Γράφει ο Σπύρος Χαλικιάς Κονταρίνης για το Debater
Στο ρατσισμό, τον κοινωνικό αποκλεισμό αλλά και την περιθωριοποίηση που βιώνουν από την παιδική τους ηλικία οι Ρομά, αναφέρθηκαν, ο πρόεδρος Πανελλαδικής Συνομοσπονδίας Ελλήνων ΡΟΜΑ Ελλάν Πασσέ, Βασίλης Πάντζος, ο επιστημονικός συνεργάτης της Συνομοσπονδίας, Ιωάννης Μάντζας, η δικηγόρος του 18χρονου που σκοτώθηκε στη φονική καταδίωξη στο Πέραμα, Αλεξάνδρα Καραγιάννη και η φιλόλογος, Γεωργία Καλπαζίδου, οι οποίοι κατάφεραν να προοδεύσουν παρά τις δυσκολίες.
Όπως λένε ρατσισμός, κοινωνικός αποκλεισμός, περιθωριοποίηση, φτωχοποίηση, στερεότυπα, δαιμονοποίηση, τιμωρητικοί νόμοι και πολιτικές, είναι κάποια από τα μόνιμα εμπόδια που έχουν να αντιμετωπίσουν από “κούνια” οι Ρομά.
Στη μολυσμένη γλώσσα με το βρόμικο μικρόβιο του ρατσισμού, του μίσους και του φασισμού σημαίνει και κάτι άλλο, σημαίνει γύφτος, κλέφτης, υπανάπτυκτος, δολοφόνος και πολλά άλλα ανάλογα στερεότυπα με το σίγουρο ότι δεν είναι καν άνθρωποι. Και είναι αυτοί που οι γιαγιάδες των γιαγιάδων, οι μανάδες των μανάδων όλων μας, τους είχαν ως μπαμπούλα και απειλή όταν κάναμε σκανδαλιές και μας φόβιζαν ότι θα μας δώσουν “στους γύφτους” ή μας έλεγαν χιουμοριστικά ότι μας αγόρασαν από “τους γύφτους” για δυο τζούφια καρύδια και μας λέγανε ακόμη ότι αυτούς τους μαυριδερούς να μην τους πλησιάζουμε γιατί κλέβουν παιδιά και τα πουλάνε. Μια κοινωνία ολόκληρη τα λέγε αυτά γενιές και γενιές.
“Το όλοι άνθρωποι είναι ίσοι παραμένει μόνο στα χαρτιά”
“Πρέπει να είσαι δυνατός, γενναίος και ατρόμητος όταν γεννιέσαι τσιγγάνος και τσιγγάνα. Να έχεις θέληση και πείσμα για να κερδίσεις την εκπαίδευση, τη γνώση, τη μόρφωση, την επιστήμη. Δεν στη χαρίζει κανείς. Το αντίθετο στη στερούνε σε αποκλείουν σε περιθωριοποιούν. Για να τα καταφέρεις να μορφωθείς και να εξελιχθείς και να νικήσεις πρέπει να πολεμήσεις πολύ σκληρά με όλα και να σταθείς όρθιος απέναντι στις διακρίσεις, στο ρατσισμό από κούνια, στο κοινωνικό μίσος, τα φασιστικά στερεότυπα τα κάθε λογής ναζιστικά σχέδια ολοκληρωτικής εξόντωσης μαζί με άλλους διαφορετικούς”, σημειώνει ο κ. Βασίλης Πάντζος, αποτυπώνοντας τη σκληρή πραγματικότητα.
“Δεκαετίες ολόκληρες μέχρι και στις μέρες μας οι Ρομά παραμένουν αναλφάβητοι φτωχοί, να ζουν στις λάσπες και σε γκετοποιημένες περιοχές και να χρησιμοποιούνται κατά το δοκούν ως αποδιοπομπαίος τράγος ως οι φταίχτες για όλα τα δεινά. Από κούνια τα τσιγγανόπουλα μαστιγώνονται από τον ρατσισμό. Στο σχολείο από τα άλλα παιδιά, από τους δασκάλους και τους καθηγητές από μια κοινωνία ολόκληρη που τους κατατρέχει τους υποτιμά, τους διώχνει, τους υποδαυλίζει σε κάθε προσπάθεια καλυτέρευσης της ζωής τους, και τους θέλει εγκληματίες και κοινωνικά σκουπίδια. Το πανανθρώπινο αγαθό της παιδείας και της μόρφωσης, εκτός πολλών άλλων ακόμη, δεν υπάρχει για τους Ρομά. Το όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι, ούτε αυτό. Παραμένει μονό στα χαρτιά αλλά όχι στην πραγματικότητά της ζωής“, τονίζει ο ίδιος που γεννημένος σε καταυλισμό είναι γνώστης όλων των επιπέδων της πραγματικότητας που βιώνουν εδώ δεκαετίες ολόκληρες μέχρι και στις μέρες μας οι Ρομά.
