Έκθεση που δημοσίευσε η «Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο», αναδεικνύει την ιδιαίτερα αργή βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στον προσφυγικό καταυλισμό του Καρά Τεπέ, καλούμενο ακριβώς εξαιτίας των συνθηκών αυτών και «Μόρια 2». Μετά από δύο μήνες λειτουργίας του καταυλισμού και ενώ ο χειμώνας βαθαίνει, με παράλληλη κορύφωση του δεύτερου κύματος της πανδημίας, το κρύο, ο συνωστισμός και οι κακές συνθήκες υγιεινής είναι μερικά από τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τον καταυλισμό του Καρά Τεπέ.

Ανυπόφορο κρύο και υγρασία

Ειδικότερα, σύμφωνα με την έκθεση που επικαλείται στοιχεία συλλεγμένα από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, εξαιτίας της τοποθεσίας στην οποία βρίσκεται η δομή, οι βόρειοι άνεμοι προκαλούν ιδιαίτερα προβλήματα. Οι σκηνές βρίσκονται στο έλεος των καιρικών συνθηκών και είναι ασταθείς όταν έχει αέρα. Σε μία περίπτωση μάλιστα, σκηνή όπου εργάζονταν μέλη της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης παρασύρθηκε από τον αέρα στην θάλασσα», αναφέρει η έκθεση.

Όπως αναφέρουν οι ίδιοι οι πρόσφυγες διαμένοντες της δομής, «τα βράδια όταν φυσάει κουνάει η σκηνή και δεν μπορούμε να κοιμηθούμε», λέει ο Χασάν, πρόσφυγας από το Αφγανιστάν. «Το βασικό μου πρόβλημα είναι το κρύο, προσπαθώ να ντυθώ όσο πιο ζεστά μπορώ για να μην κρυώνω. Πριν το lockdown κάποιες οργανώσεις μας είχαν μοιράσει ρούχα. Παντελόνια, παπούτσια, αλλά είναι όλα καλοκαιρινά. Μετά τo lockdown δεν ξαναμοίρασαν, ούτε έχουμε χειμωνιάτικα ρούχα», λέει η Φατίχα προσφύγισσα από την Συρία, ενώ ο Σαέμπ, θύμα βασανιστηρίων από το Αφγανιστάν, επισημαίνει ότι «δεν υπάρχουν αρκετές κουβέρτες. Δεν ξέρουμε πώς θα βγάλουμε το χειμώνα. Αυτό που μας ραγίζει την καρδιά είναι ότι δεν έχουμε ανθρώπινες συνθήκες, μας βλέπουν σαν ζώα», αναφέρει χαρακτηριστικά για τις συνθήκες διαβίωσης.

Ακόμα σημειώνεται ότι οι πρόσφυγες αναφέρουν ότι το κρύο και η υγρασία μέσα στις σκηνές, ιδίως τις νύχτες, είναι ανυπόφορα, καθώς δεν υπάρχει δυνατότητα θέρμανσης και δεν τους έχουν δοθεί αρκετές κουβέρτες και ζεστά ρούχα. Αντ’ αυτού προσπαθούν με αυτοσχέδιες κατασκευές να θωρακίσουν τις σκηνές τους για να τις προστατεύσουν από τις καιρικές συνθήκες.

Ενώ στις οικογενειακές σκηνές έχει τοποθετηθεί μόνωση και ξύλινο πάτωμα, στις σκηνές που ζουν μεμονωμένα άτομα δεν έχει τοποθετηθεί τίποτα από τα δύο, με αποτέλεσμα οι σκηνές να είναι εντελώς εκτεθειμένες στα στοιχεία της φύσης.

Πιο συγκεκριμένα, «σε κάποιες από τις σκηνές μεγάλης χωρητικότητας δεν υπάρχουν κρεβάτια και οι άνθρωποι χρησιμοποιούν μικρές σκηνές για να δημιουργήσουν ένα ιδιωτικό χώρο. Ιδιαίτερα δύσκολη είναι η κατάσταση εκεί και για τους μόνους άνδρες, καθώς τα rubhalls δεν διαθέτουν μόνωση και ξύλινο δάπεδο όπως οι οικογενειακές σκηνές», αναφέρει η έκθεση.

