«Θέλουμε να προκηρύξουμε εκλογές το συντομότερο» υποστήριξε η Άνιες, που ανέφερε επίσης ότι «είναι ανάγκη «να αποκατασταθεί ένα κλίμα κοινωνικής ειρήνης».
Η Άνιες αυτοανακηρύχθηκε μεταβατική πρόεδρος στην ειδική συνεδρίαση της ολομέλειας της Γερουσίας και της Βουλής που συγκλήθηκε για να επισημοποιηθεί η παραίτηση του Έβο Μοράλες από το κορυφαίο κρατικό αξίωμα την Κυριακή. Όμως τα μέλη του Κογκρέσου που ανήκουν στο Κίνημα προς τον Σοσιαλισμό (MAS) του Μοράλες, κόμμα που ελέγχει την πλειοψηφία των εδρών, δεν προσήλθαν, με αποτέλεσμα να μην υπάρξει απαρτία για την επικύρωση της παραίτησης του προέδρου και της μεταβίβασης της εξουσίας. Σύμφωνα με το Σύνταγμα της χώρας, οι εκλογές οφείλουν να γίνουν εντός 90 ημερών.
«Έγινε το πιο επιτήδειο και πιο επιζήμιο πραξικόπημα στην ιστορία» της Βολιβίας, τόνισε ο Μοράλες μέσω Twitter, λίγες ώρες μετά την άφιξή του στο Μεξικό, που του προσέφερε πολιτικό άσυλο. «Μια γερουσιάστρια της δεξιάς των πραξικοπηματιών αυτοανακηρύσσεται πρόεδρος της Γερουσίας, κατόπιν μεταβατική πρόεδρος της Βολιβίας, χωρίς να υπάρχει απαρτία στο κοινοβούλιο, πλαισιωμένη από μια ομάδα συνεργών της, με την υποστήριξη του στρατού και της αστυνομίας που καταστέλλουν τον λαό», πρόσθεσε ο Μοράλες.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Βολιβίας από την άλλη πλευρα χαρακτήρισε νόμιμη την ανάληψη της προεδρίας της χώρας, με μεταβατικό ρόλο, από την Άνιες, παρά το γεγονός ότι δεν επικυρώθηκε από τα δύο σώματα της εθνοσυνέλευσης της χώρας, καθώς δεν υπήρξε απαρτία.
«Δοθέντος του ότι η μεταβίβαση της εξουσίας λαμβάνει χώρα συνεπεία παραιτήσεως (…) δεν απαιτείται απόφαση του Κογκρέσου», ανέφερε το Συνταγματικό Δικαστήριο σε ανακοίνωση του.
Παρ’ ότι είχε δηλώσει ότι δεν θα αποχωρήσει μόλις λίγες ώρες πριν, το έκρυθμο της κατάστασης οδήγησε τον παραιτηθέντα πρόεδρο της Βολιβίας, Έβο Μοράλες, να δεχθεί την προσφορά πολιτικού ασύλου από την κυβέρνηση του Μεξικού, δηλώνοντας παράλληλα ότι θα επιστρέψει και δεν εγκαταλείπει τη χώρα του.
«Φεύγω για το Μεξικό, ευγνώμων για την ευγένεια των αδελφών μας εκεί να μας προσφέρουν άσυλο για να προστατεύσουν τη ζωή μας. Με πληγώνει που εγκαταλείπω τη χώρα για πολιτικούς λόγους, αλλά το μυαλό μου θα είναι εδώ. Θα γυρίσω σύντομα με περισσότερη δύναμη και ενέργεια», έγραψε λίγο πριν φύγει, στο τουίτερ.
Ο Έβο Μοράλες πέταξε προς την Πόλη του Μεξικού με αεροπλάνο της μεξικανικής κυβέρνησης, που μετέβη στην πόλη Τσιμόρε της κεντρικής Βολιβίας, να τον παραλάβει, όπως επιβεβαίωσε και ο υπουργός Εξωτερικών του Μεξικού, Μαρσέλο Εμπραρδ. Το Τσιμόρε είναι η πόλη που του δίνει τα μεγαλύτερα ποσοστά, και για λόγους ασφαλείας είχε μεταβεί εκεί από το βράδυ της Κυριακής.
