Τα πρόσφατα επεισόδια στο ΑΠΘ -με την αστυνομική καταστολή και μια μάζα φοιτητών που με όπλο τη φωνή τους κι ένα πανό αντιδρούν ακριβώς σ' αυτήν την καταστολή-, αλλά και οι γενικότερες αλλαγές που έχουν επέλθει στην κοινωνία τα τελευταία δύο χρόνια, με την εφαρμογή ενός αυταρχικού νεοφιλελευθερισμού, γεννούν ερωτηματικά σχετικά με το αν υπάρχει μαζικότητα στην αντίδραση των νέων απέναντι στη δυστοπία που ζούμε. Στο ΤΡΡ ο ερευνητής (Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζας, ΙΝΕ ΓΣΕΕ), Δημήτρης Παπανικολόπουλος, σχολίασε πως «πρέπει να βλέπουμε την κοινωνία σε ομόκεντρους κύκλους. Μέσα μέσα είναι οι πιο ριζοσπάστες, αυτοί που δε μασάνε, γύρω-γύρω είναι οι πιο μετριοπαθείς και γύρω-γύρω η δημοκρατική κοινή γνώμη». Πιστεύει πως ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση από εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους είναι σημαντικότερο από χίλια βήματα μιας ενεργούς μειοψηφίας, θέλοντας ουσιαστικά να δηλώσει πως κάποιες ενέργειες μιας μειοψηφίας καπελώνουν, κάποιες φορές, ένα συλλογικό αίτημα. «Πρέπει να μας ενδιαφέρει πάντα η δράση που στοχεύει στην αλλαγή της κοινωνίας. Δεν πρέπει να χωριζόμαστε σε μικρές πρωτοπορίες που θεωρούμε ότι έχουμε ιδεολογική καθαρότητα. Χρειάζεται η δράση μας μαζί με μεγαλύτερους από μας παράγοντες, κόμματα, συνδικάτα, κοινή γνώμη, κοινωνία των πολιτών. Θα πρέπει να αγωνιζόμαστε για την πολιτική ενότητα απέναντι σε μία μισαλλόδοξη, ρατσιστική και εθνικιστική δεξιά».

Συνέντευξη στους Θάνο Καμήλαλη & Γεωργία Κριεμπάρδη

Καλεσμένος στη Φάρμα των Ζώων ο ερευνητής (Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζας, ΙΝΕ ΓΣΕΕ) , Δημήτρης Παπανικολόπουλος, σε μια συζήτηση για το φοιτητικό κίνημα σήμερα -των νέων ευρύτερα, αν τελικά μπορούμε να μιλάμε για ένα μαζικό, ισχυρό κίνημα κι αν οι νέοι εν γένει αντιδρούν. «Μετά το 2006 -7 που το φοιτητικό κίνημα ανέτρεψε μία μεταρρύθμιση, έρχεται στο προσκήνιο ένας νέος κόσμος και τα βάζει με μία κυβέρνηση της Δεξιάς. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει αυτή η φοιτητική γενιά είναι πολύ μεγαλύτερα από αυτά που είχαν οι προηγούμενες και τα προβλήματα συντείνουν στο να βγουν τα παιδιά στον δρόμο και να διεκδικήσουν πολύ πιο σημαντικά πράγματα. Αυτή η γενιά που είναι τώρα στα πανεπιστήμια έρχεται μετά από αγώνες στις πλατείες -αγώνες εναντίον της λιτότητας, φεμινιστικοί και αντιφασιστικοί αγώνες που προέκυψαν κυρίως από το 2013 και μετά. Είναι ένας μεγάλος συγκρουσιακός κύκλος ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό» παρατηρεί.