«Το βράδυ δεν κλείνουν οι σκηνές και κάνει πολύ κρύο. Υπάρχουν κουβέρτες αλλά κάνει κρύο παρ’ όλα αυτά. Εγώ έχω ρούχα αλλά υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν. Οι οργανώσεις φέρνουν, αλλά οι άνδρες μόνοι είναι δύσκολα να πάρουν», τονίζει ο Ζαχέρ από το Αφγανιστάν, που ζει με άλλα 150 άτομα σε μια σκηνή.

Συνωστισμός

Αξίζει να σημειωθεί ότι η δομή είναι σχεδόν γεμάτη, καθώς ο καταυλισμός έχει επίσημη χωρητικότητα 10.000 άτομα και αυτή τη στιγμή εκεί διαβιούν, περισσότεροι από 7.250 πρόσφυγες, ενώ σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία, άνω των 2.400, ποσοστό 33% του πληθυσμού, είναι παιδιά. Στον Καρά Τεπέ υπάρχουν 880 οικογενειακές σκηνές με χωρητικότητα για 6-8 άτομα και 10 μεγάλες σκηνές μεγάλης χωρητικότητας.

Αν και οι ουρές αναμονής για την χρήση των χώρων υγιεινής αλλά και για την παροχή νερού και φαγητού έχουν μειωθεί αρκετά σε σχέση με το παρελθόν, ο συνωστισμός μέσα στον καταυλισμό είναι αναπόφευκτος, λόγω του μεγάλου αριθμού των διαμενόντων. Η διανομή αντισηπτικών και μασκών γίνεται κατά κύριο λόγο από οργανώσεις, ενώ η αστυνομία προχωρά σε βεβαιώσεις προστίμων για μη ορθή χρήση της ιατρικής μάσκας ακόμα και μέσα στον καταυλισμό.

Έλλειψη προστασίας ευάλωτων ανθρώπων

Η έκθεση σημειώνει ότι παρά το γεγονός ότι οι ιατρικές υπηρεσίες έχουν οργανωθεί, η πρόσβαση σε αυτές δεν είναι πάντα εύκολη, «καθώς για να φτάσει κάποιος εκεί πρέπει ουσιαστικά να περάσει από ένα σημείο ελέγχου και να έχει τρόπο να αποδείξει ότι έχει ιατρικό πρόβλημα, κάτι το οποίο δεν είναι πάντα εφικτό».

Αναφέρεται ακόμα ότι στα μέσα Νοεμβρίου, στο χώρο καραντίνας του νέου καταυλισμού βρίσκονταν 14 άτομα, τα 9 εκ των οποίων είχαν διαγνωστεί θετικά με κορονοϊό. Μία γυναίκα κατήγγειλε στην «Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο», ότι παρόλο που η ίδια δεν είχε διαγνωστεί θετική στον ιό, μεταφέρθηκε στον προσωρινό καταυλισμό στο Καρατεπέ, τοποθετήθηκε σε χώρο καραντίνας μαζί με θετικά κρούσματα, ενώ όπως υποιγραμμίζει η ίδια «με είχαν βάλει με άλλες δύο που ήταν θετικές. Όσο ήμουν στην καραντίνα δεν μας εξέταζε κάποιος γιατρός. Κανείς δεν έμπαινε».

Ο χώρος που έχει διαμορφωθεί για απομόνωση των ασθενούντων από κορονοϊό, σύμφωνα με αναφορές βρίσκεται πολύ κοντά στη παραλία και οι σκηνές είναι περισσότερο εκτεθειμένες στον άνεμο, στο κρύο και την υγρασία, ενώ η παρουσία του προσωπικού εκεί δεν είναι συνεχής, με αποτέλεσμα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης να μην υπάρχει εύκολη πρόσβαση σε βοήθεια.

