αναδημοσίευση από το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων
Οι δηλώσεις αυτές είναι μια έμμεση αλλά σαφέστατη παραδοχή ότι το ζήτημα είναι πιο περίπλοκο από κάποιες άδειες ρουτίνας και ότι η «επένδυση» που η κυβέρνηση διαπραγματεύεται με την εταιρεία είναι κάτι πολύ διαφορετικό από αυτό που έχει εγκριθεί. Με αποκλειστική ευθύνη της εταιρείας, η υπόθεση έχει περιπλεχθεί τόσο πολύ που μοιάζει με το γόρδιο δεσμό. Το είχαμε τονίσει πριν τις εκλογές και φαίνεται ότι επιβεβαιωνόμαστε: μόνη «λύση» για την Ελληνικός Χρυσός είναι μια νέα «συμφωνία». Δηλαδή, η τροποποίηση της Σύμβασης.
Η εξαφάνιση της μεταλλουργίας
Εμφανής είναι και η στροφή στη διατύπωση των φιλικών προς την εταιρεία δημοσιευμάτων. Ως γνωστόν, το κύριο πρόβλημα είναι η αδυναμία της εταιρείας να εκπληρώσει τον βασικό όρο της Σύμβασης Μεταβίβασης του 2003, την κατασκευή και λειτουργία εργοστασίου μεταλλουργίας χρυσού. Μέχρι πριν από περίπου ένα μήνα, η Ελληνικός Χρυσός ζητούσε την έγκριση της Τεχνικής Μελέτης Μεταλλουργίας του Μαντέμ Λάκκου ως μία από τις «προϋποθέσεις για να ξεπαγώσει η επένδυση» – παρ’ ότι η εν λόγω μελέτη έχει απορριφθεί (επιστραφεί) από το ΥΠΕΝ για τεχνικούς και περιβαλλοντικούς λόγους, όπως απερρίφθη και η αίτηση θεραπείας της εταιρείας, και ενώ η προσφυγή της εκκρεμεί ακόμα στο ΣτΕ. Αυτή τη φορά η Ελληνικός Χρυσός μάλλον δεν θα προσθέσει άλλη μία θετική απόφαση στη συλλογή της γιατί το ζήτημα είναι καθαρά τεχνικό και το ΣτΕ δεν μπορεί να αμφισβητήσει επί της ουσίας την κρίση της αρμόδιας υπηρεσίας. Αλλά την εταιρεία φαίνεται να μην την ενδιαφέρει πια. Το τελευταίο διάστημα ως εκκρεμότητες της επένδυσης αναφέρονται μόνο «οι καθυστερήσεις στην αδειοδότηση των Σκουριών, τα προσκόμματα στις ερευνητικές εξορύξεις στο Στρατώνι, τα συνεχή εμπόδια στο αποδοτικό κοίτασμα της Ολυμπιάδας». Σιγή ιχθύος για τη μεταλλουργία. Η εταιρεία έχει πάψει να τη ζητάει.
Ακόμα πιο ενδεικτική των προθέσεων της Ελληνικός Χρυσός είναι η απουσία οποιασδήποτε αναφοράς σε εργοστάσιο μεταλλουργίας στην Ελλάδα στις ανακοινώσεις της μητρικής της Eldorado Gold προς τα διεθνή χρηματιστήρια και το επενδυτικό κοινό. Το εργοστάσιο αυτό, που εδώ στην Ελλάδα θεωρείται – ή θεωρούνταν, μέχρι πρότινος – ο πυρήνας της «επένδυσης» και όρος απαράβατος προκειμένου να προκύψει δημόσιο όφελος, δεν υπάρχει στον μεσοπρόθεσμο/μακροπρόθεσμο σχεδιασμό της. Δεν γίνεται καμμία αναφορά στο καθόλου ευκαταφρόνητο κεφαλαιακό κόστος των (τουλάχιστον) 400 εκατ. ευρώ που θα απαιτήσει και φυσικά δεν έχει γίνει καμμία ενέργεια για την εξεύρεση χρηματοδότησης.
