Η TikTok διόρισε τον Ιούλιο την Erica Mindel υπεύθυνη για τον έλεγχο της ρητορικής μίσους στην πλατφόρμα τους. Όπως αναφέρεται, οι αρμοδιότητές της περιλαμβάνουν τη διαμόρφωση της πολιτικής του TikTok σχετικά με τη ρητορική μίσους, την παρακολούθηση του περιεχομένου και τη διαμόρφωση της μακροπρόθεσμης στρατηγικής. Αυτά θα επιβλέπει ως ειδική εμπειρογνώμων σε ζητήματα αντισημιτισμού, καθώς η περιγραφή της θέσης αναφέρει ότι η Mindel θα «αναλύει τις τάσεις στη ρητορική μίσους, με εστίαση στο αντισημιτικό περιεχόμενο». Δηλαδή πρακτικά θα απαγορεύει την κριτική στο Ισραήλ, όπως τεκμηριωμένα έχει ήδη κάνει το Facebook και το Instagram.
Γιατί το λέμε; Να δούμε ένα παράδειγμα. Όπως σχολιάζει ο δημοσιογράφος Lee Fang αναλύοντας τη δράση μιας εταιρείας που αναλαμβάνει το ισραηλινό λόμπινγκ για τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης: «Η CyberWell είναι οργάνωση που εκφράζει αυτόν ακριβώς τον στόχο: να ασκήσει πίεση στις εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης ώστε να υιοθετήσουν τον αναθεωρημένο ορισμό του αντισημιτισμού από τη Διεθνή Συμμαχία Μνήμης του Ολοκαυτώματος (IHRA). Ο ορισμός αυτός έχει περιγραφεί από έναν από τους βασικούς συντάκτες του ως σχεδιασμένος για να αντιμετωπίσει τις αυξανόμενες διεθνείς επικρίσεις περί παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το Ισραήλ ως κράτος απαρτχάιντ, ξεκινώντας με τη Διακήρυξη και το πρόγραμμα δράσης του Ντέρμπαν των Ηνωμένων Εθνών το 2001». (Για να καταλάβουμε τον χαρακτήρα της IHRA, ας αναφέρουμε ότι τη Βραζιλία την έβαλε εκεί ο Μπολσονάρου και την έβγαλε ο Λούλα, γεγονός για το οποίο τον επαίνεσε ο Ιλάν Παπέ). Όταν η Meta άλλαξε τον ορισμό της του αντισημιτισμού, η CyberWell πανηγύριζε, έχοντας επιτύχει αυτό που εμείς παρατηρούμε εκ των υστέρων: τη συνειδητή σύγχυση των ορίων μεταξύ «αντισημιτισμού» και κριτικής στο κράτος του Ισραήλ. Παρεμπιπτόντως, η οργάνωση δεν παρέλειψε να συγχαρεί την Mindel για τον νέο της ρόλο, για τον οποίον θεωρείται ότι υπήρξε και πίεση από την ADL για να δημιουργηθεί.
Θα δούμε ότι αυτό στις υπόλοιπες μεγάλες πλατφόρμες έχει ήδη επιτευχθεί πανηγυρικά, ενώ το TikTok αποτελούσε μια παραφωνία όπου μπορούσαν να εκφραστούν σχετικά ελεύθερα οι φιλοπαλαιστινιακές φωνές, εξ ου και η μανία για τον έλεγχο, υπό το φαιδρό πρόσχημα της παραβίασης προσωπικών δεδομένων. Αυτά σε ένα περιβάλλον όπου εσωτερικοί πληροφοριοδότες έχουν δείξει ότι η υποτιθέμενη ανησυχία για τα προσωπικά δεδομένα που είχε οδηγήσει στην πιο πρόσφατη κρίση μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και του TikTok είχε ως πραγματικό επίδικο τη σχετική ελευθερία διακίνησης φιλοπαλαιστινιακών απόψεων στο TikTok. Αυτό δεν συνιστά έκπληξη για όποιον έχει παρατηρήσει ότι είναι κάπως αστείο να ανησυχεί ο Ζάκερμπεργκ ή ο Ήλον Μασκ για την κατάχρηση των προσωπικών δεδομένων, αλλά ας το κρατήσουμε τώρα ως μια πρόσθετη πληροφορία για το τι όντως διακυβεύεται σε τέτοιες κρίσεις. Εξηγεί γιατί ο Μάρκο Ρούμπιο είχε αποκαλέσει το TikTok βόθρο παραπληροφόρησης της Χαμάς και ο CEO της Anti-Defamation League «Al Jazeera με αναβολικά».