Οι νέοι αντιδρούν, αντιστέκονται και επηρεάζονται όχι μόνο από δράσεις του παρελθόντος αλλά και από τα κινήματα και τις αντιδράσεις σε παγκόσμια κλίμακα. «Τα παιδιά αυτά που είναι στον δρόμο τώρα δεν έχουν πολλές παραστάσεις και σε επίπεδο κινήματος και νίκης, λόγω της ύφεσης μετά την εκλογή ΣΥΡΙΖΑ και τώρα τα δύο χρόνια πανδημίας. Είναι περίπου στην Αθήνα 2.000-3.000 άνθρωποι και στη Θεσσαλονίκη πάλι τόσοι, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δε δημιουργείται μία συνείδηση» επισημαίνει κι εξηγεί: «Οι φοιτητές ακούνε, βλέπουν, κρίνουν, σχολιάζουν και διαμορφώνουν ένα κλίμα. Πρέπει να βλέπουμε την κοινωνία σε ομόκεντρους κύκλους. Μέσα μέσα είναι οι πιο ριζοσπάστες, αυτοί που δε μασάνε ούτε από κατασταλτικές απειλές, γύρω-γύρω είναι οι πιο μετριοπαθείς, οι οποίοι θα κατέβουν στις κινητοποιήσεις με προϋποθέσεις και γύρω-γύρω είναι η δημοκρατική κοινή γνώμη».

Ο κ. Παπανικολόπουλος, με κρυστάλλινη και ρεαλιστική ματιά, μιλά για ριζοσπάστες δύο ταχυτήτων: της δράσης και της γνώμης. «Οι περισσότεροι είναι της γνώμης. Θα πουν τη γνώμη τους θα διεκδικήσουν κάτι διαφορετικό, εναλλακτικό σε σχέση με αυτό που υπάρχει, δεν θα πάνε όμως να συγκρουστούν. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν έχουν εξίσου μεγάλη απήχηση στην κοινωνία, τα κόμματα. Φυσικά κι έχουν και θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι πολλές φορές υπάρχει ριζοσπαστισμός εκεί που δεν τον ψάχνουμε, ενώ δεν υπάρχει εκεί που τον ψάχνουμε» σχολιάζει και δίνει το εξής παράδειγμα: «τον Δεκέμβρη του 2008, ένα από τα κυριότερα στοιχεία ήταν ότι οι αναρχικοί κατανόησαν πώς πρέπει να δράσουν τα επόμενα χρόνια και το έκαναν με συστηματικότητα. Χρησιμοποιούσαν την αριστερή μάζα των κινητοποιούμενων ως ασπίδα και πέταγαν μολότοφ και συγκρούονταν με τα ΜΑΤ. Αυτό έφερε στιγμές μεγάλης ευφορίας και ανάτασης στον κόσμο, όμως δημιούργησε ένα στιλιζαρισμένο ρεπερτόριο, που η εξουσία πλέρια χρησιμοποίησε. Η κυβέρνηση χρησιμοποιούσε αυτό το ρεπερτόριο για να δυσφημήσει το κίνημα».

Ο ίδιος δεν υποτιμά τον τρόπο που έδρασε το κίνημα το 2008. Παρατηρεί πως μετά από αυτό, «η Ελλάδα έγινε η Μέκκα του κινήματος». «Στην πραγματικότητα αυτό δεν είχε κανέναν αντίκτυπο σε πολιτικό επίπεδο σε επίπεδο μαζικοποίησης», όμως, όπως επισημαίνει. Πιστεύει πως ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση από εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους είναι σημαντικότερο από χίλια βήματα μιας ενεργούς μειοψηφίας. «Δεν πρέπει να μπερδεύουμε το μπόι μας με τον ίσκιο μας» σχολιάζει.

«Να αγωνιζόμαστε με τους άλλους – Να αγωνιζόμαστε για την πολιτική ενότητα απέναντι σε μια μισαλλόδοξη, ρατσιστική κι εθνικιστική Δεξιά»

