του Γιάννη Φιλίππου
Ξεναγού, κατοίκου Βαρκελώνης

Οι Καταλανοί, ζώντας στην πλουσιότερη αυτόνομη κοινότητα της Ισπανίας, απαίτησαν μεγαλύτερο έλεγχο στα οικονομικά τους, όπως για παράδειγμα έχει η Χώρα των Βάσκων, καθώς είδαν την κυβέρνηση του ισπανικού κράτους κυρίως υπό το βουτηγμένο σε σκάνδαλα διαφθοράς Λαΐκό Κόμμα ( Partido Popular ή απλά PP) να απαιτεί από αυτούς δυσθεώρητους φόρους χωρίς αντίκρισμα.

Η απάντηση της Μαδρίτης ήταν μεγαλύτερη περικοπή των δικαιωμάτων της καταλανικής αυτονομίας και απουσία κάθε διάθεσης διαλόγου. Από τότε, και με βάση την αδιαλλαξία των συντηρητικών να προσεγγίσουν το Καταλανικό ζήτημα, το αίτημα για ανεξαρτησία άρχισε να γίνεται όλο και πιο δημοφιλές. Οι καταλανικές εκλογές το φθινόπωρο του 2015 ανέδειξαν το συνδυασμό κομμάτων «Ενωμένοι για το Ναι» (στην ανεξαρτησία) σε πρώτη δύναμη που συγκρότησε την τοπική κυβέρνηση με την δέσμευση για τη διενέργεια δημοψηφίσματος. Κάθε μέρα πετούν συνεχώς αστυνομικά ελικόπτερα πάνω από την πόλη, αρκετοί κομβικοί δρόμοι έκλειναν για αρκετές ώρες λόγω διαδηλώσεων ενώ κάθε βράδυ στις 10 ο κόσμος έβγαινε στις πόρτες και στα μπαλκόνια του και χτυπούσε τις κατσαρόλες του 

 
Η πρόθεση της ισπανικής κυβέρνησης να καταστείλει την διεξαγωγή του δημοψηφίσματος με τη βία έγινε ξεκάθαρη ήδη από τις 20 Σεπτέμβρη με τις συλλήψεις δεκάδων στελεχών της καταλανικής κυβέρνησης αλλά και την εισβολή της ισπανικής αστυνομίας σε κυβερνητικά κτίρια, ακόμη και σε γραφεία πολιτικών κομμάτων υπέρ της ανεξαρτησίας. Αυτή η αντιμετώπιση εξόργισε μεγάλη μερίδα αναποφάσιστου κόσμου τόσο εδώ όσο και σε άλλα μέρη της Ισπανίας.
 
Από τότε και μετά η αίσθηση της πόλης και ιδιαίτερα του κέντρου όπου μένω και εργάζομαι άλλαξε. Κάθε μέρα πετούν συνεχώς αστυνομικά ελικόπτερα πάνω από την πόλη, αρκετοί κομβικοί δρόμοι έκλειναν για αρκετές ώρες λόγω διαδηλώσεων ενώ κάθε βράδυ στις 10 ο κόσμος έβγαινε στις πόρτες και στα μπαλκόνια του και χτυπούσε τις κατσαρόλες του σε όλη την Καταλονία διαμαρτυρόμενοι ενάντια στη φίμωση της δημοκρατίας τους. Κάθε μέρα μαθαίναμε για την απόβαση περισσότερων αστυνομικών δυνάμεων από όλη τη χώρα στην Καταλονία και την κατάσχεση εκατομμυρίων ψηφοδελτίων και φυλλαδίων του δημοψηφίσματος από τις ισπανικές αρχές. 
 
