**γράφει ο Δημήτρης Κούλαλης, στη στήλη του «Έλλογα Παράλογα», για τον Ημεροδρόμο

ΤΟ ΠΟΡΙΣΜΑ του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (ΠΟΦ) το 2016, με τίτλο «The future of jobs: employment, skills and work strategy for the fourth Industrial Revolution», διαπίστωνε -σε αδρές γραμμές- ότι η επέλαση των ρομπότ στην αγορά εργασίας θα έχει ως αποτέλεσμα, σε βάθος δεκαπενταετίας να χαθούν ως πλεονασματικές περίπου 7,1 εκατ. θέσεις απασχόλησης, ενώ, αντισταθμιστικά, θα δημιουργηθούν 2,1 εκατ. Θέσεις.

Ο ΙΔΙΟΣ ο Κλάους Σβαμπ, ιδρυτής και πρόεδρος του ΠΟΦ παραδεχόταν τότε πως ” χωρίς επείγουσα και στοχευμένη δράση σήμερα για τη διαχείριση της κοντινής αυτής μετάβασης (…) οι κυβερνήσεις θα (…) αντιμετωπίσουν αυξανόμενη ανεργία και ανισότητες”.

ΘΑ ΜΟΥ ΠΕΙΣ: Τι πας και θυμάσαι, εδώ ο κόσμος καίγεται!

ΟΧΙ εγώ, παιδιά. Όχι, εγώ. Η επικαιρότητα…

ΜΑΘΑΙΝΩ ότι πρόσφατα έλαβε χώρα μια φουτουριστική προβολή σε διαδικτυακό συνέδριο για το μέλλον των “ηρώων της πανδημίας”. Όχι, δεν αναφέρομαι στους γιατρούς και τους νοσηλευτές του ΕΣΥ που δίνουν μάχη καθημερινά, απέναντι στην πανδημία και τη νεοφιλελεύθερη ιδεοληψία της κυβέρνησης Μητσοτάκη.

ΑΝΑΦΕΡΟΜΑΙ στα παιδιά, τους αγωνιστές των Σουπερμάρκετ που, μαζί με άλλους, κράτησαν όρθια την κοινωνία τόσο στο πρώτο, όσο και στο δεύτερο “απαγορευτικό”.

ΕΝΩ, λοιπόν οι τζίροι των επιχειρήσεων του κλάδου εκτοξεύτηκαν (άνω των 13 δισ. ευρώ – σχεδόν ένα δισ. περισσότερο σε σχέση με πέρυσι) κι ενώ αυξάνονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς οι διαδικυτακές πωλήσεις· το Ινστιτούτο Ερευνας Λιανεμπορίου και Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) διοργάνωσε διήμερο συνέδριο (μέσω τηλεδιασκέψεων) με θέμα «Σουπερμάρκετ 2030».

 ΟΠΩΣ αναφέρεται στο σχετικό ρεπορτάζ :  Στελέχη της αγοράς, διευθυντές εγχώριων και πολυεθνικών αλυσίδων, μάνατζερ, τεχνοκράτες αναλυτές, ο υπουργός Ανάπτυξης Αδ. Γεωργιάδης, κ.ά ήταν ανάμεσα στους δεκάδες ομιλητές του συνεδρίου που ήταν αφιερωμένο στους “ ήρωες της πανδημίας” – δηλαδή τους εργαζόμενους. Bέβαια, την ίδια ώρα που οι “μεγάλοι παίχτες” της αγοράς παρακολουθούσαν αυτό το διαδικτυακό μίτινγκ μόνο για τζένλεμαν– καθότι το αντίτιμο συμμετοχής κυμαίνονταν από 100-175 ευρώ το άτομο- οι εργαζόμενοι έλιωναν σόλες στα φυσικά και διαδικτυακά καταστήματα, αμυνόμενοι παράλληλα στην επέλαση του κορονοϊού στους χώρους δουλειάς τους.

ΟΙ ΟΜΙΛΗΤΕΣ, μέσα σε μπόλικη αγγλικούρα και θεωρίες περί της επιχειρηματικής επιβίωσης του τολμηρότερου, ούτε λίγο, ούτε πολύ ανέφεραν ότι οι “ήρωες” καλό θα ήταν να συνηθίζουν  στην ιδέα ότι τα ρομπότ βαθμιαία θα αντικατατήσουν θέσεις εργασίας. “Κινούμενες ρομποτικές μονάδες-παραγγελιοδόχοι, που συνομιλούν με λογισμικό πρόγραμμα ονλάιν αγορών, θα παραδίδουν ανέπαφα τα ψώνια στον πελάτη, μέσω θυρίδας που θυμίζει τις μηχανές αυτόματης ανάληψης των τραπεζών”. Αυτή ήταν η πρόταση του ομιλητή της εταιρείας Myrmex, στην προσομοίωση που παρουσίασε για την αποθήκευση, την ταξινόμηση, την εκτέλεση και την παράδοση ηλεκτρονικών παραγγελιών.

