Κατά τη διάρκεια της πρώτης μέρας της άτυπης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ για τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, σημειώθηκε ελάχιστη πρόοδος για τα ευρωπαϊκά σχέδια για «ελεγχόμενα κέντρα» στην Ευρώπη. Η Ιταλία, η Αυστρία και η ομάδα του Βίσεγκραντ τάχθηκαν και πάλι υπέρ της ενίσχυσης των ελέγχων των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης, με τις χώρες του Βίσενγκραντ να επιμένουν στη μη ανακατανομή των αιτούντων άσυλο μεταξύ των κρατών-μελών.
Ο Γιουνκέρ δήλωσε στο Γερμανικό Πρακτορείο ότι οι ηγέτες δεν έκαναν επαρκείς υποχωρήσεις, άφησε αιχμές για τις χώρες που δεν θέλουν να μοιραστούν το βάρος των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών και μίλησε αόριστα για αλληλεγγύη στην Ευρώπη. «Χρειαζόμαστε περισσότερη αλληλεγγύη στην Ευρώπη. Αυτή δεν είναι απλά μια φράση κενή περιεχομένου».
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, κάλεσε τους ευρωπαίους ηγέτες «να προχωρήσουν στην αντιμετώπιση των ροών της παράνομης μετανάστευσης», τονίζοντας ότι πρέπει να βρεθεί λύση στο ζήτημα. «Δεν μπορούμε πλέον να διχαζόμαστε ανάμεσα σε εκείνους που θέλουν να επιλύσουν το πρόβλημα των ροών της παράνομης μετανάστευσης και εκείνους που θέλουν να το χρησιμοποιήσουν για να προσποριστούν πολιτικό όφελος».
Ο υπουργός εξωτερικών της ιταλικής κυβέρνησης, Ματέο Σαλβίνι, ξεκαθάρισε πως η χώρα του θα πάρει την κατάσταση στα χέρια της και θα συνάψει διμερείς συμφωνίες αν δεν βρεθεί λύση. «Ειλικρινά, δεν περιμένω τίποτα σημαντικό . Αλλά ακόμα κι αν η Ευρώπη επιδείξει για νιοστή φορά ότι είναι απόλυτα ανύπαρκτη και αδιάφορη (για το μεταναστευτικό ζήτημα), θα αναλάβουμε δράση από τη δική μας πλευρά συνάπτοντας διμερείς συμφωνίες».
Σύσταση Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής ζητά ο Τσίπρας
Σύμφωνα με πληροφορίες του left.gr, ο Αλέξης Τσίπρας επικέντρωσε την ομιλία του σε τέσσερις άξονες σχετικά με τις δράσεις της Ευρώπης για την αντιμετώπιση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, ζητώντας την άμεση σύσταση Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής και την αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού Συστήματος ασύλου.
1. Ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης της πρόκλησης των προσφυγικών ροών είναι μια ολοκληρωμένη, ευρωπαϊκή προσέγγιση. Η καλύτερη διαχείριση των συνόρων είναι σημαντική, αλλά είναι μόνο μια πτυχή της αναγκαίας προσέγγισης. Απαιτείται δίκαιη κατανομή των βαρών στο εσωτερικό της Ευρώπης και καλύτερη συνεργασία με τις τρίτες χώρες.
2. Είναι ανάγκη να συσταθεί το συντομότερο δυνατό η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή.
3. Είναι ανάγκη να αναθεωρηθεί το Ευρωπαϊκό Σύστημα ασύλου εντός του 2018, σε κατεύθυνση δίκαιης και αναλογικής κατανομής βαρών. Στην κατεύθυνση αυτή κινήθηκαν επίσης, μεταξύ άλλων χωρών, η Γαλλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Γερμανία.
4. Το σημαντικό δεν είναι μόνο η αναβάθμιση της FRONTEX σε Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή, αλλά ταυτόχρονα η αναβάθμιση της EASO (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου) και ο σταδιακός εξευρωπαϊσμός της διαδικασίας χορήγησης ασύλου, με δικλείδες ασφαλείας για τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών-μελών.
Στενότερη συνεργασία με την Αίγυπτο και στο βάθος «πλατφόρμες»
Στο μόνο σημείο που σημειώθηκε σύγκληση, ήταν η ανάγκη για στενότερη συνεργασία της Ευρώπης με την Αίγυπτο. Ο Τουσκ δήλωσε πως θα συζητήσει σχετικά με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι στη Νέα Υόρκη την Κυριακή, ενώ συμφωνήθηκε Σύνοδος για τη μετανάστευση και την οικονομική συνεργασία με αραβικές χώρες που ενδέχεται να γίνει τον Φεβρουάριο στην Αίγυπτο.
Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι υπογράμμισε ότι η Ευρώπη πρέπει να δείξει πως θέλει συνεργασία με την Αφρική. Οι προθέσεις της ΕΕ δείχνουν πως υπάρχει επαναφορά του θέματος των «πλατφορμών» τις οποίες αρνούνται μέχρι στιγμής οι αφρικανικές χώρες.