Ανασκόπηση: Τι μάθαμε (και τι πρέπει να προσέξουμε) από τις αποκαλύψεις του WikiLeaks το 2010
Ανασκόπηση: Τι μάθαμε (και τι πρέπει να προσέξουμε) από τις αποκαλύψεις του WikiLeaks το 2010
Τo 2010 ήταν η χρονιά του WikiLeaks. Στις 5 Απριλίου το πρώτο και μεγαλύτερο portal αποκαλύψεων αναγκάζει όλα τα παραδοσιακά ΜΜΕ να ασχοληθούν μαζί του όταν παρουσιάζει συγκλονιστικό video με το φόνο δημοσιογράφων του Reuters από αμερικανούς στρατιώτες επιβιβασμένους σε ελικόπτερο. Το περιστατικό είχε αποσιωπηθεί από το Πεντάγωνο.
Ο πονοκέφαλος για το ΥΠΕΞ των ΗΠΑ δεν τελειώνει όμως εκεί. Στις 25 Ιουλίου το WikiLeaks δημοσιεύει 91.000 εμπιστευτικά έγγραφα του αμερικανικού στρατού που περιγράφουν την κατάσταση στο Αφγανιστάν (Afghan War Diary) και καλύπτουν την χρονική περίοδο 2004-2010.
Στις 22 Οκτωβρίου το WL χτυπάει για 3η φορά δημοσιεύοντας αυτή τη φορά σχεδόν 400.000 αναφορές από τον πόλεμο του Ιράκ(The Iraq War Lοgs, 2004-2009), δίνοντας για πρώτη φορά μια πλήρη εικόνα της κατάστασης, αποκαλύπτοντας, μεταξύ άλλων, 66.081 φόνους αμάχων από τους Αμερικάνους και τις Ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας.
Λένε ότι ο ταχυδρόμος χτυπάει πάντα τρεις φορές αλλά ο Julian Assange, (ιδρυτής και εκπρόσωπος του WikiLeaks) είναι αγγελιοφόρος, και ως εκ τούτου κερδίζει και ένα χτύπημα μπόνους, το οποίο έρχεται την Κυριακή 28 Νοεμβρίου 2010. Αυτή τη φορά τα πλέον των 250.000 εγγράφωνπου (θα) διαρρεύσει είναι τα διπλωματικά τηλεγραφήματα των αμερικανικών πρεσβειών ανά τον κόσμο (Cablegate 1966-2010) που (θα) συμβάλλουν στην καταγραφή και κατανόηση της τρέχουσας ιστορίας. Μέχρι στιγμής το WikiLeaks έχει δημοσιεύσει λιγότερο από 2000 τηλεγραφήματα (με αυτό τον ρυθμό η διαδικασία θα ολοκληρωθεί τον Μάιο του 2021).
Κρατώντας μια μικρή επιφύλαξη για τους κινδύνους που κρύβει η «ελεγχόμενη» ροή των αποκαλύψεων, ας δούμε τι είναι αυτό που μάθαμε από τα διπλωματικά τηλεγραφήματα το 2010.
Τα κατεστημένα media ξέχασαν την αποστολή τους
Πριν παραθέσουμε τις αποκαλύψεις αξίζει να αναφερθούμε στις αλλαγές που έφερε στην παγκόσμια σκηνή η δράση του WikiLeaks. Το σημαντικότερο συμπέρασμα που προκύπτει αρχικά είναι ότι τα παραδοσιακά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης δεν έκαναν καλά τη δουλειά τους. Ένα site που ξεκίνησε από μια μικρή ομάδα οραματιστών hacker μέσα σε 4 χρόνια έχει φέρει στη δημοσιότητα τόσα απόρρητα έγγραφα όσα δεν έχουν μαζέψει ή αποκαλύψει αθροιστικά όλα τα μεγάλα ΜΜΕ παγκοσμίως.
Επιπλέον τα μεγαλύτερα μέσα της Αμερικής, όπως επισημαίνει ο Glenn Greenwald στο Salon.com «δεν έχουν επικεντρωθεί στα εγκλήματα που αποκαλύφθηκαν αλλά σε αυτούς που τα αποκάλυψαν. […] Δεν αποτελεί έκπληξη το ότι οι πολιτικοί ηγέτες θέλουν να πείσουν τον κόσμο ότι οι πραγματικοί εγκληματίες είναι αυτοί που ξεσκεπάζουν την υψηλού επιπέδου πολιτική διαφθορά και εγκληματικότητα και όχι αυτοί που την διαπράτουν. Κάθε πολιτικός θα λάτρευε αυτή την ιδιοτελή ευσέβεια, αυτό που είναι όμως εντυπωσιακό είναι το πόσοι πολλοί πολίτες και ιδιαίτερα «δημοσιογράφοι» αρχίζουν την ενστερνίζονται. Υπό το φως των όσων αποκάλυψε το WikiLeaks για πολλές κυβερνήσεις προσπαθώ να καταλάβω την αυταρχική νοοτροπία που οδηγεί έναν πολίτη –και ιδιαίτερα έναν «δημοσιογράφο»– στο να αντιδράσει με οργή στην αποκάλυψη των γεγονότων, στο να επιμένει ότι αυτά θα έπρεπε να παραμένουν κρυφά και ότι θα ήταν καλύτερο να μη τα γνωρίζουμε και, πάνω απ’ όλα, στο να απαιτεί να τιμωρηθούν (ως Πραγματικοί Εγκληματίες) αυτοί που έκαναν τις αποκαλύψεις την ώρα που αυτοί που διέπραξαν τα εγκλήματα (η Καλή Διοίκηση) να θωρακιστούν».
