Ημέρα Τρίτη, 20 Αυγούστου. Το πλοίο ”Σαμαριά 1” εκτελεί το δρομολόγιο Γαύδος-Κρήτη. Στο γκαράζ του πλοίου στοιβαγμένοι 76 πρόσφυγες. Όπως δημοσίευσε η οργάνωση «Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο» (RSA), oι πρόσφυγες μεταφέρθηκαν «σε απάνθρωπες και επικίνδυνες συνθήκες, στο γκαράζ του πλοίου, χωρίς νερό και παρά την επίμονη παρέμβαση επιβατών σε πλοίαρχο και λιμενικό».

Η εικόνα προκάλεσε την αντίδραση επιβατών, οι οποίοι ζητούσαν να μεταφερθούν στο κατάστρωμα οι πρόσφυγες. «Φέρτε τους πάνω. Αφήστε τους πάνω. Βάλτε εμάς κάτω. Να αδειάσει το κατάστρωμα τώρα», ακούγονται να λένε επιβάτες, σε βίντεο που είδε το φως της δημοσιότητας.

Στις διαμαρτυρίες επιβατών, μέλη του πληρώματος, όπως καταγγέλλεται, απαντούν με επίθεση. Αρχικά λεκτική. Ακολούθησε χειροδικία. Επιβάτης που δέχτηκε επίθεση –όπως έχει καταγραφεί και σε βίντεο, μιλά στο ΤΡΡ.

«Γυρνούσαμε από Γαύδο για να πάμε Σφακιά. Δέσαμε Αγία Ρουμέλη, είχε ανταπόκριση. Το πλήρωμα μάλλον μας είχε σταμπάρει. Όταν έδεσε υπήρξε ένας διαπληκτισμός μεταξύ ενός επιβάτη και μελών του πληρώματος. Ήταν λεκτικός διαπληκτισμός, δεν ήξερα τι ειπώθηκε, μιλούσαν χαμηλόφωνα. Αυτός που έβγαζε τα εισιτήρια άρχισε να τον απειλεί, ο επιβάτης απάντησε και εκείνος πηγαίνει δίπλα του και τον χτυπάει. Εγώ του φωνάζω να ηρεμήσει κι ότι δεν μπορεί μέλη του πληρώματος να χτυπάνε επιβάτες. Μετά άρχισε να επιτίθεται σε εμένα. Στην αρχή λεκτικά. Μου έλεγε ”κατέβα κάτω, θα σε γαμήσω, θα σε σκοτώσω”. Του έλεγα να ηρεμήσει. Ο συγκεκριμένος ήταν αυτός που έβγαζε τα εισιτήρια. Εγώ περιμένω λίγο στο πλοίο να ηρεμήσει η κατάσταση, του έλεγα να ηρεμήσει. Και το υπόλοιπο πλήρωμα απειλούσε, αλλά ο συγκεκριμένος έκανε κινήσεις να έρθει πάνω μου. Βγαίνοντας, έρχονται δύο μέλη του πληρώματος με απειλούν και βρίσκει ευκαιρία έρχεται πίσω και με χτυπάει. Αυτός και μετά πηγαίνει και χτυπάει έναν άλλον κύριο -με το κόκκινο μπλουζάκι-

Μας είχαν σταμπάρει, γιατί είχαμε πάει και στον καπετάνιο να του πούμε ότι είναι παράνομο να υπάρχουν άνθρωποι εκεί. Μας είπε ”έχουμε πάρει άδεια να μεταφέρουμε τους πρόσφυγες” και μας έκλεισε την πόρτα. Κατεβήκαμε να τους προσφέρουμε νερό, φαγητό και κρέμες γιατί είχαν εγκαύματα. Τους είχαν δώσει μόνο 3 πεντόλιτρα νερό. Για όλους. Και ήμασταν όλη την ώρα εκεί δίπλα στις σκάλες. Μας είχε σταμπάρει το πλήρωμα ότι είμαστε αλληλέγγυοι».

Καταγγελία επιβατών δημοσίευσε, την Πέμπτη και η «Εφημερίδα των Συντακτών», μαζί με το σχετικό βίντεο Οι επιβάτες επιρρίπτουν ευθύνες τόσο στην εταιρεία, για τον ξυλοδαρμό και το στοίβαγμα των προσφύγων στο γκαράζ, όσο και στο Λιμενικό που οργάνωσε αυτήν την απάνθρωπη μεταφορά.

