Συνέντευξη στον Τάκη Παπό

Θωμά, όταν δημιουργείς, το κάνεις επειδή έχεις κάτι να πεις ή επειδή δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς;
Δηλαδή, η τέχνη σου είναι ανάγκη ή στρατηγική; Ή μήπως ισχύουν αμφότερα;
Ή, το χειρότερο, μήπως μας κοροϊδεύεις;

-Αγαπητέ ερωτώντα, σας ζητώ συγγνώμη εκ των προτέρων που η ερώτηση σας εμπεριέχει την απάντηση.
Και τα δύο, λοιπόν. Πώς το ένα χωρίς το άλλο; Πώς θα υπήρχε η όποια έκφραση χωρίς τη σκέψη της,
τον λόγο της και ειδικά την ανάγκη και των δύο αυτών; Έτσι δημιουργείται ο διάλογος.
Ίσως η στρατηγική να είναι το ίδιο το αμφότερο.
Ως προς τον εμπαιγμό, οφείλω να παραδεχτώ πως κάπως τον απολαμβάνω με παιδικό, σατανικό χαμόγελο.

Πότε ένιωσες πρώτη φορά το κάλεσμα της τέχνης, και πότε κατάλαβες ότι η φωτογραφία ήταν το μέσο με το οποίο θα μπορούσες να εκφραστείς;
Ή μήπως απλώς κάποτε σου έκαναν δώρο μια φωτογραφική μηχανή και είπες «ε, ας το δοκιμάσω»;

-Απαντώντας αντιστρόφως δυσανάλογα θα πω πως δύο φορές δέχτηκα δώρο φωτογραφική μηχανή.
Την πρώτη φορά χαμογέλασα, τη δεύτερη ταπεινώθηκα με τον ομορφότερο των τρόπων.
Μου θύμισαν και οι δύο φορές πόσο δυσκολεύτηκα να ξεκινήσω τη φωτογραφία.
Πόσο ήθελα τότε κάτι να αγαπήσω και πως μετά με αγαπούν.
Η δε τέχνη με καλούσε νωρίτερα, από παιδί και ηλιθιωδώς της πρόσφερα small talk.
Μετά ωρίμασε μέσα μου και από τότε τη θεωρώ μια εκ των σπουδαιότερων συνοδοιπόρων.

Τι είναι αυτό που σε μαγεύει στο Παγκράτι, στην Αθήνα, μέσα στο τσιμέντο;
Τις εικόνες που δημιουργείς, τις συλλέγεις από τον δρόμο ή τις επεξεργάζεσαι μέσα στο νου σου,
μέχρι να μεταμορφωθούν σε κάτι άλλο; Αρκεί η πρώτη ματιά για να σε τραβήξει, ή το πράγμα παίρνει μορφή σταδιακά μέσα σου; Και πώς από τη φωτογραφία πέρασες στη δημιουργία των πόστερ της έκθεσής σου;
Ήταν αυτό μια φυσική εξέλιξη του έργου σου ή μια ξαφνική απόφαση, τη στιγμή που είπες «εδώ χρειάζεται κάτι παραπάνω»; Τι σε οδήγησε στη μεταμόρφωση των εικόνων σου;

-Καταρχάς είμαι Βυ- Βυ- Βυρωνιώτης [razastarr και Οδυσσέας μέσα μας πάντα]. Έπαιζα και μπάσκετ στη Δόξα Βύρωνος. Αξιοπρεπές δυάρι ήμουν. Από αυτά που στο Παγκράτι πλέον είναι πανάκριβα. Παρόλα αυτά το Παγκράτι είναι το σπίτι μου και το σύμβολό μου. 46 χρόνια σχέση και πάει. Το γκρι του, οι κίτρινες λάμπες, οι πράσινες τέντες, οι είσοδοί του. Μια διδασκαλία στο αστικό τοπίο και την μικροαστική ανάγκη.
Ήθελα χρώμα σε αυτό το σημείο της πόλης και ένιωσα πως έπρεπε να είναι έντονο. Το Παγκράτι με έχει χτίσει χρόνια αφού χτίστηκε και του χρωστώ μια οπτική που θα έσπαγε τη κιτρινίλα της νύχτας του.
Γκρατι-Πά το λέμε που και που. Στο υπόλοιπο της ερώτησης σας ή σε ό,τι δεν κάλυψα θα πω ναι.
Αααα επίσης ήταν φυσική εξέλιξη της εικονοπλασίας μου ως μέρος της αφύσικης μoυ προσωπικής εξέλιξης.
Δεν θεωρώ τίποτε στιγμιαίο. Όλα χτίζονται μέσα μας και κάποια στιγμή ξεσπούν.
Αυτές οι εικόνες είναι ένα τέτοιο ξέσπασμα. Αυτό.

