Άλλη μια εκτός νομιμότητας, αλλά και αδιευκρίνιστης σκοπιμότητας, αδειοδότηση έργου της Ελληνικός Χρυσός από το ΥΠΕΝ

Εικόνα: Οι νέες εγκαταστάσεις Μαντέμ Λάκκου – Στρατωνίου κατά τη ΜΠΕ της εταιρείας. Μια εικονική πραγματικότητα…

Από το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων

Οι υποψιασμένοι θα πρέπει να παρατήρησαν ότι έχει περάσει μία εβδομάδα χωρίς τις συνηθισμένες θριαμβολογίες από την Ελληνικός Χρυσός και τα φερέφωνά της. Ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι η μητρική Eldorado δεν είπε κουβέντα για αυτή τη σημαντική έγκριση στα χρηματιστήρια και στους μετόχους της που με αγωνία περιμένουν οποιαδήποτε καλή είδηση από την Ελλάδα. Εδώ και πολλούς μήνες η Eldorado παλεύει να κρατήσει τη μετοχή της πάνω από το $1 (!) για να γλυτώσει τη διαγραφή (delisting) από το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Οι  άδειες για τα Ελληνικά μεταλλεία αναμένεται να παίξουν το ρόλο καταλύτη για την άνοδο της μετοχής. Η απόκρυψη αυτής της έγκρισης είναι μια τουλάχιστον περίεργη συμπεριφορά. Όπως θα αναλύσουμε στη συνέχεια, κατά τα φαινόμενα η εταιρεία έλαβε τη μόνη άδεια που ΔΕΝ ήθελε, για ένα εργοστάσιο που ΔΕΝ έχει σκοπό να κατασκευάσει.

Οι γνώστες της διοικητικής διαδικασίας θα διαπιστώσουν επίσης ότι αυτή η απόφαση που φέρει την  υπογραφή του Υπουργού Γιώργου Σταθάκη είναι μια παράνομη απόφαση. Πάνω στη βιασύνη της να εξυπηρετήσει την Ελληνικός Χρυσός η αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΝ υπέπεσε σε λάθη, παρέκαμψε τη νόμιμη διαδικασία και προσπάθησε να το καλύψει ψευδόμενη για το περιεχόμενο δικής της προγενέστερης απόφασης. Το πολύ ενδιαφέρον νομικό σκέλος της απόφασης βρίσκεται στο δεύτερο μέρος του άρθρου.

Όπλα, παλάσκες και στο Μαντέμ Λάκκο! Ή μήπως όχι;

Σκόπιμα ή μη, με την έκδοση αυτής της έγκρισης ο κ. Σταθάκης τράβηξε το χαλί κάτω από τα πόδια του επικοινωνιακού επιτελείου της Ελληνικός Χρυσός/Eldorado.

Υποτίθεται ότι η εταιρεία επιθυμεί διακαώς όλες τις άδειες που θα της επιτρέψουν να ολοκληρώσει το επενδυτικό της σχέδιο, σύμφωνα με τους όρους της σύμβασης και της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων. Μετά λοιπόν την έγκριση της τεχνικής μελέτης (Προσάρτημα 5), απομένει μόνο η λήψη μιας έγκρισης εγκατάστασης ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και η εταιρεία θα είναι πλήρως αδειοδοτημένη για να εγκαταστήσει ΑΜΕΣΩΣ στο Μαντέμ Λάκκο τους εργολάβους της για την ταχεία κατασκευή-αποπεράτωση-λειτουργία του  νέου εργοστασίου εμπλουτισμού. Σύμφωνα με τις εγκεκριμένες μελέτες, το εργοστάσιο εμπλουτισμού θα πρέπει να είναι έτοιμο να λειτουργήσει με την έναρξη της Φάσης ΙΙΙ του υποέργου Ολυμπιάδας, σε τρία χρόνια από σήμερα, για την επεξεργασία 800.000 τόννων/έτος μεταλλεύματος. H κατασκευή του εργοστασίου, κατά την εταιρεία, θα δώσει δουλειά σε ακόμα 500 άτομα ενώ το κόστος κατασκευής του  εργοστασίου εκτιμάται σε άνω των 350 εκατ. ευρώ.

