Συνέντευξη στην Τζένη Τσιροπούλου

Το ραντεβού με τον Μπενουά Αμόν δόθηκε στο γραφείο του, στην Rue Aristide Briand, απέναντι από το κτίριο της γαλλικής Βουλής. Το πρώτο πράγμα που με ρώτησε όταν μπήκα, ήταν το πώς είναι τα πράγματα στην Ελλάδα και πότε θα διεξαχθούν οι επόμενες εκλογές μας. Δε δίνει συνεντεύξεις αυτήν την περίοδο σε γαλλικά ΜΜΕ, αλλά δέχτηκε να μιλήσει αποκλειστικά στο TPP.

Ο 49χρονος πρώην υπουργός Παιδείας αποτέλεσε τη μεγάλη έκπληξη στις προκριματικές εκλογές του Σοσιαλιστικού Κόμματος, νικώντας τον πρώην πρωθυπουργό Εμανουέλ Βαλς και λαμβάνοντας έτσι το χρίσμα για την υποψηφιότητα της προεδρίας.

Στις 23 Απριλίου, όμως, ο Αμόν υπήρξε ασυζητητί ο μεγάλος ηττημένος του πρώτου γύρου των προεδρικών, με το ιστορικό χαμηλό του 6,36%. Εμφανώς χαλαρωμένος που μιλά εκτός γαλλικού κοινού, απάντησε στις ερωτήσεις μας σε ένα διάλειμμά του από την προετοιμασία για τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου.

Τις τελευταίες εβδομάδες η Ευρώπη συζητάει εκ νέου την άνοδο και την «κανονικοποίηση» της ακροδεξιάς με αφορμή τις γαλλικές εκλογές και την αύξηση της δημοτικότητας της Λεπέν. Γιατί κέρδισε τόσο έδαφος η ακροδεξιά και στη Γαλλία;

Αυτό που συμβαίνει στη Γαλλία δεν είναι απόρροια μόνο της πενταετίας του Φρανσουά Ολάντ. Πρόκειται για το αποτέλεσμα των πολιτικών που εφαρμόσαμε την τελευταία εικοσαετία. Πολιτικές που υποβάθμισαν τις δημόσιες υπηρεσίες, την κοινωνική ασφάλιση και όξυναν τις κοινωνικές ανισότητες. Ειδικά στη Γαλλία, έχουμε την εντύπωση ότι δεν υπάρχει πρόβλημα ανισοτήτων, αλλά στα προάστια του Παρισιού ή σε πιο απομονωμένες περιοχές, απουσιάζουν οι δημόσιες υπηρεσίες ακόμα και οι έννοιες της εκπαίδευσης και του πολιτισμού.

Πάνε 20 χρόνια που αυτές οι πολιτικές ήρθαν από την Ευρώπη στη Γαλλία. Όλα αυτά ανέδειξαν το Εθνικό Μέτωπο που είχε μια απάντηση αντιμεταναστευτική και υπέρ της προστασίας των δημόσιων υπηρεσιών. Στην πορεία προστέθηκε και η υπεράσπιση του κοσμικού κράτους (σ.σ. Laïcité, δηλαδή διαχωρισμός κράτους εκκλησίας και δικαίωμα στη θρησκευτική ελευθερία. Στο πλαίσιο της laïcité, η Γαλλία έχει απαγορεύσει τα θρησκευτικά σύμβολα σε δημόσιες υπηρεσίες, κατήργησε το μάθημα των θρησκευτικών στα σχολεία κ.ά.). Ιστορικά στη Γαλλία, η ακροδεξιά μαχόταν πάντα κατά του διαχωρισμού κράτους-εκκλησίας αλλά μετά οικειοποιήθηκαν το κοσμικό κράτος ως ένα στοιχείο του γαλλικού μοντέλου και σιγά-σιγά έφτασαν να μας αντικαταστήσουν στα λαικά στρώματα και στους νέους. Κι όταν λέω «μας», εννοώ όλη την Αριστερά: τους Σοσιαλιστές, το Κομμουνιστικό Κόμμα και τους οικολόγους -αν και πρέπει να σημειωθεί ότι σε αυτές τις εκλογές, η νεολαία που ήταν εξαφανισμένη, επανήλθε στον πολιτικό διάλογο και από τα αριστερά. Κι αυτό είναι το θετικό σημείο αυτής της εκλογικής καμπάνιας.