Τι θέση μπορεί να έχει η τέχνη σε μια εποχή όπου η εικόνα παράγεται και καταναλώνεται με βιασύνη,
είτε από τους αλγόριθμους του Instagram είτε από την τεχνητή νοημοσύνη;
Πώς μπορεί ο δημιουργός να διατηρήσει την αυθεντικότητα του έργου του, όταν η εικόνα γίνεται τόσο γρήγορα φευγαλέα και αναλώσιμη;
Μήπως η τέχνη κινδυνεύει να χάσει την ψυχή της, ή αντίθετα, μπορεί να βρει μια νέα μορφή έκφρασης μέσα σε αυτό το χάος της πληροφορίας;

-Τι να σας πω; Η τέχνη δε μπορεί να αφαιρεθεί από τη ζωή μας, δεν μπορεί να αντικατασταθεί.
Το ανθρώπινο βίωμα δε μπορεί να χωρέσει σε κάτι τεχνητό. Ακούγομαι ίσως αλγοριθμικά απόλυτος
αλλά μπορώ να ακούγομαι επίσης απόλυτα ταυτισμένος με το όνομα που κουβαλώ.
Και το όνομα που ο καθένας μας κουβαλά είναι αυτο που απόλυτα δηλώνει τις ιδέες του, τη δημιουργία του, το βίωμά του.
Μάλλον καθήκον των δημιουργών είναι να εκπαιδεύσουν το κοινό τους σε αυτή τη θέση.
Κι αυτή η θέση δεν είναι άλλη από την ελευθερία της τέχνης και της έκφρασης που χαρίζει.
Η τέχνη υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει είτε ως χάραγμα σε κάποιο σπήλαιο είτε ως αντίδραση σε ένα A.I. εικόνισμα.
[Προσπαθώ να μην φαντάζομαι Α.Ι. robots να σκαλίζουν εικόνες φωτιάς και αγελάδων στα τοιχώματα ενός σπηλαίου].
Είναι σπουδαιότερη, είναι ειλικρινής και κυρίως συγχωρεί κι αγκαλιάζει το λάθος.

Πόσο σε επηρεάζει η κατάσταση της χώρας; Τι σημαίνει για σένα η πολιτική;
Πώς μπορεί η τέχνη να αντισταθεί σε όλη αυτή την κρίση; Έχει ακόμα θέση η τέχνη στη σημερινή εποχή;
Και ποιος είναι ο παράγοντας που μπορεί να αλλάξει τον κόσμο;

-Ας ξεκινήσουμε από την πολιτική. Αναπόσπαστο μέρος της κοινωνικής υπόστασης.
Πώς να υπάρχω στη κοινωνία αν δεν σκέφτομαι και πολιτικά;
Η δε πολιτική, ιδεολογική και κοινωνική μου θέση είναι σαφής μέσα απο τα εικονίσματα μου.
Χωρίς να σημαίνει στράτευση αυτό παρά ανάγνωση της εποχής.
Ειδικά οι ημέρες που ζούμε είναι σημαντική στιγμή για πολιτική θέση.
Ζούμε σε μια εποχή που η κοινωνία κλήθηκε μέσα από τον ανθρωπισμό της να υπάρξει ως βροντερή παρουσία στους δρόμους. Κι ανταποκρίθηκε. Αυτή η παρουσία κι αυτός ο ανθρωπισμός ,
προσωπικά, εύχομαι να μετουσιωθούν σε πολιτική θέση. Και η τέχνη δίπλα θα βρίσκεται να χαμογελά, να συγχωρεί, να αγκαλιάζει.

