του Παναγιώτη Παπαδομανωλάκη

Ο αφορισμός του υπουργού Υγείας ήρθε ως απάντηση στα σχετικά αιτήματα των περισσοτέρων κομμάτων κομμάτων της αντιπολίτευσης, η οποία προκλήθηκε από τις εικόνες πολύωρων σειρών αναμονής στα ελάχιστα δημόσια εργαστήρια που διενεργούνται δωρεάν μοριακά τεστ (pcr). Δια στόματος της υφυπουργού Υγείας Μίνας Γκάγκα και της αρμόδιας κρατικής επιτροπής, η κυβέρνηση αναπαράγει ψευδοεπιστημονικά καλέσματα στους πολίτες να μην πρoχωρούν σε διενέργεια pcr μετά από θετικό rapid, την ώρα που τα πρώτα έχουν έλλειψη και τα δεύτερα έχουν αυξημένο βαθμό αποτυχίας στη μετάλλαξη Όμικρον, θυμίζοντας το «μην φοράτε μάσκες» του Τσιόδρα όταν επίσης είχαμε έλλειψη σε αυτές στην αρχή της πανδημίας. Παράλληλα, έχει ήδη έχει ξεκινήσει συλλογή υπογραφών για δωρεάν pcr προς όλους.

Το ψευδές περιεχόμενο των δηλώσεων του κ. Πλεύρης, καθώς και του υπουργού Ανάπτυξης Άδωνι Γεωργιάδη που δήλωνε ότι «έχουμε τα φθηνότερα τεστ στην Ευρώπη», έχει τεκμηριωθεί επαρκώς από δημοσιεύματα, όπως του συναδέλφου Χρήστου Αβραμίδη στην ιστοσελίδα Infowar, που αποκαλύπτει ότι μια σειρά ανεπτυγμένων κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Αυστρία, η Γερμανία, η Αγγλία, η Γαλλία, η Δανία και η Κύπρος, διενεργούν φθηνότερα και σε αρκετές περιπτώσεις φθηνά τεστ προς τους πολίτες. Αν οι παραπάνω στο σύνολό τους είναι ανεπτυγμένες χώρες του ΟΟΣΑ και της Επιτροπής Αναπτυξιακής Βοήθειας, όπως άλλωστε είναι και η χώρα μας, με τις 4 πρώτες να αποτελούν ωστόσο υψηλής ανάπτυξης κράτη των G7 και τη Δανία μια πρώην αποικιακή δύναμη, τα κυβερνητικά ψεύδη γίνονται πιο εκκωφαντικά αν λάβει κανείς υπόψη πως μια σειρά χαμηλού επίπεδου ανάπτυξης κράτη του αναπτυσσόμενου κόσμου έχουν καταφέρει παρά τις αντιξοότητες να προσφέρουν ένα δίκτυο δωρεάν ελέγχου στον πληθυσμό τους.