Όπως μπορείτε να διαβάσετε στην περσινή ανακοίνωση του TikTok, η εταιρεία ανησυχούσε σφόδρα για την τήρηση σωστών αποστάσεων από τις δύο πλευρές, δεν ήθελε η πλατφόρμα της να γίνεται όχημα διάδοσης ούτε της ισλαμοφοβίας ούτε του αντισημιτισμού. Όπως εξηγούσε:
«Συνεχίσαμε να ενημερώνουμε και να επεκτείνουμε τα σεμινάρια επανεκπαίδευσης, τις εκπαιδεύσεις και το εκπαιδευτικό υλικό μας σχετικά με την πολιτική για τη ρητορική μίσους, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης για την υποσυνείδητη προκατάληψη που αφορά τον αντισημιτισμό και την ισλαμοφοβία. Είχαμε επίσης επιπρόσθετη εκπαίδευση από την Anti-Defamation League και την American Jewish Committee, ώστε να εμβαθύνουμε στην κατανόηση των νέων απειλών που αντιμετωπίζει η εβραϊκή κοινότητα».
Αυτοί είναι κατάλληλοι σύμβουλοι: να θυμίσουμε εδώ ότι η ADL είχε υπερασπιστεί τον ναζιστικό χαιρετισμό του Ήλον Μασκ, και μόνο όταν εκείνος άρχισε να ποστάρει ανέκδοτα για το ολοκαύτωμα θεώρησε σωστό να κρατήσει αποστάσεις.
Η κορωνίδα του σύγχρονου ορισμού του «αντισημιτισμού» ήταν βεβαίως η διαβόητη σχετική συνάντηση για το θέμα στο Ισραήλ, όπου προκλήθηκε σκάνδαλο με ακυρώσεις συμμετοχών διότι κατέληξε να γίνει μια παρέλαση αρνητών του ολοκαυτώματος ή φίλων τους, για να μιλήσουν για τον «αντισημιτισμό»: Ο Μπαρντελά εκ μέρους της Λεπέν, το ισπανικό Vox, οι Σουηδοί Δημοκράτες, που ο ταμίας του κόμματος ήταν στα SS, όλοι αυτοί ήταν ευπρόσδεκτοι για να μιλήσουν για τον αντισημιτισμό, διότι, όπως γράφει η Jerusalem Post, όταν η Αριστερά τους γυρνάει την πλάτη, κάπου πρέπει να στραφούν κι αυτοί! Βεβαίως, όλα αυτά δεν ακούγονται καθόλου παράξενα στη χώρα όπου μαθήματα κατά του αντισημιτισμού δίνουν ο Θάνος Πλεύρης και ο Άδωνις Γεωργιάδης.
Να επιστρέψουμε όμως στην Erica Mindel, η οποία όχι μόνο δηλώνει υπερήφανη σιωνίστρια, αλλά αφού είχε τελειώσει τις σπουδές της στο Μίσιγκαν, πήγε να υπηρετήσει στον IDF. Αφηγείται ότι η απόφαση ότι είναι σιωνίστρια εδραιώθηκε μέσα της το 2014, στην επιχείρηση Τζουκ Εϊτάν (Προστατευτική Αιχμή), όταν, όπως κατέγραψε ο αρμόδιος οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών, το Ισραήλ σκότωσε στα παλαιστινιακά εδάφη τους περισσότερους άμαχους Παλαιστίνιους που έχει σκοτώσει μετά το 1967: 2.314 ήταν τα συνολικά θύματα, από τους οποίους οι 1492 ήταν άμαχοι, 551 ήταν παιδιά, και 123 δεν γνωρίζουμε τι ήταν. Αυτό το ρεκόρ στη σφαγή αμάχων ήταν η στιγμή της αλήθειας, για την οποία μπορείτε να την ακούσετε να μιλάει η ίδια υπερήφανα σε αυτό το βίντεο.
