“Εκεί που θα πάμε το καλοκαίρι διακοπές”: The Other Half, ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ για το προσφυγικό

Κείμενο: Κωνσταντίνος Πουλής

Η συνέντευξη δόθηκε στην εκπομπή Φάρμα των Ζώων, στους Θάνο Καμήλαλη και Κωνσταντίνο Πουλή.

«Στα φοβερά χρόνια της γιεζόφσινα, πέρασα δεκαεφτά μήνες περιμένοντας στην ουρά, μπροστά στις φυλακές του Λένινγκραντ. Μία μέρα κάποιος με αναγνώρισε. Τότε μία γυναίκα που στεκόταν πίσω μου και δεν είχε ακούσει βέβαια ποτέ της το όνομά μου, ξύπνησε από την άκαμπτη νάρκη όπου πέφταμε όλοι μας και με ρώτησε με τα μελανιασμένα χείλη της, σκύβοντας στ’ αυτί μου (εκεί, όλοι μίλαγαν ψιθυριστά):

-Κι αυτό, μπορείτε να το περιγράψετε;

Κι εγώ της είπα:

-Μπορώ.

Τότε, κάτι σαν χαμόγελο γλίστρησε πάνω σε αυτό που ήταν κάποτε το πρόσωπό της».

Άννα Αχμάτοβα

Στο επίμετρο της ελληνικής έκδοσης του Ρέκβιεμ, ο Γ. Κοροπούλης γράφει ότι «προπάντων γι’ αυτόν τον λόγο έγινε πέτρα η Νιόβη. Όχι για ν’ αντέξει τον πόνο, αλλά για να συγκρατήσει το σχήμα της οδύνης της, κι η οδύνη να μην ξεχαστεί».

Η χώρα μας εδώ και χρόνια διαπράττει ένα έγκλημα διαρκείας εναντίον των προσφύγων. Επειδή το έγκλημα αυτό συμβαίνει με τη συνενοχή και όχι υπό το κριτικό βλέμμα των Μέσων Ενημέρωσης, όλοι σφυρίζουν αμέριμνοι και συνεχίζουν τη ζωή τους την ώρα που οι παραλίες μας ξεβράζουν πτώματα. Απλώνουμε τα κουβαδάκια μας εκεί που πεθαίνουν παιδιά. Το ντοκιμαντέρ του Γιώργου Μουτάφη αποτελεί μία από τις εξέχουσες μαρτυρίες για τη μοίρα και τα πάθη των προσφύγων στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Όταν θα χρειαστεί να κοιτάξουμε στον καθρέφτη και να παραδεχτούμε τι κάναμε ή τι ανεχτήκαμε, αυτό είναι ένα έργο στο οποίο θα επιστρέψουμε. Αυτό σκεφτόμουν πρώτα βλέποντας αυτό το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ και μετά μιλώντας με τον Γιώργο Μουτάφη για τη δουλειά του.

Όσα έχει καταγράψει ο φακός του Μουτάφη δεν είναι δυνατόν να αφήσουν κανέναν ασυγκίνητο. Αν καταφέρνουμε ακόμη να αδιαφορούμε, αυτό οφείλεται στο ότι γενικόλογα αντιμεταναστευτικά συνθήματα έχουν πάρει τη θέση της πραγματικότητας.Εγώ διαπίστωσα με μεγάλη έκπληξη στη Λέσβο ότι οι κάτοικοι του νησιού δεν είχαν επισκεφθεί τη ζούγκλα στη Μόρια. Μιλούσαν για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες αφηρημένα, χωρίς όμως να έχουν δει με τα μάτια τους αυτό που εγώ ταξίδεψα για να δω και πού μέσα από τον φακό των δημοσιογράφων έχουν δει άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.

Το ντοκιμαντέρ ισορροπεί ανάμεσα στη σκληρότητα εικόνων αλλά και αφηγήσεων που δεν χωράει ο νους του ανθρώπου, και τις πολύ απλές εικόνες που μας υπενθυμίζουν ότι μας ενώνει μία κοινή μοίρα με όσους έφτασαν εδώ ως πρόσφυγες.

Τους βλέπουμε να παίζουν ποδόσφαιρο και ξαφνικά να καταφθάνει ένα όχημα της αστυνομίας. Όποια παιδική ζωντάνια υπήρχε, δίνει τη θέση της στην ταπείνωση των ανθρώπων που πρέπει να δείξουν τα χαρτιά τους σε έναν πιτσιρικά με στολή που εκτελεί χρέη αστυνομικού ή αλλιώς να μπουν φυλακή. Γιατί βεβαίως πρόκειται για φυλακή, όπως κι αν μετονομάζει κάθε φορά το ελληνικό κράτος αυτά τα κέντρα κράτησης, φιλοξενίας, ταυτοποίησης ή όπως αλλιώς λέγονται.

