του Ιάσονα Τριανταφυλλίδη
Το να πεινάει ένα σπίτι και να του κάνεις δώρο ένα καινούριο σαλόνι είναι λίγο ειρωνικό. Και λίγο άσχετο. Και κάπως έτσι μου φαίνεται η δωρεά ενός καινούριου κτηρίου για τη Λυρική Σκηνή και ενός νέου κτηρίου για τη Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, όταν γύρω δεν έχει μείνει όρθιο τίποτε, όταν υπάρχουν ουσιαστικά προβλήματα γύρω μας.
Ας πούμε όμως ότι όλο αυτό ξεκίνησε όταν τα πράγματα δεν ήταν τόσο άσχημα. Εν πάσει περιπτώσει, το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος αυτό ήθελε να κάνει δώρο στην Ελλάδα κι αυτό έκανε. Θα προτιμούσα να είχε κάνει δώρο ένα νοσοκομείο, όπως το Ίδρυμα Ωνάση, ένα σοβαρό νοσοκομείο σαν το Ωνάσειο, αλλά προφανώς το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος επηρεάστηκε πιο πολύ και θέλει να ανταγωνιστεί τις κινήσεις του Ιδρύματος Ωνάση όσον αφορά τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Υπάρχει βέβαια μια βασική διαφορά. Όταν το Ίδρυμα Ωνάση αποφάσισε να επέμβη στα πολιτιστικά πράγματα, αγόρασε ένα οικόπεδο στη Συγγρού, έχτισε ένα κτίριο, έφτιαξε μια Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, και από κει και πέρα χρηματοδοτεί το ίδιο το πολιτιστικό όραμά του για αυτή την πόλη και αυτή τη χώρα. Βάζει το χέρι στην τσέπη του και πληρώνει τις επιλογές του. Τόσο απλό. Το Ίδρυμα Νιάρχου όμως φτιάχνει στο Δέλτα του Φαλήρου ένα πολύ μεγάλο «Πολιτιστικό Πάρκο», το παραδίδει στο κράτος, όπου, όπως μας λέει ο κος Αγουρίδης, αν το κράτος- το συγκεκριμένο κράτος, προσέξτε, όχι κάποιο άλλο κράτος, το συγκεκριμένο κράτος που τη συγκεκριμένη στιγμή δεν έχει που την κεφαλήν κλείναι- όπως δηλώνει επί λέξη ο κος Αγουρίδης στο ΒΗΜΑ:
«Αν δούμε ότι λειτουργεί σχετικά ικανοποιητικά αλλά όχι με τις προδιαγραφές που εμείς έχουμε θέσει και ονειρευτεί, αυτό που μπορούμε να κάνουμε – κι εδώ ασκούμε πολιτική πίεση και προστατεύουμε τον εαυτό μας- είναι να απαγορεύσουμε στο Κέντρο Πολιτισμού να χρησιμοποιεί τις λέξεις Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Σε περίπτωση που τα πράγματα πάνε ακόμη χειρότερα, έχουμε το δικαίωμα να προσφύγουμε στη Δικαιοσύνη και να ζητήσουμε να μας επιστραφεί ολόκληρο το ποσό που που δαπανήθηκε για την ανέγερση και τον εξοπλισμό – σχεδόν 600 εκατομμύρια ευρώ -, υπό τον όρο ότι τα χρήματα που θα εισπράξουμε θα διοχετευθούν σε φιλανθρωπικές δράσεις στην Ελλάδα».
