Νέα στοιχεία για περιστατικό παράνομης επαναπροώθησης στο Αιγαίο εν γνώσει της Frontex φέρνει στο φως της δημοσιότητας το Spiegel σε δημοσίευμα του με τίτλο: «Πώς ο επικεφαλής της Frontex εξαπάτησε το κοινό». Ένα δημοσίευμα στο οποίο πρέπει να δοθούν απαντήσεις τόσο από τον επικεφαλής της Frontex, όσο και από τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότη Μηταράκη, καθώς παρακάτω περιγράφεται και η εμπλοκή της Ελλάδας.
Το δημοσίευμα αναφέρεται στη στάση του επικεφαλής της Frontex, Φαμπρίς Λεγκέρι, τονίζοντας ότι όποτε ρωτήθηκε σχετικά με παράνομα pushbacks από την Ελλάδα προς την Τουρκία, «είχε πάντα την ίδια απάντηση»: «Η γνώση για τα λεγόμενα pushbacks βασίζεται αποκλειστικά σε αναφορές μέσων μαζικής ενημέρωσης. Η Frontex δεν έχει καμία γνώση για τα περιστατικά».
Τον Οκτώβριο το Spiegel, μαζί με τις ερευνητικές πλατφόρμες Lighthouse Reports, Bellingcat, και άλλα έντυπα και τηλεοπτικά μέσα, αποκάλυψαν την εμπλοκή της Frontex σε τουλάχιστον 6 παράνομες επαναπροωθήσεις και σε τουλάχιστον μία από τον Απρίλιο.
Μάλιστα, το Spiegel αναφέρει ότι ο Λεγκέρι γνώριζε για τουλάχιστον μία παράνομη επαναπροώθηση, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος υποστήριξε σε επιστολή του στις 11 Νοεμβρίου προς την Κομισιόν ότι δεν βρέθηκαν στοιχεία για εμπλοκή της Frontex στο Αιγαίο έπειτα από έρευνα.
Σε συνέντευξη του, μάλιστα, είχε δηλώσει ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει «απομακρύνει τις αμφιβολίες του σχετικά με τα παράνομα pushbacks». Έτσι, το γερμανικό μέσο επικαλείται εσωτερικό έγγραφο της Frontex που έχει στη διάθεση του, και το οποίο αποδεικνύει ότι ο Λεγκέρι γνώριζε για τουλάχιστον ένα περιστατικό παράνομης επαναπροώθησης στο Αιγαίο το αργότερο από τις 8 Μαΐου.
Στην αναλυτική «Έκθεση Σοβαρού Περιστατικού» με αριθμό 11095, που αποτελεί μέρος του εγγράφου, οι ίδιοι αξιωματούχοι της Frontex κατέγραψαν πως περίπου 30 πρόσφυγες μεταφέρθηκαν παράνομα από τα ελληνικά στα τουρκικά ύδατα από την ελληνική συνοριοφυλακή τη νύχτα από τις 18-19 Απριλίου.
Σύμφωνα με την έκθεση, οι ελληνικές αρχές ζήτησαν επανειλημμένα από την Frontex να φύγει από την περιοχή, αλλά δεν το έκανε, με αποτέλεσμα την λεπτομερή καταγραφή του παράνομου pushback.
Οι πρόσφυγες βρέθηκαν από το σκάφος τους σε ένα πλοίο που ανήκε στην ελληνική ακτοφυλακή, και στη συνέχεια στις 02:37 π.μ. σε μία λέμβο χωρίς κινητήρα η οποία σπρώχτηκε προς τα τουρκικά νερά. Η τουρκική ακτοφυλακή αργότερα ανέλαβε το περιστατικό, με τους αξιωματικούς της Frontex να αποστέλλουν αρκετές φωτογραφίες του περιστατικού στα κεντρικά γραφεία στη Βαρσοβία.
