Ραδιοφωνική συνέντευξη στον Ορέστη Βέλμαχο και Μηνά Κωνσταντίνου
Επιμέλεια κειμένου: Μηνάς Κωνσταντίνου
Την περασμένη εβδομάδα, ένα εννιάχρονο κορίτσι δέχθηκε επίθεση από τέσσερις άνδρες στην αυλή εκκλησίας στη Γέρα της Λέσβου. Αιτία, ένα μαντήλι που φορούσε στο κεφάλι, με τους τέσσερις να δικαιολογούνται πως «την πέρασαν για προσφυγόπουλο». Το παιδί έβαλε τα κλάματα, η μητέρα κάλεσε την αστυνομία, οι δράστες απολογήθηκαν, βεβαιωμένοι πως δεν πρόκειται για προσφυγάκι, ενώ η αστυνομία δεν προχώρησε σε καμία άλλη κίνηση.
Λίγες ημέρες αργότερα, η δημοσιογράφος Ανθή Παζιάνου που δημοσίευσε στην εφημερίδα «Εμπρός» της Λέσβου το περιστατικό βρίσκεται στο στόχαστρο ακροδεξιών κύκλων που δρουν στο νησί, που μάλιστα μοιάζουν να χαίρουν της στήριξης ακόμα και της Νέας Δημοκρατίας.
Άτομα που φέρονται να έχουν συστήσει «ομάδες περιφρούρησης» στην περιοχή της Γέρας, «περιπολώντας στα χωριά προκειμένου να μην εγκατασταθούν σε αυτά δομές φιλοξενίας αιτούντων άσυλο», εξαπέλυσαν στα κοινωνικά δίκτυα μία ρατσιστική και μισογύνικη επίθεση στο πρόσωπό της. Στο επίκεντρο των επιθέσεων βρέθηκε μία αναμνηστική φωτογραφία της δημοσιογράφου μαζί με συναδέλφους της, από ρεπορτάζ για την ποδοσφαιρική προπόνηση προσφύγων σε γήπεδο της Μόριας, κάτω από την οποία εξαπέλυαν συκοφαντίες και χυδαίες εκφράσεις για την προσωπικότητά και την επαγγελματική της ιδιότητα.
Προσφυγή στη Δικαιοσύνη
Με την κατάσταση στη Λέσβο να περιγράφεται ως εκτός ελέγχου, η δημοσιογράφος προσέφυγε στη δικαιοσύνη, υποβάλλοντας μηνύσεις κατά συγκεκριμένων προσώπων, και ζητώντας τη σύλληψή τους. Όπως περιγράφει η ίδια, καθώς τα περιστατικά αυτά αυξάνουν, οι δημοσιογράφοι ωθούνται στην αυτολογοκρισία. Με τις αυξανόμενες προσωπικές επιθέσεις σε δημοσιογράφους που καλύπτουν το προσφυγικό, και με το προσφυγικό να κατέχει δεσπόζουσα θέση στην προεκλογική ατζέντα της ακροδεξιάς ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών, όφειλε να αντιδράσει.
«Αποφάσισα να προχωρήσω σε μηνύσεις κατά οκτώ ατόμων. Οι δύο πέρασαν από αυτόφωρο, κρατήθηκαν, αφέθησαν ελεύθεροι και το ίδιο βράδυ συνέχισαν στα δημόσια προφίλ να γράφουν αυτά που έγραφαν. Στη συνέχεια και άλλοι. Τελικά η εισαγγελέας αποφάσισε να τους περάσει όλους μαζί από μία τακτική δικάσιμο για τις ύβρεις. Αλλά και έναν που συμμετείχε σε αυτές τις επιθέσεις, αλλά και έγραψε για εμένα δημόσια ότι είμαι επικίνδυνη, ότι διχάζω την τοπική κοινωνία και ότι είμαι αμόρφωτη» δηλώνει η δημοσιογράφος.
