του Θάνου Καμήλαλη
Δεν είναι όμως μόνο αποποίηση ευθυνών. Απέναντι σε κάθε σοβαρό πρόβλημα, η κυβέρνηση Μητσοτάκη προωθεί την κουλτούρα του ωχαδερφισμού. Οποιαδήποτε καταστροφή συμβαίνει στη θητεία της παρουσιάζεται ως κάτι νομοτελειακό, αναπόφευκτο, θέλημα θεού. Αν σχετίζεται με τη φύση, αν είναι παγκόσμιο φαινόμενο ή έστω αν έχει συμβεί και σε άλλες χώρες, ακόμα «καλύτερα». Αν όχι, τότε «έτσι είναι η Ελλάδα τόσα χρόνια». Τι να κάνουμε…
Το είδαμε στην πανδημία, στην ακρίβεια, στην Ενέργεια, στα χιόνια, στο Έγκλημα των Τεμπών, στις πλημμύρες, το ξαναβλέπουμε στις πυρκαγιές. Είναι χαρακτηριστικά τα βασικά σημεία της δήλωσης του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη:
«Φωτιές είχαμε και θα έχουμε»: Δηλαδή να μην έχουμε παράλογες απαιτήσεις από την κυβέρνηση, κάθε χρόνο έχουμε πυρκαγιές στην Ελλάδα, είναι κάτι φυσιολογικό. Η δύναμη της φύσης άλλωστε είναι μεγαλύτερη από αυτήν του ανθρώπου.
«Αυτό ένα από τα αποτελέσματα της κλιματικής κρίσης την οποία βιώνουμε με ολοένα και μεγαλύτερη ένταση»: Άρα παγκόσμιο φαινόμενο, που απειλεί τον πλανήτη και εκτραχύνεται τα τελευταία χρόνια. Δεύτερη δύναμη μεγαλύτερη από εμάς.
«Ο κρατικός μηχανισμός κάνει το καλύτερο δυνατό – Το στοίχημα είναι πώς θα μπορούμε να τις περιορίσουμε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, έτσι ώστε οι ζημιές τις οποίες θα υποστούμε να είναι όσο το δυνατόν λιγότερες»: Αόριστοι στόχοι χωρίς κάποιου είδους δέσμευση
Η κυβέρνηση συστηματικά χαμηλώνει μόνη της τις απαιτήσεις, μεγαλοποιεί μόνη της το πρόβλημα διαστρεβλώνει το επίδικο και στη συνέχεια εμφανίζεται είτε νικήτρια, είτε τουλάχιστον εργατική και μαχήτρια. Σίγουρα, «καλύτερη από τους άλλους». Ουσιαστικά καταλήγει να διαφημίζεται πάνω στην καταστροφή. «Κοίτα πόσα έτυχαν στον Μητσοτάκη». Κανένας δεν αντιμετώπισε τόσες κρίσεις, κανείς δεν θα τα κατάφερνε καλύτερα. Μα, «παντού υπάρχουν πυρκαγιές, έχετε δει τις megafires στις ΗΠΑ»; Και όποιος ασκεί κριτική, «έχει παράλογες απαιτήσεις».
Μόνο που, κανείς δεν ζήτησε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη να εξαλείψει την πανδημία και τα καιρικά φαινόμενα. Το αίτημα που θα έπρεπε να είναι αυτονόητο είναι να υπάρχει σοβαρή προετοιμασία. Αυτό σημαίνει να καλυφθούν τα χιλιάδες κενά σε Δασαρχεία και Πυροσβεστική, σημαίνει να αγοραστούν οχήματα και εναέρια μέσα, σημαίνει οικολογικές πολιτικές, οργάνωση, καλύτερο μοντέλο δασοπροστασίας. Όλα αυτά που γράφονται σε κάθε σχετικό ρεπορτάζ τον Μάιο – Ιούνιο, αναλύονται κάθε τέλος Αυγούστου και ξεχνιούνται κάθε αρχές Σεπτέμβρη. Ένα ολόκληρο, συνεκτικό πλάνο που δεν έχουμε δει. Αυτό που βλέπουμε είναι ότι πυροσβέστες καλούνται να οδηγήσουν ασθενοφόρα και αστυνομικοί να σβήσουν φωτιές. Η Ελλάδα κοιτάει προς το 2030.
