Αναπόφευκτη πρέπει να θεωρείται η εκ νέου μεταρρύθμιση στο ασφαλιστικό σύστημα εντός των προσεχών μηνών. Η παρατεταμένη ύφεση, το PSI το οποίο επηρεάζει δραματικά το ύψος των αποθεματικών των ταμείων, η ανυπαρξία εισπρακτικών μηχανισμών, η εισφοροδιαφυγή, η μείωση των εισφορών και η εντεινόμενη ανεργία, σε συνδυασμό με την προβλεπόμενη δραματική μείωση της κρατικής επιχορήγησης, συνιστούν ένα εκρηκτικό μείγμα που οδηγεί μαθηματικά στην κατάρρευση των ασφαλιστικών φορέων τους επόμενους μήνες.

Κύκλοι του υπουργείου Εργασίας, παραδέχονται αν γίνει πραγματικότητα το εφιαλτικό σενάριο της υψηλής ύφεσης «για άλλο ένα ή δύο χρόνια, τότε κανείς δεν μπορεί να δεσμευτεί ότι δεν θα χρειαστούν νέες περικοπές στην κύρια ασφάλιση»… 

Οι κατευθύνσεις του υπουργείου

Το επόμενο διάστημα το υπουργείο προσανατολίζεται στη θεσμοθέτηση μιας ευρύτερης μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού συστήματος, επικαλούμενο την ανάγκη επιβίωσής του, καθώς, όπως υποστηρίζει, σε μερικούς μήνες θα είναι αδύνατη η πληρωμή των συντάξεων. Ως εκ τούτου, στο τραπέζι έχουν τεθεί μια σειρά αλλαγών που, μεταξύ άλλων, αφορούν:

1. Τη μείωση των επικουρικών συντάξεων (από 15%-40%) και την ενοποίηση όλων των Ταμείων πρόσθετων παροχών σε ένα

2. Τη μεταρρύθμιση των κλάδων υγείας αλλά και τη δημιουργία του Ενιαίου Φορέα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας

3. Την Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση

4. Τη σύνδεση των ασφαλίστρων με το φόρο μισθωτών υπηρεσίων.

Όλα στον «αέρα»

Η κυβέρνηση έχει ήδη αρχίσει την επεξεργασία σεναρίων για νέα, σκληρή μεταρρύθμιση στο σύστημα κύριας ασφάλισης, χωρίς να αποκλείονται νέες παρεμβάσεις ακόμη και στο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, ή και το ύψος των συντάξεων. Άλλωστε, οι πιέσεις είναι έντονες από την τρόικα, ενώ οι προωθούμενες αλλαγές στα συνταξιοδοτικά συστήματα χωρών όπως η Γερμανία αλλά και η Ιταλία είναι ενδεικτικά των γενικών κατευθύνσεων που θα ακολουθηθούν.

Εξάλλου, το υπουργείο Εργασίας έχει προγραμματίσει ανοικτή δημόσια συζήτηση με θέμα την εναλλακτική χρηματοδότηση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, η οποία προβλέπεται να διεξαχθεί τον Ιανουάριο. Στη συζήτηση θα συμμετάσχει και ο επικεφαλής της «Ομάδας Δράσης» της Ε.Ε., Χορστ Ράιχενμπαχ.

Μια «πρώτη γεύση»

Ενδεικτική των προθέσεων της κυβέρνησης η τοποθέτηση του κ. Κουτρουμάνη, από το βήμα της Βουλής, κατά τη συζήτηση του Προϋπολογισμού, ότι επιβάλλεται να ξεκινήσει η συζήτηση για τις εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης του ασφαλιστικού συστήματος και να εξεταστούν νέα μοντέλα που εφαρμόζονται σε άλλα συστήματα εδώ και χρόνια.