«Ποτέ ξανά Πατσαμάμα»
Ο ακροδεξιός Λουίς Φερνάντο Καμάτσο, που είναι ο ένας βασικός ηγέτης των πραξικοπηματιών, εισέβαλε, λίγο μετά την αποχώρηση Έβο, στο προεδρικό μέγαρο και, σε μια αποκαλυπτική των προθέσεων των πραξικοπηματιών στιγμή, κρατώντας τη Βίβλο στο ένα χέρι και την εθνική σημαία (την μη ινδιάνικη) στο άλλο, δήλωσε ότι «είναι εκεί για να ξαναπαραδώσει στο Θεό το πυρπολημένο μέγαρο», υποσχόμενος ότι «η Πατσαμάμα [η θεότητα των ινδιάνων] δε θα επιστρέψει ποτέ ξανά εδώ, γιατί η Βολιβία ανήκει στο Χριστό».
Η πίστη του Έβο Μοράλες και η αποκατάσταση, ως ισότιμης, της θρησκείας των Ιθαγενών στη Βολιβία, όπως και η ανακήρυξη της σημαίας των ιθαγενών σε ισότιμη της εθνικής, αποτελούσε δύο από τα βασικά μέτωπα της σύγκρουσης της ελίτ με τις λαϊκές δυνάμεις.
Ο αγώνας στους δρόμους
Οι συγκρούσεις μεταξύ των πραξικοπηματιών, της αστυνομίας και του στρατού, από τη μία, και των πολιτών που πρόσκεινται στον Έβο Μοράλες από την άλλη, έχουν γενικευτεί. Ο επικεφαλής του βολιβιανού στρατού έδωσε διαταγή στο στράτευμα να ενωθεί με την αστυνομία εναντίον των οπαδών του Μοράλες. Υπάρχουν επιβεβαιωμένες πληροφορίες για δεκάδες τραυματίες και ανεπιβεβαίωτες για έναν νεκρό.
Παράλληλα, οι πολίτες οργανώνονται σε πολιτοφυλακές, στήνουν οδοφράγματα, βάζουν φωτιά στα οδοφράγματα των αντιπάλων και ήδη ξεκίνησαν να κλείνουν τους δρόμους προς το διεθνές αεροδρόμιο της χώρας.
Χιλιάδες ιθαγενείς διαδηλώνουν στην πόλη Άλτο, πολύ κοντά στην πρωτεύουσα Λα Πας, υπέρ του Έβο Μοράλες. Το σύνθημα που φωνάζουν δείχνει την αποφασιστικότητά τους να αντισταθούν στις δυνάμεις που στηρίζουν το πραξικόπημα, καθώς και τη βαθιά διαχωριστική γραμμή που τους χωρίζει με τη μαύρη αντίδραση: «εμφύλιος πόλεμος, τώρα ναι»…
Διεθνείς αντιδράσεις
Την βαθιά του ανησυχία για όσα συμβαίνουν στη Βολιβία εξέφρασε ο γγ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτιέρες, ο οποίος ζήτησε από όλες τις «εμπλεκόμενες πλευρές να αποφύγουν τη βία και τις εντάσεις και να δείξουν τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση».
Πολιτική και όχι στρατιωτική ηγεσία πρέπει να κρατήσει τον έλεγχο στη Βολιβία, ήταν η δήλωση στελέχους του υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Ρώυτερς. «Ζητούμε από όλους να αποφύγουν τη βία και συνεχίζουμε να εργαζόμαστε με τους συνεργάτες μας διεθνώς για να είναι βέβαιο ότι θα πρυτανεύσει η δημοκρατία και η συνταγματική νομιμότητα στην Βολιβία». Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκε και η δήλωση της Φεδερίκα Μογκερίνι, εκ μέρους της ΕΕ.
