Δύο εβδομάδες μετά τον σχηματισμό της, η δικομματική κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με τα προβλήματα που γεννά –στη Βουλή και στην κοινωνία– το πολυνομοσχέδιο για τις απολύσεις στο Δημόσιο, το νέο φορολογικό κώδικα, τις «τρύπες» του ΕΟΠΥΥ και των δημοσίων εσόδων
Το στοιχείο που καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την επίλυσή τους,
σύμφωνα με το capital.gr, είναι οι γκρίζες προγνώσεις και εκτιμήσεις για την πορεία του προγράμματος. Η εντεινόμενη «φημολογία» ότι το φθινόπωρο θα αποδειχθεί καθοριστικό για την τύχη της χώρας, γεμίζει τρόμο τα κυβερνητικά και κοινοβουλευτικά στελέχη των δύο κομμάτων τα οποία, σε όχι ευκαταφρόνητο ποσοστό, περισσότερο αναζητούν την «επόμενη ημέρα» και λιγότερο συζητούν για την ορθότητα ή την αποτελεσματικότητα του νομοσχεδίου.
Είναι ενδεικτική η προσπάθεια που καταβάλλει από χθες το οικονομικό επιτελείο να πείσει ότι: πρώτον, δεν πήραμε κουτσουρεμένη δόση και, δεύτερον, δεν υπάρχει δημοσιονομικό κενό.
Για το μεν πρώτο ο Γιάννης Στουρνάρας υποστηρίζει με σθένος ότι υπήρχε εισήγηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για μεγαλύτερη δόση «αλλά ορισμένες χώρες είπαν πως θα έχουν προβλήματα με τα κοινοβούλιά τους γι΄αυτό το θέμα θα εξετασθεί μετά τον Οκτώβριο».
Ενώ για την «τρύπα» των 1,6 δισ. ευρώ στα έσοδα του πρώτου εξαμήνου, παραπέμπει στην μετάθεση της είσπραξης πολλών φόρων στο δεύτερο εξάμηνο του έτους –αν και παραδέχεται (δημοσίως) ότι ο κίνδυνος είναι «και προς τα πάνω και προς τα κάτω».
Για τις αμέσως επόμενες ημέρες η προσοχή του κυβερνητικού επιτελείου είναι στραμμένη στη συζήτηση-ψηφοφορία επί του πολυνομοσχεδίου –μάλιστα χθες έγινε πολύωρη σύσκεψη στο Μαξίμου υπό τον Α. Σαμαρά και τον Ευ. Βενιζέλο, με τη συμμετοχή των Γ. Στουρνάρα, Χ. Σταϊκούρα, Γ. Μιχελάκη και Κ. Μητσοτάκη.
Ήδη, έξι βουλευτές της ΝΔ έχουν αφήσει υπόνοιες ότι «ίσως και να» καταψηφίσουν τη διάταξη για τη δημοτική αστυνομία –οι Ν. Κακλαμάνης, Μ.Ταμήλος, Κ. Κουκοδήμος, Γ. Βλάχος, Λ.Τσαβδαρίδης, Α. Μαρίνος.
Ενώ από το ΠΑΣΟΚ ο… παρ΄ολίγον υπουργός Εσωτερικών (και στενός συνεργάτης του Ευ. Βενιζέλου) Πάρις Κουκουλόπουλος διαφώνησε δημοσίως με τις άνευ αξιολόγησης μαζικές απολύσεις, αντιπροτείνοντας την κατάργηση των υπουργείων Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Μακεδονίας-Θράκης που προσφέρουν τίποτα –για το πρώτο μάλιστα είπε πως θα μπορούσε κάλλιστα να λειτουργεί ως Γραμματεία του Μαξίμου.
Ολοι μαζί διευκρινίζουν πως τα 108 άρθρα του πολυνομοσχεδίου τους δίνουν τη δυνατότητα να αντιταχθούν σε κάποια από αυτά, σε αντίθεση με την «πειθαρχία» που απαιτούσε η μορφή του «ενός άρθρου».
Ναυτεμπορική: Ιστορίες αποτυχίας
Η μια επιτυχία διαδεχόταν την άλλη, οι επενδυτές έκαναν ουρές, οι αποκρατικοποιήσεις «πέταγαν», όλα πήγαιναν ρολόι και το φως στο τούνελ μάς… τύφλωνε. Ηρθαν όμως πάλι, αυτοί, οι «γνωστοί μας φίλοι», με τα γκρι κοστούμια και μας προσγείωσαν. Και από success story, ούτε λίγο ούτε πολύ, βρισκόμαστε απέναντι σε ένα… fiasco story, που περιλαμβάνει σχεδόν τα πάντα: τις μεταρρυθμίσεις, την κινητικότητα, τις διαρθρωτικές αλλαγές, τη φορολογική αναδιάρθρωση, τις δομικές αλλαγές στο κράτος, σημειώνει άρθρο γνώμης της «Ναυτεμπορικής», το οποίο καταλήγει ως εξής:
Το αποτέλεσμα είναι ένα απόλυτο μηδέν σε όλα, δεν πάει ούτε μπρος ούτε πίσω. Στάσιμα όλα. Και σίγουρα αυτό δεν είναι πολιτική. Εάν η πολιτική, όπως αναφέρει κάποια σκωπτική προσέγγιση, είναι η τέχνη τού να ψάχνεις για προβλήματα, να τα βρίσκεις παντού, να κάνεις λάθος διάγνωση και να εφαρμόζεις λάθος λύσεις, τότε οι δικοί μας πολιτικοί έχουν πετύχει. Η χώρα, όμως, οι πολίτες δεν αντέχουν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση με χιούμορ. Τρία και πλέον χρόνια με προβλήματα, λάθος διαγνώσεις, λάθος λύσεις και ευθύνες που κανείς βέβαια δεν αναλαμβάνει, είναι πολλά.