Κυβερνοπόλεμος
Το WikiLeaks έφερε στην επιφάνεια ένα ακόμα ζήτημα που αξίζει την ιδιαίτερη προσοχής μας: Το κατά πόσο είναι ελεύθερο το Διαδίκτυο και πόσο ρόδινο είναι το μέλλον του. Εκ πρώτης όψης θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι η δράση του WL αποδεικνύει τη μεγάλη δυσκολία στον έλεγχο της ελευθερίας του ψηφιακού λόγου. Μετά από την επίθεση που δέχτηκε ο κεντρικός κόμβος του site την ημέρα της αποκάλυψης των διπλωματικών εγγράφων εμφανίστηκε μια παγκόσμια «αντεπίθεση» από hacker, που όχι μόνο χτύπησαν τις χρηματοπιστωτικές εταιρίες που είχαν παγώσει τους λογαριασμούς του ιδρύματος, αλλά επιπλέον προσέφεραν εκατοντάδες «καθρεπτισμούς» του wikileaks.org. Η μάχη προσωρινά φαίνεται κερδισμένη, ωστόσο η εμφάνιση προσπάθειας «κεντρικού ελέγχου» δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη.
Η σύμπνοια των μεγάλων εταιριών που δρουν ή έχουν συμφέροντα στις ΗΠΑ δεν οδήγησαν μόνο στο πάγωμα των λογαριασμών (500.000 δολάρια υποστηρίζει ο Assange ότι δεν αποδίδονται στον οργανισμό) αλλά και στην συνειδητοποίηση ότι ο κεντρικός έλεγχος της ροής της πληροφορίας (και όχι της ίδιας της πληροφορίας) μπορεί να οδηγήσει στην ουσιαστική κατάργηση ενός μέχρι σήμερα αυτονόητου κανόνα του διαδικτύου: Της ελεύθερης πρόσβασης.
Μια σειρά από νόμους που περνάνε ακόμα και σε προοδευτικές χώρες όπως η Γαλλία, η Αγγλία και η Αμερική στο όνομα της προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων ή της εθνικής ασφάλειας δίνουν στα χέρια των κυβερνήσεων την δυνατότητα να «κλείσουν το internet». Η δράση του WikiLeaks ήδη «αξιοποιείται» από πολιτικούς, όπως ο αντιπρόεδρος της Αμερικής, Joe Biden, προκειμένου να θεσπιστούν νέα μέτρα και νέοι νόμοι. Την ώρα που στην Ισλανδία γίνεται συζήτηση για την θέσπιση νόμου για την προστασία των αποκαλύψεων και των πηγών τους, στην Αμερική συζητιέται η ουσιαστική κατάργηση της «ουδετερότητας του Διαδικτύου» στο μέλλον.
Η υπόθεση της ελευθερία του λόγου, του Τύπου και της πρόσβασης στην ενημέρωση αποτελεί φυσικά ξεχωριστό θέμα, που ωστόσο στο πρόσωπο του WikiLeaks γίνεται επιτακτικό.
Cablegate 2010
Ας δούμε τώρα επιγραμματικά μάθαμε το 2010 από τα διπλωματικά έγγραφα των ΗΠΑ:
Η Hillary Clinton ζητούσε από τους διπλωμάτες της να κατασκοπεύουν τα Ηνωμένα Έθνη
Η Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ είχε αποστείλει εμπιστευτική εγκύκλιο με την οποία ζητούσε από τους αμερικάνους διπλωμάτες να συλλέξουν πληροφορίες για την ηγεσία των Ηνωμένων Εθνών. Η κατασκοπία περιλάμβανε τους αριθμούς των πιστωτικών καρτών τους, τη συλλογή δειγμάτων DNA, δαχτυλικών αποτυπωμάτων και φωτογράφιση της ίριδας των ματιών τους. Οι στόχοι εκτός των άλλων ήταν ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών αλλά και οι εκπρόσωποι της Ρωσίας, της Κίνας, της Γαλλίας και της Μεγάλης Βρετανίας. Η κατασκοπία στα Ηνωμένα Έθνη απαγορεύεται με συνθήκη.
Πολλά αραβικά κράτη ζητούσαν την επίθεση των Αμερικάνων στο Ιράν.
Ο Βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας Abdullah, επανειλημμένως ζητούσε από τον Αμερικάνο πρέσβη την επίθεση των ΗΠΑ στο Ιράν: «κόψτε το κεφάλι του φιδιού» και «καταστρέψτε τις πυρηνικές εγκαταστάσεις» ήταν μερικά από τα αιτήματα της Σαουδικής Αραβίας που είχε στο πλευρό της το Ισραήλ, την Ιορδανία και το Μπαχρέιν.
Το Ιράν μπορεί να έχει στην κατοχή του πυραύλους από τη Βόρεια Κορέα
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αμερικάνων το Ιράν διαθέτει 19 πυραύλους BM-25 που μπορούν να φτάσουν μέχρι την Ρωσία και την Ανατολική Ευρώπη. Σύμφωνα με τα τηλεγραφήματα οι πύραυλοι αυτοί μπορεί να αποτελέσουν τα «θεμέλια» για την παραγωγή νέων ισχυρότερων πυραύλων με μεγαλύτερο βεληνεκές .
