίπρα ο ΣΥΡΙΖΑ καταψήφιζε στον προϋπολογισμό τους εξοπλισμούς και ψήφιζε κατά περίπτωση).

Υπάρχει δηλαδή, χαώδης διαφορά μεταξύ της «εσωκομματικής δημοκρατίας» και της «λευκής επιταγής» στον Πρόεδρο. Διαφημίζοντας το πρώτο, ο Κασσελάκης κάνει το δεύτερο. Οποιαδήποτε αλλαγή φέρει ο ίδιος, αυτή το πολύ πολύ να τεθεί προς επικύρωση από τα μέλη, εκ των υστέρων. Αυτός θα ερμηνεύσει τη βούλησή τους.

Το τρίτο που λείπει από το «ερωτηματολόγιο», είναι ο ίδιος ο Στέφανος Κασσελάκης. Όλως τυχαίως, δεν υπάρχει καμία ερώτηση που αφορά τον ίδιο. Έχουν περάσει 5 μήνες από την εκλογή του και μία διάσπαση στο μεσοδιάστημα. Έχει αρχίσει να δείχνει το πως επιθυμεί να ασκεί αντιπολίτευση στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Έχει παρουσιάσει το σχέδιο για τα think tanks, έχει ορίσει «δικούς του» ανθρώπους σε βασικές θέσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ έιναι μονίμως στην επικαιρότητα για μια σειρά από λόγους (π.χ. Σπέτσες) και οι εσωκομματικές τριβές δεν είναι λίγες. Επομένως θα μπορούσαν π.χ. να τεθούν τα εξής:

• «Είστε ικανοποιημένος/η από τη μέχρι τώρα ηγεσία του Στέφανου Κασσελάκη;».
• «Τι θα ήθελες να αλλάξει η ηγεσία;».
• «Πρέπει ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ να βρίσκεται στη Βουλή;»

Θα μπορούσε να έχει τεθεί έστω και κάτι από αυτά, χωρίς να πρόκειται περί αμφισβητησης της ηγεσίας. Οι ψηφοφόροι αποφάσισαν, όταν κλήθηκαν, πολύ πρόσφατα. Λογικά ικανοποιημένοι θα νιώθουν κατά πλειοψηφία, έχουν φύγει και πολλοί διαφωνούντες. Αλλά, από την στιγμή που ο Πρόεδρος αποφασίζει να θέσει, έτσι πρόχειρα, τόσο σοβαρά ζητήματα στην κρίση των μελών, το δίκαιο είναι να θέσει και τον εαυτό του υπό κρίση, ως έναν πρώτο, πρώιμο, «έλεγχο προόδου».

Αν όμως βρεθεί ένα ποσοστό που εκφράζει διαφωνίες με τον Πρόεδρο, πώς αυτός θα πάρει τη λευκή επιταγή που ψάχνει;

Φυσικά, τίποτα από όσα συμβαίνουν στον ΣΥΡΙΖΑ δεν ήρθε τώρα, από το πουθενά. Το ανεξέλεγκτο αρχηγικό μοντέλο εγκαθιδρύθηκε επί Αλέξη Τσίπρα κι έφερε την έλλειψη έγκαιρης αυτοκριτικής. Η θεωρία του εσωτερικού εχθρού, οι κραυγές περί υπονομευτών, δηλητηρίασαν τις εσωκομματικές εκλογές. Δεν δίνει τον λόγο στην «εσωκομματική δημοκρατία» ο Κασσελάκης. Πιστούς οπαδούς δημιουργεί. Έγραψε την Κυριακή, σε ανάρτησή του ένα κάλεσμα να ενισχύσουν οι δημοκρατικοί πολίτες «τη μόνη εναλλακτική στην κυβερνητική δυστοπία, να στηρίξουν την προσπάθειά μου». Την προσπάθειά Του. Παράλληλα, προσπαθεί να κάνει ένα ακόμα «ξεκαθάρισμα λογαριασμών» με στελέχη, ώστε να θωρακιστεί από το πιθανώς κακό αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών.

Το αδιαμεσολάβητο μήνυμα είναι «σας ακούω. Πείτε μου αυτό που θέλω να ακούσω». Κι ένα κόμμα που στερείται εδώ και καιρό στοιχειώδους σοβαρότητας και αξιοπιστίας, συνεχίζει τον κατήφορο. Αδιαμεσολάβητα.