“Όταν γεννιέσαι σε τέτοιες συνθήκες απλά επιβιώνεις”
“Είναι μια ευάλωτη ομάδα. Ένας τσιγγάνος πριν ακόμη γεννηθεί ή στην κούνια που λέμε αλλά και αργότερα στην εξέλιξη της ζωής του έχει μπροστά του να αντιμετωπίσει αντίξοες συνθήκες γεμάτες ρατσισμό κοινωνικό αποκλεισμό στερεότυπα φτωχοποίηση. Όταν γεννιέσαι σε αυτό το καθεστώς δεν μπορείς να ζεις αλλά απλά να επιβιώνεις. Είναι δύσκολο να γεννιέσαι στις λάσπες σε περιβάλλον χωρίς υποδομές”, συμπληρώνει ο πρόεδρος Πανελλαδικής Συνομοσπονδίας Ελλήνων ΡΟΜΑ και προσθέτει πως οι Ρομά είναι αντιμέτωποι με την περιθωριοποίηση του αποκλεισμού και τις διακρίσεις. Επιπλέον ανάμεσα στους Ρομά το ποσοστό του αναλφαβητισμού και της φτώχειας είναι πάρα πολύ μεγάλο.
“Όλες αυτές οι αιτίες οδηγούν στην παραβατικότητα επιβίωσης“, τονίζει ο κ. Πάντζος και δηλώνει πως “η πολιτεία να σταματήσει να αδιαφορεί να σταματήσει να αδρανεί και να σκύψει στη ρίζα του προβλήματος που είναι η παιδεία. Υπάρχουν κονδύλια από την ΕΕ υπάρχουν πολιτικές σχεδιασμού με βάση τις ανθρωπιστικές ανάγκες ώστε να αλλάξουν οι συνθήκες που παραμένουν επί 100ετίες ίδιες. Είναι διαχρονικά στους αιώνες και παγιωμένη κατάσταση. Πριν πολλά χρόνια από το 20 το 30 έως το 1950 το 1960… ακόμη και το 1980 υπήρχαν νόμοι τιμωρητικοί και ενάντια στους τσιγγάνους. Να μην μπορούν να κάτσουν οι Τσιγγάνοι σε δημόσιες πλατείες, να τους απαγορεύεται να μπαίνουν στο λεωφορείο ακόμη και το 1980 σε ευρωπαϊκές χώρες, στη Γαλλία συγκεκριμένα υπήρχε νόμος για να στειρώνονται οι γυναίκες Ρομά“, συμπληρώνει κάνοντας μία ιστορική αναδρομή στις γενοκτονίες εναντίον των Ρομά πριν το Βυζάντιο αλλά και στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι Ρομά έχουν βιώσει γενοκτονίες και τιμωρητικούς νόμους
“Έχουμε περάσει γενοκτονίες ανά τους αιώνες. Οι Ναζί εξόντωναν εκατομμύρια και μαζί με άλλα κράτη εξόντωσαν Εβραίους, Ρομά ανάπηρους, κομμουνιστές και κάθε τι διαφορετικό. Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν μονό από τους Ναζί εξοντώθηκαν 1.500.000 τσιγγάνοι αλλά δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα αν ο αριθμός ξεπερνά και τα 3.000.000 γιατί δεν υπάρχουν καταγραφές. Όπως ιστορικά αντισταθήκαμε στο φασισμό και στο ναζισμό έτσι και τώρα θα αντισταθούμε και ορθώνουμε τοίχος απέναντι σε αυτές τις τάσεις που μονό κακό κάνουν στην ανθρωπότητα“, προσθέτει ο κ. Πάντζος.
Η Ένταξη των Ρομά στην κοινωνία, υποστηρίζει ο κ. Πάντζος θα είναι πλούτος για την κοινωνία και για τη χώρα. “Έχουμε προτάσεις ώστε με καμπάνιες, τη βοήθεια ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών να συμβεί αυτό. Βλέπουμε παιδιά Ρομά, τσιγγανόπουλα μέσα από τους καταυλισμούς να έχουν διεθνείς διακρίσεις, εθνικές διακρίσεις, ευρωπαϊκές διακρίσεις στις επιστήμες αλλά δυστυχώς είναι λίγοι, γιατί οι πολιτικές που ασκούνται δεν επιτρέπει τη μόρφωση την εκπαίδευση και την επιστημονική κατάρτιση σε πολλούς νέους και νέες”, δηλώνει χαρακτηριστικά,.