Χάσαμε όμως και αυτή την μάχη και τελικά η σοσιαλδημοκρατία φαίνεται να αποτυγχάνει παντού στην Ευρώπη. Αυτό συνέβη και στο Σοσιαλιστικό Κόμμα. Δεν έχει σημασία αν πήγαινε προς τα αριστερά ή τα δεξιά γιατί όλοι τα ίδια λέμε. Ανάμεσα στην Αριστερά και τη Δεξιά η διαφορά δεν είναι στη φύση της πολιτικής αλλά στο βαθμό της πολιτικής. Περισσότερες ή λιγότερες δημόσιες υπηρεσίες και δαπάνες, περισσότεροι ή λιγότεροι νόμοι για τα εργασιακά δικαιώματα. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα έχασε τη στήριξη από την παραδοσιακή βάση του, δηλαδή τις χαμηλές κοινωνικές τάξεις και συνέβαλε έτσι στην ευημερία του Εθνικού Μετώπου. Η μόνη καινοτομία αυτών των εκλογών είναι ότι ο Μελανσόν κατάφερε να κερδίσει την εργατική τάξη. Και αυτό είναι μια θετική απόδειξη ότι η ακροδεξιά δεν είναι «ιδιοκτήτρια» των ψήφων της εργατικής τάξης.

Αναλαμβάνετε δηλαδή ξεκάθαρα την ευθύνη για την άνοδο της ακροδεξιάς, μιας και αυτήν την εικοσαετία ήσασταν είτε κυβέρνηση είτε αντιπολίτευση;

Ναι, αναλαμβάνω την ευθύνη. Αυτό το νόημα είχε η συμμετοχή μου. Όταν οι ψηφοφόροι με επέλεξαν στις προκριματικές εκλογές, δε με επέλεξαν τυχαία αλλά για να «χτυπήσουν» τον Ολάντ. Μετά όμως οι αριστεροί ψηφοφόροι επέλεξαν τον Μελανσόν για να «χτυπήσουν» το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Οι ψηφοφόροι αποφασίζουν. Αν ό,τι είχαμε κάνει ήταν καλό, θα επέλεγαν ξανά τον Ολάντ. Αλλά επέλεξαν εμένα κοιτάζοντας στο μέλλον. Για αυτό και το πρόγραμμά μου εστίασε στην μετάβαση μέσω της οικολογίας και στο καθολικό εισόδημα. Αλλά ίσως ήταν πολύ νωρίς. Οι περισσότεροι φαίνεται ότι είχαν ανάγκη να ψηφίσουν εκδικητικά.

Θα σας πω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Συνάντησα στην επαρχία μια κυρία που ήταν άνεργη, με δύο παιδιά, σε συνθήκες εξαθλίωσης. Τη ρώτησα: Αν αύριο γινόσασταν πρόεδρος της Γαλλίας, ποιο θα ήταν το πρώτο πράγμα που θα κάνατε; «Θα μείωνα τους μισθούς σας, των πολιτικών» μου απάντησε. «Ωραία, αλλά τι θα σας πρόσφερε αυτό; Εσείς πάλι στην ίδια άσχημη κατάσταση θα παραμένατε» της είπα. «Ναι αλλά εγώ θέλω να κάνω κακό σε εσάς» μου είπε. Είχε εγκαταλείψει πλήρως την ιδέα ότι η πολιτική μπορεί να της προσφέρει κάτι. Για αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε μια καμπάνια που να έχει το μήνυμα ότι η δημοκρατία μπορεί να μας κάνει καλό. Δυστυχώς οι άνθρωποι δεν το πιστεύουν αυτό. Ίσως είναι πολύ νωρίς.

Θα ήθελα ένα σύντομο σχόλιό σας για τη θητεία του Φρανσουά Ολάντ.

(Σιωπή για λίγο.) Στον πρώτο γύρο οι κάμερες έχουν τραβήξει τον Ολάντ να πηγαίνει να ψηφίσει και να ξεχνάει να πάρει το δικό μου ψηφοδέλτιο. Κάποιος χρειάστηκε να του ψιθυρίσει «Ε!» και ταράχτηκε και θυμήθηκε να το πάρει. Αυτό τα λέει όλα. Ξέχασε το ψηφοδέλτιο του Σοσιαλιστικού Κόμματος στο τέλος της θητείας του. Ίσως κατά τη διάρκεια της θητείας του να ξεχνούσε καμιά φορά ότι και το δικό του ψηφοδέλτιο ήταν το ψηφοδέλτιο του Σοσιαλιστικού Κόμματος. (Ο Αμόν σηκώνεται και μιμείται τον Ολάντ όταν ο τελευταίος πήγε να ψηφίσει και ξέχασε να πάρει το ψηφοδέλτιο «Αμόν».) Πιστεύω ότι ψήφισε Μακρόν. Δεν ήμουν μαζί του στο παραβάν αλλά πιστεύω ότι ψήφισε Μακρόν.

