του Μιχάλη Γιαννεσκή
Φασιστικές οργανώσεις πρωτοεμφανίστηκαν στην Βρετανία τη δεκαετία του 1930 και καταπολεμήθηκαν από προοδευτικά κόμματα και οργανώσεις. Η πιο επιτυχημένη αντιμετώπιση των φασιστών συνέβη τον Οκτώβριο του 1936 και έμεινε γνωστή ως «Η Μάχη της Cable Street». Ο αρχηγός των Βρετανών φασιστών ήταν ο Oswald Mosley, ένας αριστοκράτης με μεγάλη περιουσία. Ήταν ένας τυχοδιώκτης πολιτικός που διετέλεσε βουλευτής πρώτα των Συντηρητικών και μετά των Εργατικών, προτού ιδρύσει την Ένωση Βρετανών Φασιστών το 1932. Παντρεύτηκε τη δεύτερη γυναίκα του το 1936 στο σπίτι του Γκέμπελς στο Βερολίνο, παρουσία του Χίτλερ.
Κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, o Mosley φυλακίστηκε και οι υποστηρικτές του κράτησαν πολύ χαμηλό προφίλ. Ωστόσο μετά την αποφυλάκιση του Mosley ξανάρχισαν τις βίαιες επιθέσεις τους και την βιτριολική προπαγάνδα τους στις πλατείες και στους δρόμους του Λονδίνου, κυρίως σε εβραϊκές περιοχές. Οι φασίστες εκμεταλλεύτηκαν τον νόμο για την ελευθερία του λόγου, χάρις στον οποίο οι συγκεντρώσεις τους συνήθως προστατεύονταν από την αστυνομία.
Οι επίσημες εβραϊκές οργανώσεις στην Βρετανία, οι οποίες αποτελούσαν μέρος του βρετανικού κατεστημένου, αντιμετώπιζαν την άνοδο του φασισμού εντελώς αναποτελεσματικά, στέλνοντας επιστολές διαμαρτυρίας σε βουλευτές και στις εφημερίδες αλλά απαγορεύοντας κάθε σύγκρουση με τους φασίστες και «παραβίαση των νόμων».
Μια ομάδα Βρετανών, οι περισσότεροι των οποίων ήταν εβραϊκής καταγωγής και είχαν αποστρατευτεί μετά το τέλος του πολέμου, συγκρότησε το 1946 μια ομάδα αντιφασιστικής δράσης η οποία ονομάστηκε «Ομάδα 43», από τον αριθμό των ιδρυτικών μελών της. Τα μέλη της ομάδας, σκληραγωγημένοι και πειθαρχημένοι μετά από χρόνια πολέμου σε διάφορα μέτωπα, αποφάσισαν να εμποδίσουν σθεναρά τις φασιστικές εκδηλώσεις «πολεμώντας τη φωτιά με φωτιά» και κυριολεκτικά να τσακίσουν τους Βρετανούς Ναζί.
Μια πολύ επιτυχημένη τακτική τους ήταν να οργανώνουν ομάδες από «κομάντος», οι οποίοι σχημάτιζαν «σφήνες» ανθρώπων που εισέβαλαν στις φασιστικές συγκεντρώσεις και ανέτρεπαν τις εξέδρες των ομιλητών. Είχαν σημαντικές επιτυχίες και κατάφεραν να διαλύσουν πολλές τέτοιες συγκεντρώσεις. Η επιτυχία των δράσεων τους προσέλκυσε περίπου 300 νέα μέλη μέσα σε 2 μήνες, ενώ 6 μήνες μετά την ίδρυση της, η ομάδα είχε 500 «κομάντος», και χιλιάδες υποστηρικτές που δεν είχαν άμεσο ρόλο στις συγκρούσεις με τους φασίστες.
Η Ομάδα 43 λειτουργούσε ανεξάρτητα από τα άλλα αντιφασιστικά κινήματα για να εξασφαλίζεται η μυστικότητα των δράσεων της, αλλά αρκετές φορές κατά τη διάρκεια συγκρούσεων με τους φασίστες οι «κομάντος» υποστηρίχθηκαν από άλλες οργανώσεις, ακόμα και από περαστικούς που αντιλαμβανόντουσαν ότι οι πατριωτικές κορώνες των φασιστών ομιλητών δεν ήταν τίποτε άλλο παρά εγκώμιο του φασισμού. Ένα πρωτότυπο παράδειγμα υποστήριξης έδωσε μια μπάντα με γκάιντες και ταμπούρλα που έτυχε να περάσει δίπλα από μια φασιστική συγκέντρωση και συνέχισε να παρελαύνει τριγύρω, ώστε ο θόρυβος της μουσικής να σκεπάζει τις ομιλίες των φασιστών.
Ειδικά επιλεγμένα και εκπαιδευμένα μέλη της ομάδας διείσδυσαν σε φασιστικές οργανώσεις, συλλέγοντας πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τις μεθόδους δράσης των φασιστών. Με αυτόν τον τρόπο, η ομάδα κατάφερε να εντοπίσει πολλά μέρη στα οποία αποθηκεύονταν το προπαγανδιστικό υλικό των φασιστών και να το καταστρέψει. Ταυτόχρονα, η ομάδα ενημερωνόταν για τα σχέδια των φασιστών, όπως και για τις ομάδες περιφρούρησης τους, οι οποίες άρχισαν να χάνουν το ηθικό τους μετά από αλλεπάλληλες συγκρούσεις με τους «κομάντος».
Η πειθαρχία, η αποφασιστικότητα και η γενναιότητα των μελών της Ομάδας 43 είχε ως αποτέλεσμα πολλές φασιστικές εκδηλώσεις να καταλήξουν σε φιάσκο. Σταδιακά, τα ακροατήρια των φασιστικών συγκεντρώσεων μειώθηκαν τόσο, ώστε να μην χρειάζεται να επεμβαίνουν οι «κομάντος». Στις αρχές του 1950 οι φασίστες είχαν εξαφανιστεί από τους δρόμους του Λονδίνου. Η Ομάδα 43 διαλύθηκε τον ίδιο χρόνο, έχοντας καταφέρει να σταματήσει τις φασιστικές δράσεις.
Ο Mosley έχασε το κύρος του μετά από τις διάφορες αποτυχημένες εκδηλώσεις και, βλέποντας ότι το φασιστικό κίνημα είχε καταρρεύσει και είχε χάσει την απήχηση του, εγκατέλειψε την Αγγλία και εγκαταστάθηκε πρώτα στην Ιρλανδία και μετά στη Γαλλία. Το βρετανικό κεφάλι της Λερναίας Ύδρας του φασισμού είχε αποκοπεί και θα περνούσαν περίπου 20 χρόνια προτού αρχίσουν να επανεμφανίζονται φασιστικές οργανώσεις στην Βρετανία.
Πηγές
Beckman, M. (1992). The 43 Group. London, Centreprise Publications.
Dorril, S. (2007). Blackshirt – Sir Oswald Mosley and British Fascism. London, Penguin Books.