Νεοέλληνες χριστιανοί ορθόδοξοι, της αστυνομίας και του στρατού, σκότωσαν τους πολίτες που εξεγέρθηκαν ενάντια στο πολιτικό καθεστώς το 1973. Όμως η πορεία για το Πολυτεχνείο δεν πήγε ποτέ στη ΓΑΔΑ, ούτε στην αρχιεπισκοπή που ανοιχτά συνεργάστηκε με το καθεστώς (η θεολογική ήταν η μόνη σχολή που δεν συμμετείχε στην εξέγερση), ούτε στον Άρειο Πάγο όπου η “δικαιοσύνη” κώφευσε και τότε και μετά την πτώση της χούντας. Το καθεστώς επίσημα και ανεπίσημα σκότωνε και τρομοκρατούσε ανενόχλητο ενώ και μετά την πτώση του, οι βασανιστές κυκλοφορούσαν ελεύθεροι, οι αστυνομικοί και οι κρατικοί υπάλληλοι του καθεστώτος συνέχιζαν να είναι στις θέσεις τους.
Η εξέγερση του 1973 ήταν μια πολιτική εξέγερση. Το κίνημα που αναπτύχθηκε ήταν ένα πολιτικό κίνημα, δεν ήταν ένα “εθνικό” κίνημα όπως πολλοί προσπάθησαν να το χαρακτηρίσουν αργότερα. Θυμηθήκαμε σε αυτή την εκπομπή το ποίημα του Μανώλη Αναγνωστάκη “Φοβάμαι” για να αρχίσουμε να συζητάμε την πρώιμη μεταπολίτευση και το πώς η πολιτική στριμώχτηκε στην άκρη, για να έρθει στο προσκήνιο ένα κίνημα των κομμάτων και των ιδεολογικών οργανώσεων.
Εκμετάλλευση του πολιτικού μεγαλείου της εξέγερσης του ‘73, ξεχείλωμα των ιδεών και άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Βίντεο, καταναλωτισμός, αβελτηρία, μηδενικές θεσμικές αλλαγές ως προς τα ουσιώδη! Σκάνδαλα και ηθική κατάπτωση ενός λαού που του έδωσαν να καταλάβει ότι “ο λαός στην εξουσία” σημαίνει ό,τι φάμε κι ό,τι πιούμε.
Και η επόμενη ρωγμή, το κίνημα των πλατειών το 2011. Παρότι συγκροτήθηκαν συνελεύσεις στις πλατείες φέρνοντας την πολιτική ξανά στον δημόσιο χώρο, το νέο ακηδεμόνευτο κίνημα δεν κατάφερε να προκαλέσει θεσμικές αλλαγές. Το κίνημα των πλατειών πνίγηκε στον χημικό πόλεμο της πλατείας Συντάγματος και στην αντιπολιτευτική εμμονή της αριστεράς. Φρούδες ελπίδες κατέκλισαν το πολιτικό συναίσθημα των αγανακτισμένων, ελπίδες που στριμωχτήκαν τα επόμενα χρόνια σε έναν στείρο αντιμνημονιακό λόγο. Αποτέλεσμα, “πρώτη φορά αριστερά” σε μια κυβέρνηση που ανέλαβε να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά, σώζοντας το τσουρουφλισμένο σύστημα.
Ο Γιώργος Οικονόμου, 48 χρόνια μετά την έντονη πολιτικοποίηση του στο Πολυτεχνείο του ‘73, γράφει το “Δημιουργώντας ξανά την πολιτική”. Στο νέο του βιβλίο ασκεί μια σπουδαία εποικοδομητική κριτική στις εναλλακτικές προτάσεις που κυριαρχούν στα σύγχρονα κινηματικά και κοινωνικά εγχειρήματα, προτάσεις εμπνευσμένες από τις ιδέες του Μάρεϋ Μπούκτσιν, του Σερζ Λατούς και των “κοινοτιστών”. Η εμμονή στον οικονομισμό και στην τοπική πρακτική που διακρίνει αυτές τις προτάσεις δημιουργούν αρνητικές προοπτικές για τη συγκρότηση ενός πολιτικού κινήματος, μας εξηγεί ο συγγραφέας κατά τη διάρκεια της συζήτησής μας.
Στη δύσκολη μεταβατική περίοδο που διανύουμε, με την ακροδεξιά ανά τον κόσμο να καταλαμβάνει τον δρόμο, είτε για να εισβάλει στο Καπιτώλιο, είτε για να αντισταθεί στα υγειονομικά μέτρα, και με την ελληνική ακροδεξιά να συμμετέχει στην κυβέρνηση του υποτιθέμενου φιλελεύθερου Μητσοτάκη, το τοπίο φαίνεται να θολώνει.
Το σημαντικό και το ζητούμενο είναι η ανάδειξη της πολιτικής, και σε αυτό το σημείο επιμένει το νέο βιβλίο του Γ.Οικονόμου, διότι υπάρχει διάχυτη εντύπωση ότι πολιτική είναι τα στερεότυπα που διαδίδουν οι πολιτικές εξουσίες και οι αριστερές αντιλήψεις. Επιμένει επίσης στη διαύγαση της άμεσης δημοκρατίας ως πολιτεύματος. Αυτή η συζήτηση είναι απαραίτητη για να συγκροτηθεί μία αντίληψη που θα οδηγήσει στην επανεμφάνιση της πολιτικής και στη δημιουργία ενός κινήματος προς τη δημοκρατία.