Πρώτα οι ειδήσεις, όπως γράφτηκαν στον διεθνή συστημικό Τύπο: την 2α Σεπτεμβρίου οι γυναίκες στη Χεράτ και την 3η Σεπτεμβρίου οι γυναίκες στην Καμπούλ (ξανα)βγήκαν στους δρόμους, με συγκεκριμένες απαιτήσεις. Η διαδήλωση των γυναικών στην Καμπούλ διαλύθηκε από την αστυνομία των Ταλεμπάν και διαδηλώτριες τραυματίστηκαν. Στη διαδήλωση των γυναικών στη Χεράτ δεν άνοιξε μύτη. 

Η πορεία των γυναικών στη Χεράτ είχε ως αίτημα να συνεχίσουν οι γυναίκες να σπουδάζουν και να εργάζονται. «Παιδεία, Εργασία και ασφάλεια για όλους», ήταν το αίτημα όπως καταγράφηκε. 

Η πορεία των γυναικών στην Καμπούλ είχε ως αίτημα την είσοδο γυναικών στην κυβέρνηση των Ταλεμπάν, που αναμενόταν να ανακοινωθεί την Παρασκευή μετά τις προσευχές αλλά ως την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές η αναγγελία συνεχώς αναβάλλεται (με ότι αυτό σηματοδοτεί). 

Στην πορεία των γυναικών στη Χεράτ δεν εμφανίστηκε κανενός είδους αστυνομία, παρ’ ότι μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού – οι σιίτες- είναι εχθρικότατο προς τους Ταλεμπάν και έχει υποφέρει τα πάνδεινα παλαιότερα στα χέρια τους. 

Η πορεία των γυναικών στην Καμπούλ – τόπο που ανήκει στην ελίτ και είναι κέντρο των συνεργατών των δυνάμεων κατοχής – διαλύθηκε βίαια, και αναφέρεται τουλάχιστον μία τραυματίας στην οποία έγιναν πέντε ράμματα. 

Όλα αυτά, ας το ξαναπώ, καταγράφονται στο συστημικό Δυτικό Τύπο, και είναι πράγματα που σε αυτό το άρθρο γίνονται αποδεκτά χωρίς καμμία αμφισβήτηση. Οι δύο αυτές αντιμετωπίσεις των γυναικών, οι τόσο διαφορετικές, φέρνουν στην επιφάνεια μια σειρά ζητήματα, που δεν καταγράφονται και δεν αναλύονται. Οι δύο περιοχές, οι διαδηλώσεις σε αυτές, ο τρόπος που αντιμετωπίστηκαν ή δεν αντιμετωπίστηκαν, λένε πολλά για τις συνθήκες σήμερα στο Αφγανιστάν και την επερχόμενη κυβέρνηση των Ταλεμπάν (που την περιμένουμε από την Παρασκευή να ανακοινωθεί αλλά αργεί, παρά τις ίδιες τους τις ανακοινώσεις).

Η περίπτωση της Χεράτ

Η Χεράτ, η αρχαία Αλεξάνδρεια εν Αρίοις, την οποία οι σουνίτες Αφγανοί αποκαλούν «μικρό Ιράν» και οι συγγραφείς της εποχής του Δρόμου του Μεταξιού ως  «Μαργαριτάρι του Χορασάν» και «την πιο όμορφη πόλη του Ιράν», με πιθανολογούμενο πληθυσμό γύρω στο μικρό εκατομμύριο, είναι σήμερα μια πόλη κυρίως σιιτική. Αν και οι (όπως έχουμε πει χωρίς αληθινό έρεισμα) πιο διαδεδομένοι υπολογισμοί μιλούν για σιιτικό πληθυσμό κάτω από 20%, λόγω του πολέμου, των διώξεων και γενοκτονιών κατά των σιιτών και των συνθηκών, ένας πολύ μεγάλος αριθμός σιιτών έχει έρθει τις τελευταίες δεκαετίες στην πόλη από άλλες περιοχές, αισθανόμενος πιο ασφαλής εκεί – δύο βήματα και από τα σύνορα με το Ιράν, όπου έχει καταφύγει, από τη δεκαετία του ’90 ακόμη, ένας πολύ μεγάλος αριθμός αφγανών σιιτών προσφύγων. Μεταξύ τους και πολλοί Χαζάρα – η φυλή που έχει υποφέρει τα πάνδεινα από τους Ταλεμπάν,  σιίτες στην συντριπτική τους πλειονότητα.

