Γίνονται ήδη και θα γίνουν κι άλλες, φυσικά, αναλύσεις για τα αίτια της ήττας. Η πτώση των τιμών του πετρελαίου -άρα δεν φτάνει να το έχεις- στο οποίο εν πολλοίς βασίστηκε η ανάπτυξη της χώρας η οποία όμως εισάγει το 70% των τροφίμων της. Ο αδυσώπητος επικοινωνιακός πόλεμος και το ακήρυχτο εμπάργκο σε είδη πρώτης ανάγκης που δημιούργησε τις εικόνες με τις μεγάλες ουρές στα σούπερ μάρκετ και φυσικά τις ελλείψεις. Και, για να μην ξεχνιόμαστε οι προειδοποιήσεις που είχαν πεταχτεί στο καλάθι των αχρήστων ότι η Δημοκρατία των φτωχών είχε κάνει «κοιλιά και προγούλι», είχε γίνει καθεστώς, γραφειοκρατία, έχασε την επαφή με τον κοσμάκη, αποστεώθηκε μέσα σε πολυτελή γραφεία και λιμουζίνες. Επιπλέον, οι παλαιοί τσαβιστές που ήθελαν να τιμωρήσουν τους νέους που βγήκαν εκτός «γραμμής» (κάτι γνωρίζουμε κι εμείς), τα δημόσια μέσα ενημέρωσης που αποδείχτηκαν τόσο κακά που πολλοί προτιμούν ξανά τα ιδιωτικά και τις σαπουνόπερες. Να ειπωθούν όλα. Και, κυρίως να αλλάξουν τα κακώς κείμενα. Υπόθεση του λαού της Βενεζουέλας είναι.

Ωστόσο, πριν από όλα αυτά, ας θυμηθούμε ένα τεχνικής υφής ζήτημα: ότι η «επανάσταση» ήρθε με εκλογές. Και με εκλογές ίσως χαθεί (αφού ο Ν. Μαδούρο παραμένει πρόεδρος της χώρας αλλά θα έχει μεγάλα προβλήματα προφανώς με το κοινοβούλιο). Θα έφτανε ίσως να θυμηθούμε ότι Επανάσταση είχε γίνει στη Νικαράγουα αλλά, οι Σαντινίστας έχασαν μετά από κάποια χρόνια πάλι με εκλογές την εξουσία όμως ύστερα με εκλογές ξανά τις κέρδισαν.

Οι «τσαβίστας» έσπειραν καρπούς σε ολόκληρη την Λατινική Αμερική και άνοιξαν τον δρόμο για μια σειρά από αλλαγές σε πολλές χώρες αφού ενέπνευσαν την ελπίδα ότι η αλλαγή είναι δυνατή. Προφανώς η ορμή τους εξαντλήθηκε στο εσωτερικό κι ας ευχηθούμε όπως εξήγαγαν την ελπίδα να μην εξάγουν τώρα την απαισιοδοξία. Ίσως, μάλιστα, θα ήταν μάλιστα καλύτερο να μην εισάγουν στην χώρα τους την δική μας μελαγχολία.

Τι μάθαμε όμως μετά από δεκαέξι χρόνια εκλογικών νικών στη Βενεζουέλα; Ότι μπορείς να αλλάξεις τα πράγματα, ότι μπορείς να αλλάξεις ο ίδιος –όχι πάντα προς την σωστή κατεύθυνση-, ότι οι άνθρωποι μπορούν να αλλάζουν γνώμη, ότι αυτό δεν φτάνει και, τότε, αναστρέφουν την πορεία τους, ότι δεν ελέγχεις όλα τα πράγματα, όλες τις καταστάσεις, ότι χρειάζεται υπομονή και επιμονή, απαιτείται ομόνοια και αλληλεγγύη, πρέπει να χαίρεσαι τις νίκες και να διαλογίζεσαι πάνω στις ήττες. Πρέπει να θυμάσαι ότι οι άνθρωποι αντέχουν κι ονειρεύονται για να προχωρούν αλλά, κουράζονται κιόλας οπότε υποχωρούν. Και ότι τους ανθρώπους πρέπει σαν τέτοιους να τους αντιμετωπίζεις και όχι ως πεδία εφαρμογής των επιθυμιών σου ακόμη κι αν υποστηρίζεις ότι είναι για το καλό τους. Μάθαμε όσα είχαμε ξεχάσει και έρχονται από παλιά. Την καλλιέργεια των δυνατοτήτων και την απομάγευση του αντιπάλου. Κι αυτό το μάθημα είναι ικανό να σκορπίζει την ομίχλη της απαισιοδοξίας και της μελαγχολίας.

Κρατάει από πολύ παλιά το μάθημα και ανακαλώ μια ιστορία από την γραφή του Εντουάρντο Γκαλεάνο και το βιβλίο του «Μνήμες Φωτιάς» (εκδ. Εξάντας, 1986, μτφ. Ισμήνη Κανσή). Έχει τον τίτλο «Το μυστικό» και αναφέρεται σε μια ιστορία του 1533 όταν ο Πισάρο κατευθυνόταν στο Κούσκο, όπου ο Μάνκο Κάπακ νέος βασιλιάς των Ίνκας είχε μαζέψει χιλιάδες ινδιάνους ενάντια στους κατακτητές. Ο Πισάρο καταφέρνει να συλλάβει αιχμάλωτο έναν αγγελιοφόρο τους και τον βασανίζει για να μάθει τα μηνύματα που μεταφέρει, αυτός αντέχει όσο μπορεί αλλά άνθρωπος είναι και λυγίζει όταν τον ρίχνουν πάνω στα κάρβουνα και τότε απαντά στις ερωτήσεις των βασανιστών του. Να τα μηνύματα που μεταφέρει στους εξεγερμένους του Κούσκο: τα άλογα, -τρομερά και υπερφυσικά όντα στα μάτια των ινδιάνων μέχρι τότε-, δεν θα μπορέσουν να ανέβουν στα βουνά, δεν πρέπει να τα φοβούνται γιατί τρομάζουν και δεν κάνουν κακό και τέλος, λίγο πριν πεθάνει, τους αποκαλύπτει το μεγαλύτερο μυστικό που κουβαλάει, το πιο τρομερό μήνυμα, ότι κι αυτοί, οι τρομεροί αντίπαλοι, οι σιδερόφραχτοι πολεμιστές, πεθαίνουν δηλαδή είναι θνητοί.

* Ο δημοσιογράφος του ρ/σ “Στο Κόκκινο 93,4” Απόστολος Λυκεσάς αρθρογραφεί καθημερινά στο alterthess.gr. Ακούστε ζωντανά στο “Κόκκινο 93,4” την εκπομπή “Ορθά- Κοφτά” με τον Απόστολο Λυκεσά Δευτέρα- Παρασκευή 10:00-11:00. Επικοινωνία με τον Απόστολο Λυκεσά στο [email protected].