Για τον τελευταίο έχει οριστεί δικάσιμος για το μεσημέρι της Πέμπτης, μετά από τριήμερη προθεσμία που πήρε τη Δευτέρα που συνελήφθη στο πλαίσιο του αυτοφώρου, ενώ αναμένεται να ακολουθήσουν και οι υπόλοιποι. (*upd: Επικαλούμενος λόγους υγείας, ο κατηγορούμενος ζήτησε και πέτυχε αναβολή της συζήτησης της υπόθεσης για τις 22 Ιανουαρίου του 2019)
Στο μεταξύ, την Πέμπτη, οι δημοσιογράφοι και οι εργαζόμενοι όλων των ειδικοτήτων στα ΜΜΕ της Λέσβου απεργούν, αντιδρώντας στις απειλές, τους προπηλακισμούς και τις επιθέσεις που δέχονται από τα ακραία περιθωριακά στοιχεία, με την Ένωση Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Πελοποννήσου Ηπείρου Νήσων (ΕΣΗΕΠΗΝ) και το Σωματείο Εργαζομένων ΜΜΕ Λέσβου (ΣΕΜΜΕΛ) στο πλευρό τους.
Επίσης, από την περασμένη Τρίτη, στην ιστοσελίδα του γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης, Th. Jagland, είναι αναρτημένη η αναφορά της επίθεσης στο πρόσωπο της από «ομάδες ακροδεξιών». «Η Ανθή Παζιάνου παρενοχλήθηκε από ομάδες ακραίων δεξιών» αναφέρεται συγκεκριμένα, ενώ υπογραμμίζεται πως βρέθηκε στο στόχαστρο σεξιστικής και συκοφαντικής επίθεσης του επικεφαλής της ακροδεξιάς κίνησης, Γιώργου Χατζηκλειδαρα. Παράλληλα, η αναφορά τονίζει πως η δημοσιογράφος προσέφυγε στη δικαιοσύνη κατά συγκεκριμένων προσώπων, με δύο εξ αυτών να συλλαμβάνονται και να κρατούνται από τις αρχές.
Η αναφορά της επίθεσης στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης
Θυμίζουν τάγματα εφόδου
«Δεν θα διανοούμουν ποτέ ότι θα πρέπει να σκεφτώ για το αν θα κάνω ένα ρεπορτάζ που θα αποκαλύψει κάποιους ακροδεξιούς κύκλους, να το σκεφτώ μήπως να μην το κάνω γιατί θα βρεθώ στο στόχαστρο. Δηλαδή, μιλάμε καθαρά για παρεμπόδιση του δημοσιογραφικού λειτουργήματος» τονίζει η δημοσιογράφος, που περιγράφει την κατάσταση ως τρομακτική και πρωτόγνωρη, υπενθυμίζοντας την έκκληση που έχουν απευθύνει οι δημοσιογράφοι του νησιού από τον περασμένο Μάιο.
Η Α. Παζιάνου περιγράφει το περιστατικό με το κοριτσάκι ως «κορυφή του παγόβουνου». Καταγγέλλει πως υπάρχουν άτομα που δεν διστάζουν ακόμα και να αναρτήσουν δημόσια βίντεο στα προφίλ τους στα κοινωνικά δίκτυα, στα οποία εμφανίζονται να κυκλοφορούν στην περιοχή της Γέρας τη νύχτα με φακούς «για να κάνουν περιπολίες, μάλιστα είχαν και εκλογές για να εκλέξουν αρχηγό», θυμίζοντας πάρα πολύ τάγματα εφόδου.
Σημειώνεται πως, επίσης την περασμένη εβδομάδα, η φασιστική οργάνωση Κρυπτεία επανεμφανίστηκε στη Λέσβο, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για την ολοκληρωτική καταστροφή του μνημείου για τους νεκρούς πρόσφυγες στη Θέρμη. Τις ίδιες ημέρες, η οργάνωση «Συνύπαρξη και Επικοινωνία στο Αιγαίο» κατήγγειλε την αυθαίρετη τοποθέτηση ενός τσιμεντένιου σταυρού μεγάλου μεγέθους στην παραλία της Απελής για την «αποτροπή των αλλόθρησκων».
Κάλυψη από την τοπική Νέα Δημοκρατία- Σιγή του «δημοκρατικού τόξου»
«Οι ίδιοι διακινούσαν όλο το καλοκαίρι την ψευδή είδηση της κατασκευής νέου καταυλισμού, και βάσει αυτού πραγματοποίησαν δημόσιες συγκεντρώσεις, σπέρνοντας τον φόβο στον κόσμο» καταγγέλλει η δημοσιογράφος.