Στην τελική, αφού όντως υπάρχει κλιματική κρίση και αφού όντως έχουμε πολύ συχνά πυρκαγιές το καλοκαίρι στη χώρα, πότε τελειώνει η άφεση αμαρτιών του «έτσι είναι η Ελλάδα» και δικαιούται κανείς να έχει απαιτήσεις από την κυβέρνηση; Πότε είναι λογικό το ερώτημα «κι εσύ τι έχεις κάνει γι αυτά» όταν ο άλλος απλά ανασηκώνει τους ώμους; Τι έχει αλλάξει π.χ από το 2021 και την καμένη μισή Εύβοια; Όπως φαίνεται από τις καταγγελίες των κατοίκων τίποτα. Ξανά η συζήτηση για τα εναέρια μέσα, ξανά να μετράμε πόσα έχουμε και πόσα επιχειρούν, πόσο γερασμένος είναι ο στόλος. Την ίδια στιγμή, υπάρχουν σοβαρές προειδοποιήσεις για «περιβαλλοντική κατάρρευση» λόγω των συνεπειών των ετήσιων πυρκαγιών στα δάση της Αττικής. Αυτό δεν είναι ένα ζήτημα που θέλει σοβαρό σχέδιο, καλύτερο από το «εκκενώνουμε και κάποια στιγμή αποζημιώνουμε»; Γιατί αν δεν γίνει κάτι έγκαιρα, όταν θα χειροτερεύει η ατμόσφαιρα στην πρωτεύουσα, η απάντηση θα είναι «ε τι να κάνουμε, κλιματική αλλαγή».
Όλα στην πολιτική είναι θέματα προτεραιοτήτων. Το εξοπλιστικό πρόγραμμα π.χ ανακοινώθηκε μετά βαϊων και κλάδων από το 2019, με πάνω από 10 δισεκατομμύρια για αεροπλάνα, φρεγάτες, τορπίλες κ.α. Ήταν μία επιλογή. Ο εξοπλισμός της αστυνομίας, με υλικά, οχήματα, νέα Σώματα είναι διαρκής, βαρεθήκαμε να βλέπουμε φωτογραφίες παρουσιάσεις νέων περιπολικών. Είναι κι αυτός πολιτική επιλογή. Για την αντιμετώπιση πυρκαγιών όμως, έπρεπε να περάσουν τέσσερα χρόνια ώστε ο Πρωθυπουργός να ανακοινώσει, αόριστα, πριν 12 μόλις μέρες, ότι «μέσα στα επόμενα χρόνια θα προμηθευτούμε καινούργια αεροσκάφη, καινούργια ελικόπτερα, πολλά καινούργια μέσα για το Πυροσβεστικό Σώμα». Αυτό είναι δύο παραδοχές: Αφενός ότι τα χρειαζόμαστε, αφετέρου ότι αργήσαμε. Και δεν αρκούν μόνο τα μέσα και το προσωπικό.
Προς το παρόν και πριν τα «επόμενα χρόνια», αρκούμαστε σε διαρροές που συνδέουν την αύξηση των εναέριων μέσων στην Μάνδρα με την επίσκεψη Μητσοτάκη στο Υπουργείο. Ίσως, σε μερικές εβδομάδες να ακούσουμε και κάποια «συγγνώμη» του Πρωθυπουργού στους πληγέντες, όπως συνέβη το 2021. Τσάι, συμπάθεια και χυδαία επικοινωνία με αξύριστα πρόσωπα, πάνω στα φετινά καμένα.
Όταν ξεσπάει μία πυρκαγιά, αναμφίβολα δεν το χρεώνεται η κυβέρνηση. Αλλά το τι έχει συμβεί πριν, το τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια, το τι θα συμβεί μετά, είναι κυρίως δικές της ευθύνες. Προς το παρόν, η κυβέρνηση Μητσοτάκη, τεσσάρων ετών, κοιτάει τον καιρό και λέει «ε, τι να κανεις, καλοκαίρι είναι».