Η κρίση του 2008 και η παγκόσμια ύφεση ανέτρεψαν πολλές από τις καθιερωμένες αντιλήψεις για το χρονοδιάγραμμα των προγραμμάτων λιτότητας, τα ασφαλή επίπεδα χρέους και τον αντίκτυπο των δημοσιονομικών ενέσεων, σημειώνει σε έκθεση του το ΔΝΤ.
Όσον αφορά τον ιδανικό ρυθμό δημοσιονομικής προσαρμογής, το ΔΝΤ υποστηρίζει πως τα στοιχεία δείχνουν πως μια απότομη μείωση των ελλειμμάτων δεν είναι η ενδεδειγμένη λύση για τις χώρες που δεν αντιμετωπίζουν άμεση πίεση από τις αγορές.
Μια πιο σταδιακή προσαρμογή στο πλαίσιο ενός μεσοπρόθεσμου σχεδίου μπορεί να περιορίσει τον αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη, διαπιστώνει στην έκθεση του το Ταμείο.
Την ίδια ώρα οι χώρες που βρίσκονται στο στόχαστρο των αγορών ενδεχομένως να μην έχουν άλλη επιλογή από μια “εμπροσθοβαρή” μείωση των ελλειμμάτων, αλλά θα πρέπει να βάλουν “όρια ταχύτητας” στον ρυθμό προσαρμογής, υπογραμμίζει το ΔΝΤ.
Προσθέτει ωστόσο, πως “οι κυβερνητικές αρχές δεν θα είναι ποτέ σε θέση να γνωρίζουν με βεβαιότητα αν ένας ελαφρώς πιο ήπιο μονοπάτι προσαρμογής από αυτό που εφάρμοσαν θα είχε γίνει αποδεκτό από τις αγορές ή θα είχε οδηγήσει σε μια κατάρρευση της εμπιστοσύνης”.
Αναγκαία τα μέτρα δημοσιονομικής τόνωσης
Το ΔΝΤ εκτιμά πως οι χώρες πρέπει να καταφεύγουν σε μέτρα δημοσιονομικής τόνωσης όταν έχουν εξαντλήσει τα όπλα της νομισματικής πολιτικής.
Όπως τονίζει “τα αρνητικά των δημοσιονομικών ενέσεων δεν είναι τόσο μεγάλα όσο ήταν κάποτε αποδεκτό”.
Συγκεκριμένα το Ταμείο εξετάζει την ταχύτητα και το μέγεθος των αυξήσεων στις δαπάνες και των φορολογικών περικοπών την περίοδο 2008-2009 και καταλήγει στο συμπέρασμα πως αντί να έρχονται καθυστερημένα, τα δημοσιονομικά μέτρα πρέπει να εισάγονται γρήγορα.
Επιπρόσθετα, αναφέρει ότι το τύπωμα χρήματος από τις κεντρικές τράπεζες δεν είναι τόσο επικίνδυνο, εφόσον χρησιμοποιείται για να συμπληρώσει τις προσπάθειες μείωσης του ελλείμματος.
Χαμηλότερα τα ασφαλή επίπεδα χρέους
Μια από τις βασικές διαπιστώσεις της έκθεσης είναι ότι τα ασφαλή επίπεδα χρέους είναι χαμηλότερα από ότι ήταν παραδεκτό πριν από την κρίση του 2008.
“Tα στοιχεία δείχνουν πως τα δημοσιονομικά μαξιλάρια των ανεπτυγμένων οικονομιών δεν ήταν αρκετά μεγάλα για να τους επιτρέψουν να απορροφήσουν εύκολα τα ισχυρά οικονομικά σοκ που δέχθηκαν, με αποτέλεσμα πολλές χώρες να έρθουν αντιμέτωπες με κρίσεις δημοσίου χρέους” σημειώνεται στην έκθεση