Το πήρε απόφαση επιτέλους η εταιρεία ότι δεν μπορεί πλέον να επιμένει στην «πατέντα» της μεταλλουργίας flash smelting σε πυρίτες υψηλού αρσενικού – δηλαδή σε κάτι που είναι τεχνικά ανέφικτο, επιστημονικά ατεκμηρίωτο και δεν έχει εφαρμοστεί πουθενά στον κόσμο; Ή αποφάσισε ότι τώρα υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες για να φέρει στην επιφάνεια αυτό που ήταν το σχέδιό της από την αρχή; Τη μονομερή και αντίθετη με τη Σύμβαση και την ΑΕΠΟ τροποποίηση του Επενδυτικού Σχεδίου από την εταιρεία το ΠΜΔ την έχει καταγγείλει στο ΥΠΕΝ από το Μάιο 2017.
Όλα από την αρχή
Αλλά χωρίς μεταλλουργία δεν υπάρχει επένδυση, αφού παραβιάζονται σωρευτικά η Σύμβαση, η ΑΕΠΟ, οι Εγκρίσεις Τεχνικών Μελετών, οι αποφάσεις του ΣτΕ, η απόφαση της Διαιτησίας. Οποιαδήποτε απομάκρυνση από την παραγωγή καθαρών μετάλλων που είναι το ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΚΤΙΚΟ ΘΕΜΕΛΙΟ της Σύμβασης, ΣΤΟΧΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ και ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΔΙΩΞΗ, δεν είναι δυνατή παρά μόνο με νέα Σύμβαση ή ριζική τροποποίηση της υπάρχουσας. Και μετά χρειάζεται νέο Επενδυτικό Σχέδιο, ΜΠΕ, δημόσια διαβούλευση, ΑΕΠΟ, τεχνικές μελέτες και εγκρίσεις τους. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο φυσικά δεν έχει καμμία απολύτως σημασία – παρά μόνο επικοινωνιακή – αν θα εκδοθούν οι 3-4 δευτερεύουσες άδειες που παράτυπα ο κ. Σταθάκης παρακρατούσε. Καμμία άδεια που έχει δοθεί δεν θα ισχύει και όλα θα πρέπει να γίνουν από την αρχή.
Το νέο Επενδυτικό Σχέδιο που ήδη διαφαίνεται δεν θα περιλαμβάνει ούτε νέο εργοστάσιο εμπλουτισμού στο Μαντέμ Λάκκο, ούτε νέο λιμένα Στρατωνίου, ούτε συνδετήρια στοά Μαντέμ Λάκκου – Ολυμπιάδας. Τα έργα αυτά (υποτίθεται ότι) αποσκοπούσαν στην απελευθέρωση των οικισμών Ολυμπιάδας και Στρατωνίου και όλης της παραλιακής ζώνης από τις πλέον βαριές βιομηχανικές δραστηριότητητες και τη συγκέντρωσή τους στον ήδη περιβαλλοντικά επιβαρυμένο Μαντέμ Λάκκο. Ο «περιβαλλοντικός» αυτός στόχος δεν συγκινεί την εταιρεία που την ενδιαφέρουν μόνο τα κέρδη, η bottom line της, και οι μέχρι σήμερα ενέργειες της δεν δείχνουν ότι προτίθεται να τα κατασκευάσει. Όπως και με τη μεταλλουργία, κανένα από αυτά τα έργα δεν αναφέρεται στις ανακοινώσεις της Eldorado Gold προς τα χρηματιστήρια και δεν συμπεριλαμβάνεται στις κεφαλαιακές απαιτήσεις των επόμενων χρόνων.
Από τον ακρωτηριασμό του Επενδυτικού Σχεδίου («εξορθολογισμό» θα το ονομάσουν), δηλαδή την αφαίρεση των ανεπιθύμητων και κοστοβόρων έργων μεταλλουργίας – εργοστασίου θειϊκού οξέος – νέου εργοστασίου εμπλουτισμού – νέου λιμένα – συνδετήριας στοάς, η Eldorado Gold θα εξοικονομήσει πάνω από 1 δισεκατομμύριο ευρώ, αρκετές εκατοντάδες θέσεις εργασίας, θα έχει σημαντικότατη μείωση του λειτουργικού κόστους για όλη τη διάρκεια της δραστηριότητας και θα πληρώνει ελάχιστους ή καθόλου φόρους αφού δεν θα υπάρχει παραγωγή καθαρών μετάλλων. Ας μας πει ο κ. Χατζηδάκης που κάνει τις διαπραγματεύσεις τι θα κερδίσει η Ελλάδα τελικά.