Αυτό το γεγονός λοιπόν έκανε την νεαρή Erica Mindel να νιώσει τόσο περήφανη, ώστε να ακολουθήσει την πορεία που περιγράφουμε, να αφήσει τις ΗΠΑ για να καταταγεί στον IDF. 75 απόφοιτοι αμερικανικών πανεπιστημίων είχαν καταταγεί τότε ως «lone soldiers», όρος που περιγράφει όσους πηγαίνουν στο Ισραήλ να καταταγούν χωρίς να έχουν συγγενείς εκεί. Η ίδια έδινε συνέντευξη στην ηλικία των 23 ετών, λέγοντας ότι ένιωθε πως βγαίνει από τη ζώνη της άνεσης και ασφάλειας με αυτή της την επιλογή, δίπλα σε αποφοίτους που δήλωναν «πολύ απομονωμένοι» στο πανεπιστήμιο, ως σιωνιστές σε ένα προοδευτικό περιβάλλον.
Οι απόψεις της έχουν διατυπωθεί με εντυπωσιακή και αξιοσημείωτη συνέπεια σε όλη της τη διαδρομή. Πρόκειται για στοχοπροσήλωση εξ απαλών ονύχων: το 2013 γράφει ένα άρθρο για το πώς ένιωσε ότι κινδυνεύει και αισθάνεται ανασφαλής στον ίδιο της τον ιδιωτικό χώρο, την εστία, επειδή φοιτητές είχαν μοιράσει ψεύτικες εντολές εκκένωσης, σαν αυτές που δίνονται σε Παλαιστίνιους που καλούνται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους σε εποικιστές. Δεν μοιράζονταν στοχευμένα, ήταν μια πράξη ευαισθητοποίησης για αυτό που συνέβαινε στην Παλαιστίνη. Η Mindel είχε γράψει τότε άρθρο με τίτλο «Τι σημαίνει να είσαι ασφαλής». Να απαντήσω εγώ πολύ σύντομα: αν είσαι Παλαιστίνιος, σημαίνει να μη λάβεις ένα σημείωμα που λέει ότι κάποιος σε πετάει από το σπίτι σου γιατί μπορεί, σε δολοφονεί και σε υποβάλλει σε λιμό, σου στερεί το νερό και τα φάρμακα, και σου δίνει ως μόνες εναλλακτικές τον θάνατο ή τον εκτοπισμό. Αν είσαι η Mindel, να μην ρίχνουν χαρτάκια κάτω από την πόρτα σου. Είναι βέβαια χαρακτηριστικό της εποχής του διαδικτύου, να μένουν τα αποτυπώματα της νεανικής μας ηλικίας προσβάσιμα για πάντα, αλλά νιώθει κανείς ότι θα βρίσκαμε ίχνη της ίδιας κοσμοθεωρίας και στις παιδικές της ζωγραφιές.
Στη συνέχεια έχει βραβευτεί ως μεταπτυχιακή φοιτήτρια για την εργασία της για τις νομικές πιέσεις προς τις πλατφόρμες των social media προκειμένου να καταπολεμούν τη ριζοσπαστικοποίηση και έχει εργαστεί στην κυβέρνηση Μπάιντεν υπό τη Deborah Lipstadt, στο υπουργείο Εξωτερικών, στη διεύθυνση καταπολέμησης του αντισημιτισμού. (Η Lipstadt έχει συστηματικά στηρίξει τη θέση ότι η κριτική στο κράτος του Ισραήλ συνιστά αντισημιτισμό, εξ ου και έχει επικρίνει τη Διεθνή Αμνηστία, τη Human Rights Watch και άλλους διεθνείς οργανισμούς για «αντισημιτισμό», διότι ασκούν κριτική στο κράτος του Ισραήλ).