ΠΟΥ ‘σαι Κλάους Σβάμπ να τους ακούσεις…

ΜΑ, καλά, που ζούνε;  Αυτά είναι θέματα τετριμμένα εδώ και δύο δεκαετίες στα Πολυτεχνεία της χώρας, ενίσταται ο digital native βαφτισιμιός μου.  Ναι, μα δείχνουν  την αντεργατική κατεύθυνση του νέου δρόμου που χαράσσεται μέσα στην πανδημία, του απαντώ, εγώ, ο… τεχνολογικά απαρχαιωμένος ( ; ).

ΓΙΑΤΙ, δεν ξέρω αν το πήρατε χαμπάρι- προφάνως για να είστε αναγνώστες του Ημεροδρόμου το ‘χετε και το παραέχετε πάρει- αλλά, όπως πριν δέκα χρόνια, για κάποιους, η πτώχευση της χώρας ήταν ευκαιρία, έτσι και τώρα. Μάλιστα, με το θανατικό να τριγυρνά στους δρόμους μας καθημερινά.

ΝΑ χαθεί, να χάνεται η παλιοτεχνολογία που ανοίγει τα μάτια στους τοποτηρητές των πεζοδρομίων του χρήματος, ουρλιάζει μέσα μου, μια… διόλου ψύχραιμη  λουδίτικη φωνούλα.

ΕΡΧΕΤΑΙ, όμως ο Δημήτρης Πατέλης, διδάκτωρ φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ της Μόσχας και αναπληρωτής καθηγητής στο Πολυτεχνείο της Κρήτης και βάζει τα πράγματα στη θέση τους. “Η αυτοματοποίηση, είναι μια νομοτελής προοπτική για την ανθρωπότητα”, μου λέει. “Κατά βάση προοδευτική, που συνδέεται με την περαιτέρω μετατροπή της επιστήμης σε άμεση παραγωγική δύναμη και με τον βαθμιαίο εκτοπισμό του ανθρώπου από εκτελεστικές, επαναλαμβανόμενες και μονότονες εργασίες ρουτίνας, οι οποίες αλγοριθμοποιούμενες θα εκτελούνται από αυτοματοποιημένες τεχνολογικές διατάξεις”.

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ επομένως δεν είναι η τεχνολογία, αλλά οι τρόποι εφαρμογής της στην πραγματική ζωή. Ειδικά, όταν βρισκόμαστε στο κατώφλι της λεγόμενης της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Μιας διαδικασίας που σηματοδοτεί την αναβάθμιση της επιστημονικοποίησης της παραγωγής κι αντανακλάται σε ένα ευρύ φάσμα της κοινωνικής ζώης.

ΓΙΑ ΤΟΝ κ. Πατέλη: Οι τρόποι εφαρμογής των χαρακτηριστικών της 4ης βιομηχανικής επανάστασης καταδεικνύουν ότι εδώ, στην καλύτερη περίπτωση, έχουμε να κάνουμε με την προσδοκία εφαρμογής στο “ειρηνικό” πεδίο της οικονομίας λύσεων στις οποίες έχουν προβεί κατ’ ανάγκη τα Στρατιωτικά Βιομηχανικά Συμπλέγματα και οι ένοπλες δυνάμεις των πλέον ισχυρών χωρών υπό τον όρο “δικτυοκεντρικός πόλεμος” [Πατέλης, Έρευνα, τεχνολογία και προοπτική ενοποίησης της ανθρωπότητας, Η ερευνητική και τεχνολογική δραστηριότητα στη διαλεκτική της αλληλεπίδρασης της ανθρωπότητας με τη φύση, ΚΨΜ].