Just wow.. a startling, minute by minute account of a #pushback in the Aegean by Greek coast guard. Recorded by @frontex themselves. Migration minister @nmitarakis and Frontex boss Leggeri have a lot of explaining to do. Detailed report in @derspiegel soon… pic.twitter.com/DgyT97SoGm
— Giorgos Christides (@g_christides) November 26, 2020
Σύμφωνα με το Spiegel, η περιγραφή των γεγονότων συμπίπτει με άλλες περιπτώσεις παράνομων επαναπροωθήσεων στο Αιγαίο, με τις οποίες έχει ασχοληθεί. Το έγγραφο της Frontex δείχνει ότι ο Λεγκέρι ενημερώθηκε για το περιστατικό, το αργότερο στις 8 Μαΐου, καθώς τότε έστειλε επιστολή προς την ελληνική κυβέρνηση για το εν λόγω ζήτημα.
Η Frontex παραδέχεται ότι δεν καταγράφτηκε το περιστατικό ως παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ενώ είναι ασαφές το γιατί δεν προέβη σε αυτή την ενέργεια ο επικεφαλής της Frontex, από τη στιγμή που είχε την περιγραφή από αξιωματούχους της Frontex στο σημείο. Ειδικότερα, ο Λεγκέρι δεν ενημέρωσε για πολύ καιρό τον αρμόδιο για τα θεμελιώδη δικαιώματα.
«Όλα δείχνουν ότι ο Λεγκέρι ήθελε να καλύψει το έγκλημα που είχε παρατηρήσει η υπηρεσία του ή τουλάχιστον δεν ήθελε να το κάνει μεγάλο ζήτημα» αναφέρει το δημοσίευμα. Τον Ιούλιο έπρεπε να δικαιολογήσει τον εαυτό του ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου λόγω των παράνομων επαναπροωθήσεων. Εκεί, δεν ανέφερε το συμβάν του Απριλίου, ενώ λίγες εβδομάδες αργότερα έστειλε εσωτερική επιστολή προς την επιτροπή για ένα «περιστατικό» που οι ελληνικές αρχές ερευνούσαν ήδη και ότι ο Frontex δεν μπορούσε να σχολιάσει περαιτέρω.
Παρά το γεγονός ότι ο Λεγκέρι αντάλλαξε απόψεις σχετικά με το περιστατικό με τον Έλληνα υπουργό Ναυτηλίας, Γιάννη Πλακιωτάκη, και τον επικεφαλής της ελληνικής Ακτοφυλακής, στις 6 Αυγούστου, δεν υπήρξαν περαιτέρω ενέργειες. Στις 16 Σεπτεμβρίου ο Λέγκερι τελικά ενημέρωσε τον υπεύθυνο θεμελιωδών δικαιωμάτων για την έκθεση σοβαρού περιστατικού με αριθμό 11095.
Προ ολίγων ημερών, το EUobserver δημοσίευσε ένα απαντητικό email από την Frontex το οποίο δόθηκε στη δημοσιότητα μετά από σχετικό αίτημα, και αποδεικνύει η Ελληνική Ακτοφυλακή έδωσε εντολές για την επαναπροώθηση προσφύγων στην Τουρκία. Το εν λόγω email έχει ημερομηνία 6 Μαρτίου 2020, και αναφέρεται σε περιστατικό όπου η Ακτοφυλακή της Δανίας αρνήθηκε να υπακούσει στις εντολές που έλαβε για την επαναπροώθηση στην Τουρκία προσφύγων που βρίσκονταν σε μια μικρή βάρκα κοντά στην ελληνική ακτογραμμή.
Έγγραφο της Frontex εκθέτει την ελληνική κυβέρνηση για παράνομη επαναπροώθηση μέσω τρίτων
Σημειώνεται ότι η ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει -παρά το πλήθος ρεπορτάζ και στοιχείων σχετικά με ελληνικά pushback- να αρνείται ότι υπάρχουν τέτοιου είδους περιστατικά.