Οι ΗΠΑ είχαν «πυρηνική» αντιπαράθεση με το Πακιστάν
Σε τηλεγραφήματα από την αμερικανική πρεσβεία στο Ισλαμαμπάντ μαθαίνουμε ότι οι ΗΠΑ προσπαθούσαν επί τρία χρόνια να αποκτήσουν πρόσβαση σε εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου του Πακιστάν προκειμένου να αφαιρέσουν το ουράνιο αφού φοβόντουσαν ότι θα χρησιμοποιείτο για την κατασκευή πυρηνικών όπλων. Η κυβέρνηση του Πακιστάν αρνιόταν την πρόσβαση στους Αμερικάνους, επειδή ανησυχούσε για αντίδραση των ΜΜΕ.
Οι ΗΠΑ βομβάρδιζαν κρυφά την Υεμένη
Ο αμερικανικός στρατός βομβάρδιζε συστηματικά στόχους που συνδέονταν με την τρομοκρατία στην Υεμένη αποδίδοντας τις ενέργειές τους στην κυβέρνηση της. Σε συνάντηση μεταξύ του Στρατηγού Petraeus και του Ali Abdullah Saleh ο Πρόεδρος της Υεμένης καθησυχάζει τον στρατηγό αναφέροντας «θα συνεχίσουμε να λέμε ότι οι βόμβες είναι δικές μας και όχι δικές σας».
Ο Silvio Berlousconi είχε ιδιαίτερη σχέση με τον Vladimir Putin
Σύμφωνα με τηλεγραφήματα που έφερε στο φως το WikiLeaks οι Πρόεδροι Ιταλίας και Ρωσσίας είναι κάτι παραπάνω από απλοί γνωστοί. Ανταλλάσουν πανάκριβα δώρα και συμμετέχουν σε κρυφές συνομιλίες για τις σχέσεις των δύο κρατών. Επιπλέον έχουν υπογράψει μια σειρά από ενεργειακές συμφωνίες.
Ο αντιπρόεδρος του Αφγανιστάν μετέφερε 52 εκατομμύρια δολάρια σε μετρητά
Σε ταξίδι του στα Αραβικά Εμιράτα ο αντιπρόεδρος του Αφγανιστάν, Ahmed Zia Massoud, μετέφερε σε μετρητά 52 εκατομμύρια δολάρια. Σε τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Καμπούλ αναφέρεται ότι επιτράπηκε στον Massoud να κρατήσει το «σημαντικό χρηματικό ποσό» χωρίς να του ζητηθεί κάποια εξήγηση για την προέλευση ή τη χρήση του. Ο ίδιος αρνείται το γεγονός.
Οι ΗΠΑ προσπαθούσαν να «εξάγουν» τους κρατουμένους του Guadanamo
Το State Deparment προσπαθούσε να πείσει άλλα κράτη να δεχτούν κρατούμενους του Guadanamo. Οι αμερικάνοι διπλωμάτες υποσχέθηκαν στη Σλοβενία επίσκεψη του Obama εφόσον δέχονταν μερικούς στη χώρα τους, στο Κιριμπάτι έταξαν μερικά εκατομμύρια δολάρια ενώ έκαναν προσπάθειες να πείσουν με ανταλλάγματα και το Βέλγιο.
Ο Obama και οι Ρεπουμπλικάνοι συνεργάστηκαν για να σταματήσουν τη νομική διαδικασία ενάντιων των βασανιστών επί εποχής Bush
Ένα έγγραφο του WikiLeaks δείχνει ότι όταν η Ισπανία σκέφτηκε να προχωρήσει στην απαγγελία κατηγοριών σε πρώην αξιωματούχους του Bush, ο Λευκός Οίκος υπό τον Obama και οι Ρεπουμπλικάνοι έγιναν «ένα κόμμα» και πίεσαν για να σταματήσει η διαδικασία. Η προσπάθειά τους στέφθηκε με επιτυχία
Ο Αμπάς ζητούσε την βοήθεια του Ισραήλ για να χτυπήσει τη Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας
Σύμφωνα με διπλωματικό τηλεγράφημα της αμερικάνικης πρεσβείας στην Ιερουσαλίμ ο Μαχμουτ Αμπάς, ηγέτης της Φατάχ, ζητούσε από το Ισραήλ βοήθεια προκειμένου να χτυπήσει την Χαμάς. Σε άλλο έγγραφο Ισραήλ και Φατάχ φαίνονται να βρίσκονται σε συνενόηση πριν την μεγάλη επίθεση στη λωρίδα της Γάζας και να συζητάνε την παράδοση του ελέγχου στον Αμπάς μετά το πέρας των επιθέσεων.
Πλούσιο συνταξιοδοτικό πακέτο σε εξωτικό προορισμό, πρόσφερε ο γραμματέας του ΟΗΕ στο Μουγκάμπε
Ο Κόφι Ανάν είχε προτείνει στον Πρόεδρο της Ζιμπάμπουε Ρόμπερτ Μουγκάμπε να εγκαταλείψει την εξουσία και τη χώρα, με αντάλλαγμα ένα πολύ γενναιόδωρο πακέτο αποζημίωσης και ένα ασφαλές, πολυτελές καταφύγιο με καλό κλίμα. Το πακέτο θα πλήρωνε ο ηγέτης της Λιβύης Μουαμάρ Καντάφι (κάτι σαν ΙΚΑ για δεσποτικούς αρχηγούς κρατών). Ο Μουγκάμπε το συζήτησε με τη γυναίκα του και την επόμενη μέρα απάντησε αρνητικά...
Ο Ισπανός Πρωθυπουργός παρενέβη προκειμένου να γίνει αγορά στρατιωτικού υλικού από αμερικανική εταιρία
Την προσωπική ανάμειξη του Πρωθυπουργού της Ισπανίας Jose Luis Zapatero στην αγορά κινητήρων ελικοπτέρων αναδεικνύει τηλεγράφημα της Αμερικάνικης Πρεσβείας στη Μαρδίτη. Συγκεκριμένα ο Wduardo Aguirre, πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ισπανία αναφέρει τις ενέργειες του που οδήγησαν στην απόρριψη της προσφορά της Βρετανικής RollsRoyce και την υιοθέτηση αυτής της General Electric.