Δεν λείπει από το ντοκιμαντέρ η αδιανόητη φρίκη των νεκρών σωμάτων των προσφύγων. Αυτό είναι η πεμπτουσία της προσφυγικής ιστορίας της Ελλάδας των τελευταίων ετών. Ότι η ζωή και η κεντρική πολιτική συνεχίζονται την ώρα που οι παραλίες μας ξεβράζουν πτώματα. Πώς είναι όμως να τα βλέπεις, πώς είναι να τα δείχνεις σε άλλους και τι κάνει αυτό σε κάποιον που η δουλειά του είναι να αποτυπώνει αυτή τη φρίκη για να την αφηγηθεί σε ανθρώπους αμέριμνους και ήρεμους;

Οι εικόνες διακόπτονται και ακούμε τον Μουτάφη να μιλάει σε πρώτο πρόσωπο και να περιγράφει ότι οι πρόσφυγες του άλλαξαν τη ζωή και τους οφείλει πάρα πολλά.

Είναι μία απρόσμενη ειρωνεία της τύχης, ότι για να μιλήσουμε στο ραδιόφωνο για αυτό το ντοκιμαντέρ πετύχαμε τον Γιώργο στο Κίεβο.

Τον βρήκαμε δηλαδή σε μία σκηνή πολέμου, εκεί όπου γεννιέται η προσφυγιά, εκεί όπου οι άνθρωποι ξεριζώνονται για να γλιτώσουν, και μιλήσαμε για το τι βρίσκουν όλοι αυτοί όταν πατήσουν για πρώτη φορά το πόδι τους σε ευρωπαϊκό έδαφος. Όταν φτάσουν για παράδειγμα στη Λέσβο και ακούσουν έναν ντόπιο να λέει «στ’ αρχίδια μας αν γκαστρώθηκες, εμείς σε γαμήσαμε;». (Έχουμε μιλήσει με τη γυναίκα που ήταν έγκυος τότε, μας είχε δώσει συνέντευξη αγκαλιά με το παιδάκι της)

Στο ντοκιμαντέρ ακούμε τις φωνές των λιμενικών εν δράσει και βλέπουμε ανθρώπους χωμένους ανάμεσα σε τεράστια τσουβάλια, μέσα σε φορτηγά που προσπαθούν να περάσουν στην Ιταλία. Η εικόνα αυτή του κεφαλιού που κοιτάζει προς τα πάνω ανάμεσα στα σακιά σε στοιχειώνει.

Στην πιο σκληρή αφήγηση της ταινίας, ο Μουτάφης περιγράφει μία σκηνή που ξεπερνά κάθε όριο, που δεν θα την μεταφέρω εδώ. Αναρωτιέται γιατί το κάνει αυτό, τι θα αλλάξει αν φωτογραφίσει τη φρίκη.

Η αξία του ντοκιμαντέρ είναι διπλή. Μιλώντας σε πρώτο πρόσωπο ο Μουτάφης αφηγείται την ιστορία των προσφύγων που δέχονται μια ακόμη επίθεση από την Ευρώπη στην οποία φτάνουν για να σωθούν, και μαζί περιγράφει πώς είναι και πώς γίνεται ο άνθρωπος που τα βλέπει αυτά, που προσπαθεί να αποσπάσει ένα νόημα από τον βουβό πόνο και να μετρήσει τις λύπες και τις χαρές της ζωής του μπροστά στο έρεβος του ξένου πόνου, της προσφυγιάς και του θανάτου.

Είχα διαβάσει πριν από πολλά χρόνια την Ανθρώπινη Κατάσταση της  Άρεντ και μου είχε εντυπωθεί η φράση ότι «Όλες οι θλίψεις υποφέρονται αν τις βάλεις σε μία ιστορία ή αν αφηγηθείς μία ιστορία για αυτές».

Μία πού στη συνέντευξη ο Γιώργος αναφέρθηκε στη «δική μας» Τζένη Τσιροπούλου και στο κοριτσάκι που άφησε πίσω για να βρεθεί στην Ουκρανία, παίρνω και εγώ το θάρρος να μιλήσω λίγο πιο προσωπικά.