ΜΙΛΑΜΕ, δηλαδή για ένα τεχνολογικό “υπερ-εποικοδόμημα” που, σε συνδυασμό με τη μεγάλη σχετική συζήτηση για τα λεγόμενα αυτόνομα, αλλά πάντα φονικά, όπλα, αναβαθμίζει άρδην τους όρους διεξαγωγής των πολέμων; Η απάντηση είναι: Ναι! Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι ήδη από το 2018, έχει ξεκινήσει στο Ευρωκοινοβούλιο ο χορός των τοποθετήσεων σχετικά με τη “νομιμότητα” και την “ηθικότητα” ενός βομβαρδισμού με πιλότο ή εκτοξευόμενο πύραυλο χωρίς αυτόνομο ρομπότ και drones [Ριζοσπάστης, 22-23/9/2018].

ΚΙ όπως είναι γνωστό στην μέχρι τώρα Ιστορία της ανθρωπότητας, οι καινοτομίες που προκύπτουν από τη στρατιωτική έρευνα έχουν στη συνέχεια την τάση να μεταφέρονται στην ευρύτερη κοινωνική σφαίρα.

Ο ΣΤΟΧΟΣ, άλλωστε είναι διακηρυγμένος εδώ και χρόνια από τους κυρίαρχους της παγκόσμιας χρηματιστικής ολιγαρχίας.

ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΑ, η απόκτηση στρατηγικού πλεονεκτήματος έναντι των μεγάλων αντιπάλων τους, μέσω του “΄ολοκληρωτικού ελέγχου ευρείας κλίμακας τεχνολογικών, οικονομικών και κοινωνικών διαδικασιών” στη σφαίρα του πολέμου. Από την άλλη η αναβάθμιση των όρων εκμετάλλευσης των λαών [Πατέλης, Έρευνα, τεχνολογία και προοπτική ενοποίησης της ανθρωπότητας, Η ερευνητική και τεχνολογική δραστηριότητα στη διαλεκτική της αλληλεπίδρασης της ανθρωπότητας με τη φύση, ΚΨΜ].

ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ, αν και το θέμα δεν εξαντλείται σε μερικές γραμμές, τα… παιδιά  των αποπνυκτικών σιδεράδικων της κερδοσκοπίας, μεταφέροντας την πολεμική τεχνολογία εντός της παραγωγικής διαδικασίας, θα καταστρέψουν μεν θέσεις εργασίας, αλλά θα φέρουν νέες, προσαρμοσμένες στις νέες τεχνολογίες. Με μία μόνο σταθερά σε σχέση με όσα μέχρι τώρα ισχύουν: Την “ευελιξία” , τις άθλιες εργασιακές συνθήκες, το μεροκάματο- ψίχουλα, και τη “μαύρη “ εργασία.

ΑΛΛΩΣΤΕ, ο εργασιακός βόρβορος στον οποίο κολυμπούσαν οι εργαζόμενοι είχε έρθει και πριν την επικράτηση της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης.

ΘΥΜΗΘΕΙΤΕ τι αποκάλυπταν οι εργαζόμενοι στο “καμάρι” της ρομποτικής αυτοκινητοβιομηχανίας “Τesla” πριν μερικά χρόνια: Για να αντέξουν τα 12ωρα και τα 16ωρα στη βάρδιά τους, τους πότιζαν με άφθονες ποσότητες “Red Bull” ώστε να έρχονται στη δουλειά “γεμάτοι ζωντάνια”. Αλλά και στις αποθήκες τις Amazon που, κατά τη διάρκεια των εορτών, έβαζαν τέρμα στα ηχεία- μέχρι πονοκέφαλου- χαρντ ροκ μουσική για να αυξήσουν την ταχύτητα της παραγωγής.

ΚΙ αν όλα αυτά σας φαίνεται ότι βρίσκονται μακριά από την πόρτα σας, δεν έχετε, παρά να ρίξετε μια ματιά κάτω από τα ρολά των αποθηκών στις μεγάλες πλατφόρμες του διαδικτύου, εδώ στη χώρα μας.

ΑΝ πάλι δε θέλετε, να θυμάστε εκείνο που έγραφε ο Μερλό Ποντί στη *”Φαινομενολογία της αντίληψης”: “Να αισθάνεσαι αυτόνομος, να κλείνεις τα μάτια, η φυσική και κοινωνική τάξη θα συνεχίσει να είναι εκεί. Οσες ψευδείς πραγματικότητες και αν δημιουργήσεις, η αληθινή στην οποία ζούμε όλοι λειτουργεί πάντα ως κριτήριο”.

ΕΓΩ, απλώς προσυπογράφω.

* Νήσος, 2016

**το κείμενο αναδημοσιεύεται με την άδεια των συντακτών