Από το πρώτο ξέσπασμα της πανδημίας στην Κούβα υπήρχαν ρυθμίσεις για τον εντοπισμό και την απομόνωση επαφών, την κινητοποίηση φοιτητών ιατρικής για πανεθνικές έρευνες πόρτα-πόρτα για την αναγνώριση ευάλωτων ατόμων και τον έλεγχο για συμπτώματα, και την εφαρμογή ενός προγράμματος τεστ πόρτα-πόρτα. Όπως αναφέρει η ειδική αναφορά με τίτλο Η ισότητα και το εθνικό σύστημα υγείας της Κούβας στο COVID-19, που δημοσιεύτηκε στην Παναμερικανική Εφημερίδα Δημόσιας Υγείας, στη σοσιαλιστική χώρα της Καραϊβικής «αρχικά, τρία εργαστήρια εκτελούσαν δοκιμές RT-PCR, ένα σε κάθε περιοχή της χώρας: στην Αβάνα, για τις δυτικές επαρχίες (Pinar del Río, Artemisa, Mayabeque, La Habana και Matanzas και τον ειδικό δήμο Isla de Juventud)- στη Villa Clara, για τις κεντρικές επαρχίες (Villa Clara, Cienfuegos, Sancti Spíritus, Ciego de Ávila και Camagüey)- και στο Santiago de Cuba, για τις ανατολικές επαρχίες (Las Tunas, Holguín, Granma, Santiago de Cuba και Guantánamo). Αργότερα, καθώς η επιδημιολογική κατάσταση έγινε πιο περίπλοκη στη δυτική περιοχή, δημιουργήθηκαν επιπλέον εργαστήρια στην επαρχία Λα Χαμπάνα. Αποφασίστηκε επίσης να αναπτυχθεί ένα πανεθνικό διαγνωστικό δίκτυο με στόχο την ύπαρξη ενός εργαστηρίου μοριακής βιολογίας σε κάθε επαρχία. Τα υπάρχοντα εργαστήρια έλαβαν εντολή να λειτουργούν σε βάρδιες όλο το εικοσιτετράωρο- ο εξοπλισμός τους αναβαθμίστηκε, και η διαγνωστική ικανότητα αυξήθηκε μέσω προγραμμάτων κατάρτισης. Τα μέτρα αυτά επέτρεψαν σε κάθε επαρχία να επεξεργάζεται εξετάσεις που χρειαζόταν, ανάλογα με την επιδημιολογική της κατάσταση». Αργότερα, «οι επιβεβαιωμένοι ασθενείς νοσηλεύονταν μέχρι η εξέταση RT-PCR να είναι αρνητική, και στη συνέχεια έμπαιναν σε καραντίνα στο σπίτι τους για 14 ημέρες υπό παρακολούθηση από τον οικογενειακό ιατρό. Όλοι έλαβαν το πρωτόκολλο που υιοθετήθηκε στην Κούβα για τη θεραπεία της νόσου. Υπάρχει ένα ενιαίο πρότυπο πρωτόκολλο και εφαρμόζεται σε εθνικό επίπεδο. Με άλλα λόγια, χρησιμοποιείται σε όλα τα υγειονομικά ιδρύματα της χώρας και σε όλα τα επίπεδα περίθαλψης. Ωστόσο, είναι ευέλικτο, δεδομένου ότι μπορεί να προσαρμοστεί στην κλινική κατάσταση των κάθε ασθενή και στην εξέλιξη της νόσου. Ενημερώνεται τακτικά καθώς καθίστανται διαθέσιμα νέα επιστημονικά στοιχεία για τον SARS-CoV-2 σε Κούβα και στον υπόλοιπο κόσμο».

Ωστόσο «για να επιτευχθεί βιωσιμότητα και να διατηρηθεί η ισότητα στον έλεγχο και τη θεραπεία του COVID-19, ήταν -και εξακολουθεί να είναι- απαραίτητο να παρέχεται σε ολόκληρο το δίκτυο SNS διαγνωστικό υλικό για τις δοκιμές RT-PCR, φάρμακα, εξοπλισμός και προσωπικός προστατευτικός εξοπλισμός, μεταξύ άλλων πόρων. Η πρόκληση της αντιμετώπισης της πανδημίας προέκυψε σε μια περίοδο κατά την οποία η Κούβα υπέστη επίσης αυστηροποίηση του οικονομικού και χρηματοπιστωτικού εμπάργκο που επέβαλε η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, η οποία απαγόρευσε την είσοδο οικονομικών πόρων στη χώρα και εμπόδισε την εισαγωγή φαρμάκων και άλλων απαραίτητων ειδών για την καταπολέμηση της πανδημίας. Η κατάσταση αυτή αποτέλεσε ένα τεράστιο πρόσθετο εμπόδιο που πρέπει να ξεπεράσει η χώρα προκειμένου να διατηρήσει συνθήκες ισότητας, καθώς αντιμετώπιζε ένα κρίσιμο επιδημιολογικό και υγειονομικό σενάριο και τον επείγοντα χαρακτήρα της καταπολέμησης της πανδημίας». Η δημιουργία δικτύου εργαστηρίων μοριακής βιολογίας ήταν μεταξύ των απαντήσεων που έδωσε η χώρα στην παραπάνω πρόκληση, καταλήγει η έρευνα.