Η φαρμακευτική Pfizer προσέλαβε ερευνητές για να βρούν στοιχεία διαφθοράς προκειμένου να εκβιαστεί εισαγγελέας
Το WikiLeaks έδωσε στη δημοσιότητα έγγραφα που εμφανίζουν τον φαρμακευτικό κολοσσό Pfizer να χρηματοδοτεί ερευνητές προκειμένου να βρουν στοιχεία διαφθοράς του Γενικού Εισαγγελέα της Νιγηρίας και να τον εκβιάσουν για να εγκαταλείψει μια τεράστια αγωγή εναντίον της. Η Pfizer αντιμετώπιζε μεγάλη αγωγή αφού δοκιμή αντιβιωτικού είχε οδηγήσει στο θάνατα πολλών παιδιών.
Η Shell είχε ανθρώπους σε όλα τα Υπουργεία της Νιγηρίας σύμφωνα με αποκαλύψεις του WikiLeaks
Η γνωστή εταιρία πετρελαιοειδών Shell είχε διαβρώσει όλα τα υπουργεία της Νιγηρίας σύμφωνα με τηλεγραφήματα που δημοσίευσε σήμερα το βράδυ το WikiLeaks. Οι άνθρωποι της φρόντιζαν ώστε ο πετρελαϊκός κολοσσός να γνωρίζει κάθε κίνηση της κυβέρνηση που ελέγχει το πλούσιο σε πετρέλαιο δέλτα του Νίγηρα.
Αμερικανοί διπλωμάτες κατάφεραν να επιβάλλουν τη μη δίωξη πρακτόρων που απήγαγαν κατά λάθος Γερμανό πολίτη
Οι αμερικάνοι διπλωμάτες ασκούσαν επίμονη πίεση στη Γερμανία προκειμένου να μην εκδοθούν εντάλματα σύλληψης εναντίων αμερικανών πρακτόρων της CIA οι οποίοι το 2003 απήγαγαν κατά λάθος Γερμανό πολίτη που τον μπέρδεψαν με τρομοκράτη. Ο John M. Koening, ο αναπληρωτής επικεφαλής της αποστολής στο Βερολίνο, φέρεται να προειδοποιούσε τους Γερμανούς: «ζυγίστε το κάθε βήμα σας πολύ προσεκτικά προκειμένου να μην υπάρχουν συνέπειες στις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Οι απειλές του Καντάφι οδήγησαν στην απελευθέρωση του βομβιστή του Lockerbie
Η απελευθέρωση του Abdel Baset al Megrahi, του Λίβυου βομβιστή του Lockerbie, από τους Βρετανούς δεν έγινε χάρη στην καλή τους την καρδιά όπως φαίνεται από τα διπλωματικά τηλεγραφήματα που κυκλοφόρησε το WikiLeaks. Φαίνεται ότι η οργή του Καντάφι και οι απειλές του για διακοπή κάθε διπλωματικής και εμπορικής σχέσης με την Αγγλία, συνέβαλαν αποφασιστικά στην απόφαση των Βρετανικών αρχών να αφήσουν τον Megrahi να επιστρέψει στη Λιβυή.
Bάσεις στην Κύπρο χρησιμοποιούσαν οι ΗΠΑ για τις απαγωγές της CIA και κατασκοπευτικές επιχειρήσεις.
Παρά τις έντονες επιφυλάξεις της Βρετανίας οι Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιούσαν τις στρατιωτικές βάσεις στο Ακρωτήρι της Κύπρου για τις απαγωγές και μεταφορές αιχμαλώτων που βασανίζονταν από τη CIA αλλά και για κατασκοπευτικές επιχειρήσεις σε αρκετές περιοχές της Μεσογείου. Συγκεκριμένα αμερικανικά κατασκοπευτικά αεροσκάφη U2 συνέλεγαν πληροφορίες από την Τουρκία και το Ιράκ ενώ επιθεωρούσαν και θέσεις της Χεζμπολάχ στο Λίβανο. Το σχετικό τηλεγράφημα επιβεβαιώνει την ύπαρξη των ελάχιστα γνωστών συμφωνιών που είχε συνάψει πριν από δεκαετίες η Μεγάλη Βρετανία με τις ΗΠΑ για την από κοινού χρήση των στρατιωτικών βάσεων στην Κύπρο. Στο ίδιο τηλεγράφημα επισημαίνεται ότι οι σχετικές επιχειρήσεις θα έπρεπε να μην γίνουν γνωστές στην Κυπριακή κυβέρνηση η οποία ενδέχεται να εξέφραζε επιφυλάξεις.
Οι ΗΠΑ συγκάλυπταν εκατοντάδες εκτελέσεις, παραστρατιωτικού τύπου, στο Πακιστάν
Τουλάχιστον 300 άτομα πιστεύεται ότι εκτελέστηκαν από παραστρατιωτικά τάγματα θανάτου αλλά και δυνάμεις της αστυνομίας και του στρατού των ΗΠΑ εν γνώσει των αμερικανών διπλωματών στη χώρα. Όπως προκύπτει από σχετικό τηλεγράφημα η Αμερικανική πρεσβεία προτίμησε να θάψει την είδηση.