Δεν ξέρω αν και ποιοι, ειδικά μετά το πρόσφατο Eurogroup, εξακολουθούν να μιλούν για success story, όμως όλη η Ελλάδα ζει μια ιστορία αποτυχίας που κοστίζει ολοένα και πιο ακριβά. Και, δυστυχώς, κανείς δεν γνωρίζει για πόσο, αν και οι γερμανικές εκλογές πλησιάζουν και τότε ενδεχομένως να κάνουμε ταμείο όλοι…
Απίθανό να μη ληφθούν νέα μέτρα
Δέσμευση για τη λήψη νέων μέτρων, εφόσον αυτό απαιτηθεί, αναλαμβάνει η κυβέρνηση σύμφωνα με το προσχέδιο της έκθεσης της τρόικας που συντάχθηκε αμέσως μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου της. Στο κείμενο είναι διάχυτη η ανησυχία των εκπροσώπων των δανειστών της χώρας για το κατά πόσο εξασφαλίζεται η είσπραξη των προβλεπόμενων εσόδων για φέτος και χαρακτηρίζει «αβέβαιες» τις προοπτικές στα δημοσιονομικά μεγέθη για την περίοδο 2013 – 2014.
Η μεγαλύτερη ανησυχία αυτή τη στιγμή, λέει η «Καθημερινή», είναι το εάν οι φορολογούμενοι καταφέρουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, η πλειοψηφία των οποίων έχει συγκεντρωθεί προς το τέλος του έτους, ενώ επιφυλάξεις διατυπώνονται και για το κατά πόσο θα μπορέσει να λειτουργήσει σωστά ο φορολογικός και φοροεισπρακτικός μηχανισμός, δεδομένων των αλλαγών που συντελούνται στην παρούσα φάση. «Η αύξηση των δημοσίων εσόδων και η αναμόρφωση της αναποτελεσματικής φορολογικής διοίκησης είναι προτεραιότητες-κλειδιά» αναγράφεται στην έκθεση.
Ωστόσο, η τρόικα συμπληρώνει ότι «παραμένουν ανησυχίες για τη θέληση και την ικανότητα των ελληνικών αρχών να συγκεντρώσουν τα έσοδα με αποτελεσματικό τρόπο». Και στο πλαίσιο αυτό, σημειώνει ότι η αποτυχία στην επίτευξη των στόχων θα σημάνει την «ανάγκη για εξεύρεση εναλλακτικών μέτρων, ώστε να κλείσει το δημοσιονομικό κενό που θα προκύψει». Το βέβαιο είναι ότι η κυβέρνηση το φθινόπωρο θα πρέπει να προσδιορίσει μέτρα για να καλύψει δημοσιονομικό κενό άνω του 2% του ΑΕΠ ή των 4 δισ. ευρώ για την περίοδο 2015 – 2016. Δηλαδή, ανεξαρτήτως του τι θα γίνει φέτος και το 2014, για τη διετία 2015 – 2016, η κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει μέτρα.
Στην έκθεση της τρόικας γίνεται ειδική αναφορά στον νέο Ενιαίο Φόρο Ακινήτων (ΕΦΑ) που θα πρέπει να εφαρμοστεί από το 2014. Τρόικα και οικονομικό επιτελείο έχουν συμφωνήσει ότι το μέτρο αυτό θα αποδώσει στον κρατικό προϋπολογισμό 2,7 – 2,9 δισ. ευρώ το επόμενο έτος, αλλά και κάθε έτος από το 2014 και μετά. Ομως, στην έκθεση της τρόικας αναφέρεται ότι η κυριότερη πρόκληση για τον ΕΦΑ είναι η ικανότητα της φορολογικής διοίκησης να εφαρμόσει το σύστημα που έχει συμφωνηθεί και να συγκεντρώσει αποτελεσματικά το παραπάνω ποσό. Προς το παρόν έχει συμφωνηθεί να μη χρησιμοποιηθεί ο μηχανισμός της ΔΕΗ για την είσπραξη του ΕΦΑ, ενώ το τελικό νομοσχέδιο αναμένεται τον Σεπτέμβριο.
Ετσι, στην έκθεση σημειώνεται ότι τα προβλεπόμενα έσοδα από τον ΕΦΑ θα επαναπροσδιοριστούν τον Σεπτέμβριο από την τρόικα και το οικονομικό επιτελείο. Μάλιστα, επισημαίνεται ότι η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί «να αναλάβει όλες τις απαραίτητες δράσεις (συμπεριλαμβανομένης και της παράτασης εφαρμογής των μέτρων που είναι ήδη νομοθετημένα), ώστε να αντισταθμίσει πιθανές αποκλίσεις».