Η μελέτη Κορόνασοκ και σοσιαλισμός, της Τριηπειρωτικής: Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών, στο Βιετνάμ «το κυβερνών Κομμουνιστικό Κόμμα έδωσε πολύ νωρίς ένα σύνθημα: η καταπολέμηση της επιδημίας είναι σαν να πολεμάς ενάντια στον εχθρό» Αλλά αυτός ο αγώνας έπρεπε να διεξαχθεί με επιστημονική στάση. Οι δοκιμές ξεκίνησαν στα συνοριακά σημεία και οι ομάδες ελέγχου της επιδημίας άρχισαν να δοκιμάζουν τον πληθυσμό και να πραγματοποιούν εντοπισμό επαφής εάν εντοπιστεί ένα μολυσμένο άτομο. Το Εθνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Επιδημιολογίας κατάφερε να δημιουργήσει ένα τεστ πολύ γρήγορα, το οποίο χρησιμοποιήθηκε εκτενώς στη χώρα. Πάνω από 100 εργαστήρια σε όλη τη χώρα πραγματοποίησαν δοκιμές αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης σε πραγματικό χρόνο (PCR), οι οποίες επέτρεψαν πολύ ταχύτερα αποτελέσματα COVID-19 με ρυθμό 27.000 δειγμάτων την ημέρα. Στις 10 Μαρτίου, η κυβέρνηση απελευθέρωσε η εφαρμογή NCOVI για κινητά για τη διευκόλυνση της ανίχνευσης επαφών. Αντί να θέσουν ολόκληρο τον πληθυσμό, οι ομάδες επιδημίας μελέτησαν τον πληθυσμό και απομόνωσαν και αντιμετώπισαν εκείνους με συμπτώματα, εκείνους που είχαν θετικά αποτελέσματα για το COVID-19 και με οποιονδήποτε ήρθαν σε επαφή, θέτοντας σε καραντίνα οποιαδήποτε περιοχή με ιδιαίτερα υψηλούς αριθμούς». Από το ξέσπασμα της πανδημίας δημιουργήθηκαν περισσότερα κέντρα τεστ COVID-19 και κέντρα φροντίδας COVID-19 σε όλες τις περιοχές και πρόσφατα διορίστηκαν 276 γιατροί και 321 κατώτεροι επιθεωρητές υγείας. Η κυβέρνηση του Βιετνάμ ήταν γρήγορη στην εφαρμογή της φυσικής απόστασης, της αναγκαστικής καραντίνας καθώς και στις στοχευμένες εξετάσεις και ανίχνευση, προχωρώντας σε εκατοντάδες χιλιάδες
δωρεάν τεστ.

Όπως αναφέρει η μελέτη Βιετνάμ και καινοτομία στις δοκιμές COVID-19, «η έγκαιρη ανάπτυξη αποτελεσματικών και οικονομικά προσιτών δοκιμαστικών κιτ για τον ιό στο Βιετνάμ προσφέρει ιδιαίτερα σημαντικά διδάγματα, ιδίως όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι αναδυόμενες οικονομίες μπορούν να προωθήσουν την καινοτομία με επίκεντρο την υγεία και όχι να βασίζονται στη μεταφορά της καινοτομίας από το εξωτερικό», ενώ τονίζει πως «το κράτος αποτελεί βασικό παράγοντα» για το παραπάνω. Από το καλοκαίρι του 2021, το Υπουργείο Υγείας εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές για τα ποσοστά πληρωμής του κόστους διεξαγωγής των τεστ COVID-19 σε ιδιώτες. Σε ότι αφορά τα ράπιντ τεστ, από την 1η Ιουλίου, όσοι διαθέτουν κάρτα ασφάλισης υγείας και δικαιούνται να πληρώνονται τα έξοδα ιατρικής εξέτασης και θεραπείας, οι εξετάσεις τους θα πληρώνονται από το ταμείο ασφάλισης υγείας, που μπορεί να φτάσει κάλυψη έως και 80% του κόστους που μέχρι τον Ιούλιο ανερχόταν στα 9,52$. Οι ασθενείς που χρειάζονται εξέταση αντιγόνου θα πρέπει να καταβάλουν επιπλέον 4$ για τη διαδικασία συλλογής και διατήρησης των δειγμάτων, ενώ το κόστος της δοκιμής RT-PCR αμετάβλητο στις 29,3$. Η επιβολή ανώτατου ορίου τιμολόγησης έρχεται σε συνδυασμό με την επιβολή ελέγχων σε ιδιωτικές κλινικές για για υπερχρέωση στα κιτ δοκιμών και για συμπαιγνία με διευθυντές νοσοκομείων και κέντρων υγείας.