Είμαστε οι ιστορίες που λέμε, γιατί κρινόμαστε από το πού στρέψαμε το βλέμμα μας, σε ποια πάθη δώσαμε φωνή και με τι όρους.

Όλες οι δυσκολίες μας και οι δυσκολίες της Τζένης και του Γιώργου και οι δικές μας, είναι δυσκολίες ανθρώπων που έχουν ακόμα μία ζωή όρθια. Έχουν συγγενείς, φαγητό, σπίτι και τραπεζικό λογαριασμό.

Κάποια στιγμή στην κουβέντα μας ο Γιώργος μάς λέει ότι εκτιμά πια και τον καφέ που πίνει, γιατί όταν έφτασε στην Ουκρανία δεν περίμενε ότι θα έβλεπε αυτά που έχει δει. Και το ντοκιμαντέρ και η συνομιλία μας είναι αυτή ισορροπία: άνθρωποι που κοιτάζουν πώς είναι να μηδενίζεται η ζωή των άλλων μπροστά στα μάτια μας. Πώς ζεις, πώς πίνεις καφέ, πώς μεγαλώνεις παιδιά, παρακολουθώντας αυτή τη φρίκη. Δεν συνιστώ τις τύψεις ως λύση σε αυτό που περιγράφω. Λέω όμως ότι το ντοκιμαντέρ The Other Half του Μουτάφη είναι μια κορυφαία μαρτυρία για το τι συμβαίνει ότι κανείς γίνεται μάρτυρας στον ακραίο ξένο πόνο.

Η συνέντευξη του Γιώργου Μουτάφη στην εκπομπή Η Φάρμα των ζώων με τον Θάνο Καμήλαλη και τον Κωνσταντίνο Πουλή. Η απομαγνητοφώνηση είναι επιλεκτική και δεν περιλαμβάνει τις ερωτήσεις.

Καλησπέρα. Σας ευχαριστώ πολύ παιδιά που μου δίνετε την ευκαιρία να μιλήσω για τη δουλειά μου. Με τιμάει πάρα πολύ που μου δίνετε το χώρο στην εκπομπή σας. Θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό.

Από παλιά ο πόλεμος παράγει πρόσφυγες. Και όχι μόνο ο πόλεμος. Και άλλες καταστάσεις. Είμαι στην Ουκρανία με άλλους φωτογράφους. Είμαι ένα μήνα και τρεις μέρες σήμερα εδώ πέρα. Και δυστυχώς τα πράγματα, όπως διαβάζετε και ακούτε και μαθαίνετε, δεν είναι καθόλου καλά.

Τις τελευταίες μέρες βομβαρδίζεται το Κίεβο, μέσα στις εστίες τους. Είναι μια πολύ πολύ δύσκολη κατάσταση. Όπως είναι δύσκολη κατάσταση πλέον και για μας τους δημοσιογράφους, εδώ πέρα στο ξενοδοχείο που μένουμε. Κάθε μέρα μετριόμαστε και είμαστε λιγότεροι. Έχουνε χαθεί συνάδελφοι. Η Αλεξάνδρα, ο Μπρεντ…

Πρώτα θέλω να διευκρινίσω και στον κόσμο που ακούει, ότι οι άνθρωποι που έχουνε δει το ντοκιμαντέρ είναι μετρημένοι στα δάχτυλα, καθώς δεν έχει κάνει ακόμη πρεμιέρα. Η πρεμιέρα είναι την Παρασκευή, 18 Μαρτίου στη Θεσσαλονίκη, στο Ολύμπιον.

Απλά είσαστε λίγοι άνθρωποι που το έχετε δει και σ’ ευχαριστώ που μπήκες στη διαδικασία, που το είδες. Και θέλω να σου ζητήσω και συγνώμη που σ’ έφερα σε μία τέτοια κατάσταση. Δηλαδή είναι το πρώτο πράγμα που μου βγαίνει να πω στον κόσμο που βλέπει το συγκεκριμένο.

Δυστυχώς η πραγματικότητα μ’ έχει ξεπεράσει. Μας έχει ξεπεράσει όλα αυτά τα χρόνια. Εγώ κινηματογραφώ το συγκεκριμένο έργο από το 2007. Είναι κοντά 15 χρόνια. Από τη στιγμή που ξεκίνησα να το οπτικοποιώ, πίστευα ότι κάποια στιγμή θα γίνει ένα μεγάλο ντοκιμαντέρ. Αλλά πίστευα ότι κάποτε θα βρω σε όλα αυτά τα βιώματα και σε όλο αυτό το ταξίδι το δικό μου το εσωτερικό, που ακολουθούσα τις ζωές των συγκεκριμένων ανθρώπων, των προσφύγων, νόμιζα ότι θα βρω και το happy end. Μία ωραία ιστορία, να καταλήγει κάπου. Και δυστυχώς, παιδιά, ό,τι συνέβαινε το 2008 στην Πάτρα συμβαίνει και τώρα. Ό,τι συνέβαινε στη Λέσβο, συμβαίνει και τώρα. Ό,τι συμβαίνει στη Σάμο, στον Έβρο, συμβαίνει και τώρα.