Ειλικρινά δεν καταλαβαίνω τι είδους δωρεά είναι αυτή. Αφού θες καλά και ντε να δωρίσεις κάτι τέτοιο, δώρισέ το, και άσε το κράτος να αποφασίσει πως θα το χρησιμοποιήσει για το καλό των πολιτών του. Και ποιός τελικά θα αποφασίσει αν λειτουργεί σωστά ή όχι; το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ή το Ελληνικό Κράτος; και ποιός ή ποιοί στο παρελθόν, γιατί αυτά πρέπει να έγιναν αρκετά χρόνια πριν, έβαλαν υπογραφές σε τέτοιες ρήτρες σε μια δωρεά; Είναι ξεκάθαρο πως το Ελληνικό κράτος αυτή τη στιγμή δε μπορεί να συντηρήσει αυτό το πράγμα και οι «συμβουλές» που δίνει ο κος Αγουρίδης για τη συντήρησή του, δηλαδή «…από τα εισιτήρια της ΕΛΣ και από τις δράσεις της Βιβλιοθήκης που μπορεί να χρεώνονται – γιατί οι παραδοσιακές υπηρεσίες της ΕΒΕ παρέχονταν δωρεάν – αλλά και από τις εκδηλώσεις στον κήπο, από τη λειτουργία του εστιατορίου, των καφενείων, από την εκμετάλλευση του γκαράζ κλπ» είναι στην κυριολεξία αυτό που λένε «πιάσ’ τ’ αυγό και κούρεφ’ το». Σιγά μέσα σε αυτή την κρίση που ζούμε μη τρέχει ο άλλος στο Φαληρικό Δέλτα για να ζήσει την καινούρια πολιτιστική εποχή. Δε θα μιλήσω για το κακόγουστο αυτό κτήριο, γιατί αυτό είναι και θέμα γούστου, θα θυμήσω όμως πως ο Βαρώνος Σίνας καταστράφηκε οικονομικά για να χτίσει και να δωρίσει στο ελληνικό κράτος την Ακαδημία Αθηνών, στην Πανεπιστημίου, και μετά το κράτος δεν είχε λεφτά για να τη συντηρήσει και να τη λειτουργήσει. Η κυβέρνηση που έχουμε αυτή τη στιγμή δεν ξέρω κατα πόσον είναι δεσμευμένη από παλαιότερες υπογραφές για αυτό το εγχείρημα, ούτε αν μπορεί ή όχι να κάνει πίσω, αλλά είναι σίγουρη πως μπορεί να τα βγάλει πέρα οικονομικά, διαχειριζόμενη ένα τέτοιο μεγαθήριο;
Μήπως το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος θα έκανε περισσότερο καλό αν το κρατούσε για τον εαυτό του και μας αποδείκνυε με τις πράξεις και την τσέπη του, ποιό είναι το πολιτιστικό του όραμα; γιατί έχουμε γεμίσει «εστίες πολιτισμού» σε αυτή την πόλη και σε αυτή τη χώρα και θα μπουρλοτιάσουμε απ’ τον πολιτισμό καμμιά ώρα, μου φαίνεται.
ΥΓ1: Εκεί που ήθελα να γελάσω πραγματικά, από όσα είπε ο κος Αγουρίδης, είναι πως πριν ζητήσουν τα λεφτά τους πίσω, θα αποσύρουν το όνομα Σταύρος Νιάρχος από το κτήριο. Δε διαφωνώ καθόλου – από ότι έχω ακούσει δηλαδή- πως το Ίδρυμα έχει συνεισφέρει και συνεχίζει να συνεισφέρει και κάνει καλό σε αυτή τη χώρα, σε πολλές περιπτώσεις. Αλλά ποιός τους είπε ακριβώς ότι το όνομα Σταύρος Νιάρχος σημαίνει κάτι σπουδαίο για αυτή τη χώρα; από τακτ και μόνο δε θα συνεχίσω με το βίο και την πολιτεία του συγκεκριμένου… Όπως και στην περίπτωση του Ιδρύματος Ωνάση, το Ίδρυμα είναι πιο σοβαρό από αυτόν που τον δημιούργησε…
ΥΓ2: Για να φτάσεις ως τις δημόσιες σχέσεις και το γραφείο Τύπου του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, ιδρωκοπάς. Εκεί συναντάς μια ευγενική κοπέλα, αλλά κανέναν υπεύθυνο για να συνεννοηθείς. Μετά μαθαίνεις, από συναδέλφους, πως έχουν φτιάξει μια συγκεκριμένη ομάδα συναδέλφων στο στυλ “ότι μου λες το καταπίνω χωρίς ερωτήσεις” και απευθύνονται και συνδιαλέγονται μόνο με αυτούς. Έξυπνο.