Οι τόνοι ανάμεσα στις καταλανικές αρχές και τη Μαδρίτη ανέβαιναν μέρα με τη μέρα, με τις απειλές από τους δεύτερους να πληθαίνουν. Οι Καταλανοί πολίτες όμως στην μεγάλη τους πλειοψηφία ήταν αποφασισμένοι να ψηφίσουν, ανεξαρτήτως της πρόθεσης ψήφου. Σταδιακά λοιπόν η εκλογική καμπάνια μετατοπίστηκε από το «Ναι στην Ανεξαρτησία» στο «Ψηφίζουμε», διεκδικούμε τα δικαιώματα μας ως πολίτες και έτσι αγκάλιασε όλο και περισσότερα στρώματα κόσμου και γιγαντώθηκε. 

 
Ήδη από το απόγευμα της Παρασκευής, μετά το τέλος των μαθημάτων αρκετοί γονείς και παιδιά έμειναν στις σχολικές αίθουσες, καθώς έγινε γνωστή η πρόθεση της Ισπανικής αστυνομίας για κλείσιμο των εκλογικών κέντρων από το Σάββατο 30 Σεπτέμβρη. Σε αυτούς ήρθαν σταδιακά να προστεθούν ολοένα και περισσότεροι κάτοικοι των γειτονιών, που οργάνωσαν διάφορες δράσεις. Συστάθηκαν επιτροπές γειτονιάς για την προστασία του Δημοψηφίσματος και καταρτήθηκε πρόγραμμα εκδηλώσεων. Οι δράσεις περιλάμβαναν ομαδικά παιχνίδια, συλλογική κουζίνα, προβολή ταινιών και μουσική βραδιά στο προαύλιο.από το απόγευμα της Παρασκευής, μετά το τέλος των μαθημάτων αρκετοί γονείς και παιδιά έμειναν στις σχολικές αίθουσες, καθώς έγινε γνωστή η πρόθεση της Ισπανικής αστυνομίας για κλείσιμο των εκλογικών κέντρων Το Σάββατο λοιπόν, βρήκε τα σχολεία γεμάτα κόσμο, ενώ πολύχρωμα αφισάκια με παιδικές ζωγραφιές καλούσαν τον κόσμο σε «Λαΐκό Πρωινό» από τις 5 το πρωί της Κυριακής με σκοπό την μαζική περιφρούρηση της διαδικασίας.
 
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η σύνθεση του κόσμου που έμεινε στα σχολεία ή έφθασε από τα χαράματα για την ασφάλεια της διαδικασίας. Από γιαγιάδες με τάπερ φαγητού μέχρι κουστουμάτους που ήρθαν μετά τη δουλειά, πολίτες όλων των ηλικιών, φύλων και επαγγελμάτων. Ένα τεράστιο τμήμα ολόκληρης της κοινωνίας ενεργοποιήθηκε για να υποστηρίξει και να προστατεύσει ειρηνικά τα δημοκρατικά τους δικαιώματα.

 
Από τις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής ο κόσμος κατέκλυσε τα εκλογικά κέντρα και περίμενε υπομονετικά μέχρι τις 9 όπου και επίσημα θα ξεκινούσε η εκλογική διαδικασία. Τα σποραδικά κρούσματα αστυνομικής βίας γίνονταν αμέσως γνωστά αλλά ο κόσμος μέχρι και την ώρα που γράφεται το παρόν περιμένει υπομονετικά τη σειρά του έξω από τα σχολεία να ψηφίσει και στη συνέχεια οι περισσότεροι παραμένουν στο χώρο για την ασφάλεια της διαδικασίας.Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναφερθεί η τεράστια επιμονή του Καταλανικού κινήματος στην ειρηνική μη βίαιη δράση. Αυτή η προσέγγιση διέπει το κίνημα όχι μόνο σήμερα άλλα και όλες τις προηγούμενες μέρες της αστυνομικής επιχείρησης καταστολής. 
 
