Μέχρι το βράδυ της Παρασκευής αναμένεται να ψηφιστεί στην Ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών με τίτλο «Ρυθμίσεις Οφειλών και πλαίσιο δεύτερης ευκαιρίας», στο πλαίσιο του νέου Πτωχευτικού Κώδικα που ουσιαστικά αφήνει πλήρως «ανοχύρωτη» την πρώτη κατοικία πολιτών και αναγκάζει τους ιδιοκτήτες να γίνουν ενοικιαστές της περιουσίας τους.
Τον Αύγουστο ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε ισχυριστεί πως ο νέος πτωχευτικός κώδικας θα έχει «κοινωνικό πρόσημο» και θα θέτει «ένα ρεαλιστικό, δίκαιο, κοινωνικά ευαίσθητο πλαίσιο γύρω από την πρώτη κατοικία και χαράσσει έναν σαφή δρόμο για το πώς θα ρυθμίζονται χρέη προς το Δημόσιο, προς τα ταμεία, προς τις τράπεζες, τα οποία συνολικά φτάνουν τα 234 δισεκατομμύρια ευρώ».
Συγκέντρωση ενάντια στον νέο Πτωχευτικό Κώδικά από σωματεία και φορείς
Στο στόχαστρο της αντιπολίτευσης, αναμένεται να βρεθεί, μεταξύ άλλων, το άρθρο 268 που αφορά στις διατάξεις του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων σχετικά με τις μονομερείς αναπροσαρμογές ασφαλίστρων που έχουν δικαίωμα να προβαίνουν οι ασφαλιστικές εταιρείες στα συμβόλαια Υγείας, μετά και τις παρατηρήσεις που καταγράφονται και στην έκθεση της Επιστημονικής Επιτροπής .
Με το άρθρο 109 του νέου Πτωχευτικού Κώδικα καταργείται η υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης στους εργαζόμενους, οι οποίοι πλέον θα αντιμετωπίζονται ως ομαδικοί πιστωτές ενώ σε άλλη παράγραφο του ίδιου άρθρου αναφέρεται ότι μισθωτός που εξακολουθεί να παρέχει τις υπηρεσίες του μετά τη κήρυξη της πτώχευσης, για την ικανοποίηση απαιτήσεων σε μισθούς και συναφείς παροχές αντιμετωπίζεται και σε αυτή τη περίπτωση ως ομαδικός πιστωτής.
Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας κατέθεσε την Πέμπτη νομοθετική βελτίωση ώστε «να διευκρινισθεί ρητά ότι πτωχευμένος οφειλέτης δεν πληρώνει ποσό κάτω του ακατάσχετου οριζόντιου ορίου των 1.250 ευρώ μηνιαίως, όπως ήδη ισχύει στη νομοθεσία, για να μην υπάρχουν αμφισημίες».
Ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης, κατέθεσε νομοθετικές βελτιώσεις επί του άρθρου 268, σχετικά με τις αυξήσεις που μπορεί να ζητούν οι ασφαλιστικές εταιρείες από κατόχους συμβολαίων Υγείας, τα οποία προβλέπουν την δυνατότητα μονομερούς αύξησης ασφαλίστρο.
Δήλωσε ότι «μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος, με εξαίρεση συμβάσεις στις οποίες είτε δεν προβλέπεται αναπροσαρμογή ασφαλίστρων, είτε προβλέπεται σταθερή αναπροσαρμογή ασφαλίστρων», ώστε να είναι απόλυτα -όπως είπε- ξεκάθαρο ότι αυτή η ρύθμιση αφορά μόνο τα συμβόλαια που προβλέπεται η μονομερής αναπροσαρμογή των ασφαλίστρων και όχι σε εκείνα που είναι σταθερά ασφαλίστρων.
