του Κώστα Εφήμερου
Την Κυριακή το βράδυ η ΕΚΤ για πρώτη φορά πέρασε το Ρουβίκωνα αποφασίζοντας να διατηρήσει το όριο ρευστότητας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος στα όρια της Παρασκευής, παρόλο που το τρέχον πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας έληγε δύο ημέρες μετά. Το Διοικητικό Συμβούλιο της Κεντρικής Τράπεζας έκανε πολιτική και αυτό είναι κάτι που δεν συνηθίζεται.
Ανώτατο κυβερνητικό στέλεχος μου έλεγε προχθές ότι ο Μάριο Ντράγκι ήταν ο μόνος που μειοψήφησε στην τηλεδιάσκεψη των κεντρικών τραπεζιτών της Ευρωζώνης και αυτό ακούγεται πειστικό αν δούμε και την στάση των ευρωπαίων υπουργών οικονομικών στην συνάντηση του Eurogroup της Κυριακής οι οποίοι έκαναν το μέχρι τότε αδιανόητο: εξέδωσαν ΜΗ-κοινό ανακοινωθέν.
Ο οικονομολόγος Jeffrey D. Sachs έγραψε στο ThePressProject την περασμένη εβδομάδα ότι οι ηγέτες της Ευρώπης προσποιούνται ότι ανησυχούν για τις επιπτώσεις που θα είχε μια χαλάρωση της Ευρώπης κλείνοντας στα μάτια σε μια αναντίρρητη αλήθεια: Ότι αν πετάξουν την Ελλάδα εκτός ευρωζώνης κανείς δεν πρόκειται στο εξής να εμπιστευτεί την μακροζωία του Ευρώ.
Σε μια παλαιότερη ανάλυσή του ο Krougman έγραψε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ευρωζώνης είναι η έλλειψη πολιτικού βραχίονα αλλά τις τελευταίες ημέρες φαίνεται ότι η Γηραιά Ήπειρος πάσχει από την ακριβώς αντίθετη ασθένεια: την χρήση της νομισματικής σύνδεσης για την εφαρμογή σκληρών νεοφιλελεύθερων πολιτικών.
Αλλά και οι πολιτικοί αναλυτές αντιμετωπίζουν επίσης τις εξελίξεις με μεσοπρόθεσμο ορίζοντα: κάνουν λόγο για τις επερχόμενες εκλογές σε Ισπανία, Γερμανία και Γαλλία θεωρώντας ότι οι πολιτικές ηγεσίες αντιδρούν στην καθημερινότητα με εσωστρέφεια και κοιτώντας το άμεσο πολιτικό τους μέλλον.
Ο κοινός παρανομαστής των εξελίξεων είναι ένας: Η αναδιανομή του εισοδήματος από τους φτωχούς στους πλούσιους και μέσω αυτών η αναδιανομή του πλούτου από την περιφέρεια στο κέντρο. Αυτό υπηρέτησε και ο ELA τις περασμένες εβδομάδες όταν δεχόταν τα ελληνικά ομόλογα και τις εγγυήσεις του ελληνικού κράτους για να αυξάνει το όριο ρευστότητας των συστημικών τραπεζών: Την μεταφορά του πλούτου από τις ελληνικές τράπεζες στις Γερμανικές.
Το Σάββατο που μας πέρασε κυβερνητικό στέλεχος μου έλεγε ότι περίπου 1,4 δισεκατομμύρια αποσύρθηκαν από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Πρόκειται για χρήματα που έφυγαν 600-600 ευρώ από τα ATM αφού οι τράπεζες δεν ήταν ανοιχτές και είχαν φροντίσει τα ηλεκτρονικά τους συστήματα να μη λειτουργούν «λόγω αναβάθμισης». Τα ποσά αυτά όμως δεν μετακινήθηκαν προς τη Γερμανία αλλά προς τα στρώματα των νοικοκυραίων. Υπολογίζεται ότι περίπου 45 δισεκατομμύρια ευρώ έχουν αποσυρθεί στην διάρκεια της κρίσης από το τραπεζικό σύστημα χωρίς να έχουν επανατοποθετηθεί αλλού. Αυτό είναι το αποτέλεσμα του φόβου στον οποίο επένδυσαν όλες οι κυβερνήσεις μέχρι σήμερα για να περάσουν χωρίς αντιδράσεις το νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα της εσωτερικής υποτίμησης.