Αφήσαμε εκτός του παρόντος την υπόθεση της ενδεχόμενης σεξουαλικής παρενόχλησης των δύο γυναικών στη Σουηδία από τον Julian Assange, αλλά και την υπόθεση της φυλάκισης του Brandley Manning που κατηγορείται από τις ΗΠΑ ως ο βασικός υπαίτιος της διαρροής. Πιστεύουμε ότι οι αποκαλύψεις έχουν ξεχωριστό βάρος που ξεπερνάει τον ηρωισμό των αγγελιοφόρων. Για αυτούς θα μιλήσουμε αναλυτικά σε άλλο κείμενο.
Ο πονοκέφαλος για το ΥΠΕΞ των ΗΠΑ δεν τελειώνει όμως εκεί. Στις 25 Ιουλίου το WikiLeaks δημοσιεύει 91.000 εμπιστευτικά έγγραφα του αμερικανικού στρατού που περιγράφουν την κατάσταση στο Αφγανιστάν (Afghan War Diary) και καλύπτουν την χρονική περίοδο 2004-2010.
Στις 22 Οκτωβρίου το WL χτυπάει για 3η φορά δημοσιεύοντας αυτή τη φορά σχεδόν 400.000 αναφορές από τον πόλεμο του Ιράκ(The Iraq War Lοgs, 2004-2009), δίνοντας για πρώτη φορά μια πλήρη εικόνα της κατάστασης, αποκαλύπτοντας, μεταξύ άλλων, 66.081 φόνους αμάχων από τους Αμερικάνους και τις Ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας.
Λένε ότι ο ταχυδρόμος χτυπάει πάντα τρεις φορές αλλά ο Julian Assange, (ιδρυτής και εκπρόσωπος του WikiLeaks) είναι αγγελιοφόρος, και ως εκ τούτου κερδίζει και ένα χτύπημα μπόνους, το οποίο έρχεται την Κυριακή 28 Νοεμβρίου 2010. Αυτή τη φορά τα πλέον των 250.000 εγγράφωνπου (θα) διαρρεύσει είναι τα διπλωματικά τηλεγραφήματα των αμερικανικών πρεσβειών ανά τον κόσμο (Cablegate 1966-2010) που (θα) συμβάλλουν στην καταγραφή και κατανόηση της τρέχουσας ιστορίας. Μέχρι στιγμής το WikiLeaks έχει δημοσιεύσει λιγότερο από 2000 τηλεγραφήματα (με αυτό τον ρυθμό η διαδικασία θα ολοκληρωθεί τον Μάιο του 2021).
Κρατώντας μια μικρή επιφύλαξη για τους κινδύνους που κρύβει η «ελεγχόμενη» ροή των αποκαλύψεων, ας δούμε τι είναι αυτό που μάθαμε από τα διπλωματικά τηλεγραφήματα το 2010.
Τα κατεστημένα media ξέχασαν την αποστολή τους
Πριν παραθέσουμε τις αποκαλύψεις αξίζει να αναφερθούμε στις αλλαγές που έφερε στην παγκόσμια σκηνή η δράση του WikiLeaks. Το σημαντικότερο συμπέρασμα που προκύπτει αρχικά είναι ότι τα παραδοσιακά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης δεν έκαναν καλά τη δουλειά τους. Ένα site που ξεκίνησε από μια μικρή ομάδα οραματιστών hacker μέσα σε 4 χρόνια έχει φέρει στη δημοσιότητα τόσα απόρρητα έγγραφα όσα δεν έχουν μαζέψει ή αποκαλύψει αθροιστικά όλα τα μεγάλα ΜΜΕ παγκοσμίως.
Επιπλέον τα μεγαλύτερα μέσα της Αμερικής, όπως επισημαίνει ο Glenn Greenwald στο Salon.com «δεν έχουν επικεντρωθεί στα εγκλήματα που αποκαλύφθηκαν αλλά σε αυτούς που τα αποκάλυψαν. […] Δεν αποτελεί έκπληξη το ότι οι πολιτικοί ηγέτες θέλουν να πείσουν τον κόσμο ότι οι πραγματικοί εγκληματίες είναι αυτοί που ξεσκεπάζουν την υψηλού επιπέδου πολιτική διαφθορά και εγκληματικότητα και όχι αυτοί που την διαπράτουν. Κάθε πολιτικός θα λάτρευε αυτή την ιδιοτελή ευσέβεια, αυτό που είναι όμως εντυπωσιακό είναι το πόσοι πολλοί πολίτες και ιδιαίτερα «δημοσιογράφοι» αρχίζουν την ενστερνίζονται. Υπό το φως των όσων αποκάλυψε το WikiLeaks για πολλές κυβερνήσεις προσπαθώ να καταλάβω την αυταρχική νοοτροπία που οδηγεί έναν πολίτη –και ιδιαίτερα έναν «δημοσιογράφο»– στο να αντιδράσει με οργή στην αποκάλυψη των γεγονότων, στο να επιμένει ότι αυτά θα έπρεπε να παραμένουν κρυφά και ότι θα ήταν καλύτερο να μη τα γνωρίζουμε και, πάνω απ’ όλα, στο να απαιτεί να τιμωρηθούν (ως Πραγματικοί Εγκληματίες) αυτοί που έκαναν τις αποκαλύψεις την ώρα που αυτοί που διέπραξαν τα εγκλήματα (η Καλή Διοίκηση) να θωρακιστούν».