«Αυτό το γεγονός έχουν εκμεταλλευτεί και στελέχη της Νέας Δημοκρατίας, που πήγαν σε αυτές τις συγκεντρώσεις και είπαν για το hot spot. Και όταν διαψεύστηκε, πάλι μέσω ρεπορτάζ από τον συνάδελφο Στρατή Μπαλάσκα του ΑΠΕ, δεν το μάζεψαν καθόλου, δεν έκαναν καμία αυτοκριτική και έχουμε την αίσθηση, μετά και την ανακοίνωση της τοπικής οργάνωσης της Νέας Δημοκρατίας, ότι υπάρχει και ένα χάιδεμα για όλους αυτούς».
Μάλιστα, όπως τονίζει η Α. Παζιάνου και μπορεί κανείς να διαπιστώσει διαβάζοντας την ανακοίνωση της τοπικής ΝΟΔΕ, τα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας στο νησί χρησιμοποιούν την ίδια επιχειρηματολογία των κατηγορούμενων.
«Φερέφωνα της συγκυβέρνησης ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-ΑΝ.ΕΛ., θα χαρακτήριζαν αυθαίρετα “φασίστα” κάθε πολίτη που αντιδρά και θα χρησιμοποιούσαν ακόμα και τη δικαιοσύνη, για να σταματήσουν κάθε φωνή που αντιστέκεται στην κατάσταση που επικρατεί!» αναφέρει μεταξύ άλλων η ανακοίνωση της τοπικής Νέας Δημοκρατίας. Ακόμη, πιο κάτω και με τα βέλη στραμμένα στη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ αναφέρει πως «στη προσπάθεια τους να κρατηθούν στην εξουσία δεν διστάζουν να διχάσουν τον Λεσβιακό λαό, να χαρακτηρίζουν φασίστα κάθε πολίτη που είναι αντίθετος στη πολιτική τους και να κατασκευάζουν ειδήσεις και καταστάσεις».
Επίσης, στην ανακοίνωση η ΝΟΔΕ αναφέρει, μεταξύ άλλων, πως «πριν μερικά χρόνια, στο νησί μας, κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι θα υπάρχουν άνθρωποι που ζητούν το γκρέμισμα ενός Χριστιανικού συμβόλου, όπως είναι ο Σταυρός, γιατί λέει τρομάζει τους παράνομους μετανάστες», ενώ καταλήγει πως «οι εκλογές πλησιάζουν».
«Πρέπει να πω ότι δεν συντάσσονται με αυτή τη γραμμή όλα τα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας. Ήδη ο πρώην βουλευτής της, Παύλος Βογιατζής, είπε ότι διαφωνεί και πως “αυτό πλησιάζει τα πλαίσια της Χρυσής Αυγής. Όμως ο βουλευτής και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, Χαράλαμπος Αθανασίου, που ενώ θα περιμέναμε να κάνει κάποια ερώτηση στη Βουλή για όλα αυτά που περνάμε οι δημοσιογράφοι, βλέπουμε ότι βγάζει τέτοιες ανακοινώσεις» ξεκαθαρίζει η δημοσιογράφος. Παράλληλα, κάνει ειδική αναφορά στις πρωτοβουλίες που πήρε απέναντι σε αυτή την κατάσταση ο δήμαρχος του νησιού, Σπύρος Γαληνός, που κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά για όλα τα ρατσιστικά περιστατικά που συνέβησαν τις τελευταίες ημέρες.
Η ανακοίνωση της Νέας Δημοκρατίας, μία ημέρα πριν την δικάσιμο του πρώτου κατηγορούμενου, προκάλεσε την όψιμη αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος κατήγγειλε τη διαστρέβλωση των γεγονότων από πλευράς ΝΟΔΕ, την κατηγόρησε για ακροδεξιά στροφή και κάλεσε στη «συγκρότηση ενός δημοκρατικού μετώπου απέναντι στην επικίνδυνη ακροδεξιά κατρακύλα της ΝΟΔΕ και των κύκλων που καλύπτει πολιτικά».
Ωστόσο, όπως τονίζει η Α. Παζιάνου, παρότι οι δημοσιογράφοι της Λέσβου έχουν απευθύνει από τον περασμένο Μάιο έκκληση για την πρωτοφανή αυτή διασπορά ξενοφοβικού και ρατσιστικού μίσους, κανένας πολιτικός φορέας -πλην του δημάρχου- δεν έχει αναλάβει ουσιαστικές πολιτικές πρωτοβουλίες για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση στο νησί.
