Επιχειρησιακές συμβάσεις, ελαστικές σχέσεις και αδήλωτη εργασία παντού

Η εφαρμογή των Επιχειρησιακών Σ.Σ.Ε., που υπογράφουν οι εργοδότες με επιχειρησιακά σωματεία ή ενώσεις εργαζομένων, σύμφωνα με το άρθρο 37 του ν. 4024/2011, εμφανίζεται να έχει μεγαλύτερη δυναμική, από τις Ειδικές Επιχειρησιακές Συμβάσεις που υπογράφονται με τα κλαδικά σωματεία.

Μόνο κατά το δίμηνο Δεκεμβρίου του 2011 και Ιανουαρίου του 2012 συμφωνήθηκαν 52 επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας, οι οποίες αφορούσαν συνολικά 17.531 εργαζομένους. Αντίθετα στο δεκάμηνο του 2011, συμφωνήθηκαν 12 Ειδικές Επιχειρησιακές Συμβάσεις, οι οποίες αφορούσαν συνολικά 3.550 εργαζομένους. Με την εφαρμογή των επιχειρησιακών συμβάσεων, συμφωνήθηκαν μειώσεις αποδοχών που κυμαίνονταν από 5% έως 25%.

Ο μεγαλύτερος αριθμός επιχειρησιακών συμβάσεων κατατέθηκε στην Αττική από 11 επιχειρήσεις που απασχολούν 14.457 εργαζόμενους.

Επίσης 1.727 επιχειρήσεις που απασχολούν 11.085 εργαζομένους υπέβαλαν στις επιθεωρήσεις εργασίας πίνακα προσωπικού για μείωση αποδοχών για το διάστημα από 01-09-2011 έως 31-12-2011, κάνοντας χρήση του άρθρου 30 του Ν. 3996/2011.

Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας, το 2011 οι επιχειρήσεις οι οποίες προχώρησαν στη σύναψη νέων συμβάσεων οποιασδήποτε μορφής ήταν κατά 4,20% λιγότερες σε σχέση με το 2010. Επίσης, κατά το 2011 υπάρχει μείωση των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης κατά 21,42%, ενώ αυξημένο κατά 1,99% είναι το ποσοστό των συμβάσεων μερικής απασχόλησης και κατά 12,56% της εκ περιτροπής απασχόλησης.

Οι συμβάσεις πλήρους απασχόλησης των προηγούμενων ετών που μετατράπηκαν στη διάρκεια του 2011 είναι αυξημένες κατά 73,25% όσον αφορά τη μερική απασχόληση, 193,06% για την εκ' περιτροπής απασχόληση, κατόπιν συμφωνίας με τους εργαζομένους και 631,89% για την εκ' περιτροπής απασχόληση με μονομερή απόφαση του εργοδότη σε σχέση με τις αντίστοιχες του 2010.

Εντυπωσιακή αύξηση εμφανίζει η μετατροπή ολοένα και περισσότερων υφιστάμενων συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε συμβάσεις μερικής ή εκ περιτροπής εργασίας.

Το 2010 μετατράπηκαν 26.253 συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης σε άλλες μορφές ευέλικτων συμβάσεων εργασίας. Ο αριθμός αυτός είναι κατά 54,6% αυξημένος σε σχέση με το 2009. Για το έτος 2011 έχουν μετατραπεί 58.962 συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης, είτε σε συμβάσεις μερικής είτε σε συμβάσεις εκ' περιτροπής εργασίας.

Είναι επίσης χαρακτηριστικό, ότι ενώ το 2009 οι συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης αντιπροσώπευαν το 79% των νέων συμβάσεων, το 2010 αντιπροσώπευαν το 66,9% και το έτος 2011 το 58,92%. Από την άλλη πλευρά, η αναλογία των συμβάσεων μερικής απασχόλησης στο σύνολο των νέων συμβάσεων αυξήθηκε από 16,7% το 2009 σε 26,1% το 2010 και σε 30,65% για το έτος 2011. Οι συμβάσεις εκ περιτροπής εργασίας αντιπροσώπευαν το 4,3% του συνόλου των νέων συμβάσεων το 2009, το 6,9% των νέων συμβάσεων εργασίας το 2010 και το 8,95% των νέων συμβάσεων εργασίας κατά το έτος 2011.