Μόνο που η κατασκευή αυτού του εργοστασίου δεν είναι πουθενά στα σχέδια της Eldorado Gold για το μέλλον, όπως αυτά προκύπτουν μέσα από τις δημοσιευμένες ανακοινώσεις της. Εδώ και περίπου ένα χρόνο οι οικονομικοί αναλυτές τονίζουν ότι η Eldorado δεν διαθέτει τα απαραίτητα κεφάλαια για να αναπτύξει όλα τα έργα που έχει στο portfolio της. Οι κεφαλαιακές ανάγκες της εταιρείας για τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με τις δικές της ανακοινώσεις, είναι οι εξής:

• Κisladag, Τουρκία: $490 εκατ. για νέο εργοστάσιο εμπλουτισμού και συναφή έργα.
• Lamaque, Καναδάς: $100 εκατ. για την έναρξη της παραγωγής
• Σκουριές, Ελλάδα: $689 εκατ. για το επιφανειακό μεταλλείο και την πρώτη φάση του υπόγειου.
• Tocacantinzihno, Βραζιλία και Certej, Ρουμανία, απαιτούν μαζί περί τα $6 εκατ. ανά τρίμηνο.
• Ολυμπιάδα και Efemcukuru είναι ήδη σε παραγωγή και απαιτούν μόνο λειτουργικό κεφάλαιο (sustaining capex).

Έναντι των περίπου $1,3 δις των κεφαλαίων που χρειάζεται, η Eldorado διαθέτει $430 εκατ. ρευστό, τα έσοδα από Ολυμπιάδα, Kisladag, Efemcukuru και μια  πιστωτική γραμμή $250 εκατ. που έχει δηλώσει ότι δε σκοπεύει να χρησιμοποιήσει. Προφανώς δεν φτάνουν και αυτός είναι ο λόγος που οι Σκουριές έχουν μπει επί του παρόντος στον πάγο (δείτε και εδώ). Η στρατηγική της εταιρείας είναι να χρησιμοποιήσει τώρα τη διαθέσιμη ρευστότητα για να αναπτύξει το Lamaque και το Kisladag, πουλώντας ενδεχομένως τα «περιφερειακά” έργα, της Ρουμανίας και της Βραζιλίας.

Πουθενά δεν υπάρχει η παραμικρή νύξη ότι προτίθεται να δαπανήσει $350 και πλέον εκατομμύρια για φτιάξει ένα νέο εργοστάσιο για τον εμπλουτισμό του μεταλλεύματος Ολυμπιάδας, τη στιγμή που έχει ήδη ένα πλήρως ανακαινισμένο εργοστάσιο στην Ολυμπιάδα που κάνει ακριβώς αυτή τη δουλειά. Πουθενά δεν υπάρχει η παραμικρή νύξη για τα σημαντικά κεφάλαια που απαιτούνται για τα έργα της Φάσης ΙΙΙ της Ολυμπιάδας που θα έπρεπε ήδη να κατασκευάζονται. Η έναρξη της Φάσης ΙΙΙ εξαρτάται από την ολοκλήρωση της νέας συνδετήριας στοάς Μαντέμ Λάκκου – Ολυμπιάδας, μήκους 8,7 χλμ. αλλά η κατασκευή της έχει εγκαταλειφθεί εδώ και χρόνια. Το νέο εργοστάσιο εμπλουτισμού υποτίθεται ότι θα παράγει συμπυκνώματα μολύβδου/αργύρου, ψευδαργύρου, που θα φορτώνονται από το «νέο” βιομηχανικό λιμένα Στρατωνίου, και χρυσοφόρου αρσενοπυρίτη που θα τροφοδοτεί το συγκρότημα μεταλλουργίας χαλκού-χρυσού. Αλλά το λιμάνι στο Στρατώνι έχει μείνει στα χαρτιά, ενώ το εργοστάσιο μεταλλουργίας έχει απορριφθεί από τη Διοίκηση επειδή η επιλεγείσα μεταλλουργική μέθοδος αποδείχθηκε τελικά μη εφαρμόσιμη.