Κρεμασμένοι άνθρωποι στα κάγκελα, στο λιμάνι της Ηγουμενίτσας το 2010. Και τώρα άμα πάει κάποιος στο λιμάνι της Πάτρας ή της Ηγουμενίτσας, θα δει μετανάστες να τρέχουνε κάτω από φορτηγά και από νταλίκες. Έχουν αλλάξει ένα κάρο από υπουργούς, πρωθυπουργούς μεταναστευτικής πολιτικής, συνθήκες Δουβλίνο ένα δύο τρία… Κέντρα κράτησης. Κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης. Προαναχωρησιακά…

Δεν έχει αλλάξει τίποτα. Είμαστε σε ένα φαύλο κύκλο και αυτό πρέπει να σταματήσει. Πώς θα σταματήσει; Προσπαθώντας να προβληματίσουμε, να θέσουμε ερωτήματα σε αυτούς που παίρνουν αποφάσεις.

Ο κόσμος πλέον γνωρίζει τι συμβαίνει, είναι ενημερωμένος. Το θέμα είναι ότι πρέπει να ασκηθεί πίεση σε αυτούς που παίρνουν αποφάσεις. Αυτό είναι το σχόλιό μου στην ταινία. Και ναι, με έχει αλλάξει ως άνθρωπο. Γιατί βιώνοντας αυτή την κατάσταση – ξέρεις δεν είναι εύκολο πράγμα η απόρριψη, το πισωγύρισμα, τα push back, όλη αυτή η κατάσταση που βιώνουν αυτοί οι άνθρωποι – εννοείται ότι μ’ έχει αλλάξει ως άνθρωπο και έχω αναθεωρήσει όλη μου τη ζωή, μέσα από τα μάτια και τα βιώματα των συγκεκριμένων ανθρώπων.

Και δε σου λέω ότι τα βιώματά τους είναι ότι μόνο, φεύγοντας από μία κατεστραμμένη περιοχή, μία κατεστραμμένη ζωή, που κάποιος για κάποιο λόγο τους την έχει καταστρέψει, είναι και η συνέχεια. Η συνέχεια στις δικές μας γειτονιές. Τουρκία, Ελλάδα, Βόρεια Μακεδονία, Αλβανία… ξέρεις… Βουλγαρία… Όλα αυτά. Ουγγαρία… Έχω δει να σηκώνονται φράχτες απ’ τον Έβρο. Καινούριος φράχτης στον Έβρο τώρα. Στις Σέρρες. Φράχτης στην Ιδωμένη. Φράχτης στην Ουγγαρία.

Έχοντας ως Ευρωπαϊκή Ένωση τη συγκεκριμένη εμπειρία της μεγάλης μετακίνησης πληθυσμών του 2015… Των προσφυγικών ροών του 2015 και του 2016, είναι ανεπίτρεπτο, όλη αυτή η αντιμεταναστευτική πολιτική. Και κουβεντιάζοντας και με ανθρώπους που κάνουμε διάφορες κουβέντες, έχω καταλήξει ότι το πρόβλημα – όχι δεν είναι πρόβλημα – το φαινόμενο της μετανάστευσης, δεν λύνεται στα σύνορα. Είναι ξεκάθαρο.

Και μ’ έχει αλλάξει όλη αυτή η κατάσταση. Ειλικρινά εκτιμάω και το καφεδάκι και μια μπίρα που θα πάω να πιω με δύο φιλαράκια σε ένα καφενείο. Αυτό με έχει κάνει καλύτερο άνθρωπο.