Αυτή την περίοδο ακούγεται συχνά στη Γαλλία ο όρος «pasokisation» (πασοκοποίηση). Την πρώτη φορά που μου το είπε μια φίλη δημοσιογράφος της Libération ομολογώ ότι με έκανε και γέλασα. Γιατί, όμως, η σοσιαλδημοκρατία απέτυχε στη Γαλλία, όπως απέτυχε και στην Ελλάδα;

Για δυο λόγους. Τι περιέχει η σοσιαλδημοκρατία; Σοσιαλ (κοινωνική) και δημοκρατία. Αν δεν τα καταφέρνεις στα κοινωνικά ή στα δημοκρατικά θέματα… Το όνομα ενός κόμματος φέρει και μια υπόσχεση. «Σοσιαλιστικό κόμμα»: είναι μια υπόσχεση. Τι περιμένουμε από έναν «σοσιαλιστή»; Λιγότερες ανισότητες, λιγότερη φτώχεια, λιγότερη οικονομική ανασφάλεια, περισσότερη παιδεία. Αυτή είναι η υπόσχεση που μαντεύει ο καθένας πίσω από μια λέξη. Ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα θα πρέπει να καλυτερεύει τις συνθήκες ζωής του κόσμου και να το κάνει ζητώντας του να συμμετάσχει. Η τελευταία νομοθεσία που υιοθέτησε η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση ήταν η Loi Travail [μια νέα εκδοχή του εργατικού δίκαιου], που διευκολύνει τις απολύσεις, μειώνει το κόστος των υπερωριών, αποδυναμώνει γενικά τις συνθήκες εργασίας των υπαλλήλων.

Αυτά τα μέτρα η κυβέρνηση τα περνάει σε αντιπαράθεση με τις διαδηλώσεις στους δρόμους, με την πλειοψηφία των βουλευτών εναντίον των μέτρων, χάρη σε μια γαλλική ιδιαιτερότητα, το άρθρο 49-3, που επιτρέπει στην κυβέρνηση να υιοθετήσει νόμους παρακάμπτοντας την ψηφοφορία από το Κοινοβούλιο. Δηλαδή αντιδημοκρατικά. Ε να’ μαστε! Ιδού η περίληψη. Οι λόγοι για τους οποίους αποτύχαμε δεν είναι περίπλοκοι. Μερικές φορές είναι συνδεδεμένοι με εξωτερικούς λόγους και είναι αλήθεια ότι η άφιξη της τρομοκρατίας στη Γαλλία αναστάτωσε τον κόσμο, μα, πέραν αυτού, το Σοσιαλιστικό Κόμμα δεν πρόκοψε ούτε κοινωνικά ούτε δημοκρατικά. Μπάστα. Πώς λέμε «ορεβουάρ» στα ελληνικά;

Γεια…

Γεια λοιπόν!

Μετανιώνετε που δεν ενώσατε τις δυνάμεις σας με τον Ζαν-Λουκ Μελανσόν; Ίσως να είχαμε τώρα έναν εντελώς διαφορετικό 2ο γύρο, χωρίς τη Λεπέν μέσα.

(Είναι διστακτικός.) Μπορεί ναι, μπορεί και όχι. Εγώ του το πρότεινα στην αρχή, όταν ήμουν μπροστά στις δημοσκοπήσεις, και αρνήθηκε. Και μετά αυτός δεν μου το πρότεινε ποτέ. Στο τέλος υπήρξε μια εκστρατεία για να αποσυρθώ. Δεν μπορείς όμως να αποσυρθείς από εκλογές όπου πάνω από 2,5 εκατομμύρια κόσμος έρχεται και σε ψηφίζει, γνωρίζοντας πως δεν είναι «χρήσιμη ψήφος».

Η ψήφος για τον Μπενουά Αμόν σε αυτές τις εκλογές ήταν ψήφος με πλήρη επίγνωση πως δεν θα περνούσα στον δεύτερο γύρο. Μια ψήφος που απαιτούσε σκέψη. Είχαμε προτάσεις, όπως το καθολικό εισόδημα που θα άλλαζε την σχέση μας με την εργασία, έγιναν μεγάλες συζητήσεις σχετικά με την οικολογική μετάβαση, ήμασταν τολμηροί, προτείναμε την εγκατάλειψη όλων των πυρηνικών ειδών ενέργειας μέχρι το 2050. Ήμασταν τολμηροί όσον αφορά την φορολογία, με την ιδέα της φορολόγησης των ρομπότ [φορολόγηση των αποδόσεων των ρομπότ, για αντιστάθμιση της εξαφάνισης μισθών λόγω αυτοματοποίησης], ήμασταν τολμηροί όσον αφορά τα ευρωπαϊκά ζητήματα. Ήταν ένα απαιτητικό πρόγραμμα. Είχα πολλές θέσεις που στην αρχή ήταν μειονοτικές στην κοινή γνώμη και παρουσιάζοντας τες με ουσιαστικό τρόπο πέρασαν σιγά σιγά στην πλειοψηφία. Απευθυνθήκαμε στην νοημοσύνη των Γάλλων, θέλαμε να σεβαστούμε τους ψηφοφόρους. Άλλωστε δεν είναι σωστό να υποθέτεις ότι οι ψηφοφόροι θα διαλέξουν Λεπέν. Αν π.χ. ο Μελανσόν καλούσε τους υποστηρικτές του να με ψηφίσουν δε θα είχα κερδίσει το σύνολο αυτών των ψήφων γιατί υπάρχει κόσμος που μισεί τόσο πολύ το Σοσιαλιστικό Κόμμα που θα γυρνούσαν προς τον Πουτού, την Αρτώ ή κάποιον άλλο υποψήφιο.