«Πρέπει να μας ενδιαφέρει πάντα η δράση που στοχεύει στην αλλαγή της κοινωνίας. Από τη μία είναι ο νόμος της ολιγαρχίας κι από την άλλη, ο σιδερένιος νόμος της πρωτοπορίας, δηλαδή δεν πρέπει να χωριζόμαστε όλοι σε μικρές πρωτοπορίες που θεωρούμε ότι έχουμε ιδεολογική καθαρότητα και μόνο με βολονταρισμό μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα. Ο βολονταρισμός είναι απαραίτητος αλλά χρειάζεται η δράση μας μαζί με μεγαλύτερους από μας παράγοντες, κόμματα, συνδικάτα, κοινή γνώμη, κοινωνία των πολιτών. Μια καλύτερη κοινωνία θα έρθει μέσα από το συνδυασμό όλων των βάσεων όλων των ανθρώπων. Όλοι οι άνθρωποι συμμετέχουν στην κοινωνική αλλαγή και η κοινωνική αλλαγή στον 21ο αιώνα ή δε θα έρθει ποτέ ή θα έρθει για όλους. Δε θα έρθει από μειοψηφίες. Η αλλαγή που ενδιαφέρει τον κόσμο είναι η αλλαγή που τους αφορά όλους» υπογραμμίζει.

«Είναι μοίρα η πολιτική. Αν δεν παλέψεις εσύ να αλλάξει τη ζωή, θα αλλάξει η ζωή εσένα ή κάποιοι άλλοι. Αυτό που έχουμε να κάνουμε είναι να αγωνιζόμαστε μαζί με τους άλλους, όχι πάνω από τους άλλους. Πάντα δίπλα στους άλλους. Έχουμε μία άλλη εποχή και χρειαζόμαστε νέα εργαλεία και πρέπει να σκεφτούμε αυθεντικά, να επενδύσουμε στη σκέψη μας και να πιστέψουμε. Δεν υπάρχουν ευαγγέλια που γράφτηκαν κάποτε για να βοηθήσουν τους ανθρώπους πολλές γενιές μετά» επισημαίνει ο κ. Παπανικολόπουλος, σχολιάζοντας πως ο καθένας σκέφτεται και αντιδρά διαφορετικά. Άλλος κατεβαίνει στον δρόμο, άλλος δηλώνει τη θέση του με την ψήφο, κι άλλοι βέβαια …παραιτούνται. 

Η πηγή του προβλήματος που ξεσηκώνει αντιδράσεις, κατά τον ίδιο, είναι νεοφιλελευθερισμός, «ο οποίος είναι πολύ επιθετικός πλέον και διεκδικεί να αλώσει όλα τα επίπεδα της ανθρώπινης δραστηριότητας». «Οι αυθεντικοί νεοφιλελεύθεροι θεωρούν πως δε θα πρέπει να υπάρχει τομέας της ανθρώπινης δραστηριότητας που να μην είναι εμπορευματοποιημένος» τονίζει και ανταπαντά πως «η αναπαραγωγή της ζωής έρχεται από σχέσεις που δεν εμπίπτουν στο κεφάλαιο εργασίας, αλλά στα κοινά». 

«Όσο το δυνατόν περισσότερο επεκτείνεται ο καπιταλισμός, εμείς πρέπει να επεκτείνουμε τις σχέσεις ισοτιμίας. Όπως κυριάρχησε ο καπιταλισμός έναντι των άλλων τρόπων παραγωγής, έτσι κι εμείς πρέπει να δουλεύουμε για μία μακρόχρονη διαδικασία όπου θα κυριαρχήσουν οι σχέσεις ισοτιμίας από τις σχέσεις της εκμετάλλευσης» τονίζει και καταλήγει: «Τους ανθρώπους τους ενοχλεί ότι τα πάντα ανήκουν στους πλούσιους. Δεν πρέπει να υπάρχουν αφηγήματα περί ανάπτυξης …είναι καλό πράγμα η ανάπτυξη, αλλά άλλο η ανθρώπινη ανάπτυξη -με αυτό πρέπει να είμαστε-, άλλο η περιβαλλοντική -με αυτό πρέπει να είμαστε- κι άλλο η οικονομική ανάπτυξη. Θα πρέπει να μας ενδιαφέρει να υπάρχει επάρκεια. Θα πρέπει να αγωνιζόμαστε για την πολιτική ενότητα, την ενότητα των κομμάτων, των συνδικάτων και των φορέων της κοινωνίας των πολιτών -των προοδευτικών, των αριστερών, των δημοκρατικών-, για να φέρουμε την πολιτική αλλαγή απέναντι σε μία μισαλλόδοξη, ρατσιστική και εθνικιστική δεξιά».