Ανά τακτά χρονικά διαστήματα οι εθελοντές της επιτροπής του δημοψηφίσματος βγάζουν ανακοινώσεις για την πρόοδο της διαδικασίας ενώ καλούν τον κόσμο να παραμείνει ψύχραιμος και να μην πανικοβληθεί σε περίπτωση αστυνομικής επέμβασης. Η σύσταση προς τον κόσμο είναι η μαζική προσέλευση και η ειρηνική αντίσταση στις αστυνομικές δυνάμεις. Αν εμφανιστεί αστυνομία με πρόθεση να εισβάλει στο χώρο πρέπει να κάνουμε αλυσίδες και να μην κάνουμε βήμα πίσω, αν η πρώτη αλυσίδα σπάσει προσπαθούμε να την ξαναφτιάξουμε πιο πίσω ενώ η πρώτη παίρνει την θέση της.

Εθελοντής της επιτροπής του δημοψηφίσματος κάνει ανακοίνωση για την πορεία της διαδικασίας
 
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναφερθεί η τεράστια επιμονή του Καταλανικού κινήματος στην ειρηνική μη βίαιη δράση. Αυτή η προσέγγιση διέπει το κίνημα όχι μόνο σήμερα άλλα και όλες τις προηγούμενες μέρες της αστυνομικής επιχείρησης καταστολής. 
 
Αυτός είναι και ένας από τους κυριότερους λόγους που ένα τόσο μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας αγκάλιασε ενεργά το κίνημα ιδιαίτερα τις τελευταίες εβδομάδες και έκανε τις περιπτώσεις βίαιης καταστολής του να φαίνονται ακόμη πιο απρόκλητες και την κυβέρνηση ολοένα και πιο ξεκάθαρα αυταρχική. 
 
Μεγάλο ενδιαφέρον έχει το σύστημα ηλεκτρονικής ταυτοποίησης των ψηφοφόρων που χρησιμοποιούν οι Καταλανικές αρχές και με το οποίο οι πολίτες μπορούν να ψηφίζουν σε όποιο εκλογικό τμήμα θέλουν αποφεύγοντας έτσι ένα από τα κύρια εμπόδια της κρατικής καταστολής και το κλείσιμο ορισμένων εκλογικών κέντρων σχετικά ανούσιο. Ακόμη και όταν οι αρχές προσπάθησαν σε αρκετές περιπτώσεις να ρίξουν το internet, η διαδικασία συνεχιζόταν απρόσκοπτα μέσω των δικτύων κινητής τηλεφωνίας των εθελοντών. 

 
Ανεξάρτητα από την αποτέλεσμα και την εγκυρότητα του δημοψηφίσματος η Ισπανική κυβέρνηση σήμερα υπέστη μια πολυεπίπεδη τακτική ήτΤα τόσο εγχώριων και διεθνών εντυπώσεων όσο και ρήξης με σημαντικά κομμάτια της κοινωνίας. Ένα τόσο ευρύ ζήτημα όσο το Καταλανικό δεν λύνεται ούτε με νόμους ούτε φυσικά με αστυνομική και δικαστική βία απέναντι σε χιλιάδες πολίτες αλλά με διάλογο κάτι που η Ισπανική κυβέρνηση των συντηρητικών αγνοεί επιδεικτικά με αποτέλεσμα όλο και περισσότερους ανθρώπους να κάνουν λόγο για ξεκάθαρη πλέον αποφορά Φρανκισμού πίσω από τις αυταρχικές επιλογές της. Οι εικόνες της Καταλανής γιαγιάς που την βγάζουν σηκωτή από το εκλογικό κέντρο οι Ισπανοί αστυνομικοί αποτελούν την πιο ξεκάθαρη επικοινωνιακή ήττα της Κυβέρνησης που ήθελε να παρουσιαστεί σαν σοβαρή δύναμή ενότητας απέναντι σε μερικούς εξτρεμιστές.
 
 Όπως και να έχει ο αγώνας της Καταλονίας για μεγαλύτερη αυτονομία όχι μόνο δεν τελειώνει με το δημοψήφισμα αλλά βαθαίνει καθώς και οι δύο πλευρές παίζουν τα ρέστα τους και εξαντλείται σχεδόν τελείως η πιθανότητα διαλόγου.

*Εικόνα εξωφύλλου από Patricia Galiana, δημοσιογράφος freelancer από τη Βαρκελώνη