Εγώ πιστεύω πως η επιρροή της Aριστεράς είναι πολύ χαμηλή σήμερα στη Γαλλία, πράγμα που αποκαλύπτουν αυτές οι εκλογές. Θα ήταν καλύτερο να ήμασταν ενωμένοι. Πάρτε ένα παράδειγμα: Υπάρχει η δυνατότητα να ενωθούμε για τις βουλευτικές εκλογές (τον Ιούνιο) αλλά ο Μελανσόν δεν το θέλει. Ο Μελανσόν έχει σήμερα ένα σκεπτικό που θέλει τον Μακρόν πρόεδρο της Δημοκρατίας και πιστεύει ότι η εναλλακτική θα είναι -δε μου αρέσει η λέξη- λαϊκιστική: Ή ακρο-δεξιά ή ριζοσπαστική αριστερά. Εξού και δεν συμμερίζεται μια στρατηγική ένωσης της Aριστεράς. Εγώ αντίθετα θέλω μια ένωση της Αριστεράς για τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές. Είμαι υπέρ μια ένωσης της Αριστεράς με τη Ανυπότακτη Γαλλία του Μελανσόν, με το Κομμουνιστικό Κόμμα, με τους Οικολόγους, με το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Το εύχομαι, αλλά πιστεύω πως σήμερα ο Μελανσόν δεν το θέλει.

Η Λεπέν δήλωσε ότι τη Δευτέρα τη Γαλλία θα την κυβερνάει είτε αυτή είτε η Μέρκελ. Πιστεύετε ότι τελικά η Γαλλία παίζει ηγετικό ρόλο στην ΕΕ; Και το λέω αυτό επειδή στο πρόσφατο βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη, «Adults in the Room», υπάρχουν δεκάδες αναφορές για την «επιθυμία» της Γαλλίας να ακολουθηθεί ένας άλλος δρόμος στην διαπραγμάτευση επί του ελληνικού ζητήματος που πάντοτε έβρισκε απέναντί της τον Σόιμπλε με τους Γάλλους πολιτικούς να ψηφίζουν στο τέλος τα αντίθετα από αυτά που πρέσβευαν.

Δεν είναι τόσο πως οι Γάλλοι υπακούν την Γερμανία όσο ότι οι γαλλικές ελίτ θέλουν τα ίδια με τις γερμανικές ελίτ. Έχουν το ίδιο οικονομικό και πολιτικό κατηχητικό. Και ο Μακρόν είναι ένα δημιούργημα αυτού του συστήματος. Κατά βάθος δεν ήταν ποτέ δύσκολο για τους Γάλλους κυβερνώντες να ευθυγραμμιστούν με την κατεύθυνση της Κομισιόν -την κατεύθυνση της Γερμανίας- γιατί διανοητικά δεν είναι κάτι που τους πλήγει. Πιστεύω πως η Γαλλία έπαιξε έναν ρόλο αποτρέποντας μια πιθανή έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Ενώ υπήρχε αυτός ο πειρασμός στη Γερμανία. Οπότε, συνέβη το μικρότερο κακό μεν, αλλά τώρα η Ελλάδα είναι ακόμα στο ευρώ υπό συνεχιζόμενες πολιτικές λιτότητας, με θυσίες εκ μέρους του ελληνικού λαού τις οποίες οι Γάλλοι δεν ανακούφισαν ποτέ.

Η αλήθεια είναι πως θα έπρεπε κάποια στιγμή να πει η Γαλλία, «'Ηρθε η ώρα να αναδιαρθρωθεί το ελληνικό χρέος» και «πρέπει να διαγραφεί ένα μέρος του». Αυτή η μάχη κατά πρώτον διεξάγεται και κατά δεύτερον έχει ελπίδες να είναι επιτυχής έστω και τμηματικά. Μπορεί να είχαμε καταλήξει σε μια μερική αναδιάρθρωση του χρέους. Μπορεί να είχαμε προωθήσει την ιδέα του επιμερισμού του ευρωπαϊκού χρέους. Δυστυχώς όμως δεν το κάναμε. Πιστεύω πως κατά βάθος πολλοί ήλπισαν ότι η άφιξη του Φρανσουά Ολάντ θα σήμαινε με μια νέα αντίληψη της Ευρώπης. Αλλά τελικά δεν υπήρχε άλλη αντίληψη της Ευρώπης στη Γαλλία. Υπήρχαν κάποιες διακυμάνσεις. Σας έλεγα πριν για τη διαφορά Αριστεράς-Δεξιάς: Συμφωνήσαμε, δυστυχώς, ως προς τους στόχους (ίσως όχι στον ρυθμό με τον οποίο πρέπει να γίνουν οι μεταρρυθμίσεις), αλλά ακόμα και με την Γερμανία συμφωνούμε όσον αφορά τους στόχους. Ο κόσμος πίστευε πως είχαμε διαφορετικές προοπτικές. Η αλήθεια είναι, όμως, ότι η Γαλλία κυνήγησε τους στόχους της Γερμανίας, ίσως σε πιο ήπιους ρυθμούς συγκριτικά με τη Γερμανία.