Άλλωστε με την «Τεχνική Έκθεση Σκουριών” που δημοσιοποίησε – στα χρηματιστήρια και όχι στις Ελληνικές αρχές – στις 29/3/2018, η Eldorado το ομολόγησε με σοκαριστική ειλικρίνεια: «Κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας έκθεσης, η προτεινόμενη ανάπτυξη της Φάσης ΙΙΙ της Ολυμπιάδας (εργοστάσιο μεταλλουργίας και συναφείς εγκαταστάσεις) δεν έχει πλήρως οριστεί και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης δεν έχει οριστικοποιηθεί”. Και όμως βρισκόμαστε 7 ολόκληρα χρόνια μετά την έγκριση περιβαλλοντικών όρων και υποτίθεται ότι αυτά είναι στις υποχρεώσεις της εταιρείας, με συγκεκριμένους όρους και δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα. Αν το ΥΠΕΝ ενδιαφερόταν πραγματικά να μάθει αν η Ελληνικός Χρυσός προτίθεται να τηρήσει τη σύμβαση, αντί για την προσχηματική διαιτησία θα αρκούσε μια ματιά στις ανακοινώσεις της μητρικής εταιρείας.

Το τι έχει εγκριθεί από τις Ελληνικές αρχές να γίνει στην Ελλάδα ουδόλως απασχολεί τους μετόχους της εταιρείας που τους ενδιαφέρει μόνο ένα πράγμα: η κερδοφορία. Αυτή για την Ολυμπιάδα έχει εξασφαλιστεί με το υπάρχον εργοστάσιο και δεν σκοπεύουν να κάνουν οτιδήποτε παραπάνω. Η έγκριση της τεχνικής μελέτης για ένα άλλο εργοστάσιο θα ήταν μια πολύ αρνητική είδηση για τους επενδυτές, αφού θα επρόκειτο για μια νέα, ιδιαίτερα μεγάλη οικονομική υποχρέωση που μέχρι σήμερα δεν φαίνεται να έχει προβλεφθεί στους προϋπολογισμούς της εταιρείας. Και γι’αυτό, κατά την άποψή μας, κρατήθηκε μυστική.

(Πηγές: οι ανακοινώσεις της Eldorado  και σειρά άρθρων στο Seeking Alpha π.χ. εδώ κι εδώ)

Ακτινογραφία μιας παράνομης απόφασης

Το πιο χρήσιμο ίσως κομμάτι οποιασδήποτε διοικητικής απόφασης είναι το «Έχοντας υπ’ οψη” – τα σχετικά έγγραφα με τα οποία αιτιολογείται η συγκεκριμένη απόφαση. Αυτά περιλαμβάνουν κατά περίπτωση, εκτός από την ισχύουσα νομοθεσία, το ιστορικό της υπόθεσης μέσω άλλων διοικητικών εγγράφων, αλληλογραφίας υπηρεσιών, αλληλογραφίας υπηρεσιών με την ενδιαφερόμενη εταιρεία, δικαστικών αποφάσεων κ.ά. Τα «έχοντας υπ’ όψη” είναι που αποκαλύπτουν και την παρανομία της πρόσφατης Έγκρισης Προσαρτήματος 5: «ΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΝΕΑΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΥ ΜΑΝΤΕΜ ΛΑΚΚΟΥ» της εγκεκριμένης τεχνικής μελέτης Ολυμπιάδας.

Εκεί βρίσκουμε τα εξής έγγραφα:

• «6. Τη με αριθμό πρωτοκόλλου 172600/618/22-12-2014 αίτηση της εταιρείας ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε.Μ.Β.Χ. με την οποία υπέβαλλε το Προσάρτημα 5 «ΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΝΕΑΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΥ ΜΑΝΤΕΜ ΛΑΚΚΟΥ», της Τεχνικής Μελέτης Εκμετάλλευσης του Μεταλλείου Ολυμπιάδας, στη Γενική Διεύθυνση Φυσικού Πλούτου του ΥΠΕΚΑ, προς έγκριση.
• 7. Το με αριθμό πρωτοκόλλου ΔΜΕΒΟ/Α/Φ.5.1.6/οικ.175136/1048/28-4-2015 έγγραφό μας, προς την εταιρεία, με το οποίο ζητήθηκαν διευκρινήσεις επί της υποβληθείσας μελέτης.
• 8. Τη με αριθμό πρωτοκόλλου 177642/1854/12-6-2015 εξώδικη δήλωση διαμαρτυρίας της εταιρείας επί των ζητηθέντων του ανωτέρω 6 σχετικού.»