Κατά το 2011, οι επιθεωρητές εργασίας διενήργησαν ελέγχους για αδήλωτη εργασία σε 20.246 επιχειρήσεις που αντιστοιχούν στο 2,5% περίπου των συνολικών επιχειρήσεων στη χώρα και επιβλήθηκαν πρόστιμα 11.409.500 ευρώ.

Στις επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν, εντοπίστηκαν 19.968 ανασφάλιστοι εργαζόμενοι σε συνολικό αριθμό 66.615.

Οι αλλοδαποί ανασφάλιστοι, αντιπροσωπεύουν το 39,49% σε σχέση με το συνολικό αριθμό των αλλοδαπών εργαζομένων και οι ημεδαποί ανασφάλιστοι 25,71% των ημεδαπών.

Οι πιο επιρρεπείς κλάδοι στην ανασφάλιστη εργασία είναι: επισιτιστικά επαγγέλματα (εστιατόρια-ταβέρνες, αίθουσες δεξιώσεων, μεζεδοπωλεία, καφετέριες μπαρ, κέντρα διασκέδασης), Βιοτεχνικά Πάρκα, Βιομηχανικές ζώνες, Κομμωτήρια, Πρατήρια Βενζίνης, Συνεργεία Αυτοκινήτων, Μεταφορικές Επιχειρήσεις, Καθαριότητα, Κατασκευές, Φιλοξενία, Υπηρεσίες ασφαλείας (Security).

Το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, πραγματοποίησε το 2011 συνολικά 59.657 ελέγχους και επέβαλε πρόστιμα 14.865.461 ευρώ.

Αντίστοιχα, οι περιφερειακές Υπηρεσίες Επιθεώρησης Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία πραγματοποίησαν 28.149 ελέγχους και επέβαλαν 2171 κυρώσεις (775 μηνύσεις, 590 πρόστιμα συνολικού ύψους 1.704.111 ευρώ και 806 διακοπές εργασιών).

Στην ίδια περίοδο, διερευνήθηκαν οι αιτίες 5.204 εργατικών ατυχημάτων τα οποία αναγγέλθηκαν στο Σ.ΕΠ.Ε., εκ των οποίων τα 70 ήταν θανατηφόρα. Συγκριτικά, για το 2011 με την ίδια χρονική περίοδο του 2010 προκύπτει μείωση 9,1% των εργατικών ατυχημάτων και 25.50% των θανατηφόρων εργατικών ατυχημάτων.

Οι Περιφερειακές Υπηρεσίες Επιθεώρησης Εργασιακών Σχέσεων (π. Κοινωνικής Επιθεώρησης) σ’ όλη τη χώρα πραγματοποίησαν 30.970 ελέγχους και επέβαλαν 6.807 κυρώσεις (2030 μηνύσεις, 2.407 μηνυτήριες αναφορές και 3.812 πρόστιμα συνολικού ύψους 11.400.350 ευρώ). Στην ίδια περίοδο διενεργήθηκαν 20.948 εργατικές διαφορές, από τις οποίες επιλύθηκαν οι 9.861 και καταβλήθηκαν στους εργαζόμενους 19.806.284 ευρώ.

Οι κυριότερες παραβάσεις που εντοπίζουν οι Κοινωνικοί Επιθεωρητές αφορούν σε: μη καταβολή αποδοχών (κυρίως σε εμπορικά καταστήματα) απολύσεις χωρίς καταβολή αποζημίωσης, οφειλές αποδοχών αδείας και επιδομάτων αδείας, μη χορήγηση αναλυτικών εκκαθαριστικών σημειωμάτων στους μισθωτούς κατά την εξόφληση των αποδοχών τους, εξαναγκασμό υπογραφής εξοφλητικών αποδείξεων και καταβολή μικρότερου ποσού, παραβίαση ωραρίου (φαινόμενο που το συναντάμε πολύ συχνά στις τράπεζες επικαλούμενες δήθεν ταμειακό λάθος), απασχόληση σε ημέρα ανάπαυσης (REPO), μη ανάρτησή τους σε εμφανές σημείο στους χώρους εργασίας των πινάκων προσωπικού και των ωρών εργασίας, παράνομη υπερωριακή απασχόληση, μη χορήγηση εβδομαδιαίας και αναπληρωματικής ανάπαυσης όπως και μη χορήγηση της αδείας στους μισθωτούς ή μη τήρηση του βιβλίου αδειών.