Η Χεράτ έχει ζήσει τα τελευταία πέντε χρόνια σειρά επιθέσεων – κάποιων δολοφονικών – κατά σιιτών, όχι από τους Ταλεμπάν αλλά από άλλα ακραία σουνιτικά στοιχεία. Υπάρχουν καταγραμμένες μαρτυρίες για στοιχεία χρηματοδοτούμενα από τους Σαουδάραβες, οι οποίοι έχουν ρίξει (κι εκεί) εκατομμύρια για την κατασκευή τζαμιών, θρησκευτικών κέντρων… Υπάρχουν και καταγραμμένες μαρτυρίες ακραίων σουνιτικών στοιχείων στην πόλη, που είδαν τους σιίτες πρόσφυγες ως «προσπάθεια αλλαγής του πληθυσμού της Χεράτ, από το Ιράν» γιατί «το Ιράν προσφέρει άτοκα δάνεια» σε αυτούς τους πρόσφυγες «ως μέρος του σχεδίου αύξησης της μαλακής του ισχύος στην περιοχή». Το αντιπροσφυγικό αφήγημα δεν έχει πατρίδα… Παράλληλα, οι γυναίκες των σιιτών, στη Χεράτ, έχουν υποστεί και νομικές διακρίσεις μόνον εις βάρος τους, από προηγούμενες αμερικανόφιλες κυβερνήσεις. 

Στις φωτογραφίες που έχουμε από την διαδήλωση της περασμένης εβδομάδας, οι ενδυματολογικές επιλογές των γυναικών που βγήκαν στο δρόμο στη Χεράτ είναι στο μεγαλύτερο ποσοστό τους ενδεικτικές της σιίτικης παράδοσης. Το βασικό αίτημα των γυναικών ήταν, ας το επαναλάβουμε, Παιδεία και Εργασία. 

Στο θέμα της Χεράτ, λοιπόβμ και της εκεί αντιμετώπισης των διαδηλώσεων ίσως υπάρχουν και ενδείξεις μιας νέας και πιο εποικοδομητικής σχέσης με το σιιτικό πληθυσμό, και ίσως και του Ιράν με τους Ταλεμπάν – οι Ταλεμπάν του ’90 θεωρούσαν τους σιίτες ειδωλολάτρες, με ότι αυτό σημαίνει για τη στάση του ακραίου Ισλάμ της τζιχάντ απέναντί τους (είναι σύνηθες δυτικό λάθος να θεωρούμε ότι η τζιχάντ των διαφόρων ISIS αφορά μόνον χριστιανικούς πληθυσμούς).

Η περίπτωση της Καμπούλ

Οι διαδηλώσεις που διαλύθηκαν στην Καμπούλ συμπίπτουν με την αναμενόμενη ανακοίνωση  της κυβέρνησης των Ταλεμπάν. Έγιναν από γυναίκες μεικτού ενδυματολογικού κώδικα, λογικά όλων των αποχρώσεων του Ισλάμ, και τα αιτήματα ήταν αιτήματα για συμμετοχή στην Διακυβέρνηση. Βεβαίως, και δικαίως, θα πει κάποιος ότι και αυτά είναι δικαιώματα που αφορούν την Ισότητα. Όμως, ειδικά στο Αφγανιστάν, η συμμετοχή γυναικών στην Κυβέρνηση θα σημαίνει συμμετοχή γυναικών της ελίτ και των συνεργατών των ΝΑΤΟικών δυνάμεων – ας μη ξεχνάμε ότι οι Ταλεμπάν κάλεσαν τους πάντες να παραμείνουν για την ανοικοδόμηση της χώρας και οι ΗΠΑ εγκατέλειψαν πίσω δεκάδες χιλιάδες των συνεργατών τους (οι ΝΥΤ υπολόγιζαν ότι ξεπερνούν τις 40.000), που στο συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό είναι συγκεντρωμένοι στην Καμπούλ. 

