του Βλάση Μισσού*
             
Όπως έγινε αντιληπτό, λίγες μέρες πριν από την εκπνοή του νέου έτους (21/12/2016) και εντελώς αιφνιδιαστικά, η κυβέρνηση ψήφισε τροπολογία με την οποία τροποποιήθηκε η διαδικασία αποζημίωσης όσων παρέχουν υπηρεσίες υγείας μέσω ΕΟΠΥΥ, εξωθώντας πολλά μικρά και συνοικιακά κέντρα Ειδικής Αγωγής σε λουκέτο. Επί της ουσίας πρόκειται για την επέκταση εφαρμογής των μεθόδων rebate (κλιμακούμενη έκπτωση) και clawback (μηχανισμός αυτόματης επιστροφής) που προωθούνται για την περικοπή (εξορθολογισμό) της ετήσιας Δημόσιας Δαπάνης για την Υγεία, στο πλαίσιο των κανόνων Δημοσιονομικής Προσαρμογής που απορρέουν από τις μνημονιακές δεσμεύσεις. Σύμφωνα με τις συγκεκριμένες μεθόδους περικοπής, προκαλούνται κλιμακούμενες εκπτώσεις προς τους παρόχους υγείας, οι οποίες είναι αντιστρόφως ανάλογες του πλήθους των περιστατικών που αναλαμβάνουν μέσω ΕΟΠΥΥ (rebate), ενώ επιβάλλεται και επιπλέον αυτόματη επιστροφή χρηματικών ποσών τα οποία διακυμαίνονται σύμφωνα με το ύψος της απόκλισης από την κάθε φορά προβλεπόμενη (clawback) μηνιαία δαπάνη Υγείας.
           
Μέχρι πρότινος, οι συγκεκριμένοι κανόνες ίσχυαν για κλινικές, νοσοκομεία, φυσιοθεραπευτές κτλ., ενώ πλέον στην ίδια λογική προσαρτώνται τα λεγόμενα κέντρα Ειδικής Αγωγής όπου παρέχονται υπηρεσίες λογοθεραπείας, εργοθεραπείας, ψυχοθεραπείας και μαθησιακών δυσκολιών κ.α. σε παιδιά και εφήβους. Πριν από την ψήφιση του νέου νόμου, οι ασφαλισμένοι γονείς (δικαιούχοι) λάμβαναν από τον ΕΟΠΥΥ ένα ποσοστό της δαπάνης τους για την παροχή των υπηρεσιών των ιδιωτικών κέντρων στα παιδιά τους ενώ εις το εξής, οι γονείς δε θα επιβαρύνονται με αυτή την υποχρέωση, αφού τη διαμεσολάβηση θα αναλαμβάνουν τα εν λόγω Κέντρα. Το ζήτημα όμως δεν είναι αυτό. Το ζήτημα είναι εάν και κατά πόσο διασφαλίζεται η βιωσιμότητα αυτών των μικρών επιχειρήσεων καθώς και το εργασιακό μέλλον χιλιάδων ανθρώπων που λειτουργούν στο συγκεκριμένο κλάδο και που αναλαμβάνουν ένα ευαίσθητο ρόλο, όπως αυτόν της Ειδικής Αγωγής (προς τα παιδιά).
           
Τα συγκεκριμένα κέντρα βέβαια, ούτως ή άλλως εδώ και χρόνια, λειτουργούσαν με αμφίβολες έως και κατάπτυστες εργασιακές σχέσεις, αλλά αυτό αποτελεί πλέον το γενικό κανόνα στην εγχώρια αγορά εργασίας. Όπως είναι γνωστό, σε πολλούς κλάδους, ένα μεγάλο ποσοστό ελευθέρων επαγγελματιών (εργαζόμενοι με μπλοκάκι) αποτελεί ουσιαστικά καλυμμένη σύμβαση εργασίας και υποχρεώνονται από τις εκάστοτε συνθήκες και μέσω προφορικής συνεννόησης με τον εργοδότη τους, να παρευρίσκονται συγκεκριμένες ώρες σε συγκεκριμένο μέρος, να επωμίζονται εξ ολοκλήρου το κόστος ασφάλισης αν όχι και μια μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση. Εκτός αυτού, στον κλάδο παρατηρείται και το ακριβώς αντίστροφο φαινόμενο, εργαζόμενοι να έχουν υπογράψει κανονική σύμβαση εργασίας με ασφάλιση στο (πρώην) ΙΚΑ και να πληρώνουν εκείνοι τις εργοδοτικές εισφορές τους. Την εικόνα πλήρους απορρύθμισης της εργασιακής σχέσης όμως, έρχεται πλέον να αποτελειώσει αυτή η νέα τροπολογία, δημιουργώντας μάλιστα και πλαίσιο νομικής κάλυψης στην εργοδοτική ασυδοσία, προτρέποντας τους εργαζόμενους να αποδεχτούν ολοένα και περισσότερο εξευτελιστικούς όρους στις αμοιβές τους.
           
Οι τραγικές καθυστερήσεις του ΕΟΠΥΥ στην αποπληρωμή των υποχρεώσεών του προς τους παρόχους υπηρεσιών υγείας, ωθεί ήδη πολλά μικρά Κέντρα να κλείσουν εσπευσμένα, αφού βρίσκονται σε αδυναμία εξυπηρέτησης των τρεχουσών λειτουργικών τους αναγκών. Σύμφωνα με ανοιχτή επιστολή του Πανελληνίου Συλλόγου Λογοπεδικών-Λογοθεραπευτών (ΠΣΛ) η νέα τροπολογία, με την εφαρμογή των κανόνων rebate και clawback, ουσιαστικά επιβάλλει σημαντικές περικοπές στα οφειλόμενα δεδουλευμένα των εργαζομένων, ουσιαστικές παρεμβάσεις στην ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών και έντονη αβεβαιότητα ως προς τις μηνιαίες αμοιβές τους. Είναι κατανοητό ότι όσες εξ αυτών των μικρών επιχειρήσεων δεν έχουν την απαραίτητη ρευστότητα για να στηρίξουν τα μηνιαία τους κόστη και υποχρεώσεις, είτε θα μετακυλήσουν το κόστος στους εργαζόμενους είτε θα αναγκαστούν να κλείσουν, αφήνοντας ένα σημαντικό μερίδιο αγοράς σε ορισμένα μεγάλα Κέντρα, μετατρέποντας την αγορά σε ολιγοπώλιο.
           
Η κυβέρνηση φαίνεται εμμέσως να εξωθεί τους εργαζομένους σε αναγκαστική αποδοχή των νέων και χαμηλών επιπέδων αμοιβών που ανακοινώθηκαν από τον ΕΟΠΥΥ, μέσω μιας βίαιης και αναγκαστικής αναδιατάξης του κλαδου προς όφελος μεγάλων μονάδων υγείας οι οποίες θα προβούν σε επαναρρύθμιση των όρων εργασίας και της παροχής υπηρεσιών προς το συμφέρον τους. Όπως είναι σαφές, με μοναδικό κριτήριο την περικοπή των δημόσιων δαπανών προς τον ΕΟΠΥΥ, οι αμοιβές των εργαζομένων και οι συνθήκες εργασίας επανακαθορίζονται επί τα χείρω, ενώ οι ρυθμίσεις αναμένεται να εξυπηρετήσουν μόνο ορισμένες (λίγες) μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες είναι έτοιμες να καλύψουν ένα σημαντικό κενό της συρρικνωμένης αγοράς. Το μεγαλείο της τροϊκανής ανάπτυξης στην εφαρμογή του!
 
*Οικονομολόγος και μέλος του DiEM25