Παράλληλα, δήλωσε πως το ύψος της αναπροσαρμογής ασφαλίστρων δεν θα καθορίζεται «με απόφαση του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων», όπως προέβλεπε το νομοσχέδιο, αλλά «με Προεδρικό Διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων». Πρόσθεσε πως ο ίδιος είχε προτείνει το ύψος των αναπροσαρμογών να γίνεται με βάση τον δείκτη του ΙΟΒΕ, που είναι ένας αντικειμενικός δείκτης, καθώς όμως όμως τίθεται θέμα ασφάλειας δικαίου, τροποποιεί τη διάταξη και προβλέπεται η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος.
Στο νομοσχέδιο μέχρι στιγμής έχουν κατατεθεί τέσσερις υπουργικές τροπολογίες που αφορούν την σύσταση και οργάνωση στο Υπουργείο Οικονομικών Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης. Τις κατεπείγουσες ρυθμίσεις για τη διασφάλιση της θαλάσσιας συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης νησιωτικών περιοχών και την ανάκτηση του ακτοπλοϊκού δικτύου. Ρυθμίσεις θεμάτων αρμοδιότητας του Υπουργείου Οικονομικών και τροπολογία του υπουργείου Εργασίας με τον μηχανισμός ενίσχυσης της απασχόλησης «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» – Τροποποίηση της παρ.3 του άρθρου 31 του ν. 4690/2020 και της παρ.2 του άρθρου 123 του ν.4714/2020 2. Έκτακτα μέτρα στήριξης εργαζομένων σε επιχειρήσεις – εργοδότες σε Περιφερειακές Ενότητες που εντάσσονται σε επιδημιολογικό επίπεδο «πολύ υψηλό», «υψηλό», «μέτριο» και «χαμηλό».
ΜέΡΑ25: Δεύτερη ευκαιρία για τράπεζες και αρπαχτικά ταμεία ο Πτωχευτικός Κώδικας
Ένσταση αντισυνταγματικότητας από το ΜέΡΑ25
Το ΜέΡΑ25 κατέθεσε ένσταση αντισυνταγματικότητας σχετικά με τον νέο Πτωχευτικό Κώδικα, καθώς καταπατά «βάναυσα το δικαίωμα της ιδιοκτησίας των πολιτών όπως αυτό κατοχυρώνεται ρητά και αυστηρά στο άρθρο 17 του Συντάγματος».
Επισημαίνουν ότι προσβάλλεται ο πυρήνας του άρθρου 21 παράγραφος 4 του Συντάγματος που προβλέπει ότι το κράτος οφείλει να μεριμνά για την απόκτηση κατοικίας από τους πολίτες και να προστατεύει την επαρκή τους στέγαση, ενώ προσθέτουν πως καταστρατηγείται η αρχή της ισότητας αναφορικά με τους πιστωτές, ενώ δίνονται αυξημένα προνόμια «σε τράπεζες και αρπαχτικά».
Αναλυτικά τα όσα αναφέρει το ΜέΡΑ25:
«Το σχέδιο νόμου της κυβέρνησης του κ. Μητσοτάκη για τον νέο πτωχευτικό νόμο, πρέπει να καταπέσει για κοινωνικούς, οικονομικούς αλλά και συνταγματικούς λόγους. Το νέο πλαίσιο του πτωχευτικού νόμου που φέρνει η Κυβέρνηση προς ψήφιση σήμερα στη Βουλή -μετά από πάγια και διαχρονικά αιτήματα της τρόικας- πέρα από βάρβαρο για τους μικρομεσαίους και τους πιο αδύναμους οφειλέτες, είναι και πρόδηλα αντισυνταγματικό ως προς συγκεκριμένες διατάξεις και πρόνοιες του Συντάγματος μας.