Εμείς τι κάνουμε. Ως κοινότητες ανθρώπων. Ως κοινωνία. Ως μέλη αυτής της χώρας. Της κοινωνίας. Γι’ αυτό σου λέω. Είναι ένα σχόλιο και νομίζω δυστυχώς έγινε επίκαιρο πάλι με αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία και έχει δημιουργηθεί ένα νέο κύμα, μία πολύ μεγάλη μετακίνηση πληθυσμού. Είναι αυτό το ερώτημα. Πώς θα μπορέσουμε να το αλλάξουμε το συγκεκριμένο;

Θέλω να κάνω μία μικρή παρένθεση. Επειδή όλο αυτό το έργο που έχει δημιουργηθεί, που για μένα είναι έργο ζωής – πολλοί φίλοι μού λένε: “το τελείωσες τώρα;” – ίσως τώρα να ξεκινάει. Βέβαια είναι μία άλλη κουβέντα αυτό.

Θέλω να ευχαριστήσω πάρα πολύ τον δημοσιογραφικό οργανισμό iMEdD που με στήριξε, που μου δώσανε το χώρο και την ευκαιρία και με βοήθησε να το ολοκληρώσω και τις οργανώσεις PRO ASYL και το Refugee Support Aegean (RSA). Ήταν πολύ καθοριστική η βοήθειά τους για να το δει ο κόσμος. Να έρθει η ώρα να το βγάλω από το συρτάρι. Γιατί υπάρχουνε πλάνα αδημοσίευτα. Πλάνα που κάνουνε τζιζ σε αρκετές περιπτώσεις.

Νομίζω αρκετοί άνθρωποι, ας πούμε οι αρχές, ίσως να ενοχληθούν βλέποντας ορισμένα περιστατικά μέσα στο έργο. Γιατί βγήκε πολύ υλικό απ’ το ντουλαπάκι μου. Και έπρεπε να βγει. Ήρθε η ώρα να βγει. Δηλαδή δεν πήγαινε άλλο να κρατηθεί όλο αυτό το υλικό, έπρεπε να το δει ο κόσμος. Έχει έρθει η ώρα να το δει ο κόσμος.

Γι’ αυτό θέλω να ευχαριστήσω πάρα πολύ και τη σύντροφό μου την Τζένη την Τσιροπούλου και να την ευχαριστήσω δυο φορές, γιατί έχουμε και ένα πιτσιρίκι σπίτι. Το περνάει μόνη της όλο αυτό, ειδικά τώρα που είμαι και εδώ στον πόλεμο, στο Κίεβο. Θέλω να ευχαριστήσω την Γωγώ την Μπεμπέλου που έκανε το μοντάζ. Όπου χρειάστηκε με πολλή αγάπη και σεβασμό, τρεις νότες έχει βάλει ο  άνθρωπος, ο Δημήτρης ο Μυστακίδης. Πέντε νοτούλες σε τρία σημεία εκεί που χρειαζότανε και η μουσική στο trailer είναι του Δημήτρη του Μυστακίδη. Ο Νίκος ο Λιναρδόπουλος που μας έκανε το Sound, ο Δημήτρης ο  Καρτέρης, τον Project Manager, τον Νίκο τον Αρώνη.

Πρέπει να τους αναφέρω, όχι επειδή πρέπει να τους αναφέρω, είναι γιατί το αγάπησαν, το αγκάλιασαν και τους αφορά. Είναι πολύ σημαντικό να μας αφορά ένα τέτοιο θέμα. Βλέπετε τι γίνεται! Εγώ όταν ήρθα εδώ πέρα, ήρθα 12-13 Φλεβάρη στο Κίεβο. Είμαι για λογαριασμό της Γερμανικής εφημερίδας Bild, για μια ανάθεση που συνεργάζομαι κατά καιρούς. Με στείλαν στο Κίεβο, και νόμιζα ότι μου έκαναν πλάκα. Εγώ λέω “ωραία, διακοπές θα ΄ναι. Θα βγω να πιω καμιά μπίρα”. Βγήκα ένα βράδυ.

Δεν ήξερα ότι σε 10 μέρες εδώ θα γίνεται πόλεμος. Τώρα που σας μιλάω, υπάρχει πίσω μου στα 10 χιλιόμετρα περίπου, μια περιοχή που λέγεται Μπρόβαρυ, πιο παραπέρα είναι το Ιρπίν, η Μπουτσά, άμα σας ανοίξω το παράθυρο ακούγονται εκρήξεις αυτή τη στιγμή πίσω. Είναι λίγο τρομακτικό αυτό που σας περιγράφω, απλά θέλω να το μεταφέρω και στον κόσμο ότι ποτέ δεν ξέρεις πότε θα σου χτυπήσει την πόρτα.

