Έγραψα την ιστορία της Ελένης Παπαδάκη με αφορμή τα 70 χρόνια των Δεκεμβριανών, και θα ήθελα να συνεχίσω σήμερα με κάποιες ιστορίες από την άγρια εκείνη εποχή.
Πριν από όλα να απαντήσω στον κύριο Κώστα Παλούκη, που άφησε ένα σημείωμα κάτω από το προηγούμενο κομμάτι περί Παπαδάκη, που με ρωτάει πως είμαι σίγουρος πως η Παπαδάκη δεν ήταν άνθρωπος των Ναζί. Στα υπόλοιπα που γράφει δε θα απαντήσω, γιατί θέλει πάρα πολύ χώρο και χρόνο να κάτσει κανείς να αναλύσει τι έγινε στα Δεκεμβριανά. Αλλά, όσο για την Παπαδάκη, ναι, είναι σίγουρο πως δεν ήταν συνεργάτις των Ναζί και το μόνο που της καταλογίστηκε ήταν η στενή της σχέση, είτε ερωτική είτε φιλική ήταν αυτή, με το δοσίλογο πρωθυπουργό Ιωάννη Ράλλη, κάτι που όμως, όπως είναι αποδεδειγμένο, περισσότερο ωφέλησε τότε συναδέλφους της και ανθρώπους που μπορούσε να βοηθήσει ανεξαρτήτως πολιτικής θέσης και όχι την ίδια. Άλλωστε, όπως έγραφα και στο προηγούμενο κομμάτι, και επειδή στην αναμπουμπούλα ο λύκος χαίρεται, πολλοί έβγαλαν και τα προσωπικά τους και τα απωθημένα τους κατηγορώντας αθώους.
Όταν τελείωσε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, λοιπόν, στη Γαλλία η μεγάλη πλειοψηφία των καλλιτεχνών εκεί κατηγορήθηκε για συνεργασία με τους ναζί. Το αστείο είναι, δε, πως η μόνη που παρασημοφορήθηκε για τη δράση της στην γαλλική αντίσταση ηταν μια αμερικάνα μαύρη που είχε πολιτογραφηθεί γαλλίδα, η Ζοζεφίν Μπέηκερ, το αστέρι των γαλλικών καμπαρέ, που παρέλαβε το παράσημο από τα χέρια του Ντε Γκωλ. Οι υπόλοιποι εξαναγκάστηκαν, μια και τότε δεν υπήρχε τηλεόραση κλπ, να γυρίσουν μικρά φιλμάκια όπου ζητούσαν συγγνώμη από το γαλλικό λαό και τα οποία προβάλλονταν στους κινηματογράφους πριν απο την κανονική προβολή. Ανάμεσα τους κι ο Μωρίς Σεβαλιέ.
Στην Ελλάδα, oι καλλιτέχνες δε συνεργάστηκαν με τους ναζί και στις πιο ακραίες περιπτώσεις είχαμε «ερωτικές σχέσεις» μεταξύ κάποιων πρωταγωνιστριών, που δε θα πω τα ονόματά τους, με ανθρώπους των αρχών κατοχής, Ιταλούς ή Γερμανούς. Οι εποχές ήταν δύσκολες και όλοι έκαναν ότι μπορούσαν για να βρουν κάτι να φάνε. Δε μιλάμε για πρακτοριλίκια, οπότε μπορεί να δείξει κανείς και λίγη επιείκια. Γιατί έχω ακούσει και αηδίες του στιλ πως η Μαρία Κάλλας ήταν συνεργάτις των Ιταλών ενώ το μονο στοιχείο που έχει εμφανιστεί γι αυτή είναι πως τραγουδούσε άριες σε Ιταλούς φανταρους κι αυτοί της έδιναν σοκολάτα να φάει- το έχει πει ο Τσαρούχης αυτό.
Στην κατοχή και στα Δεκεμβριανά, ομως, έγιναν πολλά.
Είναι γνωστή η φαρμακερή ατάκα της Μαρίκας Κοτοπούλη προς μια νεαρή θεατρινούλα στο θίασό της που, εν μέσω κατοχής, εμφανιζόταν μες ωραία ρούχα και όταν τη ρωτουσε δήθεν αδιάφορα η Κοτοπούλη απαντούσε πως τα πήρε από την ΟΥΝΡΑ – για οσους δεν ξερουν, η ΟΥΝΡΑ έστελνε στην Κατοχή διάφορα πράγματα στην Ελλάδα, μεταξύ άλλων και ρούχα, τα οποία όμως ήταν αποφόρια από ξένα κράτη. Κι όταν η Κοτοπούλη την είδε να κάθεται στη σκηνή και να έχει ανοίξει τα πόδια της μπσροστά στο μοναδικό μαγκάλι που ζέσταινε το τεράστιο θέατρο Ρεξ- Κοτοπούλη, της είπε «Πρόσεχε γλυκιά μου, θα κάψεις την ΟΥΝΡΑ!».