«Εμείς είμαστε εκείνοι και εκείνες που από το 2015 λέμε “όχι παιδιά, δεν έγιναν έτσι τα πράγματα, δεν έφαγαν οι μετανάστες σκύλους”, δηλαδή έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο. Και έχουμε στοχοποιηθεί γιατί τους χαλάμε τη σούπα. Δεν γίνεται όμως τη σούπα να τη χαλάμε μόνο εμείς» αναφέρει με νόημα, και προειδοποιεί πως «αν δεν υπάρξει μια πολιτική δυναμική που θα πει να σταματήσει ο φασισμός και αυτό που συμβαίνει» θα έρθουν χειρότερα.
Ο επίμαχος τσιμεντένιος σταυρός που τοποθετήθηκε στην παραλία της Απελής (@εφημερίδα «Εμπρός»)
Καλλιέργεια φόβου και καθυστερήσεις της Δικαιοσύνης
Η Α. Παζιάνου περιγράφει την καλλιέργεια κλίματος φόβου, τόσο με τη διασπορά ψευδών ειδήσεων για τους πρόσφυγες, όσο και με κατοίκους και φορείς, όπως ο πρόεδρος της Γέρας όπου γίνονται και οι «περιπολίες», που «έχει στοχοποιηθεί και φοβάται να μιλήσει. Χρειάζεται να γίνει ένα άνοιγμα να μιλήσει ο κόσμος, γιατί στοχοποιείται. Μόνο λίγο να “δυσαρεστηθεί” με τις περιπολίες αυτές, μπαίνει στο στόχαστρο και δεν μιλάει».
Αναφορικά με τη στάση των αρχών, η δημοσιογράφος υπογραμμίζει πως κομβικό ρόλο στην ασυδοσία των καταγγελλόμενων και άλλων ομοίων τους, παίζει η σημαντική καθυστέρηση της δικαιοσύνης στην έρευνά της για το πογκρόμ εναντίον προσφύγων και μεταναστών στην πλατεία Σαπφούς στις 22 Απριλίου. «Υπήρχαν βίντεο και φωτογραφίες, γίνεται η έρευνα, αλλά δεν έχει βγει μέχρι σήμερα κάποιο αποτέλεσμα» περιγράφει.
Παράλληλα, ανεπαρκής προκύπτει και η στάση της εισαγγελίας, καθώς και στην περίπτωση του δημοσιογράφου του ΑΠΕ, Στρατή Μπαλάσκα που αποκάλυψε πως δεν θα γίνει δεύτερο hot spot, «έγιναν επιθέσεις, και τώρα το δικαστήριο έχει πάει τον Μάιο, στις ευρωεκλογές, που δεν θα γίνει ούτε και τότε».
«Το θέμα είναι να λειτουργήσει η δικαιοσύνη» σημειώνει η δημοσιογράφος, που υπογραμμίζει την ανάγκη να κινητοποιηθούν οι πολιτικές δυνάμεις, «να δείξουνε πρόσωπα και καταστάσεις, δεν είναι δυνατόν να σηκώνουν μόνιμα οι δημοσιογράφοι όλο αυτό το βάρος».
«Πάρα πολύ δύσκολη κατάσταση» στη Μόρια
«Έχουμε φτάσει σε ρεκόρ εγκλωβισμένων αιτούντων άσυλο στο κέντρο της Μόριας, είναι πάρα πολύ δύσκολη η κατάσταση» τονίζει για την τραγική κατάσταση που επικρατεί στη Μόρια, επικαλούμενη και την απόφαση της περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου, Χριστιάνας Καλογήρου, για κλείσιμο του κέντρου σε 30 ημέρες (27 σήμερα).
Η δημοσιογράφος περιγράφει τραγικές συνθήκες υπερπληθυσμού, καθώς στο κέντρο της Μόριας βρίσκονται 8.000 άνθρωποι, τη στιγμή που δεν μπορούν να φιλοξενηθούν περισσότεροι από 2.100. Οι τουαλέτες αρκούν για 800, ενώ το ένα τέταρτο του πληθυσμού είναι παιδιά.
Τονίζει επίσης πως το πρόβλημα της αποχέτευσης και τα λήμματα, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να προτιμούν να μετακινούνται εκτός του κέντρου της Μόρια και να μένουν σε σκηνές, στον παράλληλο καταυλισμό που έχει δημιουργηθεί και λέγεται Olive Grove, παρά να διαμένουν μέσα στον καταυλισμό. Μάλιστα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τον επερχόμενο χειμώνα.