του Κώστα Εφήμερου
 
Το χρηματοπιστωτικό σύστημα επιτρέπει στον επενδυτή να διαπραγματεύεται χρηματοπιστωτικά προϊόντα, (ομόλογα, μετοχές, κ.λ.π.) τα οποία δεν έχει στην κατοχή του, για λίγες ημέρες, ουσιαστικά ποντάροντας στην αξία τους. Έτσι π.χ. αν πιστεύει ότι ένα ομόλογο θα χάσει την αξία του κατά 20 μονάδες μπορεί να το πουλήσει με τιμή 10 μονάδες κάτω από την τρέχουσα αξία του και εφόσον προέβλεψε σωστά να το αγοράσει σε 3 ημέρες με τιμή 20 μονάδων χαμηλότερη και να το διαθέσει στον αγοραστή με κέρδος 10 μονάδες.
 
Η επιτροπή κεφαλαιαγοράς πέρυσι το καλοκαίρι επέβαλε πρόστιμα σε 20 hedge funds (από 10.000 ευρώ έως και 460.000 ευρώ) για «γυμνό (ή ακάλυπτο ή naked) σορτάρισμα (ή σόρτιγνκ ή shorting ή short selling)» μετοχών των τεσσάρων συστημικών τραπεζών. Η επιτροπή προχώρησε σε αυτή την απόφαση βασιζόμενη στην Ευρωπαϊκή νομοθεσία που προβλέπει ότι τα hedge funds πρέπει αφενός να έχουν «δανειστεί» τα προϊόντα που σορτάρουν, αφετέρου υποχρεούνται να προσφέρουν στοιχεία στην επιτροπή κεφαλαιαγοράς σχετικά με τέτοιου είδους ενέργειες. Η Eπιτροπή έκρινε ότι τα συγκεκριμένα hedge funds προχώρησαν σε σορτάρισμα χωρίς αντίκρισμα (naked shorting) και επέβαλε πρόστιμα μεταξύ άλλων 460.000 ευρώ στην Hellenic Capital Market Commission (για shorting ομολόγων της Εθνικής), 400.000 ευρώ στην MCI Services Ltd (για τον ίδιο λόγο), 65.000 ευρώ την Quantum Partners L.P. (επίσης για την Εθνική), 80.000 ευρώ στην Aptus Global Financials Fund (για σορτάρισμα μετοχών της Eurobank), ενώ μικρότερα πρόστιμα των 10.000 ευρώ επιβλήθηκαν και σε άλλα funds, όπως της JP Morgan για τον χειρισμό των μετοχών της Alpha Bank. 
 
Η ευρωπαϊκή νομοθεσία προβλέπει ότι το naked short selling μπορεί να περιοριστεί αν προκαλεί χρηματοπιστωτική αστάθεια, κάτι που είναι ξεκάθαρο ότι ισχύει στην περίπτωση της Ελλάδας. Ωστόσο για μια ακόμη φορά οι σχετικοί νόμοι της Ε.Ε. είναι ιδιαίτερα αφηρημένοι (σε αντίθεση με τους νόμους που επιβάλλουν φόρους π.χ. στους αγρότες) και κάπου εδώ επενέβη ένα από τα μεγαλύτερα lobby group (ομάδες προώθησης συμφερόντων) των hedge funds: το AIMA (Alternative Investment Management Association). 
 
Στην «AIMA» προσέτρεξαν αρκετά από τα funds που αμφισβητούν την απόφαση της ελληνικής Eπιτροπής Kεφαλαιαγοράς και από την επιστολή που δημοσιεύουμε σήμερα γίνεται σαφές ότι το lobby group των «κορακιών» δεν θέλει να αντιμετωπίσει μόνο τη συγκεκριμένη περίπτωση αλλά πιέζει ταυτόχρονα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να τροποποιήσει τη νομοθεσία ώστε να μην υπάρχουν στην πραγματικότητα περιορισμοί στο σορτάρισμα. 
 
Σύμφωνα με επιστολή (η οποία αποκτήθηκε μέσω της διαδικασίας του Freedom of Information Act) η «AIMA» υποστηρίζει ότι τα hedge funds δεν έπρεπε να δεχτούν τα πρόστιμα της ελληνικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς αφού μπορεί να μην είχαν στην κατοχή τους τις μετοχές των τραπεζών που «έπαιζαν» στην αγορά αλλά είχαν συμμετοχή σε μια συμφωνία «Δικαιώματος Αγοράς» και άρα η Επιτροπή δεν είχε δικαίωμα να χρησιμοποιήσει την συγκεκριμένη νομοθεσία για να επιβάλει πρόστιμα.
 
Τι είναι όμως το «Δικαίωμα Αγοράς»; Πρόκειται για μια εγγύηση ότι στην επόμενη έκδοση μετοχών (από αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ή έκδοση μερίσματος) ο ιδιοκτήτης του Δικαιώματος μπορεί κατά προτεραιότητα να αγοράσει μέρος αυτών των μετοχών. Αυτό συμβαίνει προκειμένου οι μέτοχοι να μπορούν να διατηρούν τις θέσεις και σε καμία περίπτωση δεν απορρέει από αυτές κτήση μετοχής, αφού πρόκειται απλά για μια υπόσχεση κτήσης εάν υπάρξουν στο μέλλον μετοχές. 
 
Η «AIMA» θεωρεί ότι το «Δικαίωμα Αγοράς» ισούται με την ιδιοκτησία μετοχών και επιθυμεί αυτή η δημιουργική της ερμηνεία να ενσωματωθεί ρητά και στον ευρωπαϊκό κώδικα ο οποίος αναφέρει ότι για να επιτρέπεται το σορτάρισμα θα πρέπει αυτός που το κάνει να έχει ιδιοκτησία στα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, είτε να έχει δανειστεί (borrow) τα προϊόντα, είτε «να έχει στην κατοχή του εναλλακτικές προμήθειες που παράγουν το ίδιο νομικό αποτέλεσμα». 
 
Και παρόλο που ακούγεται υπερβολικό να θεωρηθεί ότι παράγει το ίδιο νομικό αποτέλεσμα το να είναι κάποιος μέτοχος μιας τράπεζας με το δικαίωμα να αποκτήσει μελλοντικά μερικές τραπεζικές μετοχές, η «AIMA» όπως αποκαλύπτει το Παρατηρητήριο της Ευρωπαϊκής Επιχειρηματικότητας (CEO) έχει ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) να γνωμοδοτήσει υπέρ των hedge funds.
 
Εσείς τι πιστεύετε ότι θα συμβεί; Θα αντισταθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις πιέσεις ενός από τα ισχυρότερα lobby group των αγορών;