Η Μιράντα Μυράτ ήταν κόρη της Κυρίας Κυβέλης και του Μήτσου Μυράτ, πρωταγωνίστρια της εποχής, διανοούμενη, απ’ ότι λένε, και στα χρόνια της Κατοχής αγωνίστρια του ΕΑΜ. Όπως κι ο ετεροθαλής αδελφός της, Δημήτρης Μυράτ, γιός του Μήτσου Μυράτ και της Χρυσούλας Κοτοπούλη, αδελφής της Μαρίκας. Η Κυρία Κυβέλη – Κυρία Κυβέλη την αποκαλούσαν πάντα όλοι- σε τρίτο γάμο είχε παντρευτεί το Γεώργιο Παπανδρέου, πρώτο πρωθυπουργό της μεταπολεμικής Ελλάδας, που πήρε στην πλάτη του τα Δεκεμβριανά. Φανταστείτε λοιπόν πως η Μιράντα Μυράτ δυναμική ΕΑΜίτισσα, σε συγκεντρωση στην πλατεία Κυψέλης στα Δεκεμβριανά και όχι μόνο, φώναζε με υψωμένη τη γροθιά, «Θάνατος στον Παπανδρέου! Παπανδρέου Προδότη!».
Η Καίτη Ντιριντάουα ήταν από τις πιο όμορφες και ταλαντούχες γυναίκες στην επιθεώρηση. Πρωταγωνίστρια από τις πρώτες. Κι αριστερή. Σε κάποιες από τις διαδηλώσεις του ΕΑΜ τον πρώτο καιρό μετά την απελευθέρωση ήταν μπροστά μπροστά σε μια διαδήλωση, ένας φωτορεπόρτερ τράβηξε μια φωτογραφία. Στα κατοπινά χρόνια, όποτε εμφανιζόταν σε θέατρο ή αλλού, οι λαϊκές δεξιές εφημερίδες έβαζαν πρωτοσέλιδο εκείνη τη φωτογραφία της. Αυτό σταμάτησε μόνο όταν ο, κατόπιν σύζυγός της, Κώστας Χατζηχρήστος ζήτησε σαν προσωπική χάρη απο τον Καραμανλή, που ήταν τότε πρωθυπουργός, να αποσυρθεί αυτή η φωτογραφία, πράγμα που ο Καραμανλής, προς τιμήν του, το έκανε.
Ο πατέρας του Φιλιποίμηνα Φίνου εκτελέστηκε από τους γερμανούς στο Χαϊδάρι και παραλίγο να εκτελεστεί κι ο ίδιος ο Φίνος ως «δρων κομμουνιστής». Πέντε χρόνια μετά, το 1949, διαρκούντος ακόμη του εμφυλίου, ο Φίνος παραλίγο να συρθεί σε στρατοδικείο γιατί γύρισε την ταινία «Η Τελευταία Αποστολή» του Τσιφόρου, όπου μία κοπέλα σκοτώνει μετά την Κατοχή τη μητέρα της, γιατί εκείνη κατά τη διάρκεια της Κατοχής τα είχε φτιάξει με ένα Γερμανό αξιωματικό κι αυτό προκάλεσε το θάνατο του πατέρα της, αξιωματικού του ελληνικού στρατού. Η «αντίρρηση» της αυστηρής λογοκρισίας ήταν πως δε μπορούσε η γυναίκα ενός Έλληνα αξιωματικού να κάνει τέτοια πράγματα, κι ο Φίνος αναγκάστηκε να γυρίσει ένα κομμάτι της ταινίας και να κάνει τη μητέρα Ουγγαρέζα, γιατί, βέβαια, μια Ουγγαρέζα μπορούσε να το κάνει αυτό!
Ο Γιώργος Οικονομίδης, ο πασίγνωστος κονφερασιέ, ήταν ένα από τα παλικάρια του ΕΑΜ. Επί χούντας έφτιαχνε τις Ολυμπιάδες Τραγουδιού στην Αθήνα.
Ήταν μια πραγματικά τρελή εποχή και άσχημη και βρομερή από όλες τις απόψεις. Αλλά μαθήματα δεν βλέπω να πήραμε.