Κυβερνοπόλεμος
Το WikiLeaks έφερε στην επιφάνεια ένα ακόμα ζήτημα που αξίζει την ιδιαίτερη προσοχής μας: Το κατά πόσο είναι ελεύθερο το Διαδίκτυο και πόσο ρόδινο είναι το μέλλον του. Εκ πρώτης όψης θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι η δράση του WL αποδεικνύει τη μεγάλη δυσκολία στον έλεγχο της ελευθερίας του ψηφιακού λόγου. Μετά από την επίθεση που δέχτηκε ο κεντρικός κόμβος του site την ημέρα της αποκάλυψης των διπλωματικών εγγράφων εμφανίστηκε μια παγκόσμια «αντεπίθεση» από hacker, που όχι μόνο χτύπησαν τις χρηματοπιστωτικές εταιρίες που είχαν παγώσει τους λογαριασμούς του ιδρύματος, αλλά επιπλέον προσέφεραν εκατοντάδες «καθρεπτισμούς» του wikileaks.org. Η μάχη προσωρινά φαίνεται κερδισμένη, ωστόσο η εμφάνιση προσπάθειας «κεντρικού ελέγχου» δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη.
Η σύμπνοια των μεγάλων εταιριών που δρουν ή έχουν συμφέροντα στις ΗΠΑ δεν οδήγησαν μόνο στο πάγωμα των λογαριασμών (500.000 δολάρια υποστηρίζει ο Assange ότι δεν αποδίδονται στον οργανισμό) αλλά και στην συνειδητοποίηση ότι ο κεντρικός έλεγχος της ροής της πληροφορίας (και όχι της ίδιας της πληροφορίας) μπορεί να οδηγήσει στην ουσιαστική κατάργηση ενός μέχρι σήμερα αυτονόητου κανόνα του διαδικτύου: Της ελεύθερης πρόσβασης.
Μια σειρά από νόμους που περνάνε ακόμα και σε προοδευτικές χώρες όπως η Γαλλία, η Αγγλία και η Αμερική στο όνομα της προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων ή της εθνικής ασφάλειας δίνουν στα χέρια των κυβερνήσεων την δυνατότητα να «κλείσουν το internet». Η δράση του WikiLeaks ήδη «αξιοποιείται» από πολιτικούς, όπως ο αντιπρόεδρος της Αμερικής, Joe Biden, προκειμένου να θεσπιστούν νέα μέτρα και νέοι νόμοι. Την ώρα που στην Ισλανδία γίνεται συζήτηση για την θέσπιση νόμου για την προστασία των αποκαλύψεων και των πηγών τους, στην Αμερική συζητιέται η ουσιαστική κατάργηση της «ουδετερότητας του Διαδικτύου» στο μέλλον.
Η υπόθεση της ελευθερία του λόγου, του Τύπου και της πρόσβασης στην ενημέρωση αποτελεί φυσικά ξεχωριστό θέμα, που ωστόσο στο πρόσωπο του WikiLeaks γίνεται επιτακτικό.
Cablegate 2010
Ας δούμε τώρα επιγραμματικά μάθαμε το 2010 από τα διπλωματικά έγγραφα των ΗΠΑ:
Η Hillary Clinton ζητούσε από τους διπλωμάτες της να κατασκοπεύουν τα Ηνωμένα Έθνη
Η Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ είχε αποστείλει εμπιστευτική εγκύκλιο με την οποία ζητούσε από τους αμερικάνους διπλωμάτες να συλλέξουν πληροφορίες για την ηγεσία των Ηνωμένων Εθνών. Η κατασκοπία περιλάμβανε τους αριθμούς των πιστωτικών καρτών τους, τη συλλογή δειγμάτων DNA, δαχτυλικών αποτυπωμάτων και φωτογράφιση της ίριδας των ματιών τους. Οι στόχοι εκτός των άλλων ήταν ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών αλλά και οι εκπρόσωποι της Ρωσίας, της Κίνας, της Γαλλίας και της Μεγάλης Βρετανίας. Η κατασκοπία στα Ηνωμένα Έθνη απαγορεύεται με συνθήκη.
Πολλά αραβικά κράτη ζητούσαν την επίθεση των Αμερικάνων στο Ιράν.
Ο Βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας Abdullah, επανειλημμένως ζητούσε από τον Αμερικάνο πρέσβη την επίθεση των ΗΠΑ στο Ιράν: «κόψτε το κεφάλι του φιδιού» και «καταστρέψτε τις πυρηνικές εγκαταστάσεις» ήταν μερικά από τα αιτήματα της Σαουδικής Αραβίας που είχε στο πλευρό της το Ισραήλ, την Ιορδανία και το Μπαχρέιν.
Το Ιράν μπορεί να έχει στην κατοχή του πυραύλους από τη Βόρεια Κορέα
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αμερικάνων το Ιράν διαθέτει 19 πυραύλους BM-25 που μπορούν να φτάσουν μέχρι την Ρωσία και την Ανατολική Ευρώπη. Σύμφωνα με τα τηλεγραφήματα οι πύραυλοι αυτοί μπορεί να αποτελέσουν τα «θεμέλια» για την παραγωγή νέων ισχυρότερων πυραύλων με μεγαλύτερο βεληνεκές .
Οι ΗΠΑ είχαν «πυρηνική» αντιπαράθεση με το Πακιστάν
Σε τηλεγραφήματα από την αμερικανική πρεσβεία στο Ισλαμαμπάντ μαθαίνουμε ότι οι ΗΠΑ προσπαθούσαν επί τρία χρόνια να αποκτήσουν πρόσβαση σε εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου του Πακιστάν προκειμένου να αφαιρέσουν το ουράνιο αφού φοβόντουσαν ότι θα χρησιμοποιείτο για την κατασκευή πυρηνικών όπλων. Η κυβέρνηση του Πακιστάν αρνιόταν την πρόσβαση στους Αμερικάνους, επειδή ανησυχούσε για αντίδραση των ΜΜΕ.