Επίσης αν και στο ΚΥΤ της Μόριας υπήρχε συγκεκριμένος χώρος όπου διέμεναν γυναίκες θύματα έμφυλης βίας, στον Καρά Τεπέ δεν υπάρχει. Μια εκ των γυναικών που έχει πέσει θύμα έμφυλης βίας, ενώ διέμενε σε ξεχωριστό χώρο, μετά από δύο μήνες μεταφέρθηκε στον Καρά Τεπέ και ενώ διαμένει μαζί με γυναίκες, καταγγέλλει ότι δεν υπάρχει ξεχωριστός χώρος για άνδρες και γυναίκες.

Παράλληλα και εν μέσω πανδημίας μέσα στις σκηνές του καταυλισμού εξακολουθεί να ζει ένας σημαντικός αριθμός ευάλωτων προσφύγων, η κατάσταση υγείας των οποίων χειροτερεύει μέρα με τη μέρα λόγω των συνθηκών, όπως ηλικιωμένοι, θύματα έμφυλης βίας και άτομα με αναπηρία. Η αποσυμφόρηση τις τελευταίες εβδομάδες γίνεται με αργούς ρυθμούς, τονίζει η έκθεση.

Ελλείψεις ρεύματος και ζεστού νερού

Η έκθεση αναδεικνύει και το ζήτημα της έλλειψης επαρκούς ηλεκτροδότησης και υδροδότησης της δομής, σε μια κατάσταση που μια πρίζα η οποία βρίσκεται εκτεθειμένη στις καιρικές συνθήκες με κίνδυνο βραχυκυκλώματος, χρησιμοποιείται από 8 σκηνές, με την τάση να είναι χαμηλή και να φτάνει μόνο για να φορτιστούν τα κινητά τηλέφωνα των διαμενόντων στη δομή και το ζεστό νερό είναι ανύπαρκτο.

Συχνά γύρω από τις πρίζες δημιουργείται συνωστισμός και ένταση καθώς μεγάλος αριθμός προσφύγων προσπαθούν είτε να φορτίσουν τις συσκευές τους είτε να ζεστάνουν νερό.

Στα τέλη Οκτωβρίου, σύμφωνα με την έκθεση, είχαν τοποθετηθεί στον καταυλισμό 46 φορητές ντουζιέρες και αναμενόταν τις επόμενες εβδομάδες να τοποθετηθούν άλλες 152. Ωστόσο αυτές δεν είναι τίποτα άλλο από πλαστικά κουτιά, μέσα στα οποία οι άνθρωποι τις περισσότερες φορές πρέπει να κάνουν ντους με κρύο νερό. Σύμφωνα με αναφορές, στις ντουζιέρες που προορίζονται για τις γυναίκες, έχουν τοποθετηθεί βραστήρες ούτως ώστε να ζεσταίνουν νερό για να πλυθούν, καθώς μέσα στον καταυλισμό δεν υπάρχει παροχή ζεστού νερού.

Σε ορισμένα σημεία του καταυλισμού δεν έχουν τοποθετηθεί ούτε αυτού του τύπου οι ντουζιέρες, με πρόσφυγες να αναφέρουν ότι μεταφέρουν το νερό σε μπουκάλια και κάνουν μπάνιο στις σκηνές τους ενώ σε πολλές περιπτώσεις άνδρες πρόσφυγες πλένονται στη θάλασσα.

Το ίδιο άσχημες είναι και οι συνθήκες στους χώρους υγιεινής. Παρ’ όλο που το τελευταίο διάστημα έχουν τοποθετηθεί περισσότερες τουαλέτες στον καταυλισμό, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία, στις 20 Νοεμβρίου και βάσει των διαθέσιμων στοιχείων, υπήρχαν 418 χημικές τουαλέτες, από τις οποίες 371 προορίζονται για χρήση από τους διαμένοντες αιτούντες άσυλο ενώ ήδη αρκετές από αυτές έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας.

Ο αριθμός των βρυσών που έχουν τοποθετηθεί έχει επίσης αυξηθεί. Ωστόσο, οι πρόσφυγες αναφέρουν ότι το νερό μεταφέρεται εκεί από βυτία νερού και δεν έχουν λάβει κάποια ενημέρωση για το αν είναι πόσιμο ή όχι.