Ένας από τους σημαντικότερους ποιητές, μουσικοσυνθέτες, τραγουδιστές, ο Λέοναρντ Κοέν έφυγε στις 7 Νοεμβρίου σε ηλικία 82 ετών. Τα τραγούδια του είναι διάσημα και έχουν συντροφεύσει πολλούς, ωστόσο η Κοέν ήταν και ένας εξαιρετικός ποιητής και μυθιστοριογράφος. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν 5 βιβλία του (3 ποιητικές συλλογές και τα 2 μυθιστορήματά του).
Ο λόγος που γράφω
Ο λόγος που γράφω
είναι να κάνω κάτι
τόσο ωραίο όπως εσύ.
Όταν είμαι μαζί σου
θέλω να ’μαι ήρωας τέτοιος
όπως πάσχιζα να γίνω
όταν ήμουνα εφτά χρονώ:
ένας τέλειος άνδρας
που σκοτώνει.
Μετάφραση: Ανδρέας Αγγελάκης
Η Σουζάνα σε κατεβάζει
Η Σουζάνα σε κατεβάζει
στο τσαρδάκι της στην ποταμιά,
μπορείς κι ακούς τις βάρκες που περνάνε
μπορείς να μείνεις τη νύχτα μαζί της
και το ξέρεις ότι είναι μισότρελη
αλλά γι’ αυτό ακριβώς είναι που πήγες
και σε ταΐζει τσάι και πορτοκάλια
που ήρθανε κατ’ ευθείαν από την Κίνα.
Και τότε ακριβώς που θες να της πεις
πως δώρα δεν έχεις να της δώσεις,
σε μπάζει στη δικιά της γλώσσα
κι αφήνει το ποτάμι ν’ απαντήσει
πως ήσουνα ο εραστής της πάντα.
Και θες να ταξιδέψεις μαζί της,
τυφλός θες να ταξιδέψεις
και ξέρεις πως μπορεί να σ’ εμπιστευτεί
γιατί άγγιξες το τέλειο σώμα της
με το μυαλό σου.
Ο Χριστός ήτανε ναύτης
σαν περπατούσε πάνου στο νερό
κι ώρα βιγλίζοντας πολλή περνούσε
από ένα πύργο ξύλινο μοναχικό
κι όταν στα σίγουρα έμαθε
πως μόνο οι πνιγμένοι να τον δουν μπορούσαν
είπε πάντες ναύται γενέσθων
έως αν η θάλασσα αυτούς ελευθερώσει
αλλά ο ίδιος πολύ πριν ανοίξει
ο ουρανός έγινε κομμάτια
εγκαταλειμμένος, σχεδόν ανθρώπινος,
βυθίστηκε κάτω απ’ τη σοφία σου σαν πέτρα.
Και θες να ταξιδέψεις μαζί του,
τυφλός θες να ταξιδέψεις
και σκέφτεσαι να τον εμπιστευτείς
γιατί άγγιξε το τέλειο σώμα σου
με το μυαλό του.
Η Σουζάνα σε παίρνει απ’ το χέρι
στην ποταμιά κάτω σ’ οδηγεί
φοράει κουρέλια και φτερά
από παλιατζίδικα του Στρατού της Σωτηρίας.
Χύνεται ο ήλιος σαν το μέλι
στην Παναγιά του λιμανιού
και σου δείχνει πού να κοιτάξεις
μέσα στα σκουπίδια, μέσα στα λουλούδια
υπάρχουν ήρωες μες τα φύκια
υπάρχουνε το πρωϊνό παιδιά
που σκύβουνε για αγάπη
θα σκύβουν έτσι πάντα
ενώ κρατά η Σουζάνα τον καθρέφτη.
Και θες να ταξιδέψεις μαζί της
και θες τυφλός να ταξιδέψεις
κ’ είσαι βέβαιος πως μπορεί να σ’ έβρει
γιατί άγγιξε το τέλειο σώμα σου
με το μυαλό της.
Μετάφραση: Ανδρέας Αγγελάκης
Καθώς η ομίχλη σημάδια δεν αφήνει
Καθώς η ομίχλη σημάδια δεν αφήνει
στο βαθυπράσινο το λόφο πάνω,
έτσι σημάδια δεν αφήνει και το σώμα μου πάνω σου,
ούτε ποτέ θ’ αφήσει.
Όταν γεράκι κι άνεμος συναντηθούν
μετά τι τους απομένει;
Έτσι εσύ κ’ εγώ συναντιόμαστε,
γυρίζουμε ύστερα, αποκοιμιόμαστε μετά.
Καθώς αντέχουν πολλές νύχτες
χωρίς φεγγάρι ή άστρο
έτσι κ’ εμείς θα το υπομείνουμε
αν φύγει ο ένας μας μακριά.
Μετάφραση: Ανδρέας Αγγελάκης
Αλήθεια! πόσος κόσμος ζει σε τούτη εδώ την πόλη
Αλήθεια! Πόσος κόσμος ζει σε τούτη εδώ την πόλη
σε διαμερίσματα επιπλωμένα.
Αργά τη νύχτα όταν κοιτάζω αυτά τα κτίρια
θα ορκιζόμουνα ότι σε κάθε τους παράθυρο
βλέπω κι από ένα πρόσωπο που με κοιτάει και κείνο,
κι όταν τα μάτια μου αποστρέφω
αναρωτιέμαι άραγε πόσοι απ’ αυτούς
κάθονται στο γραφείο τους
να γράψουν κάτι τέτοιο.