Η Ευρώπη «των λαών» αποφάσισε να κάνει στάση πληρωμών στους πολίτες της αντί για τους πιστωτές. Μετέφερε μέσω των προγραμμάτων «στήριξης» τα τοξικά ομόλογα από τις ιδιωτικές τράπεζες και έκοψε το λογαριασμό στους πολίτες της Ευρώπης, κι όταν κάποιος λαός αποφάσισε να σηκώσει κεφάλι φρόντισε να στρέψει τα χρηματοπιστωτικά του όπλα εναντίον του.
Στην περίπτωση της Κύπρου το ThePressProject αποκάλυψε ότι μήνες ήδη πριν το ξέσπασμα της κρίσης η ΕΚΤ σε τεχνικό επίπεδο προετοιμαζόταν όχι μόνο για το πρώτο Bailin (κούρεμα καταθέσεων) στην ιστορία της αλλά και για την πώληση με αδιαφανείς διαδικασίες των ελληνικών δικτύων των κυπριακών τραπεζών στον Έλληνα τραπεζίτη Σάλλα. Μέχρι τις 28 Ιουνίου 2015 ωστόσο η ΕΚΤ κρυβόταν πίσω από τις πολιτικές εντολές των Ευρωπαίων.
Τώρα λίγες ώρες πριν τη λήξη της διορίας για την πληρωμή του ΔΝΤ το πρόβλημα για την Αθήνα είναι και πάλι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ήδη έχει προεξοφληθεί ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα κηρύξει ληξιπρόθεσμη την οφειλή και θα ξεκινήσει την προβλεπόμενη διαδικασία που δίνει 30 ημέρες στην Ελλάδα να πετύχει μια συμφωνία πριν χαρακτηριστεί επίσημα σε στάση πληρωμών.
Αντίθετα κανείς δεν έχει καταλάβει τι σκοπεύει να κάνει ο ESM ο οποίος παρόλο που δεν έχει ακόμα ληξιπρόθεσμη οφειλή φαίνεται να υπάρχει ενδεχόμενο να ζητήσει ως άμεσα απαιτητό το σύνολο των οφειλών, ακόμα και αυτών που είναι προγραμματισμένοι για τα επόμενα χρόνια. Το ποσό αυτό ξεπερνάει τα 140 δισεκατομμύρια ευρώ.
Δεδομένου ότι ο μηχανισμός έκτακτης ρευστότητας ELA (επίσης όργανο της ΕΚΤ) δέχεται τα ελληνικά ομόλογα ως εγγυήσεις για την παρεχόμενη ρευστότητα μια κήρυξη πτώχευσης επί του ESM θα δημιουργούσε ντόμινο εξελίξεων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, κάτι που προεξόφλησε και ο οίκος Fitch χθες το βράδυ.
Θα προσπαθήσουν τώρα οι Ευρωπαίοι να κλιμακώσουν το κλίμα τρομοκρατίας οδηγώντας στην πτώχευση τις ελληνικές τράπεζες. Εντός της κυβέρνησης υπάρχουν διαφορετικές εκτιμήσεις. Τις τελευταίες δύο ημέρες άκουσα περισσότερα από τρεις εκδοχές.
Δυστυχώς, πολύ φοβάμαι, ότι οι Ευρωπαίοι «των λαών» φοβούνται τα δημοψηφίσματα σαν το διάβολο το λιβάνι και παρόλο που οι ηγέτες της επικαλούνται συχνά τις λέξεις «αλληλεγγύη» και «δημοκρατία» στην πραγματικότητα είναι αποφασισμένοι να μην πάθουν ξανά ότι έπαθαν με την Ιρλανδία, όταν ένα δημοψήφισμα τους ανάγκασε να ελαφρύνουν σε μεγάλο βαθμό το εκεί επιβαλλόμενο Μνημόνιο.
Η ΕΚΤ πιθανότατα θα επενδύσει και πάλι στο φόβο. Το μόνο που μένει να δούμε είναι αν θα φοβηθούμε.
Σκίτσο του Νίκου Ρουμπάκη:
