Του Ορέστη Βέλμαχου

Η Ρούσεφ βρέθηκε να κατηγορείται πως παραβίασε τους δημοσιονομικούς κανόνες για να καλύψει το μέγεθος του ελλείμματος το 2014, τη χρονιά της επανεκλογής της, με την ψήφιση της Κάτω Βουλής της χώρας να την αποπέμπει, η Γερουσία θα κρίνει εάν η Ρουσέφ είναι υπόλογη απέναντι στο νόμο. Εάν ηττηθεί και σε αυτό το σώμα, όπου η διαδικασία θα λάβει χώρα τη 10η ή την 11η Μαΐου,  θα απομακρυνθεί αυτόματα από το αξίωμα και θα αντικατασταθεί από τον αντιπρόεδρο Μισέλ Τέμερ.

Μπορεί το 2011, όταν και έγινε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Βραζιλίας, να δεσμεύθηκε για ανακούφιση των λαϊκών στρωμάτων, ωστόσο τα αποτελέσματα κάθε άλλο παρά τη δικαιώνουν. Πέντε χρόνια μετά (και ενώ το 2014 είχε επανεκλεγεί με οριακή διαφορά) η οικονομία της Βραζιλίας αντιμετωπίζει τη βαθύτερη οικονομική κρίση δεκαετιών.

Αν και έχει κάνει συχνά – πυκνά λόγο για «κάθαρση» της πολιτικής ζωής από σκάνδαλα και χρηματισμούς και ανάκαμψη της οικονομίας, οι διαδηλώσεις του βραζιλιάνικού λαού τα τελευταία χρόνια, δείχνουν πως οι υποσχέσεις της Ρούσεφ έμειναν στα λόγια. Το πρώτο σοβαρό «τρίξιμο» στην καρέκλα της ήρθε με το σκάνδαλο διαφθοράς και κακοδιαχείρισης στην δημόσια επιχείρηση πετρελαίου Petrobras.

Οι εισαγγελικές αρχές της χώρας, κοινοποίησαν το 2015 στοιχεία που έδειχναν ότι  20 κατασκευαστικές εταιρίες στη Βραζιλία είχαν στήσει καρτέλ με δωροδοκίες που εξασφάλιζαν συμβάσεις που επιβάρυναν τη δημόσια επιχείρηση πετρελαίου. Μετά από έρευνες και  διώξεις σε βάρος δεκάδων προσώπων για ξέπλυμα χρήματος, διαφθορά και σύσταση καρτέλ, η Petrobras ανέστειλε όλες τις πληρωμές και έβαλε στη μαύρη λίστα τις κατασκευαστικές εταιρείες που ενέχονται στο κύκλωμα, πολλές από τις οποίες υπέβαλαν εν συνεχεία αιτήσεις προστασίας από τους πιστωτές τους. Το αποτέλεσμα ήταν να αναγκαστούν οι εργολήπτριες εταιρίες να παγώσουν δεκάδες έργα και να απολύσουν εργαζόμενους. Το σκάνδαλο επιδείνωσε ακόμα περισσότερο την κατάσταση της οικονομίας της Βραζιλίας και πρόσθεσε ακόμα περισσότερους ανέργους.

Για το σκάνδαλο είχε κατηγορηθεί και ο πρώην πρόεδρος της χώρας και μέντορας της Ρούσεφ, Λούλα ντα Σίλβα, στον οποίο η Πρόεδρος της Βραζιλίας ανέθεσε κυβερνητική θέση (προσωπάρχης), διασφαλίζοντας έτσι σημαντική προστασία από τις εισαγγελικές αρχές που ερευνούν την εμπλοκή του στο σκάνδαλο διαφθοράς και ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Ο διορισμός του έγινε εσπευσμένα και, μάλιστα, για να επικυρωθεί χρειάστηκε να εκδοθεί έκτακτο φύλλο της εφημερίδας της κυβέρνησης.

Δεν είναι βέβαια μόνο η υπόθεση της Petrobras και η κάλυψη στον Λούλα, που έχουν προκαλέσει τις αντιδράσεις του βραζιλιάνικου λαού. Η διεξαγωγή του παγκοσμίου κυπέλλου ποδοσφαίρου το 2014 είχε προκαλέσει μεγάλο κύμα αντιδράσεων και μεγάλες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας σε πολλές πόλεις της χώρας, καθώς πολλοί ήταν αυτοί που κατηγορούσαν την κυβέρνηση της Ρούσεφ για μεγάλες σπατάλες, την ώρα που η οικονομία της χώρας βρισκόταν σε διαρκή πτώση.

Εντύπωση είχε προκαλέσει η αστυνομική ασυδοσία στις τότε διαδηλώσεις.
Αστυνομική βία χρησιμοποιήθηκε και σε άλλες περιπτώσεις βέβαια, όπως σε διαδηλώσεις για τις αυξήσεις εισιτηρίων στα μέσα μεταφοράς, αλλά και σε διαδηλώσεις  εκπαιδευτικών για μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό σύστημα, με πολλές πολιτείες να έχουν υιοθετήσει τα τελευταία χρόνια πολιτικές λιτότητας και περικοπών.

Παρά το «πάγωμα» των μισθολογικών αυξήσεων και των προσλήψεων στον δημόσιο τομέα, την κατάργηση των 10 από τα 39 υπουργεία, την  περικοπή 1.000 θέσεων εργασίας και μείωση των κοινωνικών δαπανών για την υγεία και τη στέγαση, που αποφάσισε η κυβέρνηση το 2015, η κατάσταση της βραζιλιάνικης οικονομίας συνέχισε να χειροτερεύει και η δυσαρέσκεια για τη Ρούσεφ να «αναπτύσσεται» με γεωμετρική πρόοδο. Μέσα σε όλα, η Βραζιλία θα φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016…

Μπορεί η Ρούσεφ το 2013 να έκανε λόγο για «βαθιά πολιτική μεταρρύθμιση» και να υποσχέθηκε «σημαντικά κονδύλια για την παιδεία και τις δημόσιες συγκοινωνίες», ωστόσο τίποτα από (τα λίγα) όσα έχουν εφαρμοστεί, δεν έχει αποτέλεσμα για τον λαό της χώρας.

Ίσως η απόφαση της Γερουσίας να δικαιώσει τη Ρούσεφ, ίσως να αποδειχθεί ότι δεν έχει σχέση με «μαγείρεμα» των αριθμών του ελλείμματος, όπως της προσάπτουν. Αυτό που δεν φαίνεται να μπορεί να αλλάξει είναι η αίσθηση πως έχει αποτύχει ως πρόεδρος που θα άλλαζε τον «αέρα» της αντιλαϊκής πολιτικής και θα επιχειρούσε «τομές» υπέρ της πλειοψηφίας των ανθρώπων που ζουν στην ανέχεια.  Όπως βλέπουμε και στα μέρη μας, είναι εύκολο να τάζεις σε απελπισμένους ανθρώπους που ψάχνουν να γαντζωθούν από κάθε εύκολη και ξεκούραστη υπόσχεση. Τα δύσκολα ξεκινούν όταν (λίγο καιρό μετά τις βαρύγδουπες δεσμεύσεις) το τάχα «φιλολαϊκό» και « προοδευτικό» πρόγραμμα αρχίζει να βρομάει ναφθαλίνη και γίνεται αντιληπτό στον καθένα πως το «φρέσκο πρόσωπο» δεν ήρθε για να αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού, αλλά για να  θέσει τους δικούς του όρους στο παιχνίδι της εξαπάτησης