Από την Άγρια Δύση στην Ηλεκτρονική Φυλακή
Από την Άγρια Δύση στην Ηλεκτρονική Φυλακή
Στα πρώτα χρόνια του Παγκόσμιου Ιστού κυριαρχούσε η εντύπωση ότι γεννήθηκε ένας άλλος κόσμος, μια καινούργια ιδεατή σφαίρα όπου οι νόμοι, οι συνήθειες και οι κανόνες των εθνικών κρατών απλά δεν ισχύουν. Κορυφαίος θεωρητικός της συγκεκριμένης τάσης, της σχολής της «Άγριας Δύσης», είναι ο John Perry Barlow – συνιδρυτής της οργάνωσης Electronic Frontier Foundation (EFF) που επιχειρεί να προστατέψει με πολιτικά και νομικά μέσα την ελευθερία του λόγου στην ψηφιακή της εκδοχή. Για τον τεχνολογικό οπτιμισμό του Barlow, οι κυβερνήσεις ματαιοπονούν όταν προσπαθούν να ελέγξουν το Ίντερνετ – εξαιτίας της αποκεντρωμένης αρχιτεκτονικής του είναι βέβαιο ότι εντέλει θα αποτύχουν. Για τους πολίτες του κυβερνοχώρου, υπουργοί και δικαστές είναι μακρινοί και αδαείς εχθροί, που δεν μπορούν να απειλήσουν ουσιαστικά τα online πράσινα λιβάδια. Τάδε έφη Barlow. Προφανώς, δεν είχε υπόψη του την περίπτωση του Έλληνα blogger Τσιπρόπουλου.
Η προσγείωση και οι μηνύσεις έφεραν στην επικαιρότητα την αντίθετη σχολή σκέψης. Οι Jack Goldsmith και Tim Wu επιχείρησαν να καταρρίψουν την ιδέα ότι ο ψηφιακός κόσμος δεν έχει σύνορα και τελωνεία. Οι κυβερνήσεις είναι απόλυτα ικανές να παραβιάσουν την αρχιτεκτονική του μέσου, να καταργήσουν τη δικτυακή ουδετερότητα και να αξιοποιήσουν τους ISP όπως τα πάλαι ποτέ τηλεφωνικά μονοπώλια. Αν δηλαδή καταργηθεί στην πράξη η end-to-end λογική των δικτυακών πρωτοκόλλων, η παρακολούθηση της επικοινωνίας και η συλλογή προσωπικών δεδομένων στο Ίντερνετ μπορούν να φτάσουν σε επίπεδα 1984 και Μεγάλου Αδελφού. Σε περίπτωση που το δικαστικό σύστημα σε όλες τις χώρες του πλανήτη στραφεί ολοκληρωτικά εναντίον της ανωνυμίας, μόνο "hacker" με καλή γνώση κενών του νόμου σε συγκεκριμένες εσχατιές του κόσμου, μερακλήδες του Tor, υπομονετικοί anonymizers και κυνηγημένοι χρήστες Net καφέ και δημόσιων χώρων θα μπορούν να γράφουν ό,τι τους καπνίσει στον Ιστό.
Ξεκινώντας από τις οχληρές αυτές διαπιστώσεις, ακτιβιστές στοχαστές και ακαδημαϊκοί όπως ο Jonathan Zittrain, επισημαίνουν τους κινδύνους ενός πλέγματος αστυνόμευσης και επιτήρησης που απειλεί το Δίκτυο. Η τύχη του μέσου θα κριθεί από τους χρήστες του, τα εκατοντάδες εκατομμύρια ψηφιακούς πολίτες που θα αντισταθούν και θα απαιτήσουν την ψηφιακή ελευθερία τους.
Το κίνημα βασίζεται στην απροσδόκητη επιτυχία συλλογικών έργων όπως η Wikipedia, που αποδεικνύουν την ικανότητα αυτορρύθμισης του Ιστού και φανερώνουν τις ιδιότητες ανάδυσης οργανωμένων συστημάτων μέσα από την αυθόρμητη αλληλεπίδραση των απλών, συχνά ανώνυμων ή έστω ψευδώνυμων, χρηστών.