Σε ό,τι αφορά το δημοσιονομικό κενό που είχε εντοπίσει η τρόικα κατά τη διάρκεια αυτού του ελέγχου, ήταν περίπου 0,5% του ΑΕΠ τόσο για το 2013 όσο και για το 2014. Δηλαδή, περίπου 2 δισ. ευρώ συνολικά. Για να καλυφθεί το κενό η κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει:
1. Στην εφαρμογή του θεσμού του claw back στα διαγνωστικά κέντρα και τις ιδιωτικές κλινικές (επιβολή πλαφόν στις δαπάνες, με τις υπερβάσεις να τις επωμίζονται οι φορείς).
2. Στην επιβολή του φόρου πολυτελείας σε αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού, αεροσκάφη και πισίνες, από το 2013 αντί του 2014 που θα ξεκινούσε η εφαρμογή.
3. Στην αύξηση του παραβόλου για τις δίκες.
4. Στην επιβολή από τον Οκτώβριο τέλους ελλιμενισμού για σκάφη αναψυχής.
5. Στον εξορθολογισμό των δαπανών για αμυντικό εξοπλισμό.
Σε ό,τι έχει να κάνει με το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, η τρόικα θεωρεί ότι ο στόχος των 2,6 δισ. ευρώ δεν θα επιτευχθεί και αναφέρει ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να καλύψει μέρος των απωλειών μέσω, για παράδειγμα, της επιτάχυνσης της αξιοποίησης των περιφερειακών λιμανιών.
Πέραν αυτών, η τρόικα δεν αλλάζει τους στόχους που είχε θέσει για ανάπτυξη, ανεργία, χρέος και άλλα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό, αναμένει ανάκαμψη 0,6% για το 2014 και ύφεση 4,2% για φέτος, αλλά σημειώνει ότι όλες αυτές οι εκτιμήσεις θα επαναξιολογηθούν κατά τον επόμενο έλεγχο και ενδέχεται να αναθεωρηθούν.
Ντάισελμπλουμ: Το ξαναβλέπουμε το 2014
Η ευρωζώνη είναι έτοιμη να βοηθήσει «περαιτέρω» την Ελλάδα και πρόκειται να αποφασίσει το πώς την άνοιξη του 2014, πριν εκπνεύσει τυπικά η ισχύς του προγράμματος χρηματοοικονομικής στήριξης της Αθήνας, δήλωσε ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ σε συνέντευξη που παραχώρησε στην γαλλική εφημερίδα Le Figaro.
«Η ελληνική περίπτωση είναι πολύ δύσκολη, θα χρειαστεί χρόνος» εξήγησε ο Ντάισελμπλουμ. «Το πρόγραμμα εξυγίανσης σταδιακά παίρνει τον δρόμο του και το Eurogroup προβλέπει ότι θα εγκρίνει την εκταμίευση της τρίτης δόσης των δανείων σύντομα» προσθέτει ο επικεφαλής του συμβουλίου υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης.
Το πρόγραμμα στήριξης της Αθήνας τυπικά ολοκληρώνεται στα τέλη του 2014. Στην συνέχεια, η Ελλάδα θεωρητικά δεν θα τελεί πλέον υπό καθεστώς χρηματοοικονομικής ενίσχυσης από τους Ευρωπαίους και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αλλά είναι πιθανό να μην μπορεί ακόμη να δανείζεται από τις αγορές, με δεδομένο το πάντα τεράστιο χρέος της και τα ακόμη ιδιαίτερα υψηλά επιτόκια.
«Θα αποφασίσουμε τον Απρίλιο ποια συνέχεια θα δώσουμε. Είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε περαιτέρω την Ελλάδα» είπε ο Ολλανδός υπουργός, υποσχόμενος ότι η ευρωζώνη μελετά τα «αναγκαία μέτρα».
Ωστόσο ο Ντάισελμπλουμ απέρριψε ως μια λύση που «μοιάζει απατηλά ελκυστική» το ενδεχόμενο μιας νέας απομείωσης της ονομαστικής αξίας του ελληνικού χρέους, το οποίο πλέον διακρατούν κατά το μεγαλύτερό του μέρος τα ευρωπαϊκά κράτη και το ΔΝΤ.
«Η Αθήνα πρέπει να επιστρέψει μια μέρα στις αγορές και οι επενδυτές θα το σκεφτούν δύο φορές σε περίπτωση νέου κουρέματος», ενώ οι χώρες που έχουν δανείσει χρήματα στην Ελλάδα πρέπει να τα δουν να τους «επιστρέφονται», επέμεινε.
Στην ίδια συνέντευξη ο Ντάισελμπλουμ είπε ότι η δυνατότητα απευθείας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) θα είναι δυνατή σε περίπου ένα χρόνο, «στα τέλη του καλοκαιριού του 2014», ενώ αυτή αποκλείται να έχει «αναδρομική ισχύ».