Και να συνεχίσω, θέλω να πω ότι είναι πολύ σημαντικό να πούμε ότι ο πόλεμος είναι πόλεμος και η προσφυγιά είναι το ίδιο. Δηλαδή δεν υπάρχει ζυγαριά ποιος πόλεμος πονάει πιο πολύ ή ποιος πρόσφυγας είναι πιο πολύ πρόσφυγας από τον άλλον. Η προσφυγιά είναι ένα πράγμα. Κανένας δεν φεύγει χωρίς λόγο από το σπίτι του. Κανένας δεν θέλει να βιώσει αυτό το πράγμα. Αυτό το τρομακτικό. Που ακούς τη σειρήνα και στα 30 δευτερόλεπτα ακούς μία έκρηξη. Και το επόμενο είναι που θα βρεις το μπαμπά με τη γυναίκα του και τα παιδιά του, μια οικογένεια, να προσπαθούν να φύγουν από τη γειτονιά τους. Είναι απίστευτα τρομακτικό, συμβαίνει…

Αλλά μην μπούμε στην διαδικασία γιατί συμβαίνει όλο αυτό. Να μπούμε στη διαδικασία να κουβεντιάσουμε το τι συμβαίνει στη δικιά μας γειτονιά, στα σύνορα. Όλα αυτά τα χρόνια. Οι παραβιάσεις, ο θάνατος, ξέρεις, είναι απίστευτο αυτό. Να βλέπεις παιδιά να πεθαίνουν μπροστά σου και τελειώνοντας το ντοκιμαντέρ και  πρόσφατα, είδατε τι έγινε… Συμβαίνουν καθημερινά. Επαναπροωθήσεις, παρατημένοι πάνω σε νησίδες, πρόσφυγες στον Έβρο.

Παιδιά και αυτή τη στιγμή, τώρα που μιλάμε αυτή τη στιγμή στο τηλέφωνο, υπάρχουν άνθρωποι που είναι στη θάλασσα. Τώρα μπορεί να είναι σε μία σχεδία, που τους έχει βάλει το λιμενικό να τους κάνει επαναπροώθηση ή μπορεί να είναι στην προσπάθειά τους να έρθουν στην Ελλάδα. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Με τη βοήθεια της Τζένης Τσιροπούλου και της Γωγούς της Μπεμπέλου που έκανε το μοντάζ το κάναμε τόσο όσο να μπορεί να δειχθεί το ντοκιμαντέρ. Δυστυχώς υπήρχε και υπάρχει πολύ πιο σκληρό υλικό, αλλά βάζοντάς το κάτω, είπαμε “Ρε παιδιά στα 3 λεπτά θα σηκωθεί και θα φύγει ο κόσμος” και για εμάς δεν είναι ο στόχος μας να σε σοκάρουμε.

Το θέμα είναι να σε βάλουμε σε μία άλφα διαδικασία να σου γρατζουνίσουμε λίγο την ψυχούλα, μπας και αλλάξει κάτι! Γιατί ειλικρινά σας λέω, εγώ νιώθω συνένοχος σε όλο αυτό. Και εσείς πρέπει να νιώθετε συνένοχοι και όλοι μας πρέπει να νιώθουμε…

Δεν γίνεται το 2022… στην Φολέγανδρο, εκεί που θα πάμε το καλοκαίρι διακοπές το καλοκαίρι με τις παρέες μας και με τα παιδιά μας, να ξεβράζει πτώματα. Δεν μπορεί να συμβαίνει αυτό το πράγμα. Δεν μπορεί…πώς αλλιώς να το πω; Δεν μπορεί να συμβαίνει! Πρέπει να σταματήσει αυτό το πράγμα. Δεν θα το σταματήσει το ντοκιμαντέρ, απλά σας λέω και πάλι, γι’ αυτό και το επαναλαμβάνω, ίσως αυτοί που παίρνουν αποφάσεις, να αναθεωρήσουνε κάποιες πολιτικές. Αυτό θέλω να πω!

Τώρα ας πούμε που ανέφερες την Μόρια. Πριν υπήρχε η Παγανή. Άλλο κολαστήριο. Το 2008 δημιουργήθηκε η Μόρια. Τώρα είναι το Μαυροβούνι Καρά τεπέ, τώρα θα κάνουν την Βάστρια. Γι’ αυτό σας λέω, είναι ένας φαύλος κύκλος. Είναι ένας φαύλος κύκλος που δεν ξέρω πώς μπορεί να σπάσουμε αυτή τη ροή του, αλλά πρέπει να γίνει κάπως το συγκεκριμένο. Πρέπει να γίνει!