Οι ΗΠΑ βομβάρδιζαν κρυφά την Υεμένη
Ο αμερικανικός στρατός βομβάρδιζε συστηματικά στόχους που συνδέονταν με την τρομοκρατία στην Υεμένη αποδίδοντας τις ενέργειές τους στην κυβέρνηση της. Σε συνάντηση μεταξύ του Στρατηγού Petraeus και του Ali Abdullah Saleh ο Πρόεδρος της Υεμένης καθησυχάζει τον στρατηγό αναφέροντας «θα συνεχίσουμε να λέμε ότι οι βόμβες είναι δικές μας και όχι δικές σας».
Ο Silvio Berlousconi είχε ιδιαίτερη σχέση με τον Vladimir Putin
Σύμφωνα με τηλεγραφήματα που έφερε στο φως το WikiLeaks οι Πρόεδροι Ιταλίας και Ρωσσίας είναι κάτι παραπάνω από απλοί γνωστοί. Ανταλλάσουν πανάκριβα δώρα και συμμετέχουν σε κρυφές συνομιλίες για τις σχέσεις των δύο κρατών. Επιπλέον έχουν υπογράψει μια σειρά από ενεργειακές συμφωνίες.
Ο αντιπρόεδρος του Αφγανιστάν μετέφερε 52 εκατομμύρια δολάρια σε μετρητά
Σε ταξίδι του στα Αραβικά Εμιράτα ο αντιπρόεδρος του Αφγανιστάν, Ahmed Zia Massoud, μετέφερε σε μετρητά 52 εκατομμύρια δολάρια. Σε τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Καμπούλ αναφέρεται ότι επιτράπηκε στον Massoud να κρατήσει το «σημαντικό χρηματικό ποσό» χωρίς να του ζητηθεί κάποια εξήγηση για την προέλευση ή τη χρήση του. Ο ίδιος αρνείται το γεγονός.
Οι ΗΠΑ προσπαθούσαν να «εξάγουν» τους κρατουμένους του Guadanamo
Το State Deparment προσπαθούσε να πείσει άλλα κράτη να δεχτούν κρατούμενους του Guadanamo. Οι αμερικάνοι διπλωμάτες υποσχέθηκαν στη Σλοβενία επίσκεψη του Obama εφόσον δέχονταν μερικούς στη χώρα τους, στο Κιριμπάτι έταξαν μερικά εκατομμύρια δολάρια ενώ έκαναν προσπάθειες να πείσουν με ανταλλάγματα και το Βέλγιο.
Ο Obama και οι Ρεπουμπλικάνοι συνεργάστηκαν για να σταματήσουν τη νομική διαδικασία ενάντιων των βασανιστών επί εποχής Bush
Ένα έγγραφο του WikiLeaks δείχνει ότι όταν η Ισπανία σκέφτηκε να προχωρήσει στην απαγγελία κατηγοριών σε πρώην αξιωματούχους του Bush, ο Λευκός Οίκος υπό τον Obama και οι Ρεπουμπλικάνοι έγιναν «ένα κόμμα» και πίεσαν για να σταματήσει η διαδικασία. Η προσπάθειά τους στέφθηκε με επιτυχία
Ο Αμπάς ζητούσε την βοήθεια του Ισραήλ για να χτυπήσει τη Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας
Σύμφωνα με διπλωματικό τηλεγράφημα της αμερικάνικης πρεσβείας στην Ιερουσαλίμ ο Μαχμουτ Αμπάς, ηγέτης της Φατάχ, ζητούσε από το Ισραήλ βοήθεια προκειμένου να χτυπήσει την Χαμάς. Σε άλλο έγγραφο Ισραήλ και Φατάχ φαίνονται να βρίσκονται σε συνενόηση πριν την μεγάλη επίθεση στη λωρίδα της Γάζας και να συζητάνε την παράδοση του ελέγχου στον Αμπάς μετά το πέρας των επιθέσεων.
Πλούσιο συνταξιοδοτικό πακέτο σε εξωτικό προορισμό, πρόσφερε ο γραμματέας του ΟΗΕ στο Μουγκάμπε
Ο Κόφι Ανάν είχε προτείνει στον Πρόεδρο της Ζιμπάμπουε Ρόμπερτ Μουγκάμπε να εγκαταλείψει την εξουσία και τη χώρα, με αντάλλαγμα ένα πολύ γενναιόδωρο πακέτο αποζημίωσης και ένα ασφαλές, πολυτελές καταφύγιο με καλό κλίμα. Το πακέτο θα πλήρωνε ο ηγέτης της Λιβύης Μουαμάρ Καντάφι (κάτι σαν ΙΚΑ για δεσποτικούς αρχηγούς κρατών). Ο Μουγκάμπε το συζήτησε με τη γυναίκα του και την επόμενη μέρα απάντησε αρνητικά...
Ο Ισπανός Πρωθυπουργός παρενέβη προκειμένου να γίνει αγορά στρατιωτικού υλικού από αμερικανική εταιρία
Την προσωπική ανάμειξη του Πρωθυπουργού της Ισπανίας Jose Luis Zapatero στην αγορά κινητήρων ελικοπτέρων αναδεικνύει τηλεγράφημα της Αμερικάνικης Πρεσβείας στη Μαρδίτη. Συγκεκριμένα ο Wduardo Aguirre, πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ισπανία αναφέρει τις ενέργειες του που οδήγησαν στην απόρριψη της προσφορά της Βρετανικής RollsRoyce και την υιοθέτηση αυτής της General Electric.