Μεγάλες δυσκολίες στην εκπαίδευση
Δεν είναι λίγοι οι πολεμιστές και οι πολεμίστριες, οι νικητές και οι νικήτριες της ζωής σε αυτή τη μάχη. Αλλά δεν είναι και αναλογικά πολλοί και πολλές. Μέσα λοιπόν από τους τσιγγάνικους καταυλισμούς, τα παιδιά των γύφτων -των όσων δεν έπρεπε να κάνουμε παρέα- τα κατάφεραν και νίκησαν υπερφαλάγγισαν όλα τα εμπόδια και προόδευσαν σπούδασαν, εξελίχθηκαν και οπλίστηκαν με μόρφωση και γνώση και έγιναν κάθε είδους επιστήμονες, άνθρωποι της τέχνης και της μουσικής.
Ο ρατσισμός, η απόρριψη και η περιθωριοποίηση από την κούνια είναι το κοινό σημείο όπου όλοι και όλες βίωσαν με τον πιο σκληρό τρόπο, πάλεψαν και τελικά κατάφεραν να εξελιχθούν και να αναδειχθούν στο επιστημονικό στερέωμα της χώρας και χρειάζεται να παλεύουν ακόμη κάθε μέρα γιατί η στάμπα από κούνια υπάρχει ακόμη, όπως τα ναζιστικά νούμερα στα χέρια των αιχμαλώτων στα στρατόπεδα εξόντωσης τους.
“Όταν είσαι Ρομά καταβάλεις τετραπλό αγώνα”
Η δικηγόρος της οικογένειας 18χρονου Ρομά, Νίκου Σαμπάνη που σκοτώθηκε στη φονική καταδίωξη στο Πέραμα, Αλεξάνδρα Καραγιάννη μίλησε για τις εξελίξεις στην υπόθεση της δολοφονίας και αναφέρθηκε στα “θολά” που εντόπισε.
Ακόμα αναφέρθηκε στο πώς κατάφερε να ξεπεράσει το ρατσισμό και την περιθωριοποίησης ώστε να προχωρήσει τις σπουδές της και να εξελιχθεί επαγγελματικά. Έχει ένα εξαιρετικό βιογραφικό στις σπουδές της και στην επαγγελματική της καριέρα. Από παιδάκι ακόμη στο δημοτικό, Ήταν η μονή σκουρόχρωμη μέσα στα άλλα παιδάκια που τις έδειξαν την περιθωριοποίηση αλλά και των δασκάλων σε μια εξευτελιστική διαδικασία για τον ψυχισμό ενός παιδιού σε αυτή την ηλικία και κάθε ηλικία.
“Όταν είσαι Ρομά πρέπει να καταβάλεις τετραπλό αγώνα για να καταφέρεις ότι οι άλλοι θεωρούν δεδομένο. Από τη στιγμή της γέννησης σου ξεκινάς με αρνητικό πρόσημο. Αντιμετωπίζεις το ρατσισμό παντού, είσαι πάντα ένα παιδί ξένο, κανείς δε σε αναγνωρίζει ούτε εσένα ούτε τον πολιτισμό σου και ποτέ δεν αναδεικνύεται ούτε η ιστορία μας“, δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ακόμα όπως τονίζει από παιδάκι και από το σχολείο αντιλήφθηκε τη διαφορετικότητα της ως προς την καταγωγή της και το πρώτο στοιχείο ήταν αυτό του ρατσισμού.
Ο κ. Ιωάννης Μάντζας, επιστημονικός συνεργάτης Πανελλαδικής Συνομοσπονδίας Ελλήνων Ρομά, ο οποίος στα 38 έκανε πράξη το όνειρό του να σπουδάσει, τώρα βρίσκεται στη διαδικασία να ξεκινήσει με υποτροφία το μεταπτυχιακό του.
“Τέλειωσα το λύκειο στα 18 αλλά δεν είχα καμία δυνατότητα για να συνεχίσω τις σπουδές που πάντα ήθελα και το είχα μεράκι να ασχοληθώ με την επιστήμη και την έρευνα. Στα 38 μου κατάφερα όμως να κάνω το όνειρο πράξη. Έχω ολοκληρώσει τις σπουδές μου Στο ΑΠΘ στις Πολιτικές επιστήμες και τώρα βρίσκομαι στο μεταπτυχιακό μου στα πανεπιστήμιο Μακεδονίας με αντικείμενο στην Ιστορία ανθρωπολογία και πολιτισμό. Τώρα βρίσκομαι στη διαδικασία για να πάρω υποτροφία από το IKY για να συνεχίσω σε μεταπτυχιακό“.
Η φιλόλογος, Γεωργία Καλπαζίδου, η οποία όπως είπε η στήριξη από τους γονείς της, αλλά και η βοήθεια που της έδωσαν δάσκαλοι και καθηγητές της έδωσε τη δύναμη να προχωρήσει στην εκπαίδευση και να πραγματοποιήσει το όνειρο της να γίνει φιλόλογος και να διδάξει.