Στα σωθικά της άρρωστης Ευρώπης φαίνεται ότι κάτι «κλωτσάει». Brexit, ιταλικό δημοψήφισμα, ελληνική κρίση, δεξιό δίπολο στις γαλλικές εκλογές, κατακερματισμένες οικονομίες, προσφυγική κρίση… Θα ζήσει ο «ασθενής» για πολύ ακόμα πιστεύετε;

Όχι. Ως έχει, όχι. Εξού και η σημαντική ανάγκη να καλυφθούν οι ελλείψεις που εντοπίζονται αρχικά στην Ευρωζώνη. Στην Ευρωζώνη θα πρέπει να ξεκινήσει μια πολιτική που, μαζί με το κοινό νόμισμα, θα επιτρέπει να διαθέτουμε μια οικονομική και δημοκρατική κυβέρνηση της Ευρωζώνης. Απαιτούνται νέες πολιτικές επενδύσεων με την ανάκληση ενός μέρους των πολιτικών ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ που σήμερα ρίχνει 40 δισ. μετρητά στις τράπεζες για να δανείσουν -υποτίθεται- τις επιχειρήσεις ενώ κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Ένα μέρος αυτών των χρημάτων πρέπει να πηγαίνει απευθείας στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και άρα προς επενδύσεις για την οικολογική μετάβαση της οικονομίας. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου έκανα μια παρέμβαση προτείνοντας μαζί με τον Γάλλο οικονομολόγο Τομά Πικεττί ένα σχέδιο δημοκρατικοποίησης της Ευρωζώνης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Κάναμε μια πρόταση -δεν ξέρω αν την έχω εδώ, νομίζω ότι δημοσιεύτηκε και στην Ελλάδα, την δημοσιεύσαμε παντού, θα σας την δώσω. Είναι αυτονόητο πως πρέπει να ξαναξεκινήσουμε από την Ευρωζώνη. Και εγώ παραδέχομαι πως είμαι υπέρ μιας Ευρώπης πολλών ταχυτήτων. Πρακτικά άλλωστε είναι ήδη έτσι. Εκεί που διαφωνώ με τον Μελανσόν είναι πως λέει πως «αν δεν ξαναδούμε όλες τις συνθήκες εμείς βγαίνουμε εκτός Ε.Ε.». Υποστηρίζει ότι «η Ευρώπη είναι γερμανική και πρέπει αύριο να είναι γαλλική και αν δεν γίνει εμείς θα βγούμε εκτός». Δεν θα γίνει γαλλική. Δεν υπάρχει σήμερα πλειοψηφία που θα μας ακολουθήσει σε αυτό το σχέδιο οπότε χρειάζεται να βρεθεί ένας συμβιβασμός. Βλέπω τρεις τομείς στους οποίους μπορούμε να προοδεύσουμε.

1. Την δημοκρατικοποίηση της Ευρωζώνης στη βάση της πρότασης που κάναμε.

2. Την επένδυση μέρους του προϋπολογισμού της ΕΚΤ στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων με στόχο την οικολογική μετάβαση. Να περάσουμε από το σχέδιο Junker των 300 δισ. σε ένα σχέδιο ενός τρισ. για την οικολογική μετάβαση. Θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε για αυτό και μια συνθήκη Ενέργειας. Όλοι έχουμε συμφέρον να γίνουμε ενεργειακά αυτόνομοι, να είμαστε λιγότερο εξαρτημένοι από τη Ρωσία, λιγότερο εξαρτημένοι από τα ορυκτά καύσιμα. Έχουμε όλοι ανάγκη να αυξήσουμε το ποσοστό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Όπως υπήρξε συνθήκη για τα ορυκτά καύσιμα και τον χάλυβα θα ήταν καλό να υπάρξει μια νέα συνθήκη Ενέργειας.