Η επιλογή μιας ενθουσιώδους σιωνίστριας για αυτόν τον ρόλο δείχνει ότι η πλατφόρμα παίρνει αυτόν τον στόχο, της μετρημένης ισορροπίας, που αναφέραμε παραπάνω, πολύ σοβαρά. Μπορεί βεβαίως να θεωρεί κανείς ότι η ακριβοζυγισμένη ισορροπία ίσως δεν θα έπρεπε να είναι το βασικό ζητούμενο σε συνθήκες γενοκτονίας, αλλά αντιλαμβανόμαστε τι είδους ισορροπία είναι αυτή.
Η ιστοσελίδα Sada Social ανέδειξε το θέμα μιλώντας για το βιογραφικό της Mindel και παρέχει και κάποια στατιστικά στοιχεία για την υποβάθμιση του φιλοπαλαιστινιακού περιεχομένου στο TikTok και την απόσυρση λογαριασμών με περιεχόμενο επικριτικό προς το Ισραήλ.
Γιατί έχει σημασία αυτό; Έχουμε δει ότι οι πλατφόρμες ιδιοκτησίας Ζάκερμπεργκ, Facebook και Instagram, έχουν συστηματικά και τεκμηριωμένα υποβαθμίσει το φιλοπαλαιστινιακό περιεχόμενο, όπως έχει δείξει η έκθεση της Human Rights Watch. Αυτό δεν το ξέρουμε μόνο εκ του αποτελέσματος, όταν χρήστες και στην Ελλάδα παρατηρούσαν ότι stories τους για την Παλαιστίνη στο Instagram δεν ήταν ορατά στους φίλους τους ή από σχετικές καταγραφές δημοσιογράφων. Το ξέρουμε και από μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος που έχουν δώσει το σχετικό υλικό στο BBC και έχουν περιγράψει την αλγοριθμική περιθωριοποίηση αυτών των φωνών.
Η παρουσία αυτών των φωνών στα social media, ή αντίθετα η απουσία τους, είναι κρίσιμη διότι υποτίθεται ότι αυτό είναι το μόνο κομμάτι της δημόσιας συζήτησης που δεν ελέγχεται άμεσα από ισχυρά λόμπι. Οι χρήστες δεν ενημερώνονται απευθείας από ενημερωτικές ιστοσελίδες, σχεδόν κανείς δεν το κάνει πια αυτό, αλλά βασίζονται στο τι θα δουν πρώτα στα social media. Στην πραγματικότητα, δεν ισχύει καν η διαδικασία ότι μετά ακολουθούν τον σύνδεσμο προς το ίδιο το σάιτ. Όλη -επαναλαμβάνω: όλη– η ενημέρωση περιορίζεται εκεί, στο αέναο μηχανικό σκρολάρισμα των χρηστών, που δεν ξεμυτίζουν ποτέ από τις πλατφόρμες. Οι εξαιρέσεις δεν έχουν σημασία, η στατιστική εικόνα είναι ακριβώς αυτή. Στην έκθεση για την ενημέρωση από το Reuters Institute του 2023 φαίνεται ότι η επίσκεψη δημοσιογραφικών ιστοσελίδων εμφανίζει πτώση κατά 50%, οπότε τα social media είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίον οι χρήστες έρχονται σε επαφή με ειδήσεις.
Κατανοώ ότι πολλοί αναγνώστες μας διαβάζοντας αυτές τις γραμμές αναρωτιούνται πώς γίνεται να ισχύουν τα παραπάνω και παρόλα αυτά ο λογαριασμός τους να δείχνει τόσες αναρτήσεις φίλων τους με τις ίδιες απόψεις. Κατ’ αρχάς να πούμε ότι αυτό είναι θετικό για τους φίλους σας. Η απάντηση όμως είναι ότι δύο χρόνια σφαγή και εγκλήματα πολέμου, δολοφονίες δημοσιογράφων, παιδιών, αμάχων, ιατρικού προσωπικού, μελών διεθνών οργανώσεων, χρήση του λιμού ως όπλου, απαγόρευση πρόσβασης σε δημοσιογράφους, να συμβαίνουν όλα μαζί ατιμώρητα, είναι κάτι που δεν γίνεται χωρίς ελεγχόμενα media και μετά χωρίς ελεγχόμενα social media.