Την αντιπολίτευση της Βολιβίας κατηγόρησε ως υποκινήτρια της Βίας η Ρωσία, και ζήτησε από όλες τις πλευρές «να επιδείξουν κοινή λογική». Περί πραξικοπήματος κατά του Μοράλες έκανε λόγο ο ηγέτης των βρετανών Εργατικών, Τζέρεμυ Κόρμπιν.
Τη θλίψη του εξέφρασε ο πρόεδρος του Μεξικού, Μανουέλ Λόπεζ Ομπραδόρ, ο οποίος προσφέρθηκε να δώσει άσυλο στο Βολιβιανό Πρόεδρο – ακολούθησε η δήλωση Μοράλες ότι δεν προτίθεται να φύγει από τη χώρα του. Ο υπουργός Εξωτερικών του Μεξικού, Μαρσέλο Εμπραρδ, δήλωσε ότι έγινε «στρατιωτικό πραξικόπημα» για την απομάκρυνση Μοράλες που θύμιζε «παλιές εποχές της Λατινικής Αμερικής» και ζήτησε άμεση σύγκλιση του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών. Ήδη, στη Μεξικάνικη πρεσβεία της Λα Παζ έχουν καταφύγει 20 μέλη του κοινοβουλίου και αξιωματούχοι του στρατού και της αστυνομίας της Βολιβίας.
Για «βίαιο και δειλό πραξικόπημα» έκανε λόγο ο πρόεδρος της Κούβας, Μιγκελ Ντίαζ -Κανελ, και κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να εγγυηθεί την ζωή και την ελευθερία του Έβο Μοράλες.
Να μην δεχθεί το πραξικόπημα και να υπερασπιστεί τον Έβο, και μέσω αυτού «τις ζωές των ιθαγενών της Βολιβίας, των θυμάτων αυτών του ρατσισμού» κάλεσε το λαό της Βολιβίας ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολας Μαδούρο. Στον αντίποδα, ο σφετεριστής Χουάν Γουαιδό δήλωσε πως «νοιώθει τον δημοκρατικό σίφουνα στη Λατινική Αμερική», ενώ ο Μπολσονάρο της Βραζιλίας άφησε να εννοηθεί ότι ο λόγος που οδηγήθηκε σε παραίτηση ο Μοράλες ήταν ότι διέπραξε νοθεία. Ο προκάτοχός του, Λουίζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, ωστόσο, μίλησε για πραξικόπημα και «πιέσεις στον Μοράλες που τον οδήγησαν στην παραίτηση». «Είναι δυστύχημα που η ελίτ της Λατινικής Αμερικής δεν μπορεί να ανεχθεί τη δημοκρατία και την κοινωνική ένταξη των φτωχότερων στρωμάτων», πρόσθεσε.
Ο Πρόεδρος της Νικαράγουας, Ντανιέλ Ορτέγα, μίλησε επίσης για πραξικόπημα, καταδίκασε τους πραξικοπηματίες και τόνισε «την σταθερή και αμετακίνητη υποστήριξή [του] στον Πρόεδρο Έβο και την συνταγματική κυβέρνησή του». Για πραξικόπημα μίλησε και ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της Αργεντινής, Αλμπέρτο Φερνάντεζ, «με στόχο τον πρόεδρο Μοράλες, που ήδη είχε προκηρύξει εκλογές». Ο Φερνάντεζ, που αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση τον ερχόμενο μήνα, δεν βρήκε συμπαράσταση στη δεξιά νυν κυβέρνηση, που κάλεσε σε «εκλογές που αυτή τη φορά θα γίνουν με διαφάνεια», όπως άλλωστε και η δεξιά κυβέρνηση της Χιλής, η οποία, στην ανακοίνωσή της, στάθηκε στην «προβληματική εκλογική διαδικασία». Τα ίδια και στην Κολομβία, όπου η δεξιά κυβέρνηση κάλεσε σε «διαδικασία για μια ειρηνική αλλαγή στην εξουσία».