Με το έχοντας υπόψη (6) υποβλήθηκε αρχικά το Προσάρτημα 5. Η αναφορά στο (7) είναι ψευδής: ψευδώς αναγράφει ότι «ζητήθηκαν διευκρινίσεις», ενώ η αλήθεια είναι ότι το Προσάρτημα 5 επεστράφη στην εταιρεία για διόρθωση και συμπλήρωση, όπως και το Προσάρτημα 6 της μεταλλουργίας. Το έγγραφο αυτό δεν αναρτήθηκε ποτέ στη Διαύγεια αλλά εμείς το έχουμε στο αρχείο μας και το παρουσιάζουμε.

Είναι απόλυτα σαφές ότι η μελέτη επιστράφηκε:

«Σας επιστρέφουμε τα τρία τεύχη του Προσαρτήματος της τεχνικής μελέτης του θέματος για να συμπληρωθεί-διορθωθεί σύμφωνα με τις ακόλουθες παρατηρήσεις και να  υποβληθεί εκ νέου σε τρία τεύχη στην Υπηρεσία μας για έγκριση”.

Δεν φαίνεται πουθενά από την παραπάνω αλληλογραφία υπηρεσίας-εταιρείας ότι η εταιρεία συμμορφώθηκε με το έγγραφο της 28/4/2015, αλλά το αντίθετο. Το (8) σχετικό εξώδικο, όχι μόνο δεν υπακούει στις εντολές της υπηρεσίας, αλλά αντιτίθεται σε όλες τις παρατηρήσεις προς διόρθωση και ισχυρίζεται ότι κακώς επεστράφη η μελέτη. Εξ άλλου το έγγραφο αυτό ακυρώθηκε με την 221 απόφαση του ΣτΕ. Δηλαδή, λαμβάνεται υπόψη άκυρο στοιχείο, χωρίς να αναφέρεται τίποτα για την ακυρότητά του.

Δεν υπάρχει κανένα έγγραφο επανυποβολής της μελέτης. Είναι απορίας άξιον ποια μελέτη εγκρίθηκε, καθώς από την αλληλογραφία φαίνεται ότι η μελέτη δεν επανυποβλήθηκε ποτέ. Ακόμα και αν δεχθούμε ότι με κάποιο μαγικό τρόπο (που μάλλον μόνο η αρμόδια υπηρεσία τον ξέρει) η μελέτη δεν επεστράφη ποτέ και παρέμεινε στη ΔΜΕΒΟ, ή η μελέτη επανήλθε στο Υπουργείο χωρίς να περάσει από πρωτόκολλο (που αμφότερα είναι παράνομα) και πάλι η μελέτη θα έπρεπε πρώτα να επιστραφεί ξανά στην εταιρεία, διότι μεσολάβησε η ψήφιση του ν.4512/2018 που άλλαξε το αδειοδοτικό καθεστώς και των μεταλλείων, με την ένταξή τους στις απλοποιημένες διαδικασίες του ν.4442/2016. Προφανώς, δεν υπάρχει πουθενά τεκμηρίωση στη μελέτη για την ένταξη της εγκατάστασης στο καθεστώς της έγκρισης και η υπηρεσία αυθαίρετα την εντάσσει με τον ειδικό όρο 3: «οι περιγραφόμενες στην τεχνική μελέτη του θέματος, ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις να εγκατασταθούν νομίμως, απαιτείται έγκριση η οποία χορηγείται κατ΄εφαρμογή των οριζομένων στο άρθρο 72 του ν.4412/2016, το οποίο εισήχθη με το άρθρο 67 του ν. 4512/2018.», αφού συντάχθηκε πριν το νόμο. Επίσης, μας φαίνεται απίθανο να έχει διαφύγει της προσοχής όλων το άρθρο 64Α του ίδιου νόμου που επανακαθορίζει τα περιεχόμενα της τεχνικής μελέτης, συγχωνεύοντας τα περιεχόμενα των άρθρων 101 και 103 ΚΜΛΕ για τις εγκαταστάσεις σε μία μελέτη…

Ας δούμε τι λένε και οι επικαλούμενες αποφάσεις του ΣτΕ.

Με την απόφαση 217 /2016 της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας έγινε δεκτή η αίτηση της «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε.» και ακυρώθηκε η απόφαση ΔΜΕΒΟ/Α/Φ.7.49.13/177642/1854/19.8.2015 του Υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που ανακαλούσε τις τεχνικές μελέτες της Ελληνικός Χρυσός.