-δημιουργεί τη δυνατότητα για δήμευση και λεηλασία της ιδιωτικής περιουσίας (αφού στη δημόσια δεν έχει απομείνει και τίποτα ούτως ή άλλως, μιας και όλα βρίσκονται πλέον στο ΤΑΙΠΕΔ-ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ) καταπατώντας βάναυσα το δικαίωμα της ιδιοκτησίας των πολιτών όπως αυτό κατοχυρώνεται ρητά και αυστηρά στο άρθρο 17 του Συντάγματος”
-με την κατάργηση της οποιασδήποτε προστασίας της κατοικίας των πολιτών και την πλήρη επέλαση σε αυτήν αρπαχτικών-τραπεζών-ολιγαρχίας, προσβάλλεται ο πυρήνας του άρθρου 21 παράγραφος 4 του Συντάγματος που προβλέπει ότι το κράτος οφείλει να μεριμνά για την απόκτηση κατοικίας από τους πολίτες και να προστατεύει την επαρκή τους στέγαση.
-καταστρατηγείται και η αρχή της ισότητας (άρθρο 2 παράγραφος 4 του Συντάγματος) αναφορικά με τους πιστωτές οι οποίοι χωρίζονται με το παρόν νομοθέτημα σε “πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα” (κοινώς τράπεζες και αρπαχτικά) και στους υπόλοιπους, με ιδιαίτερη μέριμνα και αυξημένα προνόμια για τους πρώτους φυσικά.
Πρόκειται λοιπόν για ένα συνολικό τερατούργημα μνημονιακής κοπής που εγκαθιδρύει στην χρεοδουλοπαροικία μας την περαιτέρω φτωχοποίηση των ήδη φτωχών από την 10ετία των μνημονίων και των μικρομεσαίων, επιφυλάσσοντας παράλληλα δεύτερη ευκαιρία και περίσσεια γενναιοδωρία στα γνωστά και συνήθη παράσιτα», αναφέρει το ΜέΡΑ 25 και υπογραμμίζει ότι το σχέδιο νόμου της κυβέρνησης του κ. Μητσοτάκη για τον νέο πτωχευτικό νόμο, πρέπει να καταπέσει για κοινωνικούς, οικονομικούς αλλά και συνταγματικούς λόγους».
Το ΚΚΕ κατέθεσε τροπολογία για «προτεραιότητα» των εργαζομένων
Η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ κατέθεσε στη Βουλή τροπολογία για την κατάργηση των νόμων που εκμηδένισαν το προνόμιο των εργατικών απαιτήσεων έναντι άλλων πιστωτών, σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης πλειστηριασμού ή πτώχευσης σε βάρος του εργοδότη.
Αναλυτικά τα όσα αναφέρει η τροπολογία που κατέθεσε το ΚΚΕ:
Στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Οικονομικών «Ρύθμιση Οφειλών και Παροχή Δεύτερης Ευκαιρίας».
Θέμα: Κατάργηση δικονομικών διατάξεων που αφορούν την υποβάθμιση των προνομίων των εργατικών απαιτήσεων κατά την αναγκαστική εκτέλεση (πλειστηριασμός – πτώχευση).
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Με τον Ν. 4335/2015, σε συνδυασμό με τους ν. 4336/2015 και ν. 4446/2016, αλλοιώθηκε και ουσιαστικά εκμηδενίστηκε το προνόμιο των εργατικών απαιτήσεων έναντι άλλων πιστωτών σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης (πλειστηριασμού ή πτώχευσης) σε βάρος της περιουσίας του οφειλέτη-εργοδότη των εργαζομένων. Έτσι, με τις πρόσφατα θεσπισθείσες διατάξεις με τις οποίες εισήχθη ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας (άρθρο όγδοο του άρθρου 1 του Ν. 4335/2015), οι ειδικοί προνομιούχοι δανειστές, δηλ. οι Τράπεζες, υπεισέρχονται στη θέση του προνομίου των εργαζομένων, ικανοποιούμενες από τα 2/3 του πλειστηριάσματος ή της πτωχευτικής περιουσίας, αφήνοντας μόνο το 1/3 (το οποίο μπορεί να μειώνεται και στο 25%, αν συντρέχουν και εγχειρόγραφοι δανειστές, όπως κατ’ εξοχήν συμβαίνει) για τη συμμετρική κάλυψη των εργατικών απαιτήσεων, των απαιτήσεων του Δημοσίου από ΦΠΑ και παρακρατούμενους και επιρριπτόμενους φόρους και των απαιτήσεων των ΦΚΑ.
