«Ανέστιος»: Το Παλαιοβιβλιοπωλείο των Αστέγων τα κατάφερε και ανοίγει τις πόρτες του σε νέο χώρο

του Θάνου Καμήλαλη

«Πέρασαν 38 μήνες ακριβώς» αναφέρει στο TPP ο Λεωνίδας Κουρσούμης. Συναντηθήκαμε ξανά, αυτήν τη φορά στον νέο εξαιρετικό χώρο του Παλαιοβιβλιοπωλείου «Ανέστιος», που θα λειτουργεί κανονικά από την Τρίτη, 24 Μαϊου. Ένα από τα χιλιάδες θύματα της οικονομικής κρίσης, εργαζόταν σε εκδοτικούς οίκους, μέχρι που βρέθηκε άνεργος και στη συνέχεια, ανέστιος. Τότε, ξεκίνησε να μαζεύει παλιά βιβλία και να τα πουλάει στο Μοναστηράκι, για λίγα ευρώ. Λίγο καιρό αργότερα, έκανε μία ανάρτηση στο facebook, ζητώντας από τον κόσμο, αν έχει παλιά βιβλία, να τα δωρίσει ώστε να γίνει ενα bazaar και να ξεκινήσει η λειτουργία ενός Παλαιοβιβλιοπωλείου των Αστέγων.

Αυτό που ακολούθησε ήταν αναπάντεχο. Η ανάρτησή του κυκλοφόρησε ευρύτατα, με σημαντική βοήθεια και από ένα άρθρο στη Lifo, αλλά και επόμενα καλέσματα που ακολούθησαν. Ξαφνικά βρέθηκε με περίπου 2.500 βιβλία, ενώ βρήκε και έναν πρώτο, μόνιμο χώρο, μία αποθήκη στην οδό Πειραιώς 132.

Γι αυτό το πρώτο κύμα συγκινητικής αλληλεγγύης, μιλούσαμε τον Μάρτιο του 2019. Σταδιακά, το Παλαιοβιβλιοπωλείο μαθεύτηκε, όλο και περισσότερος κόσμος περνούσε από την αποθήκη της Πειραιώς, είτε για να αφήσει, είτε για να αγοράσει βιβλία. Εκεί έβρισκες, από εγκυκλοπαίδειες μέχρι παιδικά παραμύθια κι από ξενόγλωσσα μέχρι κείμενα στην καθαρεύουσα. Σε πολύ καλή κατάσταση, αλλά αταξινόμητα βέβαια, ΄στοιχείο που έδινε και την αίσθηση της ανακάλυψης, σαν ένα παιχνίδι.

«Πορευόμαστε με την αλληλεγγύη των ανθρώπων για να φτιάξουμε το Παλαιοβιβλιοπωλείο» μας έλεγε στο TPP ο κ.Λεωνίδας, τον Ιανουάριο του 2020, όταν το Παλαιοβιβλιοπωλείο του έμοιαζε κοντά στη μετακίνηση σε έναν μόνιμο χώρο. Τα 2.500 βιβλία είχαν πλέον γίνει περίπου 20.000.

Ύστερα, ήρθε η πανδημία. «Ετοιμαζόμασταν να πάμε σε έναν άλλον χώρο. Είχαμε βάλει τότε στην άκρη κάποια έσοδα. Ήμασταν έτοιμοι και ήταν ζήτημα περίπου ενός μήνα για να μεταφερθούμε, μέχρι να κλείσουμε μερικές μικρές εκκρεμότητες. Έρχεται όμως η καραντίνα, κλείσαμε και εμείς το Παλαιοβιβλιοπωλείο, οπότε αναγκαστήκαμε να κρατήσουμε ό,τι έσοδα είχαμε για να περάσουμε εκείνους τους μήνες. Μετά δεν υπήρχε ευρώ για να μεταφερθούμε. Οπότε όταν ξανανοίξαμε, ξεκινήσαμε να κάνουμε κάποιες προσφορές ξανά, για να μαζέψουμε εκ νέου τα χρήματα» εξήγησε ο Λεωνίδα Κουρσούμης στο TPP. Το πισωγύρισμα ήταν σημαντικό, αλλά όπως σημειώνει, «δεν ξεκινήσαμε από την αρχή. Ξεκινήσαμε έχοντας σαν κεφάλαιο τα βιβλία. Αλλά δεν είχαμε ρευστότητα. Οπότε αρχίσαμε συνεχείς προσφορές και πριν από 5 μήνες, αρχές Δεκεμβρίου, μας πρότειναν αυτόν τον χώρο, συζητήσαμε τις σχέσεις συνεργασίας και μίσθωσης, το καθαρίσαμε τον φτιάξαμε και τώρα είμαστε έτοιμοι».