Από νομικής πλευράς, σημαντική προσθήκη στη σχετική συζήτηση αποτελεί και η ανάλυση του Larry Lessig για τη συνδυασμένη επιρροή τεσσάρων παραγόντων, που ήδη κρίνουν το αποτέλεσμα των συγκρούσεων στο Διαδίκτυο: των νόμων, των άγραφων κανόνων, της αγοράς και της αρχιτεκτονικής του λογισμικού. Σε αυτά τα τέσσερα πεδία θα πέσουν κορμιά. Η μάχη έχει ήδη αρχίσει, είναι σκληρή –ίσως άνιση– αλλά όχι χαμένη.
Η προσγείωση και οι μηνύσεις έφεραν στην επικαιρότητα την αντίθετη σχολή σκέψης. Οι Jack Goldsmith και Tim Wu επιχείρησαν να καταρρίψουν την ιδέα ότι ο ψηφιακός κόσμος δεν έχει σύνορα και τελωνεία. Οι κυβερνήσεις είναι απόλυτα ικανές να παραβιάσουν την αρχιτεκτονική του μέσου, να καταργήσουν τη δικτυακή ουδετερότητα και να αξιοποιήσουν τους ISP όπως τα πάλαι ποτέ τηλεφωνικά μονοπώλια. Αν δηλαδή καταργηθεί στην πράξη η end-to-end λογική των δικτυακών πρωτοκόλλων, η παρακολούθηση της επικοινωνίας και η συλλογή προσωπικών δεδομένων στο Ίντερνετ μπορούν να φτάσουν σε επίπεδα 1984 και Μεγάλου Αδελφού. Σε περίπτωση που το δικαστικό σύστημα σε όλες τις χώρες του πλανήτη στραφεί ολοκληρωτικά εναντίον της ανωνυμίας, μόνο "hacker" με καλή γνώση κενών του νόμου σε συγκεκριμένες εσχατιές του κόσμου, μερακλήδες του Tor, υπομονετικοί anonymizers και κυνηγημένοι χρήστες Net καφέ και δημόσιων χώρων θα μπορούν να γράφουν ό,τι τους καπνίσει στον Ιστό.
Ξεκινώντας από τις οχληρές αυτές διαπιστώσεις, ακτιβιστές στοχαστές και ακαδημαϊκοί όπως ο Jonathan Zittrain, επισημαίνουν τους κινδύνους ενός πλέγματος αστυνόμευσης και επιτήρησης που απειλεί το Δίκτυο. Η τύχη του μέσου θα κριθεί από τους χρήστες του, τα εκατοντάδες εκατομμύρια ψηφιακούς πολίτες που θα αντισταθούν και θα απαιτήσουν την ψηφιακή ελευθερία τους.
Το κίνημα βασίζεται στην απροσδόκητη επιτυχία συλλογικών έργων όπως η Wikipedia, που αποδεικνύουν την ικανότητα αυτορρύθμισης του Ιστού και φανερώνουν τις ιδιότητες ανάδυσης οργανωμένων συστημάτων μέσα από την αυθόρμητη αλληλεπίδραση των απλών, συχνά ανώνυμων ή έστω ψευδώνυμων, χρηστών.
Από νομικής πλευράς, σημαντική προσθήκη στη σχετική συζήτηση αποτελεί και η ανάλυση του Larry Lessig για τη συνδυασμένη επιρροή τεσσάρων παραγόντων, που ήδη κρίνουν το αποτέλεσμα των συγκρούσεων στο Διαδίκτυο: των νόμων, των άγραφων κανόνων, της αγοράς και της αρχιτεκτονικής του λογισμικού. Σε αυτά τα τέσσερα πεδία θα πέσουν κορμιά. Η μάχη έχει ήδη αρχίσει, είναι σκληρή –ίσως άνιση– αλλά όχι χαμένη.