Επιπλέον, κάτι παρόμοιο συνέβη και με τις διατάξεις των ν. 4336/2015 (υποπαρ. Γ.3.18 της παρ. γ του άρθρου 2) και ν. 4446/2016 (άρθρο 8 παρ. 14), με τις οποίες τροποποιήθηκε o Πτωχευτικός Κώδικας, σε σχέση με την υποβάθμιση των προνομίων των εργαζομένων σε περίπτωση εκποίησης της πτωχευτικής περιουσίας, στα πλαίσια πτώχευσης των οφειλετών-εργοδοτών τους.
Αποτέλεσμα της αντεργατικής αυτής τροποποίησης στο σύστημα των προνομίων είναι η ματαίωση της ουσιαστικής ικανοποίησης των εργαζομένων και όποιας προστασίας τους έχει απομείνει, οι οποίοι μάλιστα είναι και οι τελευταίοι που ασκούν καταδιωκτικά μέτρα κατά του εργοδότη τους, είτε λόγω οικονομικής ένδειας σε συνδυασμό με την αύξηση του κόστους προσφυγής στη δικαιοσύνη είτε λόγω των απειλών για απώλεια των θέσεων εργασίας. Τουναντίον, τόσο οι Τράπεζες όσο και οι άλλοι προνομιούχοι πιστωτές, έχουν στο οπλοστάσιό τους αναρίθμητα οικονομικά και δικονομικά μέσα για την ικανοποίησή τους πριν το στάδιο της αναγκαστικής εκτέλεσης ή της πτώχευσης όπως π.χ. η ευθύνη εγγυητών με την ατομική τους περιουσία, εμπράγματη ασφάλεια, άμεση έκδοση εκτελεστού τίτλου (ΝΔ 17.7/13.8.1923 «Περί ειδικών διατάξεων επί ανωνύμων εταιρειών»), ποινική ευθύνη, ευθύνη νομίμων εκπροσώπων και μετόχων με την προσωπική περιουσία για χρέη σε Δημόσιο και ΦΚΑ κλπ.
Με τις ρυθμίσεις των άρθρων 176 και 177 του ν. 4512/2018 έγινε μια μικρή βελτίωση σε σχέση με τη θέση κατάταξης των απαιτήσεων των εργαζομένων έναντι των οφειλετών-εργοδοτών, σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης (πλειστηριασμού – πτώχευσης) σε βάρος της περιουσίας του οφειλέτη-εργοδότη. Με τις πιο πάνω ρυθμίσεις προβλέφθηκε υπερπρονόμιο υπέρ των απαιτήσεων των εργαζομένων έναντι του οφειλέτη-εργοδότη, το οποίο όμως περιορίστηκε μόνο σε μη καταβληθέντες μισθούς έξι (6) μόλις μηνών, αλλά και για περιορισμένο ύψος αποδοχών – μισθού (νόμιμος κατώτατος μισθός υπαλλήλου άνω των 25 ετών επί 275%). Η ρύθμιση αυτή όχι μόνο δεν δίνει λύση στη σημαντική αλλοίωση σε βάρος του προνομίου των εργατικών απαιτήσεων έναντι άλλων πιστωτών, αλλά και εισάγει μια επικίνδυνη κατηγοριοποίηση των εργατικών απαιτήσεων που πρέπει να ικανοποιούνται προνομιακά στο σύνολό τους και χωρίς καμία διάκριση.