Και στο βάθος, νέα εταιρεία;
Το ερώτημα όλων βέβαια είναι «τι θα γίνει με τις Σκουριές»; Έστω και αν δεν τεθεί ζήτημα νέας σύμβασης, οι Σκουριές χρειάζονται νέα περιβαλλοντική και τεχνική αδειοδότηση διότι η υπάρχουσα ΚΥΑ ΕΠΟ 201745/2011 δεν καλύπτει τις εκτεταμένες ουσιώδεις αλλαγές στο σχεδιασμό του έργου στις οποίες μονομερώς έχει προβεί η Eldorado Gold και έχει ανακοινώσει στα διεθνή χρηματιστήρια (δείτε σχετικά εδώ). Οι αλλαγές αυτές περιλαμβάνουν αύξηση της διάρκειας της επιφανειακής εξόρυξης και μια νέα μέθοδο απόθεσης αποβλήτων που – όπως και η προηγούμενη που εγκαταλείφθηκε – δεν έχει τεκμηριωθεί ότι μπορεί να εφαρμοστεί με ασφάλεια.
Ακόμα και ΑΝ και ΟΤΑΝ οι διαδικασίες αδειοδότησης ολοκληρωθούν, οι Σκουριές είναι ένα πολύ «μεγάλο» project για τα δεδομένα της Eldorado. Όπως η ίδια η εταιρεία ανακοινώνει, απαιτούνται άλλα 700 εκατ. δολάρια για να ολοκληρωθούν τα έργα και να τεθεί το μεταλλείο στην παραγωγή. Τα ταμειακά της διαθέσιμα είναι μόλις 120 εκατ. δολάρια και προορίζονται για τα μεταλλεία που βρίσκονται ήδη σε λειτουργία. Παράλληλα, έχει και ένα χρέος 449 εκατ. δολάρια. (Σημείωση: Τα 400 εκατ. δολάρια που η Eldorado τελικά δεν επένδυσε στην Τουρκία και η Λέττα Καλαμαρά στη Ναυτεμπορική φαντασιώνεται ότι «μπορεί να κατευθυνθούν στην Ελλάδα», στην πραγματικότητα είναι αέρας κοπανιστός. Δεν υπάρχουν. Δεν υπήρχαν ποτέ. Η Eldorado θα έπρεπε να τα δανειστεί για να τα επενδύσει στο Kisladag και αυτός είναι ο λόγος που τελικά αποφάσισε να μην το κάνει).
Η χρηματοδότηση των Σκουριών θα απαιτούσε τραπεζικό δανεισμό, έκδοση ομολόγων, αύξηση κεφαλαίου, κοινοπραξία με άλλη εταιρεία ή συνδυασμό τους. Αλλά το ποσό είναι πολύ μεγάλο, ίσο περίπου με τη μισή σημερινή κεφαλαιοποίηση της Εldorado. Επιπλέον καμμία τράπεζα ή άλλη εταιρεία δεν πρόκειται να πλησιάσει ένα ήδη κακόφημο project αν δεν είναι ΟΛΕΣ οι εκκρεμότητες λυμένες και αν δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο ποιες είναι οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνει.
Eκτιμούμε ότι η διοίκηση της Eldorado θα επιλέξει την πώληση συνολικά της εταιρείας δηλαδή την απορρόφησή της από άλλη μεγαλύτερη, όπως η ίδια είχε εξαγοράσει τη European Goldfields μερικά χρόνια νωρίτερα. Αυτός είναι κατά τη γνώμη μας ο λόγος που ζητάει τώρα πλήρη εκκαθάριση και απαλλαγή από τα «βαρίδια». Χωρίς νέα σύμβαση δεν μπορούν να χρηματοδοτηθούν οι Σκουριές. Η Eldorado καλλωπίζεται, παρφουμαρίζεται και ετοιμάζει την προίκα της προκειμένου να πλασαριστεί ως «νύφη» σε επίδοξους γαμπρους. H απάτη του flash smelting και η υπόσχεση «δημοσίου οφέλους» στους ιθαγενείς από την καθετοποίηση της παραγωγής βοήθησαν για να εξασφαλιστεί η Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων το 2011, αλλά τώρα το όλο σχέδιο πρέπει να περιοριστεί στα απολύτως απαραίτητα για να μπορέσει να πουληθεί στους νέους «επενδυτές». Οι άδειες που η νέα κυβέρνηση «καίγεται» να δώσει, θα ανεβάσουν την τιμή πώλησης.
AN τελικά κάποια εταιρεία εξορύξει τις Σκουριές – γιατί το έργο είναι πολλαπλά προβληματικό – το πιθανότερο είναι ότι αυτή δεν θα είναι η Eldorado.