Το TPP συνομίλησε και με εκπρόσωπο της εταιρείας «Ανώνυμη Ναυτιλιακή Εταιρεία Νότιο Δυτικής Κρήτης» (ΑΝΕΝΔΥΚ), που είναι η ιδιοκτήτρια του πλοίου «Σαμαριά 1». Αυτό που προκύπτει είναι ότι η εταιρεία δεν αναγνωρίζει καμία ευθύνη, είτε μεταθέτοντάς την στις εντολές του Λιμενικού είτε απορρίπτοντας πλήρως τις καταγγελίες των επιβατών για τις επιθέσεις εναντίον τους. Όπως αναφέρεται, κάθε φορά που βρίσκονται πρόσφυγες στη Γαύδο, το Λιμεναρχείο καλεί κάποια ιδιωτική εταιρεία που δραστηριοποιείται στην περιοχή, να μεταφέρει τους πρόσφυγες με το επόμενο δρομολόγιο. Σε αυτό, οι πρόσφυγες στοιβάζονται σε χώρο του πλοίου «που υποδεικνύεται» και «πάντα χωριστά από τους επιβάτες», όπως τονίστηκε. Μάλιστα γίνονται και αναφορές για πολλούς επιβάτες που «δεν επιθυμούν» την παρουσία των προσφύγων κοντά τους.

«Καταρχήν το πλήρωμα εκτελεί εντολές. Τις εντολές τις παίρνουμε από το Λιμεναρχείο. Μας δίνουν εντολή ότι “εκεί έχουμε μετανάστες πρέπει να πάτε να τους πάρετε”. Οι μετανάστες στο πλοίο είναι με συνοδεία ενστόλων και μας υποδεικνύεται το πού να τους βάλουμε» ανέφερε αρχικά η εκπρόσωπος της ΑΝΕΝΔΥΚ.

Στην καταγγελία επιβατών που δημοσίευσε η «Εφ.Συν» αναφέρεται ότι «η απάντηση του πληρώματος και του καπετάνιου ήταν ότι έχει εντολές από το Λιμενικό, ενώ ο εκπρόσωπος του Λιμενικού που βρισκόταν στο καράβι δε μας κοινοποίησε καμία τέτοια εντολή. Όταν ρωτήσαμε ποια ήταν εν τέλει αυτή η εντολή και ποιος είναι ο εντολέας, δε λάβαμε καμιά απάντηση και το πλοίο ξεκίνησε το ταξίδι του παρά τις συνεχείς εκκλήσεις μας να βρεθεί μια λύση για την ασφαλή μεταφορά των μεταναστών».

Μάλιστα η εταιρεία επικαλείται και μία ατεκμηρίωτη αναφορά του Λιμενικού για «τρεις διακινητές» ανάμεσα στους 76 πρόσφυγες, αλλά και «λόγους ασφαλείας» των υπόλοιπων επιβατών. Χωρίς αναφορά στην ασφάλεια των προσφύγων και σε συγκεκριμένους Κανονισμούς Ασφαλείας. Ακόμα και εάν το Λιμενικό έχει στοιχεία για «διακινητές», όπως ενημέρωσε, αυτό δεν εξηγεί το γιατί οι πρόσφυγες ταξίδεψαν φυλακισμένοι ουσιαστικά στο γκαράζ.

«Μέσα σε αυτούς είναι και διακινητές. Στους συγκεκριμένους 76 ήταν τρεις διακινητές, οι οποίοι έχουν και πράγματα μαζί τους, μπορεί να έχουν ξύλα, μπορεί να έχουν μαχαίρια. Αυτοί φυλάσσονται από τους Λιμενικούς και το Λιμενικό μας υποδεικνύει και πού να μπούνε. Επειδή είναι μετανάστες, είναι ταλαιπωρημένοι, κατατρεγμένοι, είναι και πολλοί παραβατικοί μέσα. Και δεν είναι και υγειονομικά ελεγμένοι. Η Γαύδος δεν έχει την υγειονομική δομή για να ελεχθούν αυτοί οι άνθρωποι. Το πλοίο είναι δρομολογιακό, έχει μέσα 100-200 άτομα, οικογένειες κλπ. Πολλοί δεν θέλουν να έρχονται σε επαφή για υγειονομικούς λόγους».

Σε ερώτημα για το πώς γίνεται να υπάρχουν «ξύλα και μαχαίρια» ανάμεσα στην ομάδα των προσφύγων, όταν έχει προηγηθεί έλεγχος από το Λιμενικό και το πώς βγαίνει η εκτίμηση περί «παραβατικών», η εκπρόσωπος της εταιρείας επανέλαβε την ενημέρωση για τους «τρεις διακινητές». «Για την ασφάλεια των υπόλοιπων επιβατών περιορίζονται σε ένα συγκεκριμένο μέρος» τόνισε επίσης, επαναλαμβάνοντας ότι αυτό το μέρος «τους υποδεικνύεται».

Στο ερώτημα για τα πολύ σοβαρά και αυτονόητα ζητήματα ασφαλείας που τίθεται με την παραμονή δεκάδων ατόμων στο γκαράζ ενός πλοίου, αρκέστηκε να απαντήσει, πέρα από την επίκληση των εντολών του Λιμενικού, ότι «δεν ήταν ακριβώς στο γκαράζ» και ότι «τα αυτοκίνητα ήταν δεμένα και παρκαρισμένα μακριά από αυτούς».  Ανέφερε επίσης ότι είχαν νερό για το ταξίδι και ο δήμος Γαύδου τους είχε εφοδιάσει με σνακ.