Με το συζητούμενο νομοσχέδιο καταργείται ο ισχύων πτωχευτικός κώδικας και για τη διανομή του πλειστηριάσματος τους πιστωτές κατά τη διαδικασία της πτώχευσης προβλέπεται ανάλογη εφαρμογή των άρθρων 975 έως 978 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, όπως αυτά συμπληρώνονται από το άρθρο 167 του νομοσχεδίου. Έτσι το πρόβλημα της υποβάθμισης των προνομίων των εργατικών απαιτήσεων κατά την αναγκαστική εκτέλεση εξακολουθεί να παραμένει.
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί ουσιαστικά προς όφελος των εργαζομένων το ζήτημα της υποβάθμισης των προνομίων των εργατικών απαιτήσεων κατά την αναγκαστική εκτέλεση από τις προαναφερθείσες διατάξεις, προτείνεται η πιο κάτω τροπολογία.
ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ – ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Οικονομικών: «Ρύθμιση Οφειλών και Παροχή Δεύτερης Ευκαιρίας».
- Το άρθρο 975 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας αντικαθίσταται ως εξής:
«Η κατάταξη των δανειστών στον πίνακα γίνεται με την εξής σειρά. Αφού αφαιρεθούν τα έξοδα της εκτέλεσης, που ορίζονται αιτιολογημένα από τον υπάλληλο του πλειστηριασμού, κατατάσσονται:
1) Οι απαιτήσεις για την κηδεία ή τη νοσηλεία εκείνου κατά του οποίου είχε στραφεί η εκτέλεση, του συζύγου και των τέκνων του, αν προέκυψαν κατά τους τελευταίους δώδεκα (12) μήνες πριν από την ημέρα διενέργειας του πλειστηριασμού ή κήρυξης της πτώχευσης. Στην ίδια τάξη υπάγονται και οι απαιτήσεις αποζημίωσης δανειστών, λόγω αναπηρίας ποσοστού ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω, με εξαίρεση την ικανοποίηση για ηθική βλάβη, εφόσον προέκυψαν έως την ημέρα του πλειστηριασμού ή την κήρυξη της πτώχευσης.
2) Οι απαιτήσεις για την παροχή τροφίμων αναγκαίων για τη συντήρηση εκείνου κατά του οποίου είχε στραφεί η εκτέλεση, του συζύγου και των τέκνων του, αν προέκυψαν κατά τους τελευταίους έξι (6) μήνες πριν από την ημέρα διενέργειας του πλειστηριασμού ή κήρυξης της πτώχευσης.
3) Οι απαιτήσεις που έχουν ως βάση τους την παροχή εξαρτημένης εργασίας, οι απαιτήσεις των δασκάλων, καθώς και οι απαιτήσεις από αμοιβές, έξοδα και αποζημιώσεις των δικηγόρων είτε αμείβονται κατά υπόθεση είτε με πάγια περιοδική αμοιβή, καθώς και οι αποζημιώσεις λόγω καταγγελίας της σχέσης εργασίας και οι απαιτήσεις των δικηγόρων για αποζημίωση λόγω λύσης της σύμβασης έμμισθης εντολής. Στην ίδια τάξη υπάγονται και οι απαιτήσεις αποζημίωσης σε περίπτωση θανάτου του υπόχρεου προς διατροφή, καθώς και οι απαιτήσεις αποζημίωσης λόγω αναπηρίας ποσοστού εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω, εφόσον προέκυψαν έως την ημέρα του πλειστηριασμού ή την κήρυξη της πτώχευσης.
Η διαίρεση του πλειστηριάσματος σε ποσοστά, κατά το άρθρο 977, γίνεται μετά την ικανοποίηση των απαιτήσεων της τάξεως αυτής.
4) Οι απαιτήσεις αγροτών ή αγροτικών συνεταιρισμών από πώληση αγροτικών προϊόντων, αν προέκυψαν κατά τον τελευταίο χρόνο πριν από την ημερομηνία ορισμού του πρώτου πλειστηριασμού ή κήρυξης της πτώχευσης.