Ο Γ. Κουτρουμάνης είπε: «Τα ασφαλιστικά ταμεία βρίσκονται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, γιατί ενώ έχουν μειωθεί σημαντικά οι δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης κατά 25% μέχρι σήμερα και κατά 35% μέχρι το τέλος του 2012, σε σύγκριση με τις δαπάνες του 2009, τα έσοδα μειώθηκαν κατά 20% και 25% αντίστοιχα»

Περικοπή 8,2 δισ. ευρώ

Με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα, το ασύλληπτο ποσό των 8,2 δισ. ευρώ πρέπει να «εξοικονομήσουν» τα ασφαλιστικά ταμεία την προσεχή τριετία (2012-14), μέσω της μείωσης των συντάξεων και της συρρίκνωσης των παροχών υγείας, ώστε οι συνταξιούχοι να διασφαλίσουν τις γλίσχρες αποδοχές τους.

Το υπουργείο Εργασίας διερευνά μεθόδους ώστε να μετακινήσει το κέντρο βάρους χρηματοδότησης των ταμείων, από τον κρατικό προϋπολογισμό, μειώνοντας παράλληλα τις ασφαλιστικές εισφορές. Πληροφορίες αναφέρουν ότι εξετάζεται πρόταση, σύμφωνα με την οποία σε ένα νέο διευρυμένο ταμείο θα μεταφέρονται οι νέες μειωμένες εισφορές, μέρος από τα έσοδα, για παράδειγμα, από τον ΦΠΑ καθώς και οι κοινωνικοί πόροι. 

Στην περίπτωση που προκριθεί μια τέτοια λύση, θα αναζητηθούν και δομικές αλλαγές στο σύστημα, για παράδειγμα μέσω ενοποίησης των ταμείων κύριας και επικουρικής σύνταξης, ώστε να λειτουργήσει το νέο μοντέλο χρηματοδότησης.

Πετσόκομμα και στο εφάπαξ…

Μειώσεις θα υπάρξουν και στο εφάπαξ. Ηδη, στο μειωμένο εφάπαξ που χορηγεί το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων για όσους εξήλθαν το 2010, υπάρχει περαιτέρω μείωση και το βοήθημα μειώνεται σε ποσοστό 20% για ασφαλισμένους που αποχώρησαν το 2011.

Το ΤΠΔΥ εμφανίζει έλλειμμα 2 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα να έχουν κλείσει οι «στρόφιγγες» οικονομικής διεκπεραίωσης και αυτήν την περίοδο να προωθούνται ακόμα αιτήσεις χορήγησης εφάπαξ ασφαλισμένων που συνταξιοδοτήθηκαν το 2009.

Οι παρεμβάσεις στα επικουρικά ταμεία και το εφάπαξ αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2012.

… μέσω προκαταβολής

Ο υπουργός Εργασίας, μιλώντας χθες σε τηλεοπτικό σταθμό, είπε ότι εξετάζεται κατά τα πρότυπα της προσωρινής σύνταξης και η χορήγηση προκαταβολής από το εφάπαξ σε συνταξιούχους, ώστε να καλύπτονται οι άμεσες πρώτες ανάγκες και στη συνέχεια να γίνεται εκκαθάριση με την καταβολή του υπολοίπου.

Στόχος είναι, όπως είπε, «να ανακουφιστούν 50.000 συνταξιούχοι που περιμένουν να εισπράξουν το βοήθημα και να αποσυμφορηθεί η κατάσταση που προσλαμβάνει τεράστιες διαστάσεις». Το ύψος της προκαταβολής δεν έχει προσδιοριστεί, ωστόσο μελετάται να φτάσει το 20% .

«Ανησυχητική» η αύξηση των συνταξιούχων

Ο υπουργός υποστήριξε ότι οι δαπάνες για συντάξεις, παρά τη μείωση μεσοσταθμικά κατά 10% του ποσού της σύνταξης, δεν μειώθηκαν αντίστοιχα και αυτό οφείλεται στην αύξηση του αριθμού των συνταξιούχων.

Με βάση τα στοιχεία που παρέθεσε ο Γ. Κουτρουμάνης, στο διάστημα 2010-2014, λόγω αποχωρήσεων, ανεργίας ή διακοπής της επαγγελματικής δραστηριότητας, αναμένεται αύξηση των συνταξιούχων κατά 200.000. Αυτό συνεπάγεται αύξηση δαπάνης κατά 650 εκατ. ευρώ το 2010, κατά 1,3 δισ. το 2011 και περαιτέρω επιβάρυνση που καταλήγει στα 3,25 δισ. το 2014.