Καλά και στατιστικά άμα δούμε τα τελευταία 20 χρόνια είναι συγκεκριμένες οι χώρες που παράγουν πρόσφυγες. Ιράκ, Παλαιστίνη, Συρία, Αφγανιστάν.

Σημείο αναφοράς στο ντοκιμαντέρ και στο σενάριο, πέρα από την επιμέλεια που μου έκανε η Τζένη, ήταν κάποιες κουβέντες που είχα κάνει με τον Γιώργο τον Αυγερόπουλο, που μου ‘δωσε ανοιχτόχερα τις συμβουλές του και με παρότρυνε να κάνω πράγματα, όπως ας πούμε να εμφανιστώ και εγώ  σε κάποιο σημείο του έργου και ο Χρήστος ο Καρακέπελης ο ντοκιμαντερίστας που μου έδωσε κάποιες συγκεκριμένες εσωτερικές κατευθύνσεις ώστε να ειπωθούν κάποιες αλήθειες, εσωτερικές μέσα στο έργο και θέλω να ευχαριστήσω τους συγκεκριμένους και όλοι όσοι συνεργάστηκαν, ειλικρινά γιατί το αγκάλιασαν το συγκεκριμένο και σεβάστηκαν το υλικό που πέρασε από τα χέρια τους. Το σεβάστηκαν!

Η πρεμιέρα είναι την Παρασκευή στις 18 Μαρτίου, στις 20:00 το απόγευμα, το βράδυ, στο Ολύμπιον στην πλατεία Αριστοτέλους στην Θεσσαλονίκη. Είναι μία προβολή και από την άλλη μέρα το πρωί και για 48 ώρες ή έως εξάντλησης των 500 θεάσεων θα υπάρχει on line. Θα γίνει μία on line  προβολή, αλλά μόνο για 500. Δηλαδή μόνο 500 άνθρωποι θα μπορέσουν να το δούνε. Δυστυχώς δεν ξέρω, επειδή τώρα ξεκινάει το έργο το δικό του ταξίδι, δεν ξέρω πότε θα ξαναεπιστρέψει στην Ελλάδα, γι’ αυτό καλώ όλους τους φίλους, τους παροτρύνω ότι αξίζει τον κόπο να το δούνε το συγκεκριμένο.

Είναι από τη σελίδα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και θα ανοίξει από το Σάββατο 19 του Μήνα το πρωί και θα είναι ανοιχτό για 48 ώρες.

Δεν ξέρω ακόμα. Όποιος μπορεί να παρακολουθήσει τις επόμενες εβδομάδες  τη σελίδα μας στο facebook το “The other half”, το άλλο μισό και είναι και ένας τίτλος που πρέπει να δώσετε προσοχή.

Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο Δανός φωτορεπόρτερ ο Γιάκομπ Ρις κατέγραψε στη Νέα Υόρκη τη ζωή στις παραγκουπόλεις και ο τίτλος της δουλειάς του είναι το “How the other half lives”. Και ουσιαστικά τι έκανε; Έκανε μια καταγραφή το τι συμβαίνει εκεί μέσα σ’ αυτές τις παραγκουπόλεις και επηρέασε πάρα πολύ την κοινή γνώμη.

Οπότε τσουτσούρεψα λίγο τον τίτλο και προσπαθώ να βρω το δικό μας άλλο μισό, το άλλο μισό που είναι δίπλα μας, που περνάει δίπλα από τα χωριά μας, που φτάνει στα νησιά μας, που ίσως και το άλλο μισό να είναι εμείς, εγώ, ο Γιώργος ο Μουτάφης που είμαι τώρα στο 2022 και ο Γιώργος Μουτάφης  που ήταν το 1922 ο παππούς μου που έκανε το ίδιο ταξίδι. Οπότε υπάρχει μία τέτοια σύνδεση σε όλο αυτό και πρέπει να το προσέξουμε! Και ας είναι το άλλο μισό που δεν θέλουμε να βλέπουμε!

Ευχαριστώ πάρα πολύ. Θέλω να ευχαριστήσω και πάλι την σύντροφό μου την Τζένη, που το περνάει όλο αυτό. Είναι πολύ μεγάλη αποστολή. Είναι από τις μεγαλύτερες αποστολές. Όταν ήρθα στην Ουκρανία νόμιζα ότι σε 10 μέρες θα είμαι πίσω  σπίτι μου και δεν ξέρω πόσο ακόμα θα χρειαστεί να είμαι εδώ. Είναι λίγο… και την ευχαριστώ πάρα πολύ για την υποστήριξη και την αφοσίωση και όλο αυτό που κάνει και με στηρίζει.