3. Την αλλαγή στην άμυνα. Οι Αμερικάνοι απεμπλέκονται, θα μειωθεί ο ρόλος του ΝΑΤΟ. Αφού θα μειωθεί ο ρόλος του ΝΑΤΟ πρέπει να δημιουργήσουμε μια Άμυνα για την Ευρώπη. Πώς θα την οργανώσουμε; Ποιος θα την χρηματοδοτεί; Πως θα προστατευτούμε από την τρομοκρατική απειλή και το ρίσκο της αποσταθεροποίησης στη Μέση Ανατολή; Ποια πολιτική συνεργασίας πρέπει να ακολουθήσουμε με την Αφρική και τις αραβικές κοινωνίες; Η μεσογειακή πολιτική ήταν archi-nulle. Ξεκινήσαμε πόλεμο στη Μεσόγειο. Εκτός αυτού δεν κάναμε τίποτα άλλο.

Μετά τον 1ο γύρο, μαθητές και νέοι άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους με κεντρικό σύνθημα «Ούτε Μακρόν – Ούτε Λεπέν». Τι λέτε σε αυτούς τους νέους που δε βολεύονται με τις επιλογές αυτού του συστήματος;

Κατ' αρχάς είναι τρομερό πως υπάρχει μια «κανονικοποίηση» της ακροδεξιάς. Όταν λέμε «Ούτε Μακρόν, ούτε Λε Πεν» κανονικοποιούμε. Εγώ είμαι απόλυτα αντίθετος στο σχέδιο του Μακρόν. Αλλά με τον Μακρόν Πρόεδρο θα μπορώ να καταπολεμήσω το σχέδιο του. Αν εκλεχθεί η Λε Πεν θα έχω ακόμα αυτήν την δυνατότητα; Δημοκρατικά; Θα δικαιούμαι να πω πως εναντιώνομαι; Στα βασικότερα θέματα λέμε «Ααα! Τι τρομακτική που είναι η ακροδεξιά» και μετά βάζουμε τον Μακρόν στο ίδιο επίπεδο με την ακροδεξιά. Είναι σκέτη τρέλα. Είμαι εναντίον του φιλελεύθερου σχεδίου γιατί προάγει το Εθνικό Μέτωπο. Ιστορικά  οπουδήποτε η ακροδεξιά έχει φτάσει σε θέση εξουσίας μέσω της κάλπης, διατηρεί την εξουσία με τη χρήση της βίας και δεν φεύγει εύκολα μέσω κάλπης. Αυτό που είναι τρελό είναι η ασθενής κινητοποίηση εναντίον της ακροδεξιάς. Και ξέρετε γιατί; Γιατί τα μέσα μαζικής ενημέρωσης λένε «Ααα τι απαίσια που είναι η ακροδεξιά» αλλά έχουν εκπομπές που οι συμμετέχοντες δεν λένε «είμαι ακροδεξιός» αλλά μέσω αρθρογράφων, σχολιαστών ή παρουσιαστών υπερασπίζονται απόψεις και ιδέες που αντιστοιχούν στη λογική της Μαρίν Λε Πεν.

Δηλαδή δημιουργήσαμε ένα τέρας, το κανονικοποιήσαμε και οι ίδιοι που κερδίζουν χρήματα από αυτό -ειδικά ένας αριθμός ειδησεογραφικών τηλεοπτικών σταθμών- βλέπουν ξαφνικά την οικονομική τους δύναμη να απειλείται και λένε «Ου! Δεν θέλουμε την Λε Πεν!». Απίστευτο! Αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα στη Γαλλία: ποιοι κατέχουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Θα έρθει η ώρα να δούμε ποια ιδιωτικά ή δημόσια συμφέροντα υποστηρίζουν τον Μακρόν μέσω των ΜΜΕ. Το καλό είναι πως οι προεκλογικές μας συγκεντρώσεις όπως και του Μελανσόν και του Μακρόν ήταν γεμάτες με νέους ανθρώπους. Υπάρχει μια πραγματική εισβολή της γαλλικής νεολαίας στην πολιτική συζήτηση, πιο πολύ στα αριστερά.

Ο Μακρόν -φυσικά- δεν είναι αριστερός αλλά υπάρχουν νέοι που μπορεί να ενεργοποιήθηκαν πολιτικά έτσι και μετά να έρθουν σε εμάς. Υπήρχε μια πραγματική συμμετοχή της νεολαίας σε αυτές τις εκλογές με πολύ θετικές ιδέες, αδελφικές, και ανεκτικές. Αλλά υπάρχει και μια άλλη νεολαία, από αποκλεισμένες, παρατημένες περιοχές της χώρας η οποία ψηφίζει Εθνικό Μέτωπο από τον πρώτο γύρο και είναι αυτή ακριβώς η απομάκρυνση που πρέπει να διορθώσουμε. Υπάρχει ένα πραγματικό σχίσμα στη γαλλική κοινωνία με τμήματά της που δεν αναγνωρίζονται και που δεν καταλαβαίνει ο ένας τον άλλο, που είναι γεμάτα μίσος λόγω άγνοιας. Αλλά όταν είδα το «Ούτε Μακρόν ούτε Λε Πεν» κατάλαβα.