Με την απόφαση 218/2016 καταργήθηκε η δίκη επί της αιτήσεως ακυρώσεως του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Χαλκιδικής και λοιπών κατά της ίδιας ανωτέρω απόφασης του Υπουργού ΠΑΠΕΝ, μετά την ακύρωση της πράξεως αυτής με την απόφαση 217/2016.

Οι αποφάσεις 217 και 218 δεν επηρεάζουν την έγκριση ή μη του υπ’οψη Προσαρτήματος 5, εκτός από το ζήτημα της ισχύος των γενικών τεχνικών μελετών της Ολυμπιάδας και Σκουριών που είναι προαπαιτούμενες του Προσαρτήματος.

Η απόφαση 221/2016 έκρινε αίτηση με την οποία ζητήθηκε η ακύρωση της παράλειψης οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας να προβεί στην έγκριση του Προσαρτήματος 5 της τεχνικής μελέτης του υποέργου Ολυμπιάδας που αφορά στη νέα μονάδα εμπλουτισμού Μαντέμ Λάκκου. Ως συμπροσβαλλόμενη θεωρήθηκε, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 45 παρ. 4 τελευταίο εδάφιο του π.δ. 18/1989 (Α΄ 8), η εκδοθείσα μετά την άσκηση της υπό κρίση αιτήσεως υπ’ αριθμ. ΔΜΕΒΟ/Α/Φ.5.1.6/οικ.175136/ 1048/28.4.2015 πράξη του Υπουργού Π.Α.Π.ΕΝ., με την οποία η μελέτη του ως άνω Προσαρτήματος επεστράφη στην αιτούσα προκειμένου να συμπληρωθεί και να διορθωθεί σύμφωνα με τις παρατηρήσεις που παρατίθενται σε αυτή. Το ΣτΕ έκανε δεκτή την κρινόμενη αίτηση, ακύρωσε την προσβαλλόμενη πράξη, και ανέπεμψε την υπόθεση στη Διοίκηση προς νέα νόμιμη κρίση επί του αιτήματος της αιτούσας.

Συνεπώς, η εφαρμογή των παραπάνω αποφάσεων του ΣτΕ και ιδίως της 221 καθόλου δεν συνεπάγεται την άμεση έγκριση της μελέτης, πολύ λιγότερο μάλιστα με το μη σύννομο τρόπο που έγινε. Η νόμιμη συμμόρφωση θα συνεπαγόταν τη νέα νόμιμη κρίση της Διοίκησης επί του αιτήματος, όπως έγινε με τη δεύτερη επιστροφή της μελέτης της μεταλλουργίας. Και θετική να ήταν η νέα αυτή κρίση, θα έπρεπε να προηγηθεί ένα έγγραφο που θα καλούσε την εταιρεία να επαναφέρει τη μελέτη που είχε επιστραφεί και, κατόπιν αυτού, άλλο ένα με γραπτή διατύπωση και τεκμηρίωση της νέας τεχνικής κρίσης επ’ αυτής με βάση τα εκτεθέντα στην απόφαση του ΣτΕ. Με εξέταση όλων των σημείων, ένα προς ένα. Τώρα, τίποτα δεν έγινε σωστά και η απόφαση στερείται οποιασδήποτε νόμιμης αιτιολογίας. Η σκοπιμότητα της παραμένει αδιευκρίνιστη.

Εκτός εάν …… Εκτός εάν με τη συγκεκριμένη αυτή αδειοδότηση το ΥΠΕΝ (ο κ. Σταθάκης) θέλει να αποδείξει πόσο γυμνός είναι ο βασιλιάς (η Ε.Χ.). Να το πιστέψουμε; Να πιστέψουμε δηλαδή πως ήταν απαραίτητες μη νόμιμες πράξεις για να φανεί μια τέτοια γύμνια, όταν αυτή ήταν και είναι ολοφάνερη με βάση τη νομιμότητα; Σε όσους βέβαια έχουν μάτια να τη δουν. Γιατί για τους άλλους, τους εύπιστους αφελείς και τους κόλακες, ο βασιλιάς είναι μεγαλοπρεπέστατα ντυμένος στα χρυσοποίκιλτά του.