Μετάφραση: Τάκης Μενδράκος
Ιεροτελεστία
Όταν μπροστά μου γονατίζεις
και με τα δύο χέρια σου κρατάς
σκήπτρο τον ανδρισμό μου,
σαν ακουμπάς τη γλώσσα σου
στο κόσμημα από κεχριμπάρι
καλώντας τη χαρά μου,
τότε καταλαβαίνω τις νεαρές Ρωμαίες
που χόρευαν γύρω από πέτρινη κολώνα
και με φιλιά κάναν την πέτρα να ζεστάνει.
Αγάπη, έλα και γονάτισε χιλιάδες μέτρα πιο βαθιά,
έτσι, όπου την τελετουργική ετούτη ώρα
μόλις τα χέρια και τα χείλη σου να βλέπω,
γονάτισε ώσπου στη ράχη σου να πέσω
μ’ ένα βαθύ αναστεναγμό, όμοιο με κείνο των θεών
που ο Σαμψών σώριασε κάτω.
Μετάφραση: Τάκης Μενδράκος
Χάι-κάι του καλοκαιριού
Σιωπή
κι ακόμα πιο βαθιά σιωπή
όταν διστάζουν
τα τριζόνια
Μετάφραση: Τάκης Μενδράκος
Το λεωφορείο
Ήμουνα ο τελευταίος επιβάτης της ημέρας,
μονάχος στο λεωφορείο,
χαιρόμουνα που είχαν ξοδέψει τα λεφτά τους
μόνο και μόνο για να με μεταφέρουνε στην Όγδοη Λεωφόρο.
Ε, οδηγέ του φώναξα. Εσύ κι εγώ απομείναμε απόψε,
έλα να φύγουμε μακριά από τη μεγάλη τούτη πόλη
για κάποια πιο μικρή που να ταιριάζει στην καρδιά μας,
πάμε πέρ’ από τις πισίνες του Μαϊάμι,
εσύ στη θέση του οδηγού κι εγώ λίγα καθίσματα πιο πίσω,
αλλά στις πόλεις τις ρατσιστικές θ’ αλλάξουμε τις θέσεις,
για να σου δείξω πόσο δεν άτεχες ποτέ σου το Βορρά.
Έλα ν’ ανακαλύψουμε μικρά ψαραδοχώρια
στην άγνωστη Φλωρίδα
και να παρκάρουμε στην άκρη του γιαλού,
έτσι που το πελώριο λεωφορείο να φαντάζει
μεταλλικό, καλοβαμμένο κι έρημο
με τις φανταχτερές του πινακίδες από τη Νέα Υόρκη.
Μετάφραση: Τάκης Μενδράκος
Νάρκισσος
Κανέναν δε γνωρίζεις
Ξέρεις μονάχα κάποιους δρόμους
λόφους, εξώπορτες κι εστιατόρια
Οι σερβιτόρες έχουν αλλάξει πια
Εμένα δε με ξέρεις
με κάνει ευτυχισμένο το φθινόπωρο
τα φύλλα οι κόκκινες φούστες
το κάθε τι που γύρω μου κινείται
Σε μπάζω σ’ ένα τοίχο από μάρμαρο
κάποια καινούργια τράπεζα
Έτρεχε το αίμα από το στόμα σου
Δε έμαθες μήτε τις εποχές να ξεχωρίζεις
Μετάφραση: Τάκης Μενδράκος
Ήμουν χαμένος
Ήμουν χαμένος
σαν σε συνάντησα στο δρόμο
για τη Λάρισα
τον ίσιο δρόμο ανάμεσα στους κέδρους
Νόμισες
πως ήμουν άνθρωπος των δρόμων
μ’ αγάπησες γι’ αυτό
Δεν ήμουν τέτοιος άνθρωπος
Ήμουν χαμένος
σαν σε συνάντησα στο δρόμο
για τη Λάρισα
Μετάφραση: Ολυμπία Καράγιωργα
Πουλί στο σύρμα
Σαν πουλί στο σύρμα,
σαν μεθυσμένος που τραγουδάει τα μεσάνυχτα
προσπάθησα με τον τρόπο μου να είμαι ελεύθερος.
Σαν σκουλήκι σε αγκίστρι,
σαν ιππότης από κάποιο παμπάλαιο βιβλίο
φύλαξα όλα τα σειρήτια μου για σε.
Αν ήμουν κάποτε σκληρός,
ελπίζω ότι μπορείς να το παραβλέψεις.
Αν ήμουν κάποτε υποκριτής
ελπίζω να ξέρεις ότι δεν ήταν ποτέ με σένα.
Σαν νεκρογέννητο μωρό,
σαν θηρίο με το κέρατό του
ξέσκιζα όποιον προσπαθούσε να με πλησιάσει.
Αλλά ορκίζομαι σ’ αυτό το τραγούδι
και σ’ όλα τα λάθη που ’χω κάνει
πως θα επανορθώσω για σε.
Είδα ένα ζητιάνο γερμένο στο ξύλινό του δεκανίκι,
μου είπε: ‘‘Δεν πρέπει να ζητάς τόσα πολλά’’
και μια όμορφη γυναίκα γερμένη στη σκοτεινή της πόρτα,
μου φώναξε: ‘‘Ε, γιατί δεν ζητάς περισσότερα;’’
Σαν πουλί στο σύρμα,
σαν μεθυσμένος που τραγουδάει τα μεσάνυχτα
προσπάθησα με τον τρόπο μου να είμαι ελεύθερος.
Μετάφραση: Κώστας Αρβανίτης