Τα μαζικά δωρεάν τεστ συνέβαλλαν καταλυτικά στην αντιμετώπιση του ξεσπάσματος του ιού στην Γιουχάν, όπου ήταν η πλειοψηφία των κρουσμάτων, με τις αρχές να αναφέρουν ότι 9,9 εκατομμύρια κάτοικοι υποβλήθηκαν σε τεστ κορονοϊού. Οι αρχές δημόσιας υγείας έδωσαν προτεραιότητα στον έγκαιρο εντοπισμό μέσω εκτεταμένων τεστ, ανίχνευσης επαφών και 28 ημερών καραντίνα για όλους τους μολυσμένους. Το δίκτυο δημόσιων τεστ χρησίμευσε ώστε μια χώρα 1,4 δισεκατομμυρίων κατοίκων να σπάσει αποφασιστικά την αλυσίδα της μόλυνσης κάθε φορά που υπήρχε ξέσπασμα ιού ή εμφάνιση μιας νέας παραλλαγής, με αποτέλεσμα όπου ο ιός εντοπίστηκε για πρώτη φορά να τεθεί υπό έλεγχο και η χώρα να μην έχει κανέναν θάνατο από τον COVID-19 το 2021. Tο περασμένο φθινόπωρο η Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας Υγείας της Κίνας (NHSA) ζήτησε από από τις τοπικές αρχές υγειονομικής περίθαλψης το κόστος για τεστ νουκλενικού οξέως σε 9,3$, ενώ σε ομάδες από 10 άτομα και πάνω το κόστος πέφτει σε σχεδόν 2,33$.

Ακόμα και ο ανταποκριτής του BBC στη χώρα, Στίφεν Μακντόνελ, μελετά έκπληκτος την πολιτική zero covid της Κίνας, παραδεχόμενος πως «καμία μόλυνση δεν είναι αποδεκτή». Παραθέτει μάλιστα τη πρόταση του καθηγητής Γκουάν Γι, ιολόγος από το Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ και σύμβουλος της κυβέρνησης, που έχει ζητήσει τη μετάβαση από την πολιτική των μαζικών τεστ νουκλεϊκού οξέος σε μαζικές δοκιμές αντισωμάτων που μπορεί να βοηθήσουν τους επιστήμονες να κατανοήσουν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Το περιοδικό Bloomberg, ένα αμερικανικό μέσο ενημέρωσης γνωστό για τη μεροληψία του κατά της Κίνας, παραδέχτηκε πρόσφατα ότι η πολιτική δυναμικού «zero covid» της Κίνας ήταν ένα αποτελεσματικό μέτρο κατά της πανδημίας. Η έκθεση ανέφερε ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός κρουσμάτων Covid-19 της Κίνας θα αυξηθεί σε 637.155 εάν η χώρα υιοθετούσε μια προσέγγιση τύπου ΗΠΑ για την πανδημία. Μάλιστα παρά τους ισχυρισμούς των καπιταλιστικών κυβερνήσεων πως ο υγειονομικός έλεγχος και επιτήρηση στερούν την οικονομική ανάπτυξη, η Κίνα ήταν η ταχύτερα μεγάλη οικονομία που πέτυχε ανάπτυξη εν μέσω της πανδημίας και, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, πρόκειται να αναπτυχθεί δύο έως τρεις φορές τον ρυθμό των Ηνωμένων Πολιτειών το 2022.