Ο Μελανσόν λέει «ούτε ακροδεξιά, ούτε ακρο-χρηματοοικονομία». Το πιάνω το λογοπαίγνιο, αλλά… Ο πρώτος που είπε αυτήν την φράση στην Γαλλία ήταν ο Σαρκοζύ. Είχε πει «Ούτε Εθνικό Μέτωπο, ούτε Σοσιαλιστικό Κόμμα». Και είχαμε τότε απαντήσει «Γιατί εξισώνετε το Σοσιαλιστικό Κόμμα με το Εθνικό Μέτωπο; Κανονικοποιείτε το Εθνικό Μέτωπο.» Και τώρα αυτή η ιδέα φαίνεται ότι συνεχίζεται. Καταλαβαίνω, είναι λίγο δύσκολος συνειρμός. Αλλά εδώ μιλάμε για πολιτική βία. Όσοι απειλούνται άμεσα, π.χ. οι μουσουλμάνοι της Γαλλίας, πιστεύετε λένε «Ούτε Μακρόν, ούτε Λε Πεν»; Στο Μπεζιέ όπου η δημαρχία έπεσε στα χέρια της ακροδεξιάς απελευθερώθηκε ο ρατσιστικός λόγος, ο κόσμος είναι φανερά ρατσιστής στον δρόμο. Αυτό θέλουμε για τη χώρα;

Μίλησα όμως με μετανάστες και ανθρώπους δεύτερης ή τρίτης γενιάς στους δρόμους του Παρισιού και μου είπαν «Γιατί να ψηφίσω; Ζω ήδη σε μια ρατσιστική χώρα».

Ναι, καλά, αυτό είναι μπλα μπλα. Αρκεί να δείτε τα αποτελέσματα στις γειτονιές (τις περιοχές με υψηλά ποσοστά μεταναστών πρώτης δεύτερης και τρίτης γενιάς). Όπου υπάρχουν πολλοί Γάλλοι με ξένες καταγωγές. Τι ψηφίσανε; Αριστερά ολοταχώς! Δεν ψηφίσανε ακροδεξιά. Η ακροδεξιά -συγγνώμη κιόλας- αλλά στηρίζεται σε ψήφους λευκών.

Μόλις μπήκα στο γραφείο σας με ρωτήσατε τι κάνει η Ελλάδα και οι Έλληνες. Τώρα θα ήθελα να σας ζητήσω να κλείσουμε με ένα μήνυμα στους πολίτες που θα σας διαβάσουν και ζουν υπό ανθρωπιστική κρίση λόγω συμφωνιών τις οποίες υπέγραψε και το κόμμα σας.  

Το μόνο που με ενδιαφέρει σήμερα -είμαι 49 χρονών- είναι να αναδημιουργήσουμε τη γαλλική αριστερά. Με εξέπληξε όταν ο Τσίπρας ηγήθηκε της σύγκρουσης δυνάμεων στην Κομισιόν και είπε: «Φίλοι μου ευρωπαίοι…» και δεν υπήρχε κανείς γύρω του. Πού ήταν οι σοσιαλιστές; Πού ήταν η σοσιαλδημοκρατία; Πού ήταν η ευρωπαϊκή αριστερά; Κάποιοι πήγαν στις διαδηλώσεις στην Αθήνα… Πού ήταν οι δυνάμεις της αριστεράς που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την Ελλάδα κατά τη διάρκεια του μπρα-ντε-φερ; Πουθενά!

Όταν ο Μανγιέτ, ο Βέλγος, είπε όχι στο CETA; (Γυρίζει προς τα πίσω θεατρικά.) «Καλοί μου φίλοι…;» Κανείς. Πού ήταν; Πουθενά! Και βασικά αυτό είναι το τρομακτικό: Οι συντηρητικοί ή οι φιλελεύθεροι δεν χρειάζεται να χτίσουν πολιτικές συμμαχίες, είναι φυσικοί σύμμαχοι μέσω ιδιωτικών συμφερόντων, οπότε για αυτούς αυτή η συμμαχία είναι φυσική. Εμείς χτίζουμε ένα πολιτικό περιεχόμενο και αυτό είναι μια εργασία που αντικειμενικά έχουμε αμελήσει εδώ και 20 χρόνια. Η δύναμη της υπόσχεσης της δεξιάς, του εθνικισμού κ.ο.κ. τρέφεται σήμερα από το γεγονός ότι έχουμε ξεχάσει τις ανοιχτές ευρωπαϊκές δυνάμεις της αριστεράς. Αλλά δεν γνωριζόμαστε καν. Δεν γνωρίζει ο ένας τον άλλον στην Ευρώπη. Κάνουμε πολιτική μαζί αλλά δεν έχουμε κανένα κοινό πλάνο.