Τι σημαίνει «ξεπουλώ την τέχνη μου»; Είναι απλώς μια συναλλαγή ή συνεπάγεται και την απώλεια των αρχών του δημιουργού; Μπορεί κανείς να συμβιβαστεί χωρίς να προδώσει την καλλιτεχνική του ψυχή,
ή είναι αναπόφευκτο ότι όταν ο καλλιτέχνης παραχωρεί την τέχνη του, παραχωρεί και ένα μέρος του εαυτού του;

-Σημαίνει θυσία. Θυσιάζεις τη τέχνη σου για το κέρδος; Το δέχομαι…
Θυσιάζεις το κέρδος για τη τέχνη σου; Ακόμη καλύτερα…
Απλά επιλέγουμε όλοι μας ποιά θυσία ταιριάζει στον προσωπικό βωμό μας.

Ποια μουσική, κατά τη γνώμη σου, συνοδεύει το έργο σου; Τι μελωδίες ακούς όταν σκέφτεσαι και ποιες όταν δημιουργείς – αν φυσικά ακούς κάτι; Έχει η μουσική ρόλο στη διαδικασία της τέχνης σου, ή μήπως η σιωπή είναι ο απαραίτητος καμβάς πάνω στον οποίο διαμορφώνονται οι εικόνες σου;

-Μόνο μουσική. Άπειρη μουσική. Ομολογώ πως η μουσική που πάντα συνόδευε τη δουλειά μου ήταν το post rock.
Πολλές άλλες ανάλογα τη διάθεση αλλά θα βάλω το post rock λίγο παραπάνω επειδή δεν έχει στίχους και καλούμαι να βρώ τα λόγια.
Επίσης μουσικές από super-markets κι ασανσέρ των 70’s. [Από την κλιμάκωση στο κλιμακοστάσιο]

Τι υπάρχει μέσα στο μυαλό σου; Πώς μπορείς να το αδειάσεις όταν γεμίζει από σκέψεις, ιδέες, εικόνες;
Υπάρχει κάποιος τρόπος ή μέθοδος διαύγασης, ή μήπως η τέχνη σου σε βοηθά σε αυτή τη διαδικασία;
Μπορείς να βρίσκεις γαλήνη μέσα σε όλον αυτόν τον θόρυβο;

-Πολλά. Κάπως. Ναί ή και βοηθά. Όχι.
[Αυτή η απάντηση είναι το love letter μου στον David Lynch]

Θωμά, θα ήθελα να μοιραστείς μαζί μου δέκα καλλιτέχνες που σε επηρέασαν, ανεξαρτήτως είδους τέχνης ή τόπου καταγωγής.
Από ποιες περιοχές του κόσμου, από ποιους επικαιρικούς ή καλλιτεχνικούς κύκλους αντλείς έμπνευση,
και πώς τα έργα τους έχουν επηρεάσει τον δικό σου τρόπο δημιουργίας;

-Με τυχαία σειρά:
7: ηπειρώτικα μοιρολόγια.
5: Godspeed You! Black Emperor
3: Edward Hopper
4: Roger Ballen
9: Park Chan Wook
6: Bjork
7: Wong Κar Wai
10: Mark Rothko
2: Γιάννης Ρίτσος
1: DAVID LYNCH.
[Να πώ άλλους 50;]

Και για την τελευταία μου ερώτηση, Θωμά, θα ήθελα να μοιραστείς μαζί μου πέντε καλλιτέχνες του μέλλοντος, που ακόμα δεν υπάρχουν.
Πώς φαντάζεσαι ότι θα επηρεάσουν τον κόσμο, και με ποιον τρόπο θα διαμορφώσουν την καλλιτεχνική πραγματικότητα των επόμενων γενεών;

Για το μέλλον τι να ξέρω; Ελπίζω ο ανηψιός μου ο Δημήτρης, ο Χάρης, η Διώνη και τα κοριτσάκια του Δημοτικού που 28/2 τραγουδούσαν στο Ζάππειο υπέροχα συνθήματα για τα Τέμπη. Ζηλεύω και θαυμάζω την ορμή τους.
[Να πω όλα τα νέα παιδια που δεν θα θυσιάσουν τον ανθρωπισμό τους, την αλληλεγγύη τους, τη σκέψη και τη μελετη τους;]
Το μέλλον της τέχνης όπως και να έχει θα ανήκει στους ανθρώπους κι αν όχι, οι άνθρωποι θα το διεκδικήσουν.
Κάπως έτσι γεννιούνται οι επαναστάσεις. Για το ή από το λάθος.

instagram: thomas.arsenis