H Βενεζουέλα ήταν η χώρα της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής που το 2020 είχε τα περισσότερα τεστ Covid-19 που πραγματοποιήθηκαν ανά εκατομμύριο κατοίκους στην περιοχή, πραγματοποιώντας 929.599 τεστ πόρτα πόρτα για τη διάγνωση περιπτώσεων COVID-19, που αντιστοιχούν σε 30.987 δοκιμές ανά εκατομμύριο κατοίκους. Εν μέσω κρίσης στον τομέα της δημόσιας υγείας, η οποία επιδεινώνεται από την οικονομική κρίση και τις κυρώσεις, η απάντηση της Βενεζουέλας ήταν να εγγυηθεί τρόφιμα, να παρέχει δωρεάν υγειονομική περίθαλψη, εκτεταμένα τεστ, σε συνεργασία με κουβανούς γιατρούς, όπως και να μετριάσει την οικονομική πίεση στην εργατική τάξη.

Με το ξέσπασμα της πανδημίας στο Λάος μια ειδική ομάδα ανατέθηκε να εκπαιδεύσει επαγγελματίες του ιατρικού τομέα και υπηρεσίες ασφαλείας, να αναπτύξει σχέδια για να σπάσει την αλυσίδα της μόλυνσης (συμπεριλαμβανομένων τεστ, ανίχνευσης επαφών, καραντίνας και θεραπείας) και να χρησιμοποιήσει τον δημόσιο τομέα για την προμήθεια απαραίτητου ιατρικού εξοπλισμού (συμπεριλαμβανομένου προστατευτικού εξοπλισμού και αναπνευστήρων). Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, η στρατηγική προσέγγιση του Λάος περιλαμβάνει και στρατηγικές για τη διευκόλυνση του έγκαιρου εντοπισμού των κρουσμάτων, επιτήρηση πολλαπλών πηγών χρησιμοποιείται σε κεντρικό και υποεθνικό επίπεδο για την τεκμηριωμένη λήψη αποφάσεων, αύξηση της ικανότητας εργαστηριακών δοκιμών μέσω της δημιουργίας περιφερειακών μοριακών εργαστηρίων, επέκταση της εκστρατείας εμβολιασμού σε όλες τις επαρχίες σύμφωνα κα. Από τον Γενάρη του 2021, η Λαϊκή Δημοκρατία του Λάος παρέχει δωρεάν τεστ και θεραπεία για το ευρύ κοινό, εξαιρώντας ξένους υπηκόους και διπλωμάτες,  προσωπικό που εργάζεται για διεθνείς οργανισμούς, Λάο και ξένους επιχειρηματίες και τουρίστες.

Ωστόσο, τα παραπάνω παραδείγματα, παρά τις δυσκολίες που και τα ίδια αντιμετωπίζουν, είναι εξαίρεση στις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου, αναγκάστηκαν να επικεντρωθούν στα ελάχιστα τεστ που τους παρείχε ο ΠΟΥ και ο πυλώνας της διάγνωσης της Πρόσβασης στον Επιταχυντή Εργαλείων COVID-19 (ACT-A), καθώς και δωρεές από την Κίνα, την Ρωσία και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες. Με βάση τα παραπάνω, οι αναφορές της αντιπολίτευσης πως οι πολύωρες σειρές στην Ελλάδα παραπέμπουν σε τριτοκοσμική χώρα είναι αληθείς, αλλά μόνο σε έναν βαθμό. Και αυτό, γιατί υπάρχουν χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου, οι οποίες έχουν επιλέξει, παρά τη χαμηλή τους θέση στον υπάρχοντα διεθνή καταμερισμό, επιμένουν να μην θεωρούν «λαϊκισμό» το να θέτουν τη ζωή και την υγεία άνω από τα κέρδη.

Αρκετά από τα στοιχεία που χρησιμοποιήσαμε στο παραπάνω άρθρο, προέρχονται από το βιβλίο μας Covid-19: Ο ιός αντιθέσεων (Εκδόσεις Bookstars)