Η οργάνωση προτείνει έξι συγκεκριμένα βήματα, ξεκινώντας με τη μεταφορά των αιτούντων άσυλο από τα ελληνικά νησιά στην ηπειρωτική χώρα, όπου οι αιτήσεις ασύλου τους μπορούν να εξεταστούν, και με την περαιτέρω μετεγκατάστασή τους σε όλη την ηπειρωτική Ευρώπη.
«Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θέλουν να κρατήσουν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες στα ελληνικά νησιά – μακριά από το οπτικό τους πεδίο και ως εκ τούτου μακριά από τη συνείδησή τους. Αλλά με την κατάσταση να επιδεινώνεται, καθώς ξεκινά ο χειμώνας, με το να τους αγνοούν θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή και την αξιοπρέπεια αυτών των ανθρώπων», δήλωσε η Iverna McGowan, Διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας στο Γραφείο των Ευρωπαϊκών Θεσμών.
«Τα βήματα για να αντιμετωπιστεί αυτή η δυστυχία είναι ξεκάθαρα, αλλά αυτό που λείπει είναι η πολιτική βούληση. Εάν οι ηγέτες μας δεν αλλάξουν πορεία, η απαράδεκτη προσέγγιση του – διαχειρίσιμου –αριθμού των ανθρώπων που φτάνουν στα σύνορα της Ευρώπης, θα μείνει στην ιστορία ως ένα μελανό σημείο στη συλλογική συνείδησή μας».
Οι συνθήκες στα νησιά είναι επικίνδυνες και έχουν αποδειχθεί ακόμη και θανατηφόρες – πρόσφατα μια γυναίκα και ένα παιδί πέθαναν μετά από έκρηξη αερίου. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες, συμπεριλαμβανομένων παιδιών και ευάλωτων οικογενειών, κοιμούνται σε σκηνές και παραμένουν εκτεθειμένοι στο κρύο και τη δυνατή βροχή, χωρίς να υπάρχουν επαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής. Επιπλέον, ζουν υπό συνεχή φόβο ρατσιστικών επιθέσεων ή άλλων μορφών βίας, συμπεριλαμβανομένης και της έμφυλης βίας.
Μερικοί πρόσφυγες βρίσκονται στα νησιά για αρκετούς μήνες χωρίς να έχουν πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου. Άλλοι επέλεξαν να επιστρέψουν «εθελοντικά», ώστε να ξεφύγουν από τις συνθήκες υπό τις οποίες κρατούνται και από την αβεβαιότητα για το μέλλον τους. Η Διεθνής Αμνηστία έχει επίσης τεκμηριώσει περιπτώσεις προσφύγων οι οποίοι επέστρεψαν παρά τη θέλησή τους, ενώ είχαν εκφράσει την επιθυμία τους να ζητήσουν άσυλο.
Παρά το γεγονός ότι, βάσει του Ευρωπαϊκού Δικαίου, οι πρόσφυγες έχουν το δικαίωμα της οικογενειακής επανένωσης, μερικοί από αυτούς δεν μπορούν να επανενωθούν με τα μέλη της οικογένειάς τους που βρίσκονται σε άλλες χώρες της Ε.Ε.. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τώρα προτείνει να επιστραφούν στην Τουρκία και να επιδιώξουν την οικογενειακή επανένωση από εκεί, μια κίνηση που φαίνεται να υποκινείται από την επιθυμία αύξησης του αριθμού των ανθρώπων οι οποίοι επιστρέφονται στο πλαίσιο της Δήλωσης-«Συμφωνίας».
Η προτεινόμενη λύση της Διεθνούς Αμνηστίας για τους Ευρωπαίους ηγέτες περιλαμβάνει τα ακόλουθα έξι βήματα:
- Άμεση μεταφορά ανθρώπων στην ηπειρωτική Ελλάδα
- Εντατικοποίηση των μετεγκαταστάσεων και των προσπαθειών οικογενειακής επανένωσης με στόχο τη μετακίνηση των προσώπων σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες
- Διασφάλιση της ταχείας καταγραφής των αιτούντων άσυλο οι οποίοι είναι αποκλεισμένοι στα νησιά
- Καθιέρωση ασφαλών και νόμιμων οδών, συμπεριλαμβανομένου ενός μεγάλης κλίμακας προγράμματος επανεγκατάστασης από την Τουρκία
- Υποστήριξη της Τουρκίας για την ανάπτυξη του συστήματος ασύλου της
- Τέλος στις επιστροφές που διενεργούνται στο πλαίσιο της Δήλωσης-«Συμφωνίας» Ε.Ε.-Τουρκίας
«Το ανθρώπινο κόστος της Δήλωσης-«Συμφωνίας» Ε.Ε.-Τουρκίας πρέπει να λειτουργήσει ως προειδοποίηση για μελλοντικές συμφωνίες με άλλες χώρες. Ωστόσο, οι ηγέτες υπογράφουν όλο και περισσότερες συμφωνίες κάθε εβδομάδα, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη το κόστος τους σε ζωές και τον ευτελισμό των αξιών της Ευρώπης», τονίζει η Iverna McGowan.
«Η μετακίνηση των αιτούντων άσυλο εκτός των ευρωπαϊκών συνόρων, μεταθέτοντας σε άλλες χώρες την ευθύνη, απλά δεν λειτουργεί. Θέτει σε κίνδυνο τα ανθρώπινα δικαιώματά των προσφύγων και εσκεμμένα αγνοεί τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψαν αρχικά τα σπίτια τους».