Οι γυναίκες της Καμπούλ, που βγήκαν στο δρόμο, λοιπόν, είναι για τους Ταλεμπάν οι γυναίκες του «εχθρού», κι η ερμηνεία αυτή δεν είναι αβάσιμη. Η έλλειψη κεντρικών συνθημάτων για Παιδεία και Εργασία, έκανε την υπόθεση ακόμη πιο εύκολο να αμφισβητηθεί – άλλωστε και οι Financial Times έσπευσαν να χαρακτηρίσουν «πολιτικές» τις διαδηλώσεις στην Καμπούλ, ενώ κανείς δεν χαρακτήρισε έτσι τη διαδήλωση στη Χεράτ. Και εδώ ας αναφερθεί ότι το γυναικείο ζήτημα έβγαλε τις γυναίκες πολλές φορές στο δρόμο και επί της προηγούμενης κυβέρνησης, που δεν αποτελούσε και το απαύγασμα του φεμινισμού…

Η βίαιη διάλυση της πρώτης διαδήλωσης στην Καμπούλ, σε αντίθεση με τη διαδήλωση στην «θρησκευτική αντίπαλο» Χεράτ, δίνει μια εικόνα και των επιλογών και θέσεων των Ταλεμπάν σήμερα. 

Και, βεβαίως, το γεγονός ότι γίνονται διαδηλώσεις, με οποιασδήποτε αιτήματα, και ότι ορισμένες αντιμετωπίζονται όπως ακριβώς στη Δύση – με αστυνομική βία ώστε να διαλυθούν – δεν διαφοροποιεί την ντε φάκτο διακυβέρνηση από τους Ταλεμπάν από καμμία δυτική δημοκρατική κυβέρνηση επί του πλανήτη. Μπορεί να μην έχουν τέηζερ και γκλομπ νέας τεχνολογίας, αλλά κάνουν τα ίδια ακριβώς. Τα κεφάλια των γυναικών που ανοίγουν στην Καμπούλ και τα κεφάλια όλων μας από τις ΗΠΑ μέχρι το Παρίσι και την Αθήνα, για τον ίδιο λόγο ανοίγουν: γιατί η κυβέρνηση, ντε φάκτο ή εκλεγμένη, επιθυμεί τάξιν και ασφάλειαν, και γιατί ερμηνεύει, με το δικό της τρόπο, το μέγεθος και τον κίνδυνο ενός αναδυόμενου κινήματος, πίσω από το οποίο μπορεί να βλέπει όχι λαϊκές απαιτήσεις αλλά υποκινούμενες από ξένα κέντρα αμφισβητήσεις. 

Επιπρόσθετα, οι «παλιοί» Ταλεμπάν, θα είχαν συλλάβει, βουρδουλίσει, φυλακίσει, σκοτώσει ίσως τις γυναίκες που θα τολμούσαν να βγουν στο δρόμο. Σήμερα, στις συγκεκριμένες κινητοποιήσεις στην Καμπούλ, δεν έχουμε καμμία πληροφορία για κάτι τέτοιο. Η διαδήλωση καλύφθηκε από τον Τύπο, η αστυνομική βία καταγράφηκε, οι κινητοποιήσεις των Ταλεμπανικών αρχών για να μη γίνουν κι άλλες διαδηλώσεις στην Καμπούλ υπάρχουν σε βίντεο, και λόγος για συλλήψεις ή προσαγωγές ή βιαιότητες πέραν των συνηθισμένων απανταχού της γης όταν οι κυβερνήσεις βλέπουν κινήματα ως εχθρούς, δεν έχουν εμφανιστεί.