«Είναι οριζόντιο πρόβλημα» λέει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η αρμόδια Γενική Γραμματέας, Μαρία Συρυγγέλα και συμπληρώνει: «Μπορεί καμιά φορά να νομίζουμε ότι αυτό το πρόβλημα αφορά γυναίκες από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Δεν ισχύει. Δεν έχει ταξικούς περιορισμούς, ούτε μορφωτικούς περιορισμούς».

Μια γυναίκα σηκώνει την παλάμη της. Διπλώνει τον αντίχειρα και τον κλείνει μέσα στη γροθιά της. Βρίσκεται σε κίνδυνο. Πρόκειται για διεθνές μη λεκτικό κώδικα και δηλώνει πως υφίσταται βία. Το σιωπηλό σινιάλο διαδόθηκε ευρέως στη διάρκεια της καραντίνας, όπου τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας αυξήθηκαν σε όλη την υφήλιο, σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.

Κατακόρυφη αύξηση των καταγγελιών αλλά όχι στην αστυνομία

Στην Ελλάδα, το διάστημα της πρώτης καραντίνας οι κλήσεις προς την Τηλεφωνική Γραμμή Υποστήριξης SOS 15900, αυξήθηκαν κατά 230%. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, οι κλήσεις για περιστατικά βίας τον Απρίλιο έφθασαν τις 1.070, ενώ οι αντίστοιχες κλήσεις τον Μάρτιο ήταν 325. Παράλληλα, υπήρξε αύξηση των κλήσεων για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας τον Απρίλιο, με 648 κλήσεις. Σημειώνεται, ότι οι κλήσεις για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας σχεδόν τετραπλασιάστηκαν το μήνα της «καραντίνας» σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα, το Μάρτιο, που καταγράφηκαν 166 κλήσεις για παρόμοια περιστατικά.

Αντίθετα, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, δεν προέκυψε αύξηση των καταγγελιών ενδοοικογενειακής βίας για το επίμαχο χρονικό διάστημα. Συγκεκριμένα, για τους μήνες Μάρτιο, Απρίλιο και Μάιο 2020 από τις αρμόδιες αστυνομικές Υπηρεσίες καταγράφηκαν 1.103 περιστατικά, ενώ για το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2019 καταγράφηκαν 1.287 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας.

«Η διαφοροποίηση αυτή πιθανόν να οφείλεται, μεταξύ άλλων, στο δισταγμό των θυμάτων να περάσουν το κατώφλι των επίσημων Αρχών, στο φόβο για τις ενδεχόμενες νομικές συνέπειες, στην ανησυχία για τις πιθανές επιπτώσεις που μπορεί να υπάρξουν από το δράστη ή το οικείο περιβάλλον εάν προχωρήσουν σε καταγγελία ή ακόμα και στην ανασφάλειά τους για τον ενδεχόμενο κοινωνικό στιγματισμό τους» υποστηρίζει στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛΑΣ, Ιωάννα Ροτζιώκου. Ωστόσο, χαρακτηριστική είναι η περίπτωση στο προηγούμενο λοκντάουν της γυναίκας – θύματος ενδοοικογενειακής βίας που πήγε στο ΑΤ για να καταθέσει και την έδιωξαν με πρόσχημα τον κορονοιό.

«Μια μικρή αλλά σημαντική νίκη»: Κατέθεσε κανονικά η γυναίκα – θύμα ενδοοικογενειακής βίας που είχε διωχθεί από Αστυνομικό Τμήμα

«Ε, λοιπόν, είμαι μόνη μου!»

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι την ίδια ώρα δεν ήταν λίγες οι καταγγελίες που ήρθαν στη δημοσιότητα ως προς την ελλειπή λειτουργία της Γραμμής στήριξης στην πρώτη καραντίνα. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση που είχε δημοσιευθεί στο tvxs.gr. Όπως είχε αφηγηθεί η Ζωή Ζ., συγγενής κακοποιημένης γυναίκας, οι γραμμές δεν απαντούν και κατά τη διάρκεια της αναμονής, όσες καλούν χρεώνονται. «Μας λένε στο διαφημιστικό δεν είσαι μόνη σου. Ε, λοιπόν, είμαι μόνη μου!» λέει στο tvxs η ίδια προσθέτοντας ότι έχει στο οικογενειακό της περιβάλλον γυναίκα, που ξυλοκοπείται μπροστά στα παιδιά της. «Επί  δέκα μέρες καλούσα στο 15900. Πατούσα το 1 για ελληνικά και με έβαζαν στην αναμονή. Περίμενα, περίμενα και μετά από λίγο το έκλειναν. Όσο περίμενα βέβαια χρεωνόμουν. Δηλαδή μια γυναίκα που μπορεί να καλεί από την Εθνική ξυλοκοπημένη, χρεώνεται για να μην εξυπηρετηθεί κιόλας. Από μια γραμμή του υπ. Εσωτερικών που υποτίθεται ότι χρηματοδοτείται από ΕΣΠΑ!» σημειώνει χαρακτηριστικά.

«Ε, λοιπόν, είμαι μόνη μου!»: 10 μέρες στην αναμονή της γραμμής «στήριξης» κατά της έμφυλης βίας

«Ένα χαστούκι ήταν, δεν γίνεται συχνά»

Οι ειδικοί ήξεραν ότι τα περιστατικά βίας αυξάνονται όταν τα ζευγάρια περνούν περισσότερο χρόνο μαζί. «Τις νύχτες και τις αργίες γίνονται συνήθως τα περισσότερα περιστατικά» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η ψυχολόγος του Ξενώνα Φιλοξενίας Γυναικών δήμου Αγρινίου, Νατάσα Μακρυδήμα. Η Αττική «κρατάει τα σκήπτρα» της κακοποίησης γυναικών, σε σχέση με τις υπόλοιπες περιφέρειες.

Στο διάστημα της καραντίνας μάλιστα σε όλες τις περιφερειακές ενότητες, ξενοδοχεία αποτέλεσαν έκτακτα καταλύματα. Αυτό συνέβη προκειμένου οι γυναίκες και τα παιδιά τους να ολοκληρώσουν τις ιατρικές εξετάσεις που απαιτούνται για να μπουν σε έναν από τους είκοσι ξενώνες. Σύμφωνα με το καταστατικό, οι κακοποιημένες γυναίκες με τα παιδιά τους μπορούν να μείνουν εκεί τρεις έως έξι μήνες. Αν υπάρχει ανάγκη και παραπάνω. «Στην αρχή ήταν το ίδρυμα. Τώρα είναι το σπίτι μας. Και το ακούω από τα παιδιά που μένουν εδώ. Λένε πάμε σπίτι μας, είμαστε σπίτι μας» περιγράφει η Ν. Μακρυδήμα.

«Αυτές οι γυναίκες, υποτιμούν πάρα πολύ το γεγονός. Το υποβαθμίζουν. Λένε ένα χαστούκι ήταν, δεν γίνεται συχνά» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κλινική ψυχολόγος και διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Άννα Κανδαράκη. «Από πίσω υπάρχει ένα κομμάτι ενοχής, ότι με κάποιον τρόπο κι εγώ το προκαλώ. Η βαθύτερή τους πεποίθηση, ακόμα και αν δεν λέγεται, είναι ότι σε όλες τις σχέσεις υπάρχει βία», συμπληρώνει.