Θέλω να σας πω δύο πράγματα εδώ για τον πόλεμο.

Κάτι που μου έχει κάνει εντύπωση. Και τώρα, δηλαδή άμα βγω έξω και πάω στον σταθμό των τρένων εδώ παραδίπλα που είναι στο Κίεβο, φεύγουνε κλαίγοντας από μέσα τους παιδιά! Δεν ακούγεται κιχ ενώ στοιβάζονται στα τρένα για να φύγουν απ’ τη χώρα, δεν ακούγεται κιχ! Μου έχει κάνει εντύπωση. Σας το λέω και ανατριχιάζω!

Αν θυμάμαι ένα πράγμα από τη συγκεκριμένη αποστολή πέρα από όλα τα άσχημα που έχουν συμβεί και βλέπουμε καθημερινά, είναι αυτή η ησυχία, ο βωβός θρήνος. Αυτός ο θρήνος! Που μπαίνουνε, σπρώχνονται και δεν ακούς κιχ! Δεν ακούς παιδάκι να κλαίει. Με μια αξιοπρέπεια. Με τα κατοικίδιά τους μαζί! Και δεν κυνηγάνε ποντίκια να φάνε, όπως προφανώς κάποια τηλεοπτικά δίκτυα στην Ελλάδα, δεν ξέρω αν το είδατε κάπου αυτό, κάπως παρερμήνευσαν ορισμένα πλάνα. Δεν ξέρω αν το είδατε.

Είχε ένα κατοικίδιο, πώς λέγονται τα ποντικάκια αυτά και του έφυγε του ανθρώπου και το κυνηγούσε να το πιάσει και να το ξαναβάλει στο κλουβάκι του, γιατί έπρεπε να φύγει και μας είπανε τώρα ας πούμε… και σοβαροί τώρα άνθρωποι ότι κυνηγάνε ποντίκια στους δρόμους. Δεν είναι, είναι άνθρωποι με αξιοπρέπεια.

Δεν θέλω να μπω σε άλλα πράγματα, πώς ας πούμε έχουν καθίσει και έχουν πάρει… και άνθρωποι που εγώ δεν περίμενα ότι θα μείνουν να πολεμήσουν.

Όπως και έγινε, και οι πίσω γραμμές. Αυτές οι γυναίκες που μαγειρεύουνε…Απλά θέλω κλείνοντας να πω αυτό το πράγμα. Η φυγή, το φευγιό, η προσφυγιά που δεν ακούς… είναι μια ησυχία παντού. Είναι ανατριχιαστικό να το βλέπεις, να το βιώνεις. Να βλέπεις παιδάκια να χαιρετάνε τον μπαμπά τους και απλά να είναι βουβά! Αυτό ήθελα να πω.

Άσχημο πράγμα ο πόλεμος, όπως και η προσφυγιά. Και δεν ξέρεις πότε θα μας χτυπήσει την πόρτα. Οπότε να είμαστε περήφανοι που έχουμε ακόμα την ειρήνη μας αλλά να μην κλείνουμε τα μάτια σ’ αυτό που συμβαίνει γύρω μας. Μ’ αυτό ήθελα να κλείσω και σας ευχαριστώ πάρα πάρα πολύ για το χρόνο, για την αγάπη σας και για την ευκαιρία που μου δώσατε.

Ευχαριστώ πολύ. Καλή συνέχεια.

Η ταινία “the Other Half” είναι διαθέσιμη μόνο για τις επόμενες 2 μέρες στην πλατφόρμα https://online.filmfestival.gr

Mέχρι τις 20/3 στις 12:00 τα μεσάνυχτα ή την εξάντληση των 500 θεάσεων.

Σκηνοθεσία: Γιώργος Μουτάφης
Σενάριο: Γιώργος Μουτάφης
Διεύθυνση φωτογραφίας: Γιώργος Μουτάφης
Μοντάζ: Γωγώ Μπεμπέλου
Ήχος: Γιώργος Μουτάφης
Μουσική: Δημήτρης Μυστακίδης
Παραγωγοί: Γιώργος Μουτάφης
Συμπαραγωγή: iMEdD – Incubator for Media Education and Development
Φορμάτ: DCP
Χρώμα: Έγχρωμο
Χώρα Παραγωγής: Ελλάδα
Έτος Παραγωγής: 2022
Διάρκεια: 72΄
Επικοινωνία: Γιώργος Μουτάφης, [email protected]
Φιλμογραφία: 2022 the Other Half