Δικαιοσύνη και διαφάνεια απαιτούν σύσσωμες δεκάδες διεθνείς οργανώσεις, εν όψει της δίκης των έξι προσφύγων που κατηγορούνται για εμπρησμό του camp της Μόριας τον Σεπτέμβριο του 2020. Την Παρασκευή, «στις 11 Ιουνίου 2021, αναμένεται να διεξαχθεί στο ελληνικό νησί της Χίου η δίκη των τεσσάρων από τους έξι έφηβους μετανάστες που κατηγορούνται ότι έκαψαν το στρατόπεδο της Μόριας. Από τη στιγμή της σύλληψής τους και πριν από οποιαδήποτε νομική διαδικασία, έχουν παρουσιαστεί στο κοινό ως ένοχοι» αναφέρει η οργάνωση συμπληρώνοντας ότι «δύο ανήλικοι που κατηγορήθηκαν καταδικάστηκαν ήδη σε ποινή φυλάκισης τον Μάρτιο, παρά την έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων» σε μια δίκη που έβριθε παρατυπιών.

«Εκφράζουμε τη βαθιά ανησυχία μας για το ότι δεν είναι εγγυημένο το δικαίωμα των κατηγορουμένων σε μια  ορθή και δίκαιη δίκη, με βάση το τεκμήριο της αθωότητας, και ότι αντ’ αυτού γίνονται αποδιοπομπαίος τράγος των απάνθρωπων μεταναστευτικών πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από τη στιγμή της σύλληψής τους και πριν από την έναρξη της δέουσας διαδικασίας, έχουν παρουσιαστεί στο κοινό ως ένοχοι» υπογραμμίζουν πάνω από 70 οργανώσεις που ενώνουν τη φωνή τους ζητώντας την τήρηση των νόμιμων διαδικασιών.

«Στις 8 Σεπτεμβρίου 2020, το περίφημο στρατόπεδο προσφύγων της Μόριας στο ελληνικό νησί της Λέσβου κάηκε ολοσχερώς, με την φωτιά να τροφοδοτείται από τον ισχυρό άνεμο. Οι εκτεταμένες και μεγάλης διάρκειας πυρκαγιές, που μεταδόθηκαν σχεδόν σε ζωντανή μετάδοση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έφεραν την τρέχουσα πολιτική της αποτροπής των προσφύγων από την είσοδο στη χώρα μέσω της επιβολής απάνθρωπων συνθηκών στα ευρωπαϊκά hotspot στο Αιγαίο, στο επίκεντρο των μέσων ενημέρωσης» αναφέρει η πρωτοβουλία Freedom for the Moria 6. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι οργανώσεις, πριν από αυτή τη φωτιά προηγήθηκαν πολλές άλλες μικρότερες μέσα στα χρόνια λειτουργίας του ΚΥΤ, από ελαττωματικά καλώδια ή κατά το μαγείρεμα. Κάποιες από αυτές στοίχισαν τη ζωή δύο Κούρδων μεταναστών τον Νοέμβριο του 2016, του Faride Tajik το Σεπτέμβριο του 2019, και ενός 6χρονου κοριτσιού το Μάρτιο του 2020.

Κανένας κρατικός φορέας, κυβερνητικός οργανισμός ή αξιωματούχος της διοίκησης του ΚΥΤ δεν έχει θεωρηθεί υπεύθυνος για αυτές τις πυρκαγιές που προέκυψαν από τον υπερπληθυσμό και την επικίνδυνη για τη ζωή δομή του ΚΥΤ μέχρι σήμερα.

Αντιθέτως, όπως επισημαίνουν οι οργανώσεις, αντί το ελληνικό κράτος να αντιμετωπίσει την πυρκαγιά ως αναπόφευκτη καταστροφή σε μια θανατηφόρα υποδομή στρατοπέδου, «συνέλαβε έξι νεαρούς Αφγανούς μετανάστες και τους παρουσίασε ως ενόχους και μοναδικούς υπαίτιους της πυρκαγιάς, προσπαθώντας να καταπνίξει και να αποσιωπήσει κάθε περαιτέρω δημόσια συζήτηση σχετικά με τις συνθήκες διαβίωσης μέσα στο στρατόπεδο και τις πολιτικές του ευθύνες»

Υπενθυμίζεται ότι οι πυρκαγιές έλαβαν χώρα σε μια χρονική περίοδο που ο αριθμός των ανθρώπων που διαβιούσαν στο ΚΥΤ «είχε φτάσει τους 12.000, οι περιορισμοί κίνησης είχαν τεθεί σε ισχύ για σχεδόν έξι μήνες και ένας αυξανόμενος φόβος για τον Covid-19 εξαπλωνόταν μέσα στο στρατόπεδο». Μάλιστα, αναφορικά με το θέμα του κορονοϊού, σημειώνεται ότι μόλις «μία εβδομάδα πριν τη φωτιά, είχε διαγνωστεί το πρώτο θετικό άτομο στο ΚΥΤ». Ωστόσο αντί η κυβέρνηση «να μετακινήσει όσα άτομα είχαν προσβληθεί από τον ιό και να  βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης για τόσους ανθρώπους που βρίσκονταν παγιδευμένοι εκεί, σχεδίαζε να σφραγίσει εντελώς ολόκληρο το στρατόπεδο με διπλό συρματόπλεγμα υψίστης ασφαλείας τύπου ΝΑΤΟ και κατέρριψε βίαια οποιαδήποτε διαμαρτυρία».