5) Οι απαιτήσεις του Δημοσίου και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης από κάθε αιτία, με τις προσαυξήσεις κάθε φύσης και τους τόκους που επιβαρύνουν τις απαιτήσεις αυτές, καθώς επίσης και οι απαιτήσεις των φορέων κοινωνικής ασφάλισης αρμοδιότητας της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
6) Οι απαιτήσεις του Συνεγγυητικού κατά του οφειλέτη, εφόσον ο τελευταίος έχει ή είχε στο παρελθόν την ιδιότητα της επιχείρησης παροχής επενδυτικών υπηρεσιών κατά την έννοια του άρθρου 2 του ν. 2396/1996 και οι απαιτήσεις του Συνεγγυητικού έχουν προκύψει εντός δύο (2) ετών πριν από την ημέρα διενέργειας του πλειστηριασμού ή κήρυξης της πτώχευσης».
- Το άρθρο 977 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας αντικαθίσταται ως εξής:
«1). Αν εκτός από τις απαιτήσεις του άρθρου 975 υπάρχουν και οι απαιτήσεις του άρθρου 976 αριθ. 3, προτιμώνται οι πρώτες. Αν υπάρχουν και απαιτήσεις του άρθρου 976 αριθ. 1 και 2, τότε οι απαιτήσεις του άρθρου 975 ικανοποιούνται, με την επιφύλαξη της περίπτωσης 3 εδάφ. ε΄ του άρθρου 975, έως το ένα τρίτο του ποσού του πλειστηριάσματος που πρέπει να διανεμηθεί στους πιστωτές και τα δύο τρίτα διαθέτονται για να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις του άρθρου 976 αριθ. 1 και 2. Από τα υπόλοιπα που απόμειναν από το ένα τρίτο ή τα δύο τρίτα, μετά την ικανοποίηση των απαιτήσεων των άρθρων 975 και 976 αριθ. 1 και 2, κατά το προηγούμενο εδάφιο, κατατάσσονται, ώσπου να καλυφθούν, οι απαιτήσεις της άλλης από τις προαναφερόμενες δύο κατηγορίες που δεν έχουν ικανοποιηθεί.
2) Αν υπάρχουν περισσότερες απαιτήσεις από αυτές που αναφέρονται στα άρθρα 975 ή 976, η απαίτηση της προηγούμενης τάξης προτιμάται από την απαίτηση της επόμενης τάξης και αν είναι της ίδιας τάξης ικανοποιούνται συμμέτρως. Αν συντρέχουν περισσότερες απαιτήσεις από εκείνες που αναφέρονται στο άρθρο 976 αριθ. 2, ακολουθείται η κατά το ουσιαστικό δίκαιο σειρά.
3) Το ποσό που απομένει μετά την ικανοποίηση των απαιτήσεων των άρθρων 975 και 976 διανέμεται συμμμέτρως στους υπόλοιπους δανειστές που έχουν αναγγελθεί».
- Κατά τη διανομή του πλειστηριάσματος κατά τη διαδικασία της πτώχευσης, η κατάταξη των πιστωτών γίνεται κατ’ εφαρμογή των άρθρων 975 έως 978 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, όπως τροποποιούνται με την παρούσα.
- Κάθε αντίθετη διάταξη νόμου καταργείται.
- Πίνακες κατάταξης και διανομής που δεν έχουν καταστεί τελεσίδικοι, επανασυντάσσονται επιμελεία του υπαλλήλου του πλειστηριασμού ή του συνδίκου της πτώχευσης κατά περίπτωση, εντός προθεσμίας ενός (1) μηνός από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου.
Αθήνα, 21 Οκτωβρίου 2020
Οι προτείνοντες βουλευτές
Κομνηνάκα Μαρία
Καραθανασόπουλος Νίκος
Κατσώτης Χρήστος
Στολτίδης Λεωνίδας.