Ναι, αλλά γιατί;

Γιατί; Γιατί εξασθένισε η πολιτική μας. Γιατί χάσαμε τη βάση μας κοινωνιολογικά. Παλιά η σοσιαλδημοκρατία βασιζόταν στην εργατική τάξη, στην οποία πρότεινε έναν συμβιβασμό ανάμεσα στο κεφάλαιο και τον κόσμο της εργασίας και αυτόν τον συμβιβασμό τον διαπραγματευόμασταν. Χάρη σε αυτόν είχαμε την κοινωνική ασφάλιση, τον κατώτατο μισθό, την ισότητα στους μισθούς. Αλλά σήμερα πού είναι αυτή η διαπραγμάτευση ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργατική τάξη; Σε εθνικό επίπεδο είμαστε πολύ αδύναμοι για να κάνουμε οποιαδήποτε πρόοδο και τα δικαιώματά μας συρρικνώνονται στη Γαλλία, στο Βέλγιο, όπως και στην Ελλάδα, και σε ευρωπαικό επίπεδο δεν καταφέραμε να χτίσουμε ένα συμμαχικό τόξο. Βρισκόμαστε σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης.

Όπου και να κοιτάξουμε: Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Μεγάλη Βρετανία η αριστερά είναι διαιρεμένη. Εμένα ο στόχος μου δεν είναι να πολεμήσω τον αριστερό μου αντίπαλο για να βρεθούμε στο τέλος ηττημένοι όλοι μαζί από τη δεξιά. Ας βρούμε ένα θέμα που μας ενδιαφέρει όλους -το ευρωπαικό ζήτημα, η εργασία φυσικά που είναι ένα θεμελιώδες ζήτημα και έχει αλλάξει ριζικά στην ψηφιακή εποχή, η μετάβαση στην οικολογία γιατί τρέχουμε προς την καταστροφή με τον τρόπο που παράγουμε και καταναλώνουμε, το θέμα της ενέργειας, το θέμα της Μεσογείου και η σταθεροποίηση των αραβικών χωρών, η ανάπτυξη της υποσαχάριας Αφρικής, όλα αυτά είναι φλέγοντα προβλήματα.

Πού είναι η ευρωπαική αριστερά σε όλα αυτά; Για το μεταναστευτικό; Το προσφυγικό; Η απάντηση είναι «Καλωσήρθατε στην Ελλάδα και καλωσήρθατε στην Ιταλία». Ο Μελανσόν τι είπε για το μεταναστευτικό; Τίποτα. Για να μην τρομάξει την εργατική τάξη και φύγει προς τη Λεπέν. Είμαι ο μοναδικός υποψήφιος που μίλησε για ανθρωπιστική βίζα, δικαίωμα στην εργασία και πρότεινα να δέχεται η Γαλλία 10.000 πρόσφυγες ετησίως για να ανακουφιστούν η Ελλάδα και η Ιταλία ως προς το προσφυγικό. Να σας δώσω αμέσως ένα παράδειγμα. Η πόλη Ρεν έχει περίπου 300.000 κατοίκους, οι οποίοι αυξάνονται κάθε χρόνο κατά 4.000. Κάθε χρόνο κατά 4.000 και εμείς, όλη η χώρα, δεν μπορούμε να δεχθούμε 10.000 πρόσφυγες το χρόνο; Τι είναι αυτή η ιστορία; Και ποιος αντιδρά; Οι ΜΚΟ; Κανείς.

Ο χρόνος μας τελειώνει και αφήνω τον Μπενουά Αμόν με τους νεαρούς συνεργάτες του να συνεχίσουν την προετοιμασία για τις βουλευτικές εκλογές που θα διεξαχθούν τον Ιούνιο. Πριν να φύγω, μου λέει:

«Θα είναι χάλια. Όλη η αριστερά, θα πιάσουμε ιστορικά χαμηλά. Δε θα εκλέξουμε παρά μόνο λίγους βουλευτές. Ο Μελανσόν ίσως 20, εμείς 40. Και ο Μακρόν είναι τρελός. Λέει ότι τον ψηφίζουν βάσει του προγράμματός του αλλά όχι! Ο λόγος που εκλέγεται είναι γιατί ο κόσμος δε θέλει τη Λεπέν. Ήδη από τον πρώτο γύρο, 1 στους 2 ψηφοφόρους δήλωσε ότι τον ψήφισε για αυτό τον λόγο. Στη Γαλλία είχαμε βασιλιάδες αλλά τώρα βρισκόμαστε πια στην 5η Δημοκρατία. Ο Μακρόν, όμως, θα γιορτάσει την Κυριακή το βράδυ στο Λούβρο, εκεί όπου ζούσε ο βασιλιάς της Γαλλίας.»

Ευχαριστούμε τον Θοδωρή Κουτσαύτη για τη βοήθειά του στη μετάφραση.