Ο «ανέστιος» βρίσκεται στην οδό Γραβιάς 9-11, στο κέντρο της Αθήνας, στα Εξάρχεια. «Θα λειτουργήσει ως κανονικό Παλαιοβιβλιοπωλείο. Δεν θα λειτουργήσει όπως λειτουργούσε μέχρι σήμερα αυτή η προσπάθεια στην αποθήκη στην Πειραιώς. Εδώ, η εικόνα που υπάρχει, νομίζω πως είναι η εικόνα ενός βιβλιοπωλείου. Υπάρχουν βέβαια ακόμα κάποιες ελλείψεις, αλλά προσπαθούμε όσο μπορούμε να τις καλύψουμε». Η ιστοσελίδα, όπου σκοπός είναι να λειτουργεί και e-shop, είναι υπό κατασκευή, ενώ η αποθήκη θα συνεχίσει να λειτουργεί κανονικά για να δέχεται τα βιβλία που δωρίζει ο κόσμος. «Το πολύ θετικό δεν είναι ότι τα φέρνουν σε εμάς, είναι ότι δεν τα πετάνε.» τονίζει ο κ.Κουρσούμης.

Το όνομα «ήταν μία έμπνευση. Ψάχναμε να βρούμε κάτι πιο συγκεκριμένο. Καλός είναι ο υπότιτλος, το “Παλαιοβιβλιοπωλείο των Αστέγων”, αλλά θέλαμε και ένα όνομα που να σε παραπέμπει σε κάποια ονομασία, που πιθανό να γίνει αυτό που λένε οι μαρκετίστες, “brand name”. Να μάθει δηλαδή ο κόσμος ότι υπάρχει ένα βιβλιοπωλείο που λέγεται “Ανέστιος” και οι άνθρωποι που δουλεύουν εκεί, στο παρελθόν ήταν άστεγοι» εξηγεί ο κ.Λεωνίδας.Δεν είναι μόνος του άλλωστε. Από την αρχή του εγχειρήματος, το Παλαιοβιβλιοπωλείο έδωσε δουλειά και σε άλλους αστέγους, για κάποιους μάλιστα ήταν ένα σκαλοπάτι ώστε να σταθούν στα πόδια τους, με μόνιμη δουλειά αλλού. Πλέον, εδώ και ενάμιση χρόνο είναι μία ομάδα τεσσάρων ανθρώπων, που το τρέχουν έχοντας και τη δική τους εταιρεία, την Αστική μη Κερδοσκοπική «Ανέστιος».

Τα σχέδια πάντως δεν σταματούν. Είμαστε στα εγκαίνια του νέου Παλαιοβιβλιοπωλείου και ο κ.Λεωνίδας σπεύδει να μιλήσει για το επόμενο βήμα, ένα Αναγνωστήριο για παλιά βιβλία. «Το μοντέλο παραμένει ίδιο. Ο κόσμος δεν προσφέρει βιβλία μόνο για να συντηρηθεί όλο αυτό. Αλλά κυρίως με όλη αυτήν την προσφορά περνάμε και στο δεύτερο στάδιο. Ταξινομούμε βιβλία που έχουν εκδοθεί πριν το 1950, για να φτιάξουμε ένα Αναγνωστήριο, με παλιά βιβλία και εκδόσεις που λείπουν από την αγορά. Ήδη τα συγκεντρώνουμε, τα καταγράφουμε και τα συντηρούμε. Θα είναι σε έναν άλλον χώρο, δεν ξέρουμε ακόμα που, κάνουμε κάποιες προσπάθειες να είναι στο Κέντρο ή λίγο έξω από το Κέντρο. Ανάλογα με το τι προσφορές θα υπάρχουν. Αυτό είναι το επόμενο βήμα, το ξεκινήσαμε όταν είδαμε ότι υπάρχει ένας όγκος βιβλίων που για πολλούς λόγους, δεν μπορούν να αξιοποιηθούν. Παραδείγματος χάριν, έχουμε βιβλίο του 1794. Έχουμε βιβλίο από τις αρχές του 19ου αιώνα» εξηγεί.

Μετά λοιπόν από 38 μήνες, με άπειρο κόπο, μεράκι και αλληλεγγύη, έχοντας υπερκεράσει τις αναποδιές, για την ομάδα του Παλαιοβιβλιοπωλείου των Αστέγων, δεν άλλαξαν και λίγα. «Αυτό που άλλαξε είναι ότι κάθε μέρα ξέρουμε ότι θα έχουμε ένα πιάτο φαγητό και ένα σπίτι».