Από τον Μάρτιο έως τον Σεπτέμβριο του 2020, ενώ επιβλήθηκαν περιορισμοί στην κυκλοφορία στο ΚΥΤ, υπήρχαν συνεχείς διαμαρτυρίες ενάντια στην έλλειψη υποδομών δημόσιας υγείας, απεργίες πείνας ενάντια σε αυθαίρετες κρατήσεις, διαδηλώσεις που ακολουθήσαν τα ξεσπάσματα βίας που προκάλεσαν θανάτους. Η αστυνομία απάντησε εμποδίζοντας την επικοινωνία του καταυλισμού με τον έξω κόσμο, απειλώντας τους θεωρούμενους ως υπευθύνους για τη διοργάνωση διαμαρτυριών με συλλήψεις, χρησιμοποιώντας μερικές φορές δακρυγόνα και χειροβομβίδες κρότου-λάμψης.

«Η απάντηση στην πυρκαγιά της Μόριας δεν ήταν διαφορετική» σημειώνουν οι οργανώσεις. «Το ελληνικό κράτος κήρυξε τη Μυτιλήνη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, έστειλε ΜΑΤ από την Αθήνα στη Λέσβο και χρησιμοποίησε δακρυγόνα εναντίον μεταναστών που είχαν χάσει όλα τα υπάρχοντά τους στη φωτιά και κατασκήνωναν στις άκρες του δρόμου. Η αστυνομία απέτυχε επίσης να προστατεύσει τους ανθρώπους από επιθέσεις ένοπλων ακροδεξιών ομάδων» υπενθυμίζουν.

Οι αρχές όχι μόνο αρνούνται κάθε ευθύνη, αλλά εύλογα κανείς μπορεί να υποθέσει πως οι κατηγορούμενοι δεν θα τύχουν μιας δίκαιης δίκης. Από τη στιγμή της σύλληψης τους, παρουσιάστηκαν από τις αρχές ως ένοχοι. Ο Έλληνας Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου δήλωνε μία εβδομάδα μετά την πυρκαγιά ότι “το στρατόπεδο πυρπολήθηκε από έξι Αφγανούς πρόσφυγες που συνελήφθησαν” παραβιάζοντας έτσι το δικαίωμά τους σε δίκαιη δίκη υπό το τεκμήριο αθωότητας. Πέντε από τους έξι κατηγορούμενους ήταν ανήλικοι όταν συνελήφθησαν, ωστόσο μόνο δύο από αυτούς αναγνωρίστηκαν ως ανήλικοι και αντιμετωπίστηκαν αντιστοίχως από τον ποινικό κώδικα. με τον ποινικό κώδικα ανηλίκων.

Οι αρχικές ανησυχίες επιβεβαιώθηκαν στη δίκη των δύο αναγνωρισμένων ανηλίκων, τον Μάρτιο του 2021. Μέχρι εκείνη τη στιγμή οι δύο ανήλικοι έμειναν προφυλακισμένοι για σχεδόν έξι μήνες, τη νόμιμη μέγιστη περίοδο για τους ανηλίκους και, κατά συνέπεια, θα έπρεπε αφεθούν ελεύθεροι σύντομα. Σε μια δίκη που συγκλήθηκε παραβιάζοντας θεμελιώδεις δικαστικούς κανόνες απονομής δικαιοσύνης, κρίθηκαν ένοχοι παρά την έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων και καταδικάστηκαν σε φυλάκιση πέντε ετών.

«Δεν πρόκειται για την πρώτη φορά που μετανάστες συλλαμβάνονται και κατηγορούνται αυθαίρετα στην Ελλάδα» επισημαίνουν οι οργανώσεις, συμπληρώνοντας πως πρόκειται πλέον για πάγια τακτική του «απάνθρωπου καθεστώτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα σύνορα». Ωστόσο, στην τρέχουσα πολιτική συγκυρία, η ποινικοποίηση της μετανάστευσης έχει φτάσει σε νέο επίπεδο, όπως και οι παράνομες επαναπροωθήσεις μεταναστών από τις αρχές.

«Καλούμε την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ελληνικό κράτος να αναλάβουν την ευθύνη για τα απάνθρωπα στρατόπεδα που σκόπιμα δημιούργησαν και για τα ανθρώπινα δεινά που προκύπτουν από αυτά!» καταλήγει η ανακοίνωση και καλεί τους πολίτες να υπογράψουν το σχετικό ψήφισμα.

«Οι συλλήψεις πραγματοποιούνται βασισμένες στην κατάθεση ενός και μόνο μάρτυρα ο οποίος στην συνέχεια εξαφανίζεται»

Σχετικά με την επικείμενη δίκη τοποθετήθηκε με ανάρτησή του και το Δίκτυο Αλληλοβοήθειας Λέσβου τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι «στις 8 Σεπτεμβρίου 2020 το στρατόπεδο συγκέντρωσης της Μόριας αρχίζει να καίγεται. Η φωτιά διαρκεί δύο μέρες και καταστρέφει εντελώς όλο το αίσχος που το στρατόπεδο συγκέντρωσης αντιπροσωπεύει. Μια εβδομάδα αργότερα έξι έφηβοι Αφγανοί συλλαμβάνονται και κατηγορούνται για εμπρησμό και συμμετοχή σε εγκληματική συμμορία. Οι συλλήψεις πραγματοποιούνται βασισμένες στην κατάθεση ενός και μόνο μάρτυρα ο οποίος στην συνέχεια εξαφανίζεται. Την ημέρα των συλλήψεων και πριν ολοκληρωθεί η ανάκριση των συλληφθέντων οι υπουργοί Προ.Πο Μ. Χρυσοχοΐδης και Μετανάστευσης και Ασύλου Ν. Μηταράκης καταδικάζουν apiori τους εφήβους ανακοινώνοντας πως «οι εμπρηστές της Μόριας έχουν συλληφθεί».