Η φαρμακευτική Pfizer προσέλαβε ερευνητές για να βρούν στοιχεία διαφθοράς προκειμένου να εκβιαστεί εισαγγελέας
Το WikiLeaks έδωσε στη δημοσιότητα έγγραφα που εμφανίζουν τον φαρμακευτικό κολοσσό Pfizer να χρηματοδοτεί ερευνητές προκειμένου να βρουν στοιχεία διαφθοράς του Γενικού Εισαγγελέα της Νιγηρίας και να τον εκβιάσουν για να εγκαταλείψει μια τεράστια αγωγή εναντίον της. Η Pfizer αντιμετώπιζε μεγάλη αγωγή αφού δοκιμή αντιβιωτικού είχε οδηγήσει στο θάνατα πολλών παιδιών.
Η Shell είχε ανθρώπους σε όλα τα Υπουργεία της Νιγηρίας σύμφωνα με αποκαλύψεις του WikiLeaks
Η γνωστή εταιρία πετρελαιοειδών Shell είχε διαβρώσει όλα τα υπουργεία της Νιγηρίας σύμφωνα με τηλεγραφήματα που δημοσίευσε σήμερα το βράδυ το WikiLeaks. Οι άνθρωποι της φρόντιζαν ώστε ο πετρελαϊκός κολοσσός να γνωρίζει κάθε κίνηση της κυβέρνηση που ελέγχει το πλούσιο σε πετρέλαιο δέλτα του Νίγηρα.
Αμερικανοί διπλωμάτες κατάφεραν να επιβάλλουν τη μη δίωξη πρακτόρων που απήγαγαν κατά λάθος Γερμανό πολίτη
Οι αμερικάνοι διπλωμάτες ασκούσαν επίμονη πίεση στη Γερμανία προκειμένου να μην εκδοθούν εντάλματα σύλληψης εναντίων αμερικανών πρακτόρων της CIA οι οποίοι το 2003 απήγαγαν κατά λάθος Γερμανό πολίτη που τον μπέρδεψαν με τρομοκράτη. Ο John M. Koening, ο αναπληρωτής επικεφαλής της αποστολής στο Βερολίνο, φέρεται να προειδοποιούσε τους Γερμανούς: «ζυγίστε το κάθε βήμα σας πολύ προσεκτικά προκειμένου να μην υπάρχουν συνέπειες στις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Οι απειλές του Καντάφι οδήγησαν στην απελευθέρωση του βομβιστή του Lockerbie
Η απελευθέρωση του Abdel Baset al Megrahi, του Λίβυου βομβιστή του Lockerbie, από τους Βρετανούς δεν έγινε χάρη στην καλή τους την καρδιά όπως φαίνεται από τα διπλωματικά τηλεγραφήματα που κυκλοφόρησε το WikiLeaks. Φαίνεται ότι η οργή του Καντάφι και οι απειλές του για διακοπή κάθε διπλωματικής και εμπορικής σχέσης με την Αγγλία, συνέβαλαν αποφασιστικά στην απόφαση των Βρετανικών αρχών να αφήσουν τον Megrahi να επιστρέψει στη Λιβυή.
Bάσεις στην Κύπρο χρησιμοποιούσαν οι ΗΠΑ για τις απαγωγές της CIA και κατασκοπευτικές επιχειρήσεις.
Παρά τις έντονες επιφυλάξεις της Βρετανίας οι Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιούσαν τις στρατιωτικές βάσεις στο Ακρωτήρι της Κύπρου για τις απαγωγές και μεταφορές αιχμαλώτων που βασανίζονταν από τη CIA αλλά και για κατασκοπευτικές επιχειρήσεις σε αρκετές περιοχές της Μεσογείου. Συγκεκριμένα αμερικανικά κατασκοπευτικά αεροσκάφη U2 συνέλεγαν πληροφορίες από την Τουρκία και το Ιράκ ενώ επιθεωρούσαν και θέσεις της Χεζμπολάχ στο Λίβανο. Το σχετικό τηλεγράφημα επιβεβαιώνει την ύπαρξη των ελάχιστα γνωστών συμφωνιών που είχε συνάψει πριν από δεκαετίες η Μεγάλη Βρετανία με τις ΗΠΑ για την από κοινού χρήση των στρατιωτικών βάσεων στην Κύπρο. Στο ίδιο τηλεγράφημα επισημαίνεται ότι οι σχετικές επιχειρήσεις θα έπρεπε να μην γίνουν γνωστές στην Κυπριακή κυβέρνηση η οποία ενδέχεται να εξέφραζε επιφυλάξεις.
Οι ΗΠΑ συγκάλυπταν εκατοντάδες εκτελέσεις, παραστρατιωτικού τύπου, στο Πακιστάν
Τουλάχιστον 300 άτομα πιστεύεται ότι εκτελέστηκαν από παραστρατιωτικά τάγματα θανάτου αλλά και δυνάμεις της αστυνομίας και του στρατού των ΗΠΑ εν γνώσει των αμερικανών διπλωματών στη χώρα. Όπως προκύπτει από σχετικό τηλεγράφημα η Αμερικανική πρεσβεία προτίμησε να θάψει την είδηση.
Αφήσαμε εκτός του παρόντος την υπόθεση της ενδεχόμενης σεξουαλικής παρενόχλησης των δύο γυναικών στη Σουηδία από τον Julian Assange, αλλά και την υπόθεση της φυλάκισης του Brandley Manning που κατηγορείται από τις ΗΠΑ ως ο βασικός υπαίτιος της διαρροής. Πιστεύουμε ότι οι αποκαλύψεις έχουν ξεχωριστό βάρος που ξεπερνάει τον ηρωισμό των αγγελιοφόρων. Για αυτούς θα μιλήσουμε αναλυτικά σε άλλο κείμενο.