Κι ενώ το φωτογραφικό υλικό εμφανίζει τους πρόσφυγες στο γκαράζ, τα σοβαρά ερωτήματα παραμένουν για το αν υπάρχει συγκεκριμένη πολιτική της εταιρείας που εγγυάται την ασφάλεια όλων των επιβατών, ή αν τα «πρωτόκολλα» καθορίζονται κατά περίπτωση, αναλόγως του δρομολογίου.

Η εκπρόσωπος της ΑΝΕΝΔΥΚ επιβεβαίωσε την πληροφορία ότι σε δρομολόγιο της Πέμπτης, μετά τον σάλο, 57 πρόσφυγες που μεταφέρθηκαν με πλοίο της εταιρείας, δεν στοιβάχτηκαν στο γκαράζ. Ωστόσο όπως πρόσθεσε, αυτό συνέβη επειδή στο συγκεκριμένο δρομολόγιο υπήρχε κενός χώρος στο καράβι, μακριά από τους υπόλοιπους επιβάτες. «Εχθές το δρομολόγιο ήταν επιστροφή από τη Γαύδο στα Σφακιά. Πάει κατευθείαν. Άρα το δρομολογιακό πλοίο είχε μέσα μόνο 94 επιβάτες. Άρα το μεσαίο το deck, το κλειστό ας πούμε, ήταν άδειο, δεν είχε επιβάτες, οι επιβάτες είναι στο πάνω κατάστρωμα. Τη μέρα που έγινε το συμβάν το δρομολόγιο ήταν Γαύδος – Αγία Ρουμέλη – Σφακιά. Η Αγια Ρουμέλη είναι ο κόμβος για το Φαράγγι της Σαμαριάς, που εκείνη τη μέρα είχε πάρα πολύ κόσμο. Δεν υπήρχε άλλος χώρος, τα καραβιά είναι μικρά, είναι 45 μέτρα το καράβι. Κάπου έπρεπε να μπουν οι άνθρωποι για να μην είναι με όλον τον κόσμο». Επανέλαβε ότι «άνθρωποι με παιδιά δεν θέλουν να έρχονται σε επαφή γιατί ξέρουν ότι δεν είναι υγειονομικά ελεγμένοι. Είναι πολλές οικογένειες που δεν θέλουν».

Στο ερώτημα για το αν υπάρχουν επαφές με Λιμενικό και Υπουργείο ώστε οι πρόσφυγες να μεταφέρονται με ανθρώπινες συνθήκες ανεξαρτήτως άλλων παραγόντων, έστω και τώρα, μετά από αυτήν την υπόθεση, οι εκπρόσωπος αναρωτήθηκε «ποια μέριμνα;» και ανέφερε το γεγονός ότι πριν από έναν μήνα, πλοίο της εταιρείας κλήθηκε να συνδράμει σε επιχείρηση διάσωσης 283 προσφύγων ανοιχτά της Γαύδου. «Το πλήρωμα, τα καύσιμα, πληρώθηκαν τότε με δικά μας έξοδα. Αν ήταν η ΑΝΕΝΔΥΚ να τους περισυλλέξει, θα είχανε πνιγεί όλοι. Θα είχαμε νέα Πύλο.» τόνισε.

Ως προς τις καταγγελίες επιβατών για τη λεκτική και σωματική επίθεση μελών του πληρώματος, η εκπρόσωπος της ΑΝΕΝΔΥΚ δεν αναγνώρισε ευθύνη της εταιρείας. Απέρριψε όσα καταγράφονται σε μαρτυρίες και βίντεο, υποστηρίζοντας ότι το άτομα που χειροδικεί δεν ανήκει στο πλήρωμα, καθώς δεν φορά στολή ή διακριτικά της εταιρείας. Αντίθετα υποστηρίζει ότι «έγινε ντου» στον καπετάνιο από τους επιβάτες, που διαμαρτυρήθηκαν. «Φορούσε ο συγκεκριμένος στολή, ή είχε διακριτικά της εταιρείας;» ανέφερε για το άτομο που ξεκάθαρα επιτίθεται σε επιβάτες. «Εμείς δεν ήμασταν εκεί, ο καθένας δηλώνει ό,τι θέλει. Το πλήρωμα φοράει είτε στολή, είτε το κατώτερο πλήρωμα, μπλουζάκι μπλε με διακριτικά της εταιρείας. Εγώ βλέπω το πλήρωμα μας να προσπαθεί να χωρίσει κάποιους και είδα και τον Υποπλοίαρχο που πήρε κάποιον στην άκρη. Δεν έχει διακριτικά ο συγκεκριμένος».

Ωστόσο όπως προκύπτει και από τις μαρτυρίες επιβατών που λένε ότι πρόκειται για το άτομο που έκοβε τα εισιτήρια, αλλά και από το βίντεο, το άτομο που χειροδικεί βρίσκεται δίπλα στο πλήρωμα, καθόλη τη διάρκεια της αποβίβασης.

Το Λιμενικό δεν ανταποκρίθηκε σε αίτημα του TPP για σχόλιο. Το Υπουργείο Μετανάστευσης δεν έχει εκδώσει σχετική ανακοίνωση για την υπόθεση.